Dil Felsefesi Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Aritmetiğin Temelleri” adlı eser aşağıdaki yazarlardan hangisine aittir?
Aristoteles |
Mill |
Kant |
Frege |
Descartes |
Aritmetiğin Temelleri adlı eser Frege aittir. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
“Her sabah doğan güneş aynı güneştir” tümcesinde geçen “aynı” sözcüğü neyi ifade etmektedir?
Doğruluk ilişkisini |
Kişinin inancını |
Özdeşlik ilişkisini |
Varlık kavramını |
Dilin zenginliğini |
“Her sabah doğan güneş aynı güneştir” tümcesinde geçen “aynı” sözcüğü özdeşlik ilişkisini ifade eder. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Frege’ye göre “ide” demektir?
Sözcüklerin anlamlarının değişmesi |
Sözcüklerin zihnimizde çağrıştırdığı öznel imgeler |
Sözcüklerin aynı anlamda kullanımları |
Sözcüklerin gönderme yapması |
Sözcüklerin cümlede doğru şekilde dizilişleri |
aynı anlamı farklı kişiler farklı biçimlerde kavrayabilirler; herkesin “masa” sözcüğünü duyduğunda zihninde farklı çağrışımlar ya da imgeler oluşabilir. İşte sözcüklerin zihnimizde çağrıştırdığı bu öznel imgelere Frege “ide” der.
4.Soru
Frege’nin eğretilemesiyle, “doymamış” bir dilsel öge neye denir?
Özne |
Tümce |
Gönderme |
Anlam |
Yüklem |
Frege’nin eğretilemesiyle, “doymamış” bir dilsel öge yüklemdir. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
“Sözcüklerin bir araya gelerek oluşturdukları tamlama, tümce ve yüklem gibi karmaşık terimler nasıl anlam oluşturur?”, “Bir terimin anlamı ile dünya arasındaki ilişki nedir?” gibi soruların tartışıldığı alan aşağıdakilerden hangisidir?
Sentaks |
Semantik |
Pragmatik |
Bağlam |
İçlem |
“Sözcüklerin bir araya gelerek oluşturdukları tamlama, tümce ve yüklem gibi karmaşık terimler nasıl anlam oluşturur?”, “Bir terimin anlamı ile dünya arasındaki ilişki nedir?” gibi soruların tartışıldığı alan semantiktir.
6.Soru
Frege’ye göre, “masa” sözcüğünü duyduğumuzda zihnimizin çağrıştırdığı, tamamen öznel ve kişiden kişiye göre değişen imge aşağıdakilerden hangisidir?
Sinn |
Semantik |
Fonem |
İde |
Pragmatik |
aynı anlamı farklı kişiler farklı biçimlerde kavrayabilirler; herkesin “masa” sözcüğünü duyduğunda zihninde farklı çağrışımlar ya da imgeler oluşabilir. İşte sözcüklerin zihnimizde çağrıştırdığı bu öznel imgelere Frege “ide” der.
7.Soru
Ali Ayşe’yi seviyorsa, bir şekilde Ayşe’yi kafasında canlandırabiliyor olması gerekir. Bu canlandırmaya zihin felsefecileri ne ad verir?
Hayal kurma |
Temsil etme |
Gönderme |
Önerme |
Şekle bürüme |
Bu canlandırmaya zihin felsefecileri “temsil etme” diyorlar. Ayşe ortalarda yokken de Ali Ayşe’yi düşünebilir, onu kafasında canlandırabilir ve onu bu şekilde sevmeye devam edebilir.
8.Soru
Frege’nin ilk olarak dile getirdiği dilsel ilke aşağıdakilerden hangisidir?
Aritmetiğin Temelleri |
Düşünce ilkesi |
Bilimsellik İlkesi |
Bileşimsellik İlkesi |
Kavram İlkesi |
Frege’nin ilk olarak dile getirdiği dilsel ilke Bileşimsellik İlkesi'dir. Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.
9.Soru
Bir tümcenin anlamı ile o tümceyi oluşturan terimlerin anlamları arasındaki ilişki dil felsefesinin hangi alanın çalışma konusudur?
pragmatik |
sentaks |
özne/yüklem ayrımı |
bağlam |
semantik |
Semantiğin diğer bir temel konusu bir tümcenin anlamı ile o tümceyi oluşturan terimlerin anlamları arasındaki ilişkidir. Örneğin “Sokrates akıllıdır” tümcesinin Türkçedeki anlamı, “Sokrates” adı ile “akıllıdır” yükleminin anlamlarının bileşkesinden oluşur. Çoğu dil felsefecisine göre tümce, bir dilin sentaktik yapısı içinde yer alan karakterlerden (harf, sembol vs. ) oluşan terimlerin belirli sentaktik kurallara göre bir araya gelmesiyle oluşur. Dolayısıyla tümce sentaktik bir varlık iken, o tümcenin anlamı semantik bir varlıktır. Bundan dolayı çağdaş dil felsefecilerinin birçoğu tümceyi, o tümcenin anlamından ayırır.
10.Soru
I. anlam sayesinde bir nesneyi zihnimizde temsil edip onu adlandırıyoruz
II. bir adın anlamı o adın göndergesi olan nesneyi belirliyor
III. anlamlar bir araya gelerek “düşünce” (ya da günümüz dil felsefesi terminolojisinde “önerme”) oluşturuyorlar
Yukarıdakilerden hangisi- hangileri Frege’nin kuramında "anlam"ın işlevlerindendir?
I. anlam sayesinde bir nesneyi zihnimizde temsil edip onu adlandırıyoruz
II. bir adın anlamı o adın göndergesi olan nesneyi belirliyor
III. anlamlar bir araya gelerek “düşünce” (ya da günümüz dil felsefesi terminolojisinde “önerme”) oluşturuyorlar
Yukarıdakilerden hangisi- hangileri Frege’nin kuramında "anlam"ın işlevlerindendir?
I. II. ve III. |
Yalnız I. |
I. ve II. |
Yalnız III. |
II. ve III. |
Frege'nin kuramında anlam'ın üç temel işlevi bulunur. Bunlar;
I. anlam sayesinde bir nesneyi zihnimizde temsil edip onu adlandırıyoruz
II. bir adın anlamı o adın göndergesi olan nesneyi belirliyor
III. anlamlar bir araya gelerek “düşünce” (ya da günümüz dil felsefesi terminolojisinde “önerme”) oluşturuyorlar.
Doğru cevap a'dır.
11.Soru
Frege’ye göre bileşik bir terimin bir parçası olan bir terimin yerine aynı nesneye gönderme yapan bir başka terim koyarsak, o bileşik terimin değişmeyen parçası aşağıdakilerden hangisidir?
kavramı |
göndergesi |
yüklemi |
terimi |
nesnesi |
Frege’ye göre bileşik bir terimin bir parçası olan bir terimin yerine aynı nesneye gönderme yapan (eşgöndergeli) bir başka terim koyarsak, o bileşik terimin göndergesi değişmez.
12.Soru
Tek bir nesneye gönderme yapan tekil terime ne ad verilir?
Yüklem |
Özne |
Kavram |
Tümce |
Sözcük |
Özne, tek bir nesneye gönderme yapan tekil terime verilen isimdir. Doğru cevap B'dir.
13.Soru
Aşağıdaki hangi anlam kuramının, felsefe ve psikolojiyi birbirine yakınlaştırdığı düşünülür?
Dışsalcılık |
Doğalcılık |
Davranışçılık |
Doğrulamacılık |
Öznelcilik |
Bir sözcüğün anlamı, o sözcüğü duyduğunda kişinin vereceği davranışsal tepkilerde aranmalıdır. İletişim kurma sözcüklere benzer türde davranışsal tepkiler vermemiz sayesinde gerçekleşir. Bu kuram felsefe ile psikoloji alanlarını birbirine yakınlaştırır; hatta bazıları “anlam felsefesi” nin aslında psikoloji alanında ele alınması gerektiğini düşünür.
14.Soru
“Anlam kafadadır.” sloganıyla anılan anlam kuramı aşağıdakilerden hangisidir?
Dışsalcılık |
Gerçekçilik |
Doğalcılık |
Öznelcilik |
Bütüncülük |
“Anlam kafadadır.” sloganı, bilen varlığa öznellik atfedilmesinden dolayı anlamın da öznel olacağı yani zihinde var olacağı düşüncesinden dolayı öznelcilik kuramını ifade etmektedir.
15.Soru
I. Anlam dediğimiz şey özneldir. II. İnsan zihni dışında anlamların olduğu bir dünya yoktur. III. Noam Chomsky, sözcüklerin anlamının dış dünyada olduğunu savunur. IV. Yapay zeka çalışmalarında Öznelci görüş kabul görmektedir. Yukarıda verilenlerden hangilerinde 'Öznelci Görüşle' ilgili bilgiler doğru verilmiştir?
. I, III, IV |
I, II, IV |
II, III |
I, III |
I, II, III |
Noam Chomsky, John Locke gibi sözcüklerin anlamlarının sözlükler veya dış dünya da değil, kafanın içinde olduğunu savunur.
16.Soru
Sabahattin Ali'nin romanındaki Kuyucaklı Yusuf'un suskun ve kuvvetli bir karakter olmasındaki gerçekçi olmayan anlam Frege'nin hangi ilkesiyle açıklanabilir?
Varlık Çelişkisi İlkesi |
Varlık Yargısı İlkesi |
Gönderim İlkesi |
Bileşimsellik İlkesi |
Özdeşlik İlkesi |
Sabahattin Ali'nin romanındaki Kuyucaklı Yusuf adı bir roman kahramanı adıdır, gerçekte böyle biri yoktur. Ancak biz romanı okuduğumuzda bu adın ne anlama geldiğini kavrarız. Yani “Kuyucaklı Yusuf” adının anlamı olsa da göndergesi yoktur. Bundan dolayı bu ad bir tümcede geçtiğinde o tümce bir insan hakkında bir iddia içermez. Frege’nin gönderme için Bileşimsellik İlkesi’ne göre bu türde tümcelerin göndergeleri yoktur, yani doğru ya da yanlış bir şey söylemezler. "Kuyucaklı Yusuf çok suskun ve kuvvetli biri” dediğinizde anlamlı bir şey söyleseniz de, doğru ya da yanlış bir şey söylemiş olmazsınız. Zira gerçek dünyamızda suskun ve kuvvetli diyebileceğimiz “Kuyucaklı Yusuf” adında bir insan bulunmaz. Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Frege’ye göre “dünya yuvarlaktır.” tümcesinde “yuvarlaktır” kelimesi aşağıdakilerden hangisine gönderme yapmaktadır?
boşluğa |
yükleme |
cümleye |
isme |
kavrama |
“dünya yuvarlaktır” tümcesinin iki parçası vardır, “dünya” tekil terimi ile “yuvarlaktır” yüklemi. “Dünya” sözcüğü bu tümce içinde bir nesne olan dünyaya gönderme yapar. Aynı tümce içinde geçen “yuvarlaktır” yüklemi ise Frege’ye göre bir kavrama gönderme yapar.
18.Soru
Tanrıyı “ondan daha yüce bir varlık düşünülemeyen” olarak tanımlayan düşünür kimdir?
Anselm |
Descartes |
Kant |
Locke |
Mill |
Tanrıyı “ondan daha yüce bir varlık düşünülemeyen” olarak tanımlayan düşünür Anselm’dir. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Frege'nin özdeşlik kuramına göre; "Akşam yıldızı, sabah yıldızıdır." ve "Sabah yıldızı, sabah yıldızıdır." tümceleri arasındaki temel fark aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak ifade edilmiştir?
İlki yanlış, ikincisi doğru bilgidir. |
İlki doğru, ikincisi yanlış bilgidir. |
İki cümledeki -dır eklerinin anlamları farklıdır. |
İlki yargı değildir, ikincisi yargıdır. |
İlki öğretici, ikincisi öğretici değildir. |
Frege'nin özdeşlik kuramına göre; "Akşam yıldızı, sabah yıldızıdır." ve "Sabah yıldızı, sabah yıldızıdır." tümceleri arasındaki temel fark cümlelerin anlam bakımından farklı olmasıdır ve ilk cümle bir yargıdır. Ayrıca ilk cümle özdeşlik ilişkisi barındırmaktadır ve öğreticidir. Oysa ikinci cümle öğretici değildir. Doğru cevap E'dir.
20.Soru
Frege'ye göre tümcelerin göndergeleri nedir?
nesnelerdir |
imgelerdir |
doğruluk değeridir |
kavramlardır |
yüklemlerdir |
Frege uzun bir akıl yürütme sonucu tümcelerin göndergelerinin doğruluk değeri olduğu sonucuna ulaşır. İki doğruluk değeri vardır, doğru yada yanlış, ama bu bütün tümcelerin doğru yada yanlış olduğu anlamına gelmemektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ