Dil Felsefesi Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"John Austin sözcükleri kullanımlarına göre iki ayrı grupta değerlendirmiştir: Edimseller ve Saptayıcılar. Saptayıcı sözcüklerde bilgi aktarmak, gerçeği açıklamak, betimlemek ya da saptamak gibi bir işlev varken; edimsel sözcükler çoğunlukla bir edimin geröekleşmesi üzerinedir."
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi edimsel kullanıma örnek olarak gösterilebilir?
Işık hızı geçilemez |
Dünya yuvarlaktır |
Özür dilerim |
İstanbul Marmara bölgesindedir |
Sigara sağlığa zararlıdır |
"Özür dilerim" örneği dışındaki tüm seçenekler bilgi verici olduklarından "saptayıcı" kullanımlardır. Seçenekler arasındaki tek edimsel kullanım özür dileme edimini gerçekleştiren C seçeneğinde belirtilmiştir.
2.Soru
"Russell algı yoluyla dış dünya nesnelerinin kendileriyle değil zihnimizde bıraktıkları izler yoluyla doğrudan tanışık oluruz." demiştir. Russell bu izlere ne ad vermiştir?
Mantık verileri |
Duyu verileri |
Zihin verileri |
Deneyim verileri |
Sezgisel veri |
Russell’ a göre algı yoluyla dış dünyanın nesnelerinin kendileriyle değil, o nesnelerin zihnimizde bıraktığı “izler” ile doğrudan tanışık hale gelebiliriz. Russell bu izlere duyu verileri (sense data) adını verir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
I- Duyu verileri
II- Değişkenler
III- Tümeller
Russell’a göre yukarıdakilerden hangisi veya hangileri bir dili anlayabilmemiz bilebilmemiz için gerekli olan şeylerdir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
Bir dili anlamak ve konuşmak için doğrudan tanışıklık yoluyla iki şey bilmemiz gerekir: duyu verileri ve tümeller. Bu ikisini bir araya getirerek artık tanışık olmadığımız dış dünyanın nesnelerini betimleme yoluyla bilebilir hale geliriz. Doğru cevap E şıkkıdır.
4.Soru
Rudolf Carnap'a göre diller üstü bir biçimde sorulmuş sorular ...........
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
fizikseldir. |
tutarlıdır. |
epistemolojiktir. |
anlamsızdır. |
matematikseldir. |
Carnap’a göre anlamlı bir soru ancak bir dilsel çerçeve içerisinden sorulabilir; dilin dışına çıkmayı deneyip diller üstü bir soru sormaya kalkıştığımızda “metafizik” denilen ve gerçekte anlamsız olan bir soru sormuş oluruz. Doğru yanıt D seçeneğidir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tanışıklık yoluyla bilebileceğimiz tümellerdendir?
Sarı renk |
9 rakamı |
Kardeşimiz |
Su elementi |
Demir materyali |
Tikellerden tümellere geçmemiz gerekir. Tekrar masa örneğine dönersek, masanın sarılığını algıladığımda tikel bir duyu verisi elde etmiş olurum. Farklı durumlarda bunun gibi birçok “sarı” tikeli algılayıp bunların hepsinde ortak olan sarı tümeline varabilirim.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi semantik açıdan çok-anlamlı bir tümcedir? I- Herkesin sevdiği bir renk vardır. II- Fransa’nın şu andaki kralı keldir. III- Kaymak bazen insana zarar verebilir.
I, III |
II, IIII |
III |
I, II |
I, II, III |
Bu tümcede geçen “kaymak” sözcüğü bir süt ürünü olarak yorumlanabileceği gibi, paten ya da kayak kaymak gibi bir edimi de dile getirebilir. Türkçede “kaymak” sözcüğünün birden çok anlam olmasından kaynaklandığı için tümcemiz bu sefer semantik açıdan çok anlamlıdır.
7.Soru
Aşağıdaki kuramlardan hangisi öncelikle özel ad ve zamir gibi basit tekil terimlerin semantik çözümlemesine yönelik ortaya çıkmıştır?
Diziliş Kuramı |
Doğrudan Gönderim Kuramı |
Betimleme Kuramı |
Gözlemleme Kuramı |
Kavram Kuramı |
Doğrudan Gönderim Kuramı öncelikle özel ad ve zamir gibi basit tekil terimlerin semantik çözümlemesine yönelik ortaya çıkmıştır.
8.Soru
"Diyelim ki Orhan Veli küçükken babasının iş durumundan dolayı İstanbul’dan başka bir şehre taşınıyor ve hayatının geri kalan kısmını burada geçiriyor. Diyelim ki yine şair oluyor, hatta Garip Akımının öncülüğünü yapıyor, ancak “İstanbul’u Dinliyorum” adlı şiiri yazmıyor. Bu durumda “İstanbul’u Dinliyorum’u yazan şair” terimi Orhan Veli’yi betimlemiyor, ona gönderme yapmıyor olacaktı." diyen “Orhan Veli” ile “İstanbul’u Dinliyorum’u yazan şair” tekil betimlemesine karşı çıkan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Kripke |
Russell |
Frege |
Aristo |
Platon |
Betimlemecilik kuramına göre her durumda özel ad bir tekil betimleme ile eşanlamlı olmak durumunda. Bu çok doğal ve akla yatkın gibi görünen görüşe Kripke karşı çıkmıştır.
9.Soru
Nedenselci Gönderim Kuramına göre bir özel ad kullanarak bir kişiye ya da bir nesneye gönderme yapmamız için o kişi ya da nesneyi ________ gerekmez.
Cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
özleştirmek |
tanımamız |
edatlaştırmak |
özelleştirmek |
betimlememiz |
Nedenselci Gönderim Kuramına göre bir özel ad kullanarak bir kişiye ya da bir nesneye gönderme yapmamız için o kişi ya da nesneyi betimlememiz gerekmez.
10.Soru
Wittgenstein'a göre doğru bir önerme nedir?
söz edimi |
dil oyunu |
betimleme |
doğruluk değeri |
kavram |
Doğru bir önerme, Wittgenstein’a göre bir “resim”dir; dünyanın bir olgusunu resimler. Bu şekilde dil dünyayı açıklar, onu betimler, ve gerçekliği bize yansıtır. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Hangi fonksiyonlar nesnelere özellik yüklememizi sağlarlar?
Hangi fonksiyonlar nesnelere özellik yüklememizi sağlarlar?
Kavram |
Önermesel fonksiyon |
Tümel |
Özne |
Tek değişkenli önermesel |
Tek değişkenli önermesel fonksiyonlar nesnelere özellik yüklememizi sağlarlar.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisine yönelik Frege’nin görüşünü Russell da aynen kabul eder?
terimlere |
öznelere |
kavramlara |
cümlelere |
özel adlara |
ancak özel adlara yönelik Frege’nin görüşünü Russell da aynen kabul eder. Russell’a göre de “olağan” bir özel adın her durumda bir betimsel içeriği olmalı ve bu içerik her durumda tekil ya da Russell’ın deyimiyle “belirli” bir betimleme ile dile getirilebilmelidir.
13.Soru
Aşağıdaki kuramlardan hangisine göre bir özel ad kullanarak bir kişiye ya da bir
nesneye gönderme yapılması için o kişi ya da nesneyi betimlemek gerekmez?
Doğrudan Gönderim Kuramı |
Betimlemeci Gönderim Kuramı |
Etkileşim Kuramı |
Davranışçı Kuram |
Nedenselci Gönderim Kuramı |
Nedenselci Gönderim Kuramına göre bir özel ad kullanarak bir kişiye ya da bir nesneye gönderme yapılması için o kişi ya da nesneyi betimlemek gerekmez. Örneğin pek felsefe tarihi çalışılmamış biri hem “Aristoteles” hem de “Platon” adlarını öğrenmiş olsun. Ancak “Aristoteles kimdir?” diye sorduğumuzda “ünlü bir Yunan filozof” yanıtı verebildiğini düşünelim ve “Platon kimdir?” deyince de yine aynı yanıtı aldığımızı varsayalım. Yani Aristoteles ile Platon’u birbirlerinden ayıracak betimlemelere sahip olamayacaktır bu kişi. Yine de “Aristoteles” adını kullandığında Aristoteles’e, “Platon” adını kullandığında ise Platon’a gönderme yapabilir. Bunun nedeni bu adların kullanım zincirleri arasındaki farktır bu kurama göre.
14.Soru
Bir önermeyi anlayabilmemiz için, o önermenin her parçası ile doğrudan______________ olmamız gerekir.
Cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
tanışık |
umutlu |
bilgili |
benzer |
İlgili |
Tanışık ilkesi: Bir önermeyi anlayabilmemiz için, o önermenin her parçası ile doğrudan tanışık (directly acquainted) olmamız gerekir.
15.Soru
Bir önermeyi anlayabilmemiz için, o önermenin___________ ile doğrudan tanışık olmamız gerekir.
Cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
öznesi |
yüklemi |
zarfı |
edatı |
her parçası |
Tanışık ilkesi: Bir önermeyi anlayabilmemiz için, o önermenin her parçası ile doğrudan tanışık (directly acquainted) olmamız gerekir.
16.Soru
Russell’a göre aşağıdakilerden hangileri olağan özel addır? I- Ayşe II- Ankara III- Beyaz IV- Boşluk V- Neptün
I, II, III |
I, II, V |
II, IV, V |
III, IV |
I, III, V |
Russell, gündelik dilde sıklıkla kullandığımız “Ayşe” gibi insan adları, “Ankara” gibi yer adları, ya da “Neptün” gibi nesne adları türünde olanlara “olağan” özel ad der.
17.Soru
"Basit özne yüklem biçimindeki bir tümcenin çözümlemesi, matematik dilinde her neyse, doğal dilde de aynıdır." görüşü aşağıdakilerden hangisine aittir?
Lev Vygotsky |
Ferdinand de Saussure |
Gottlob Frege |
Levi Strauss |
Spinoza |
Gottlob Frege’ye göre aritmetiğin temeli olan mantık aynı zamanda Almanca ya da Türkçe gibi doğal dillerin de temelinde bulunur. Örneğin basit özne yüklem biçimindeki bir tümcenin çözümlemesi, matematik dilinde her neyse, doğal dilde de aynıdır. Kısacası mantık hem formel hem de doğal dillerin temelini oluşturur. Doğru cevap C'dir.
18.Soru
Wittgenstein ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Kendisine ait "dil oyunu" kavramı ölümünden sonra yayımlanan Felsefi Sorgulamalar (Philosophical Investigations) adlı eserinde ele alınır. |
Dil oyunu kavramının tanımını vermenin olanaksız olduğunu düşünür. |
Tractatus dönemindeki savunduğu gerçekçi dil kuramı anlayışını Felsefi Sorgulamalar (Philosophical Investigations) adlı eserinde de sürdürür. |
Ona göre bir dil öğrenmek ve bir dili konuşur hale gelmek bir oyunu öğrenip o oyunu oynar hale gelmek gibidir. |
Ona göre her dil oyunu ayn› zamanda bir etkinlik içerir |
Wittgenstein Tractatus dönemindeki savunduğu gerçekçi dil kuramından daha sonraları uzaklaşır.
19.Soru
Hangisi Wittgenstein’ın dil oyunu kavramına bir örnek değildir?
Dilin evrim geçirmesi |
Şaka yapmak |
Bilgi aktarmak |
Soru sormak |
Metreyle ölçüm yapmak |
Kabullerin bazıları o dili tanımlar ve bundan dolayı o dilin oluşturduğu kuramsal dizge için bu önkabuller “mutlak”tır ve o dizge içinde sorgulanamazlar.
20.Soru
Kripke’ye göre bir özel ad bir dile aşağıdakilerden hangisi ile sunulur?
adlandırma töreni |
tanıştırma töreni |
düşünce töreni |
İbetimleme töreni |
İlgi töreni |
“Aristoteles” gibi bir özel ad nasıl gönderme yapar? Kripke’ye göre bir özel ad bir “adlandırma töreni” ile dile sunulur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ