Tarikat, İslam kültür ve literatüründe daha çok tasavvufi bağlamlarda kullanılan bir kavramdır.

Batının religion dediği ve bizim din olarak çevirdiğimiz kavram aslında geleneğin karşılığıdır ve Budistlerin Dharması, Taocuların Taou’su, İslam’ın ed-Din’i birer dindirler ve gelenekle ilgileri bulunsa bile tam bir gelenek (tradition) anlamını taşımamaktadır ifadeleri din ve gelenek açısından doğrudur. Doğu’da ise bu anlamda bir dinî gelenek söz konusu değildir.

Marx Weber’in analizlerinin odağında yer alan “dünya dinleri”nin hemen hepsi “fetih” veya benzeri ideolojileri aracılığıyla küresel ölçekte bir yayılmayı hedeflemişlerdir.

Komünist Manifesto’da Marx, katı olan herşeyi buharlaştıran kapitalizm eski dünyaların bir olgusu olarak dini de köklü bir değişime, buharlaştırmaya tabi tutar.

Postmodernizmin sosyologlar arasında belirlenmiş ortak bir tanımı yok ama birçok sosyoloğun ortaya koyduğu tartışma veya literatürden postmodern durumun bazı özellikleri ayırt edilebilir. Buna göre öncelikle modernizmin bazı özelliklerini akılcılık, aydınlanmacılık, batı-merkezli bir tarih ve coğrafya algısı, gelenek karşıtlığı, nesnelcilik veya ortak gerçeklik ve doğruluk idealine sahip olmak, siyasette merkezî ulus-devlet yapılanmaları, laiklik olarak tekrar hatırlamamız gerekiyor. Buna karşılık postmodernizm, aydınlanmanın ve modernitenin batı-merkezli tarih ve coğrafya algısının güçlü bir eleştirisi, artan küreselleşme ile birlikte ulus devlet yapıları veya ideolojilerinin gerilemesi, tüketimin artışı ve buna uygun bir kültürel durumun ortaya çıkması, insanların bağlandıkları adalet, eşitlik, devrim gibi ortak amaç ideal veya meta-anlatıların gücünün iyice azalması, bunun yerine güçlü bir görecelik duygusunun hakim olması gibi gelişmelerle belirlenmektedir.

Ulaşım ve iletişim yoğunluğunun hac ve ümre yoğunluğunu artırmış, Müslümanların daha sık buluşup kaynaşmasına neden olmuştur. Bu arada gelişen uluslararası İslami yardım kuruluşları İslam dünyasının herhangi bir yerinde gelişen doğal veya sosyal felaketlere karşı bütün Müslümanlarda bir yardım ve dayanışma duygusunu harekete geçirirken bir yandan küreselleşmeye katkıda bulunmakta bir yandan da küreselleşme denilen süreçte ortaya çıkan imkân ve kanallarda ilerlemektedir. İsrail’in varlığı ve bütün sorunları bilhassa bütün dünya Yahudileri ve Protestan cemaatleri arasında, ulus devlet sınırlarını çokça aşarak, özel bir dikkatle izlenmekte ve buna dair politikalar geliştirilmektedir. Bugün hemen bütün dinlerin bütün dünyaya yayılmış bir diasporaları veya nüfuslarından bahsedilebilir. Bu yaygınlık da dinî cemaatin ulus-devlet sınırlarını geçerek küresel bir düzeyi yakalamalarını beraberinde getiriyor. Bu düzey dinlerin birbirleriyle yine küresel ölçekte daha fazla karşılaşmalarını, diyaloglarını veya rekabetlerini, hatta zaman zaman çatışmalarını beraberinde getirmektedir.

Soruda verilen a, c, d ve e seçenekleri Hıristiyan inanç ve anlayışındaki geleneksel dini yapılardır. Sinagog ise Yahudi dinî inanış ve anlayışının temerküz ettiği geleneksel dinî yapılardır.

Fundamentalizmin, iki temel ilkesi vardır: Bunlardan birisi başta İncil olmak üzere kutsal metinlerin modern kültüre göre yorumlanmasına karşı çıkmak, diğeri ise Hristiyanlığı yaşatmak üzere Hristiyan geleneklerine, bir başka deyişle bu dinin tarihî birikimine sahip çıkmak ve ona sıkıca tutunmaktır.

Organik dayanışmada özellikle kıtlık durumlarında toplumsal rekabet artmaktadır. Organik dayanışmada benzerliklerden ziyade farklılaşmalar önem taşır. Bireyin arzu ve çıkarları ile bunları gerçekleştirmek mekanizmalarının tıkandığı durumlarda bireyde yaşanan düzensizlik ile toplumun problemi aşamadığındaki durumu da anomali kavramı ile açıklanır.

Sakrament-al-izm kök ve eklerinden meydana gelen sözcük Türkçeye kutsal-laştırma-cılık (veya kutsamacılık) olarak çevrilebilir.

Soruda bahsedilen ayrımı yapan düşünür Ferdinand Tönnies’tir. Düşünürün sözü edilen ayrımları yaptığı çalışmasına ve ayırımına geleneksel ve modern toplum tiplerini birbirinden ayırt etmek üzere sonraki sosyologlar tarafından da sıkça başvurulmuştur.

Küreselleşme, post-medernizmin özelliğidir.

Modern dönemde dini gelişmelerin hem sırf dini hem de ideolojik boyutu vardır. Türk Müslümanlığı kavramı belli bir ırka özgü oluşturulan resmi din oluşturma çabasıdır. Dindeki Fundamental akımlar, bazen siyasal talepler taşısa da genellikle dini çıkışlıdır.

Kelam âlimlerine mütekellim adı verilmektedir. Kelam, İslam’da inanç esasları etrafında ortaya çıkan tartışmaları disipline eden bir ilim dalıdır. İlm-i kelam olarak da bilinen bu alan, İslam’da inanç esaslarını akıl yoluyla açıklamayı, temellendirmeyi ve savunmayı amaçlamaktadır. Kelamcılar, konusu ve amacı bakımından olmak üzere kelamı iki ayrı biçimde tanımlar. Konusunu temel alan birinci tanıma göre kelam, Tanrı’nın zatından ve sıfatlarından, peygamberlerine ilişkin konulardan, başlangıç ve sonları bakımından, varlıkların durumlarından İslam ilkeleri açısından söz eden bir ilimdir. İkinci tanıma göre ise kelam, kesin deliller kullanmak ve karşıt düşünce sahiplerinin kuşku ve itirazlarını ortadan kaldırmak yoluyla dinsel inançları kanıtlamaya çalışan bir ilimdir.