Dil Felsefesi Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Anlam kafadadır" sloganıyla ifade edilen anlam kuramı hangisidir?
Gerçekçilik |
Dışsalcılık |
Öznelcilik |
Doğrulamacılık |
Bütüncülük |
Öznelcilik öğretisinin adında kullanılan “özne” adı ve bundan türetilmiş olan “öznel” sıfatı, bilgi ve zihin felsefesindeki bu temel ayrıma dayandığıdır. Yaygın görüşe göre özne ile zihin aynı şeydir. Bu görüşe göre bir sözcüğün anlamı dediğimiz nesne öznenin zihninde olmalıdır. Yani insanların zihinleri dışında anlamların olduğu bir dünya yoktur. Bundan dolayı “anlam” dediğimiz şeyler özneldir.Bazıları bu tür teknik bir söylem kullanmadan Öznelcilik görüşünü şu sloganla dile getirirler; “Anlam kafadadır”.
2.Soru
"İletişim kurarken bizim söylediğimizle karşımızdakinin anladığı arasındaki ilişki, nesnelere verdiğimiz isimler ve bu isimlerin gerçekten bizden bağımsız olup olmadıkları benim temel araştırma konumu oluşturmaktadır." diyen bir düşünür hangi felsefe alt dalıyla ilgilenmektedir?
Ahlak Felsefesi |
Bilim Felsefesi |
Dil Felsefesi |
Siyaset Felsefesi |
Varlık Felsefesi |
Sözel iletişim kurma ve nesneleri isimlendirme süreçlerimizle ilgilenen felsefe alt dalı dil felsefesidir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi nesneleri zihnimizde temsil etme işlevini görür.
Göndermeler |
Düşünceler |
Anlamlar |
Ayrımlar |
İfadeler |
Sözcüklerimiz hep anlamları aracılıyla gönderme yaparlar. Bir ada hangi anlamı yükleyeceğimiz bizim seçimimize kalsa da, o anlamın dünyada hangi nesneyi belirleyeceği bizim kararımıza bağlı değildir. Anlamlar, nesneleri zihnimizde temsil etme işlevini görürler.
4.Soru
Doğalcılık kuramının en temel dayanağı nedir?
Benzerlik |
Soyutluk |
Aykırılık |
İstisnalar |
Farklılık |
Doğalcılık kuramının en temel dayanağı benzerliktir. Örneğin kırmızı sözcüğünün anlamı tüm kırmızı tikel nesneler arasındaki benzerliklerden oluşur.
5.Soru
Frede'nin anlam ve gönderme kuramına göre matematik ve mantık dilinde “=” imiyle dile getirdiğimiz eşitlik kavramı aşağıdakilerden hangisinin temelidir?
Frede'nin anlam ve gönderme kuramına göre matematik ve mantık dilinde “=” imiyle dile getirdiğimiz eşitlik kavramı aşağıdakilerden hangisinin temelidir?
dengelilik |
bitişiklik |
özdeşlik |
sayısallık |
dilsellik |
Frede'nin anlam ve gönderme kuramına göre matematik ve mantık dilinde “=” imiyle dile getirdiğimiz eşitlik kavramı özdeşlik ilişkisinin temelidir.
Doğru cevap c'dir.
6.Soru
"Bileşik bir terimin göndergesi, o terimin parçalarının göndergelerinin bir fonksiyonudur." ifadesi aşağıdaki ilkelerden hangisini açıklamaktadır?
Anlam için Bileşimsellik ilkesi |
Gönderme için Bileşimsellik ilkesi |
Dil için Bileşimsellik ilkesi |
Ögeler için Bileşimsellik ilkesi |
Anlamsızlık için Bileşimsellik ilkesi |
Gönderme için Bileşimsellik ilkesi Bileşik bir terimin göndergesi, o terimin parçalarının göndergelerinin bir fonksiyonudur.
7.Soru
Dil felsefesinin tümcelerin kullanımıyla ilgili felsefi sorunları ele alan alanı hangisidir?
semantik |
anlam |
pragmatik |
sentaks |
bağlam |
Tümcelerin yapısını araştıran sentaks ile tümcelerin anlamlarını araştıran semantik dışında, dil felsefesinin diğer bir önemli alanı olan pragmatik, tümcelerin kullanımıyla ilgili felsefi sorulara yoğunlaşır. “Bir tümceyi kullanarak düşünce dile getirmenin koşulları nelerdir?”, “Tümcenin anlamı ile, o tümceyi kullanarak dile getirmek istediğimiz düşünce ve o tümceyi duyan dinleyicinin kavradığı düşünce arasındaki ilişki nedir?” türünde dil kullanımı, dili kullananın içinde bulunduğu bağlam, kullanıcının niyetleri gibi konuların tartışıldığı bir alan olan pragmatik hem dil felsefesi içinde hem de dilbilimde özellikle yirminci yüzyılın ikinci yarısında yeşermiş bir alandır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bütüncülük adlı kuramın öncülüğünü yapmıştır?
John Stuart Mill |
John Locke |
Gottlob Frege |
Bertrand Russell |
Thomas Kuhn |
Bütüncülük görüşü çağdaş bilim felsefesinde de etkili olmuştur. Özellikle Thomas Kuhn’un öncülüğünü yaptığı bir görüşe göre Newton’un ya da Einstein’ınki gibi bilimsel paradigmalar fiziksel olguları açıklamak için bir kuram öne sürerken bir taraftan da bir dil oluşturlar.
9.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi, Negatif Anlam kuramcılarından Çağdaş deneycilik akımının önemli temsilcilerindendir?
Burge |
Frege |
Wittgenstein |
Quine |
Locke |
Yirminci yüzyılda bir tür Negatif Anlam Kuramını açıkça savunmuş olan en önemli Quine olmuştur. Çağdaş deneycilik akımının da önemli bir temsilcisi olan Quine fiziksel dünya içinde yer almayan soyut bir varlık olarak “anlam” denen bir şeyin olamayacağını savunur.
10.Soru
Bir sözcüğün anlamının insanın zihninde ya da beyninde yer aldığını savlayan anlam kuramı aşağıdakilerden hangisidir?
ÖZNELCİLİK |
GERÇEKÇİLK |
DOĞALCILIK |
DIŞSALCILIK |
DAVRANIŞÇILIK |
Bir sözcüğün anlamının insanın zihninde ya da beyninde yer aldığını savlayan öznelciliktir.
11.Soru
"Var olma gerçek bir yüklem değildir” sözü kime aittir
Kant |
Descartes |
Spinoza |
Socrates |
Platon |
Tanrının varlığının tanıtlamasındaki bu özelikler gibi var olmak da tanrıya yüklenebilecek bir özellik olarak varsayılır. Kant buna karşı çıkarak “var olma gerçek bir yüklem değildir” deyip bunu ayrıntılı bir şekilde savunmuş olsa da, varlık yargılarının bir çözümlemesini açık bir şekilde ortaya koyamamıştır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi doğalcılık hakkında doğrudur?
Öznelciliğe karşı çıkar. |
Metafizik ontolojiyi reddeder. |
Anlamlar soyuttur. |
Metafizik bir anlama mümkündür. |
Platonik bir kuramdır. |
Frege’nin Gerçekçi anlam kuramı genellikle Platonik bir kuram olarak görülür. Yani anlamlar soyut ve metafizik varlıklardır bu görüşe göre, fiziksel olgulardan oluşan doğanın içinde yer almazlar. Bu tür bir metafizik ontolojiyi reddeden ve özellikle bilimsel bakış açısını benimsemiş olanlar her şeyin doğa içinde bilimsel bir açıklaması olduğu görüşünü savunur. Bu görüş açısına en geniş anlamıyla “Doğalcılık” (Naturalism) diyoruz. Öznelcilik kuramının da bir türü özde Doğalcı bir görüştür: anlam insan zihninde bir varlık ise, ve insan zihni dediğimiz şey de fiziksel bir dünyanın parçası olan insan beyninin bir durumu ise, sonuçta anlamın varlığına doğa içinde bir açıklama getirmiş oluruz.
13.Soru
Aşağıdaki öğretilerden hangisi tümelleri reddeder?
Adcılık öğretisi |
Platon'un idealar kuramı |
Natüralist kuram |
Öznelcilik |
Gerçekçilik |
Adcılık kuramının birden çok tanımı ve değişik biçimleri vardır. Bunların ortak özelliği tümellerin varlığını reddetmeleridir.
14.Soru
Frege'ye göre "Vampir yoktur." tümcesinin göndermesi aşağıdakilerden hangisinde doğru şekilde açıklanmıştır?
Tümce var olan vampirlere değil, vampir kavramına gönderme yapmaktadır. |
Tümce vampirlerin olmadığını söylerken önceden varlıklarını kabul etmektedir. |
Tümce vampir kavramının özelliklerini ortadan kaldırmaktadır. |
Tümce birinci düzey yüklem ile vampir kavramını nitelemektedir. |
Tümce bir isim tümcesi olduğundan tamamı öznenin bir parçasıdır. |
Frege’ye göre "Vampir yoktur." tümcesi doğaüstü güçleri olan ancak gerçekte var olmayan bir varlık türü hakkında değildir. Tümcenin öznesi vampirler değil vampir kavramıdır. Frege’ye göre bu tümce ile dile getirdiğimiz düşünce vampir kavramının, kendi deyimiyle, “boş” olduğudur. Bir kavramın boş olması demek, o kavramın doğru olarak uygulanabileceği bir nesnenin olmaması anlamına gelir. Yani bu tümce var olmayan vampir nesnelerine değil, vampir kavramına bir özellik yükler. Nesneler yerine kavramlara özellik yükleyen bu tür yüklemlere Frege “ikinci düzey yüklemler” adını verir. Var olma böyle bir yüklemdir ve sembolik mantık dilinde buna “niceleyici” denir. Böyle denmesinin nedeni kavramın kaç adet nesneye doğru olarak uygulanabileceği söylemesidir, yani niceliğe dairdir. “Vampir yoktur” dediğimizde bu sayı sıfırdır. Yani vampir kavramının doğru olarak uygulanabileceği nesnelerin sayısının sıfır olduğunu söylemiş oluruz. Doğru cevap A'dır.
15.Soru
"Bir sözcüğün anlamı zihinde yer alan ide olduğunu savunan felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
John Locke |
Gottlob Frege |
Ludwig Wittgenstein |
Quine |
Noam Chomsky |
John Locke, bir sözcüğün anlamını zihinde yer alan ide olarak ifade etmektedir.
16.Soru
Thomas Kuhn’un öncülüğünü yaptığı görüşe göre Newton’un ya da Einstein’ınki gibi bilimsel paradigmalar fiziksel olguları açıklamak için oluşturdukları dil aşağıdakilerden hangisidir?
leksikon |
semantik |
sentaks |
pragmatik |
içlem |
Thomas Kuhn’un öncülüğünü yaptığı görüşe göre Newton’un ya da Einstein’ınki gibi bilimsel paradigmalar fiziksel olguları açıklamak için bir dil oluştururlar. Buna Kuhn bazı yazılarında “leksikon” adını verir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisini Frege’nin anlam üzerine söyledikleri ile çelişir?
Aşağıdakilerden hangisini Frege’nin anlam üzerine söyledikleri ile çelişir?
“iyi” sözcüğünü farklı anlamlarda kullanabiliriz. |
İnsan dilleri ortaya çıkmadan önce de ağaç kavramı vardı. |
Bir sözcüğü anlamamız o sözcüğün neye gönderme yaptığını bilmemizi gerektirmez. |
Hepimizin ortaklaşa kavradığı anlamlar aracılığıyla iletişim kurabiliriz. |
Ortak bir dil konuşan insanlar sözcüklerin anlamlarını oluştururlar. |
Ortak bir dil konuşan insanlar sözcüklerin anlamlarını oluştururlar cümlesi Frege’nin anlam üzerine söyledikleri ile çelişir.
Doğru cevap e'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dışsalcılık görüşüne göre anlamı aramamız gereken yerdir?
Kafanın içi |
Dış dünya |
Öznellik |
Doğa |
Bilimsel yapıtlar |
Dışsalcılık görüşüne göre anlamı kafanın içinde değil, dış dünyada aramamız gerekmektedir.
19.Soru
Özne konumunda kullanılabilen türde terimler tek bir nesneye gönderme yapma işlevine sahiptirler. Günümüzde tekil terim dediğimiz bu tür terimlere Frege ne ad vermiştir?
zamir |
özel ad |
sıfat |
benzeş |
özdeş |
Özne konumunda kullanılabilen türde terimler tek bir nesneye gönderme yapma işlevine sahiptirler. Günümüzde tekil terim dediğimiz bu tür terimlere Frege özel ad demiştir.
Doğru cevap b'dir.
20.Soru
Frege’ye göre dil felsefesi ile mantık arasındaki ilişkinin önemi aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanır?
Bir dili konuşan insanların yaptıkları mantık hatalarını ortaya çıkarırız. |
Dil felsefesi yaparak daha mantıklı insanlar olabiliriz. |
Tüm dillerin mantıksal yapıları aynı olduğu için mantık çalışmaları tüm dillerin yapısına ışık tutar. |
Dilin mantığını anlayarak o dili konuşan insanların kültürünü daha iyi anlarız. |
Dilimizin yapısını kavrayarak dilin mantığımızı nasıl sınırladığını anlayabiliriz. |
Peki sözcüklerin bir araya gelerek bir düşünce ifade etmesi nasıl olanaklı oluyor Frege’ye göre, şimdi buna bakalım. Sözcükler belirli mantıksal ulamlar içerisinde anlam kazanırlar.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ