Dil Felsefesi Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki konulardan hangisi Carnap’ın dilsel çerçeve kavramına bir örnek sayılmaz?
Dilin evrimi |
Biyoloji dili |
Matematik dili |
Fizik dili |
Kimya dili |
Kabullerin bazıları o dili tanımlar ve bundan dolayı o dilin oluşturduğu kuramsal dizge için bu önkabuller “mutlak”tır ve o dizge içinde sorgulanamazlar.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kripke’ye göre doğru olamaz?
Bir şeyin adının ne olduğu o şeyin zorunlu bir özelliğidir |
Özel adlar betimleme yoluyla dile sunulabilirler |
Özel adlar göndergeleri hakkında bilgi içermezler |
Bir özel ad her durumda zorunlu imleyicidir |
Bir özel ad hiçbir durumda betimsel içeriğe sahip değildir |
Kripke bir özel adın hiçbir durumda betimsel içeriğe sahip olamayacağını söylemez. Doğru cevap A'dır.
3.Soru
Russell tümceler için, hangi yüklemin olağan bir yüklem olmadığını söylemiştir?
Bilgi |
Dil |
Özel ad |
Varlık |
Gönderimsiz terimler |
Russell’a göre varlık ya da yokluk tümceleri görünüşte basit özne/yüklem formunda görünmelerine karşın, derin sentaksları çok farklıdır. Bunun nedeni varlık yükleminin olağan bir yüklem olmamasıdır.
4.Soru
Aşağıdaki alanlardan hangisi salt akıl yoluyla bilinemeyen, "rastlantısal" olgulara dair bir alandır?
Matematik |
Geometri |
Mantık |
Metafizik |
Biyoloji |
Eğer bir önermeyi salt akıl yoluyla a priori bilebiliyorsak bu önerme dünyanın “rastlantısal” olgularına dair olamaz. Mutlaka matematik, geometri, mantık ya da metafizik yasalarının “zorunlu” kıldığı bir doğru olmalıdır. Bu durumda biyoloji, bahsi geçen alanlardan farklıdır ve doğal ya da "rastlantısal" olgulara dayanmaktadır.
5.Soru
Russell'a göre tekil bir nesnenin betimlemesini yapıyorsak da bu türe ne denir?
Doğrudan betimleme |
Dolaylı betimleme |
Öznel betimleme |
Belirli betimleme |
Belirsiz betimleme |
Tekil bir nesnenin betimlemesini yapıyorsak da bu türe Russell “belirli betimleme” (definite description) diyor.
6.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde "belirsiz betimleme" vardır?
Ayşe 30 yaşındadır |
Konya, Türkiye'nin en büyük şehridir |
Bazı insanlar mütevazidir |
Türkiye, Asya ve Avrupa kıtasındadır |
Ay, Dünyanın uydusudur |
“bazı insanlar” terimi belirli bir insanı betimlemez ve bundan dolayı bir “belirsiz betimleme”dir.
7.Soru
Kripke'ye göre Doğrudan Gönderim Kuramı'nda anne ve babanın bir bebeğe adını vermesi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanmaktadır?
Gösterim yoluyla adlandırma |
Betimleme yoluyla adlandırma |
Gönderme yoluyla adlandırma |
Niteleme yoluyla adlandırma |
Damgalama yoluyla adlandırma |
Kripke’ye göre bir özel ad bir “adlandırma töreni” ile dile sunulur. Bunu yapmanın iki yolu bulunur: “gösterim” ve “betimleme”. Bir bebek doğduğunda o bebeğe bir ad verilmesi “gösterim” yollu adlandırmadır. Doğru cevap A'dır.
8.Soru
"Standart Metre çubuğu t anında 1 metre uzunluğundadır." Önermesi, Kripke'ye göre nasıl bir önermedir?
Zorunlu |
Olumsal |
Olumsuz |
Analitik |
Koşullu |
Nesnelerin uzunlukları onların zorunlu değişmez özellikleri değillerdir. Bu çubuk metrik sistemin ilk ortaya çıkmasında özel bir rol oynamıştır, bunu tabii ki kabul ediyoruz. Ancak çubuğun belirli bir andaki uzunluğu Aristoteles’in deyimiyle “rastlantısal” bir olgudur. İşte buradaki rastlantısal olma kavramına çağdaş metafizikte “olumsal” deniyor. Kısaca tam t anında çubuk tam tamına bir metre uzunluğundaydı ama bu çubuğun olumsal bir özelliğiydi. Bu durumda sorudaki tümce Kripke’ye göre zorunlu olmayan, yani olumsal bir doğruyu dile getirmektedir.
9.Soru
Russell'a göre betimleme genel bir yapıda ise ve tekil bir nesneyi betimlemiyorsa buna ne denir?
Belirli betimleme |
Dolaylı betimleme |
Mantıksal betimleme |
Belirsiz betimleme |
Doğrudan betimleme |
Betimleme genel bir yapıda ise ve tekil bir nesneyi betimlemiyorsa buna Russell “belirsiz betimleme” (indefinite description) diyor.
10.Soru
Wittgenstein dil oyunu kavramını hangi kitabında ele almıştır?
Söylemek ve Yapmak |
Sözel İma |
Metrik Sistem |
Felsefi Sorgulamalar |
Dilsel Çerçeve |
Wittgenstein ölümünden sonra yayınlanan Philosophical Investigations (Felsefi Sorgulamalar) adlı ünlü kitabında yeni bir kavram geliştirir: dil oyunu.
11.Soru
Kuhn ve Feyerabend’in geliştirdikleri hangi kavram bir devrim ile ayrılmış olan iki paradigmanın
kavramsal çerçeveleri arasında tam tamına çeviri yapmak olanaklı değildir?
Dil Oyunu |
Eşölçülemezlik Savı |
Felsefi Soruşturmalar |
Dilsel Çerçeve |
Edimsöz |
Kuhn ve Feyerabend’in geliştirdikleri “Eşölçülemezlik Savı” (Incommensurability Thesis) gereği bir devrim ile ayrılmış olan iki paradigmanın kavramsal çerçeveleri arasında tam tamına çeviri yapmak olanaklı değildir.
12.Soru
Dünyanın güneş etrafında döndüğü süreyi "bir yıl" olarak tanımlarsak aşağıdakilerden hangisi Kripke'ye göre doğrudur?
"Dünya güneş etrafında bir yılda döner." tümcesi zorunlu bir doğruyu dile getirir. |
Dünyanın güneş etrafında daha hızlı dönmüş olduğunu varsaysak bile yine dönüş süresi tam bir yıl olurdu. |
Dünyanın güneş etrafında dönüşünün bir yıl olduğunu sadece gözlem yoluyla bilebiliriz. |
Dünyanın güneş etrafındaki dönüş süresi bir yıldan daha az ya da daha çok olabilirdi. |
"Bir yıl" terimi bu tanımın yapıldığı anda bir süreye gönderme yapan zorunlu imleyici olan bir terimdir. |
Sorudaki tümce Kripke’ye göre olumsal a priori örneğidir. d şıkkı bu tümcenin olumsal bir doğru olmasının nedenini dile getirdiği için Kripke’ye göre doğru olmalıdır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi merak etme ile dil kullanımı arasındaki bağla doğrudan ilişkili değildir?
Dilin bize kazandırdığı kavramlar sayesinde bildiklerimizi başkalarına aktarabilmek |
Dilin bize kazandırdığı kavramlar sayesinde bilinmeyeni düşünebilmek |
Dil sayesinde soru sorabilmek |
Dil sayesinde bilinmeyen bir şeyi betimleyebilmek |
Dilin bize kazandırdığı kavramlar sayesinde bir şeyi bilmediğimizin farkına varmak |
Eğer ki kavram dil olmadan olamıyorsa o zaman bilmediğinin farkına varmak için dilin gereklili¤ini göstermiş
oluruz.
14.Soru
Modern Niceleyiciler Mantığının ya da diğer adıyla Yüklemler Mantığının kurulmasına kimler yol açmışlardır?
Modern Niceleyiciler Mantığının ya da diğer adıyla Yüklemler Mantığının kurulmasına kimler yol açmışlardır?
Frege ve Waverly |
Russell ve Waverly |
Kant ve Waverly |
Kant ve Frege |
Frege ve Russell |
Frege ve Russell bir yandan günümüzde neredeyse tüm üniversitelerde okutulan modern Niceleyiciler Mantığının ya da diğer adıyla Yüklemler Mantığının kurulmasına yol açmışlardır.
15.Soru
"Her düşlüncenin bir nesnesi olması gerektiğinden, yokluğunu savladığımız nesnelerin de birer “düşünce nesnesi” olduğu sonucu çıkar." düşüncesi hangi filozofa aittir?
Russell |
Frege |
Kripke |
Meinong |
Austin |
Meinong’un kuramına göre her düşüncenin bir nesnesi olması gerektiğinden, yokluğunu savladığımız nesnelerin de birer “düşünce nesnesi” olduğu sonucu ç›kar. Bu durumda Meinong’a göre zaman mekan içinde yer almayan ve varlığı olmayan nesneler bulunur.Doğru yanıt D şıkkıdır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kripke’ye göre doğru değildir?
“Kaplan” genel terimi bir tür adıdır |
“Kaplan” adının göndergesi bir hayvan türüdür |
“Kaplan” terimi zorunlu imleyicidir |
“Kaplan” adı bu hayvan türünü tanımlayan bir betimlemedir |
“Kaplan” ad›n›n gönderme yapma biçimi özel adlarınkine çok benzer. |
D'dir.
17.Soru
Russell'a göre bir tümcenin yanlış ya da doğru bir şey söylememiş olması aşağıdakilerden hangisinin olmayışından kaynaklanmaktadır?
Yüklem |
Özne |
Nesne |
Sav |
Sıfat |
Russell, birçok felsefeci gibi, bir tümcenin anlamlı olabilmesi için bir “sav” içermesi gerektiğini savunur. Dolayısıyla bir tümce ne doğru ne de yanlış bir şey söylüyorsa bir sav içermiyor demektir; bu da o tümcenin anlamsız olduğunu gösterir. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
I- Birden çok değişkeni olan önermesel fonksiyonlar sayesinde nesnelere özellik yüklememizi sağlarlar.
II- Önermesel fonksiyonlar ancak bir önerme içinde anlam kazanır.
III- Bir nesne ile doldurulduğunda doğru ya da yanlış bir önerme elde edilir.
IV- Tek değişkenli önermesel fonksiyonlar ile nesneler arasındaki ilişkileri dile getirebiliriz.
V- Önermesel fonksiyonlar “x” gibi bir harf ile temsil edilen bir boşluk içerir.
Russell’ a göre, önermesel fonksiyon ile ilgili olarak yukarıda belirtilen yargılardan hangileri doğrudur?
I, II, III |
III, IV, V |
II, III, V |
I, III |
II, IV |
Önermesel fonksiyonlar tanım gereği “x” gibi bir harf ile temsil edilen bir boşluk içerir; bir önermesel fonksiyonun bu boşluğu doldurulmadan kendi başına bir anlam ifade etmez. Bundan dolayı ancak bir önerme içinde anlam kazanırlar. Bir önermesel fonksiyonun boşluğunu bir nesne ile doldurduğumuzda doğru ya da yanlış olabilecek bir önerme elde ederiz. Tek değişkenli önermesel fonksiyonlar nesnelere özellik yüklememizi sağlarlar. Birden çok değişkenli olan önermesel fonksiyonlar sayesinde ise nesneler arasındaki ilişkileri dile getirebiliriz. Doğru cevap C şıkkıdır.
19.Soru
Russell'a göre "Her öğrendiğimiz tümel için dilde bir ________ bulunur." cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdaki ifadelerden hangisi uygundur?
Özne |
Yüklem |
Nesne |
Sıfat |
Zamir |
Her öğrendiğimiz tümel için dilde bir yüklem bulunur. Örneğin algıladığı sarı tikellerinden soyutlama yapan bir çocuk sarı tümeli ile tanışık hale geldiğinde “____sarıdır” yüklemini de anlayabilecek konuma gelmiş olur. Sarı tümeliyle tanışık olmayan biri ise ne yaparsa yapsın bu yüklemi kavrayamaz. Doğru cevap B'dir.
20.Soru
Russll'a göre doğrudan tanışıklık yoluyla bilemediğimiz dış dünya nesnelerini aşağıdakilerden hangisini kullanarak bilebiliriz?
Sezgisel bilgi |
Gözlemsel bilgi |
Bilimsel bilgi |
Betimleme yollu bilgi |
Gündelik bilgi |
Doğrudan tanışıklık yoluyla bilemediğimiz dış dünyanın nesnelerini ancak “dolaylı” olarak bilebiliriz ve bunun için de dil bir temel oluşturur. Buradan yola çıkarak Russell şeylerin bilgisine ulaşmanın ikinci bir yolu olduğunu savunur. Buna da “betimleme yollu bilgi” der. doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ