Dil Felsefesi Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Öznelci görüşe karşı çıkan en önemli anlam kuramı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğalcılık |
Gerçekçilik |
Dışsallık |
Doğrulamacılık |
Davranışçılık |
Öznelci görüşe karşı çıkan en önemli anlam kuramı gerçekçilik adlı öğretidir.
2.Soru
Bir sözcüğün anlamını bu sözcüğü duyduğumuzda verme eğiliminde olduğumuz tepkilerde bulabileceğimizi savunan anlam kuramı hangisidir?
Dışsalcılık |
Doğrulamacılık |
Gerçekçilik |
Bütüncülük |
Davranışçılık |
Yirminci yüzyılda psikoloji, dilbilim ve felsefede büyük bir iz bırakan pozitivizmin bir uzantısı olan Davranışçılık öğretisinden yola çıkarak özellikle Quine’ın öncülüğünde bir anlam kuramı gelişmiştir. Bu akım Platon/Frege gerçekçiliğine karşı çıkarak, deneysel olarak gözlemlenemeyen soyut bir varlık olarak tümel ve anlamı tümüyle reddeder. Ancak Locke türü bir öznelcilik de yanlıştır bu bakış açısına göre, zira insan zihninin içinde olup bitenler de gözlemlenebilir şeyler değildir. Bu durumda bir sözcüğün anlamı, o sözcüğü duyduğunda kişinin vereceği davranışsal tepkilerde aranmalıdır. İletişim kurma sözcüklere benzer türde davranışsal tepkiler vermemiz sayesinde gerçekleşir.
3.Soru
Frege’nin kuramına göre “mutluluğu istemeyecek insan yoktur” tümcesinin doğru olduğunu varsayımından aşağıdakilerden hangisi çıkmaz?
Her insan mutluğunu ister. |
Mutluluğu istemeyecek insan kavramı boştur |
“___mutluluğu istemeyen bir insandır” yüklemi hiçbir insan için doğru değildir. |
“mutluluğu istemeyecek insan” teriminin kaplamı boş kümedir. |
Mutluğunu istemeyen bir insan ölüme mahkumdur. |
Anlam ve gönderme arasındaki ayrımı yaparken, Frege, Kant felsefesinin temel bir kavramından yola çıkar. Dış dünyanın nesneleri, Kant’ın deyimiyle bizlere kendilerini “sunarlar”, ancak bu sundukları yüzleri dışında bir de sunmadıkları
yüzleri vardır. Kant buradan yola çıkarak fenomenler dünyası ile numenalar dünyası arasındaki meşhur ayrımını yapar. Frege’nin böyle bir ayrımı benimsediğine dair bir ipucu bulamayız çalışmalarında. Ancak nesnelerin kendilerini bizlere “sunuş biçimleri” olduğu düşüncesi Frege’nin kuramı için bir temel oluşturuyor
4.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi, Gerçekçilik kuramına ters düşer?
Öznelci görüşe karşı çıkar. |
En önemli savunucusu Frege’dir. |
Düşünce, onu düşünen kişiden bağımsızdır. |
Düşünce soyut bir varlıktır. |
Frege, Kant’ın Formlar düşüncesinden yararlanır. |
Platon’un Formları gibi zamandan ve mekandan bağımsız şeyler midir? Bu sorulara Frege açık bir yanıt getirmez. Ancak Kant’ın şeylerin kendilerini farklı biçimlerde “sunum biçimleri” olduğuna dair düşüncesinden yararlanır.
5.Soru
Yanlış bir matematiksel tümcenin her koşulda yanlış olmasına ne ad verilir?
Doğruculuk |
Totoloji |
Progmatizm |
Öznellik |
Çelişki |
Yanlış bir matematiksel tümceni her koşulda yanlış olmasına çelişki adı verilmektedir.
6.Soru
Sözcükler belirli mantıksal ulamlar içerisinde anlam kazanırlar. Frege, bu ulamlar arasında aşağıdakilerden hangi iki tanesini temel alır?
Sözcükler belirli mantıksal ulamlar içerisinde anlam kazanırlar. Frege, bu ulamlar arasında aşağıdakilerden hangi iki tanesini temel alır?
sıfat ve tümce |
zarf ve sıfat |
sıfat ve yüklem |
özne ve yüklem |
zamir ve sıfat |
Sözcükler belirli mantıksal ulamlar içerisinde anlam kazanırlar. Frege, bu ulamlar arasında iki tanesini temel alır: özne ve yüklem.
Doğru cevap d'dir.
7.Soru
İçlem ve kaplam aşağıdaki düşünürlerden hangisinin etkisiyle dil felsefesine yerleşmiş teknik bir ayrımdır?
Vygotsky |
Piaget |
Skinner |
Carnap |
Krashen |
İçlem ve kaplam, R. Carnap’ın etkisiyle dil felsefesine yerleşmiş teknik bir ayrımdır. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
“Var olma gerçek bir yüklem değildir” diyen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Locke |
Chomsky |
Saussure |
Frege |
Kant |
Kant’a göre “Var olma gerçek bir yüklem değildir”. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
"Elimdeki elma kırmızıdır" tümcesindeki "-------- kırmızıdır" terimi Frege'ye göre neye gönderme yapar?
Anlama |
Kavrama |
Nesneye |
Önceki terime |
İdeye |
Frege'ye göre yüklemler boşluk terimlerdir. Özneler ise boşluksuzdur. Özneler nesnelere gönderme yaparken, Yüklemler Kavramlara gönderme yapar.
10.Soru
Frege “Aynı nesnelerin kendilerini bizlere birden çok, hatta sonsuz şekilde sunabilmelerini” aşağıdakilerden hangisi ile adlandırmıştır?
Sinn |
Mann |
Gewinn |
Dünn |
Wann |
Ancak nesnelerin kendilerini bizlere “sunuş biçimleri” olduğu düşüncesi Frege’nin kuramı için bir temel oluşturuyor. Aynı nesne, birden çok, hatta sonsuz şekilde kendini sunabilir: örneğin Venüs gezegeni kendini günbatımından hemen sonra ilk ortaya çıkan parlak gök cismi (Akşam Yıldızı) şeklinde sunduğu gibi, gündoğumundan hemen önce en son görünen parlak gök cismi (Sabah Yıldızı) şeklinde de sunar. İşte nesnelerin bu farklı sunuş biçimlerine Frege “Sinn” diyor. Türkçe’de bu terime karşılık en yakın sözcük “anlam”dır.
11.Soru
Frege'ye göre kavramlara yüklenen yüklemlere ne ad verilir?
birinci düzey yüklem |
birinci düzey kavram |
ikinci düzey kavram |
tekil yüklem |
ikinci düzey yüklem |
Frege nesnelerle ilişki kurmamıza yarayan özne yüklem tümcelerini birinci düzey olarak adlandırır. Var olmak gibi yada "ejderha diye bir şey yoktur." gibi bir kavrama gönderme yapan tümcelerin yüklemlerine ise ikinci düzey yüklem adını verir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Frege’ye göre insanların düşüncelerinden bahsetmemizi olanaklı kılan bir dilsel özelliktir?
Dil aracılığıyla terimlerin anlamlarına gönderme yapabilmemiz |
Düşüncelerimizi ortak kılan bir dilimizin olması |
Yüklemlerimizin boşluklu olması |
Sonlu sayıda sözcükten sonsuz sayıda tümce üretebilmemiz |
İnsan davranışlarını betimleyen bir dilimizin olması |
Bir nesneyi düşünebilmemiz, onu adlandırıp, dil aracılığıyla o nesne hakkında konuşabilmemiz için o nesnenin bize kendisini bir şekilde sunması gerekir. Bu sunuş biçiminden yararlanarak o nesneye bir ad verdiğimizde, o sunuş biçimi o adın anlamı haline gelir.
13.Soru
Sloganı "Anlam kafada değildir. Sözcüklerin anlamları salt o sözcükleri kullananların kafasında olup bitenlerle değil dış dünyada ne olup bittiğiyle de ilgilidir" olan anlam kuramı hangisidir?
Davranışçılık |
Dışsalcılık |
Doğalcılık |
Doğrulamacılık |
Bütüncülük |
Locke’ın temellerini attığı öznelci anlam kuramlarına karşı çıkan bazı çağdaş felsefeciler anlamı “kafanın içinde” değil “dış dünyada” aramamız gerektiğini ileri sürer. Bu görüşün önde gelen temsilcilerinden Hilary Putnam’a göre özellikle doğal türlere ilişkin sözcüklerimizin anlamları dünyanın durumuyla oluşur. Yaşadığımız dünya sözcüklerimizin anlamlarını belirler. Bundan dolayı Dışsalcılık öğretisinin sloganı şu olmuştur: Anlam kafada değildir. Sözcüklerin anlamları salt o sözcükleri kullananların kafasında olup bitenlerle değil dış dünyada ne olup bittiğiyle de ilgilidir.
14.Soru
"önümdeki masa ahşaptan yapılmıştır." tümcesinin hangi öğeleri terimdir? I. önümdeki masa II. Ahşaptan yapılmıştır. III. ahşap IV. önümdeki masa ahşaptan yapılmıştır.
yalnız IV |
I, II, ve IV |
yalnız III |
I ve III |
I, II, ve III |
Terim bir ya da birkaç sözcükten oluşan, tam bir tümce ya da bir tümcenin mantıksal bir parçası olan dilsel bir yapıdır. "Önümdeki masa" ifadesi tümcenin öznesidir yani tümcenin mantıksal bir parçasıdır. "Ahşaptan yapılmıştır" ise tümcenin yüklemi ve mantıksal bir parçasıdır. Tümcenin tamamı da tanım gereği terimdir. Tanıma uymayan seçenek "ahşap" sözcüğüdür.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dil felsefesine daha yakın bir alandır?
Etik |
Estetik |
Epistemoloji |
Aksiyoloji |
Ahlak felsefesi |
Şıklardan dil felsefesine en yakın olan epistemolojidir.
16.Soru
Negatif Anlam Kuramını açıkça savunmuş olan en önemli filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Kant |
Quine |
Grice |
Kripke |
Russel |
Negatif Anlam Kuramını açıkça savunmuş olan en önemli filozof Quine olmuştur.
17.Soru
Bir sözcüğün anlamının kişinin zihnindeki bir "ide" olduğunu söyleyen düşünür kimdir?
Locke |
Frege |
Putnam |
Quine |
Kuhn |
Locke bir sözcüğün anlamının kişinin zihnindeki bir “ide” olduğunu söyler. Bu durumda zihinsel süreçler kişiden kişiye değiştiğine göre, bir sözcüğün anlamı da kişiden kişiye, hatta aynı kişinin farklı zamanlardaki zihinsel durumuna göre değişebilir.
18.Soru
I. Anlamın nasıl bir şey olduğunu sorgular. II. Sözcüklerin anlamlarının tamamen soyut ve sonsuz varlıklar olup olmadığını tartışır. III. 20. yüzyılda anlam üzerine birçok farklı felsefe kuramı geliştirilmiştir. IV. Anlam üzerine geliştirilen tartışmalarda felsefede bir uzlaşım sağlanamazken, dilbilimde bir uzlaşım sağlandığı görülmektedir. Anlam kuramları ile ilgili olarak yukarıda verilen ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
Yalnız III |
III ve IV |
I, II ve III numaralı ifadeler anlam kuramları ile ilgili olarak doğru bilgi içerirken, IV numaralı ifadede yanlış bilgi verilmiştir. Günümüzde anlam üzerine öne sürülmüş farklı görüşlerin olması hem dilbilimde hem de felsefede anlam üzerine büyük çaplı bir uzlaşımın olmadığını göstermektedir.
19.Soru
Düşünce yoluyla kişinin dünyayla kurduğu ilişkinin en önemli türlerinden biri olan bilme kavramını ele alan alana ne ad verilir?
Epistemoloji |
Ontoloji |
Ahlak bilimi |
Dil felsefesi |
Dilbilim |
Düşünce yoluyla kişinin dünyayla kurduğu ilişkinin en önemli türlerinden biri olan bilme kavramını ele alan alana epistemoloji denir. Doğru cevap A'dır.
20.Soru
"Anlam kafadadır" sloganını kullanan görüş aşağıdakilerden hangisidir?
Öznelcilik |
Bütüncülük |
Adcılık |
Dışsalcılık |
Gerçekçilik |
Bazıları bu tür teknik bir söylem kullanmadan Öznelcilik görüşünü şu sloganla dile getirirler, "Anlam Kafadadır."
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ