Dil Felsefesi Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Bence zihinde oluşan bir anlamdan bahsetmek doğru değil. Sözcükleri duyduğumuzda tepkileri gözlemleyemediğimiz sürece herhangi bir anlamın varlığından söz edilemez.” diyerek düşüncelerini dile getiren bir düşünürün aşağıdaki anlam kuramlarından hangisinden etkilendiği söylenebilir?
Doğrulamacılık |
Bütüncülük |
Davranışçılık |
Gerçekçilik |
Doğalcılık |
Doğalcı dil kuramı, anlamın tümellerden oluşan metafizik ile değil doğa içindeki benzerliklerden oluştuğunu savunur. Anlamın dış dünya tarafından belirlendiğini savunan düşünce dışsalcılıktır. Anlamı davranışsal tepkilerde aranması gerektiğini savunan kuram ise davranışçılıktır.
2.Soru
Dil felsefesi dil kavramının hangi özelliğini inceler?
Diller arasındaki yapısal farkları |
Dillerin sözcük ve tümce yapılarını |
Tüm dillerde ortak olan özellikleri |
Dillerin tarihi gelişimi |
Söz dizim kurallarını |
Hem tümce yapısı hem de sözcük dağarcığı açısından doğal diller birbirlerinden çok farklı olabiliyorlar. Dilbilim bu tür farklılıkları araştırırken, dil felsefesi ise tüm diller arasında ortak olanı bulma amacındadır. Kısaca dil felsefesi dilin yapısı, terim ve tümcelerin anlamları, dilin dünya ve insan düşüncesi ile ilişkisi, dil kullanımı ve iletişim üzerine felsefi soruların tartışıldığı bir alandır.
3.Soru
Öznelci görüşe karşı çıkan ve sözcüklerin anlamlarının zihinde yer alan öznel varlıklar olması durumunda iletişim kurmanın olanaklı olmayacağı görüşünde olan en önemli anlam kuramı aşağıdakilerden hangisidir?
DAVRANIŞÇILIK |
DOĞALCILIK |
GERÇEKÇİLK |
DIŞSALCILIK |
BÜTÜNCÜLÜK |
Öznelci görüşe karşı çıkan en önemli anlam kuramı Gerçekçilik adlı öğretidir. Bu kuramın savunucuları sözcüklerin anlamlarının zihinde yer alan öznel varlıklar olması durumunda iletişim kurmanın olanaklı olmayacağı görüşündedirler.
4.Soru
3-“Bir tümceden özne konumundaki terimi çıkardığımızda tümcenin geriye kalan bölümü o tümcenin_______________.”
Cümlede boş bırakılan yeri aşağıdaki cümlelerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
nesnesidir |
fiilidir |
yüklemidir |
anlamıdır |
sıfatıdır |
En yaygın olarak kullanılan “yüklem” tanımı şöyledir: “bir tümceden özne konumundaki terimi çıkardığımızda tümcenin geriye kalan bölümü o tümcenin yüklemidir”.
5.Soru
Frege'nin özdeşlik probleminde eski görüşü ile yeni görüşü arasındaki fark aşağıdakilerden hangisinde doğru açıklanmıştır?
Nesnelerin adları arasındaki ilişki yerine nesnenin kendisiyle arasındaki ilişki olarak düzenlenmiştir. |
Nesneler arası ilişki yerine, nesne ve adına gönderme olarak düzenlemiştir. |
Nesnelerin adları arasındaki ilişki yerine, nesnelerin birbirleriyle ilişkisi olarak düzenlenmiştir. |
Nesnelerin birbirleriyle ilişkisi yerine, özel adların birbirleriyle ilişkisi olarak düzenlenmiştir. |
Nesne adları yerine, özdeş nesnelerin birbiriyle ilişkisi olarak düzenlemiştir. |
Frege eski çözümünde özdeşlik ilişkisinin nesneler arası değil nesnelerin adları arasında bir ilişki olduğu sonucuna varmıştır. Ancak daha sonra aynı tümcede belirtilen nesne adları arasındaki ilişkinin bir yargı sonucu oluştuğu fikri ile yola çıkarak dile ilişkin isimlendirmelerin de rasgele bir seçim olduğunu savunarak görüşünü değiştirmiştir. Dolayısıyla ilişkinin, insanların bir nesneye verdikleri isimler arasında olmadığı ve nesnenin kendisiyle arasındaki bir ilişki olduğu sonucuna varmıştır. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
"Sokrates konuşmayı çok severdi." cümlesindeki "sokrates" adı ile antik yunan filozofu Sokrates arasında bir bağlantı olmasaydı bu tümce filozof Sokrates ile ilgili bir yargı belirtemezdi. Ad ile nesne arasındaki bu ilişkiye ne ad verilir?
Gönderme |
Kavram |
Terim |
Anlam |
Gönderge |
“Sokrates konuşmayı çok severdi” tümcesindeki “Sokrates” adı ile Antik çağın büyük filozofu Sokrates arasında bir ilişki olmalıdır. İşte bu ilişkiye dil felsefesinde “gönderme” deniyor. “Sokrates” adı Sokrates’e gönderme yapıyor. Böyle bir gönderme olmasaydı bu tümce Sokrates üzerine bir düşünceyi dile getiremezdi. Adın gönderme yaptığı nesneye de (bu durumda Sokrates) o adın göndergesi diyoruz.
7.Soru
Ünlü Alman düşünür Gottlob Frege’nin dil felsefesi hangi bilim alanında araştırma yaparken ortaya çıkmıştır?
Genetik |
Astronomi |
Matematik |
Tarih |
Mekanik |
Ünlü Alman düşünür Gottlob Frege’nin dil felsefesi büyük ölçüde matematiğin temellerini araştırırken ortaya çıkmıştır. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.
8.Soru
John Locke bir sözcüğün anlamının kişinin zihnindeki bir “......” olduğunu söyler. Aşağıdakilerden hangisi boşluğu doldurmak için uygundur?
Özne |
Nesne |
İde |
Sıfat |
Duygu |
John Locke bir sözcüğün anlamının kişinin zihnindeki bir “ide” olduğunu söyler.
9.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisine göre özne/yüklem biçimi insan düşüncesinin temelini oluşturur?
Mill |
Chomsky |
Kant |
Krashen |
Vygotsky |
Kant’a göre özne/yüklem biçimi insan düşüncesinin temelini oluşturur. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Çağdaş felsefede anlam üzerine sürmekte olan tartışmaların kaynağı nedir?
Tümeller sorunu |
Metafizik alanları |
İdealler kuramı |
Formlar kuramı |
Platonik kuramlar |
Antik Yunan döneminden beri tartışılan Tümeller Sorunu çağdaş felsefede anlam üzerine sürmekte olan tartışmaların kaynağı olmuştur. Doğru cevap A'dır.
11.Soru
Frege'ye göre, sözcüklerin zihnimizde çağrıştırdığı öznel imgelere ne ad verilir?
Düşünce |
Sinn |
Özdeşlik |
Önerme |
İde |
Sözcüklerin zihnimizde çağrıştırdığı öznel imgelere Frege “ide” der. Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.
12.Soru
Varlık yüklemi nesnelere değil kavramlara yüklenen ikinci derece bir yüklemdir görüşünü hangi dil felsefeci savunmaktadır?
Russel |
Frege |
Saussure |
Platon |
church |
Frege’nin de Russell’dan bağımsız olarak savunduğu bu görüşe göre “varlık” yüklemi nesnelere değil kavramlara yüklenen ikinci-dereceden bir yüklemdir.
13.Soru
Anlam kuramları aşağıda verilen felsefenin alt alanlarından hangisiyle en çok ilişkilidir?
Din felsefesi |
Bilim felsefesi |
Mantık felsefesi |
Varlık felsefesi |
Bilgi felsefesi |
Dil yoluyla nasıl insanlardan, şehirlerden, gezegenlerden söz edebiliyorsak, sözcüklerin anlamlarından da söz edebiliyoruz. Peki nasıl bir şeydir “anlam” dediğimiz bu şey? Onu doğada bulabilir miyiz? Yoksa tamamen bizim bir kurgumuz mudur? Yoksa her ikisi de değil mi? Sözcüklerin anlamları tamamen soyut ve sonsuz varlıklar mı? İşte bu ve benzeri sorulara yanıt arayan kuramlara “anlam kuramları” diyoruz. Bu konu yalnızca dil felsefesi değil, varlık üzerine çalışan varlık felsefesi (ontoloji) ve daha genel olarak metafizik alanlarıyla da yakından ilgilidir.
14.Soru
‘Su masanın üzerinde’ dendiğinde suyun ve masanın anlamını gösterilen eğilime göre açıklayan anlam kuramı aşağıdakilerden hangisidir?
Gerçekçilik |
Öznelcilik |
Doğrulamacılık |
Davranışçılık |
Deneycilik |
Davranışçılık akımı Platon/Frege gerçekçiliğine karşı çıkarak, deneysel olarak gözlemlenemeyen soyut bir varlık olarak tümel ve anlamı tümüyle reddeder. Ancak Locke türü bir öznelcilik de yanlıştır bu bakış açısına göre, zira insan zihninin içinde olup bitenler de gözlemlenebilir şeyler değildir. Bu durumda bir sözcüğün anlamı, o sözcüğü duyduğunda kişinin vereceği davranışsal tepkilerde aranmalıdır. İletişim kurma sözcüklere benzer türde davranışsal tepkiler vermemiz sayesinde gerçekleşir.
15.Soru
5. “Dünya düzdür” tümcesi Frege’nin kuramına göre neye gönderme yapar?
Dünyanın düz olduğuna inanlara göre Doğru nesnesine, dünyanın düz olduğuna inanmayanlara göre Yanlış nesnesine |
Tümceler gönderme yapan terimler olamadığından soru anlamsızdır |
Dünya düz olmadığı için bu tümce hiçbir şeye gönderme yapmaz |
Dünyanın düz olduğu düşüncesine |
Yanlış nesnesine |
Yine aynı örnek üzerinden bu ilkeyi açıklayalım. “Dünya yuvarlaktır”, tümcesi daha önce de söylediğimiz gibi Frege’nin kuramında bir doğruluk değerine gönderme yapar. Tümce doğruysa Doğru nesnesine, tümce yanlışsa da Yanlış nesnesidir bu gönderge.
16.Soru
Bir sözcüğün anlamının kişinin zihninde bir "ide" olduğunu söyleyen filozof hangisidir?
Aristoteles |
Locke |
Platon |
Kant |
Frege |
Locke bir sözcüğün anlamının kişinin zihninde bir "ide" olduğunu söyler.
17.Soru
Doğa içinde her şeyin bilimsel bir açıklaması olduğunu savunan bakış açısı aşağıdakilerden hangisidir?
Gerçekçilik |
Davranışsallık |
Doğruculuk |
Doğalcılık |
Dışsalcılık |
Doğa içinde her şeyin bilimsel bir açıklaması olduğunu savunan bakış açısına doğalcılık adı verilmektedir.
18.Soru
“Anlam ve Gönderme Üzerine” adlı makale aşağıdaki yazarlardan hangisine aittir?
Frege |
Kant |
Descartes |
Platon |
Anselm |
“Anlam ve Gönderme Üzerine” adlı makale Frege’e aittir. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
"Aile benzerliği" kavramı hangi felsefeciye ait bir kavramdır?
Wittgenstein |
Sausser |
Russel |
Frege |
Kant |
Wittgenstein’ın ikinci döneminde geliştirdiği bir görüşe göre ise “bilgi nedir?” sorusu felsefi bir soru olarak aslında anlamsızdır. Bunun nedeni Wittgenstein’ın “aile benzerliği” adıyla anılan görüşüne dayanır.
20.Soru
Frege'nin anlam ve gönderme arasındaki ilişkiyi kurarken temel aldığı felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Hegel |
Kant |
Descartes |
Platon |
Aristoteles |
Anlam ve gönderme arasındaki ayrımı yaparken, Frege, Kant felsefesinin temel bir kavramından yola çıkmaktadır. Dış dünyanın nesneleri, Kant’ın deyimiyle bizlere kendilerini “sunarlar”, ancak bu sundukları yüzleri dışında bir de sunmadıkları yüzleri vardır. Kant buradan yola çıkarak fenomenler dünyası ile numenalar dünyası arasındaki meşhur ayrımını yapar. Frege’nin çalışmalarında böyle bir ayrımı benimsediğine dair bir ipucu olmamasına rağmen; nesnelerin kendilerini bizlere “sunuş biçimleri” olduğu düşüncesi Frege’nin kuramı için bir temel oluşturmaktadır. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ