İhracat ile ilgili kayıtlarda kullanılan Alıcılar, Yurtdışı Satışlar, Satışlardan İndirimler, Kambiyo Kârları/Zararları, Katma Değer Vergisi ve Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (İhracat Giderleri) ile ilgili hesaplardandır.

KDV, CIF tutarı + Gümrük vergisi + diğer düşük tutarlı yurt içi masraflar üzerinden hesaplanır. Yani; 46000+4600+1400=52000

52000 x %18 KDV = 9360 TL

Duran Varlık İthalatı Nedeniyle Oluşan Kur Farkı-Ertesi yıllar: Kur farklarını maliyet ile ilgilendirme seçeneği tercih edilirse; kur yükseldiğinde ise fark duran varlık maliyetine eklenir. Kur düştüğünde ise fark duran varlık maliyetinden düşülür. Kur farklarını sonuç hesaplarına yazma seçeneği tercih edilirse; kur yükseldiğinde ise fark Finansman Giderleri (veya Kambiyo Zararları) hesabına yazılır. Kur düştüğünde ise fark Kambiyo Karları hesabına yazılır.

Yapılan ihracat ile ilgili olarak yıl sonuna kadar olan alacakların değerlemesi sonucu ortaya çıkan aleyhte kur farkları 612. Satış İndirimleri hesabına kaydedilir (656. Kambiyo Zararları hesabına kaydedilmez). Gelir tablosunda yurtdışı satışlardan, satış indirimleri çıkartıldığında net satışlar bulunur. Dolayısıyla aleyhte kur farkı net satışları azaltır.

Dönem sonunda işletmenin kasasındaki 2500 Euro’nun efektif alış kurları ile değeri 8.195 liradır.

1000 x 2,87 = 2.870

1000 x 3,50 = 3.500

500 x 3,65 = 1.825

2.870+3.500+1.825 = 8.195

Dönem sonundaki mevcut Euro Maliye Bakanlığının ilan ettiği kur ile değerlenir ve değeri 2.500 x 3.75= 9.375 lira bulunur.

Burada işletmenin 9.375- 8.195 = 160 lira kur artışından doğan karı vardır. Bu artış nedeni ile Kasa-yabancı para kasası 160 lira borçlandırırken Kambiyo Karları hesabı 160 lira alacaklandırılır.

İhracat ile ilgili giderler tekdüzen hesap planında 7/A seçeneğinde 760. Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri ana hesabında; Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler yardımcı hesabında; 7/B seçeneğinde ise 793. Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler ana hesabında izlenir. İhracat giderlerine örnek: Taşıma ücreti, sigorta gideri, banka giderleri, konsolosluk harcı, menşe şahadetnamesi gideri, İhracatçılar Birliği’ne ödenen harç, gümrük müşaviri ücreti, gümrük müşavirinin yaptığı harcamalar verilebilir.

E şıkkı dışındaki krediler, kısa vadeli Eximbank kredilerine örnektirler.

Satışın yapıldığı yılı takip eden yılda tahsilat ve/veya değerleme sırasında ortaya çıkan kur farkları Satışlar hesabına değil, Kambiyo Kârları veya Zararları hesaplarına kaydedilir (Çünkü tahsilatın bir önceki yıldaki satışlarla ilgisi kalmamıştır).

Mal bedeli için bankadaki döviz hesabından havale yapılacaksa, banka hesabı alacaklandırılır. Mal mukabili, vadeli ve kabul kredili akreditifli ithalatta fiili ithal tarihindeki TCMB döviz alış kuru esas alınarak Verilen Sipariş Avansları Hesabına mal bedeli kaydı yapılır.

Hesaplanan KDV 80.000 Türk Lirası, indirilecek KDV 35.000 Türk Lirası, ödenecek KDV 45.000 Türk Lirasıdır. İhraç kaydıyla yapılan satışlara ait KDV 20.000 Türk Lirası olup ödenecek KDV’den küçüktür. Bu durumda 20.000 Türk Lirası tecil edilecek, 25.000 Türk Lirası Vergi Dairesi’ne ödenecektir.

Lehte kur farkları yurtdışı satış hasılatını arttırıyorsa, aleyhte kur farkları da azaltır. Bu nedenle satışın yapıldığı yıl ortaya çıkan aleyhte kur farkları, satış indirimleri hesabına kaydedilmek suretiyle, yurtdışı satışlardan düşülür. Yapılan ihracat ile ilgili olarak yılsonuna kadar olan alacakların değerlemesi sonucu ortaya çıkan aleyhte kur farkları 612. Satış İndirimleri hesabına kaydedilir (656. Kambiyo Zararları hesabına kaydedilmez).

Hesaplanan KDV 50.000 Türk Lirası, indirilecek KDV 35.000 Türk Lirası, ödenecek KDV 15.000 Türk Lirasıdır. İhraç kaydıyla yapılan satışlara ait KDV 20.000 Türk Lirası olup ödenecek KDV’den büyüktür. Bu durumda 15.000 Türk Lirası tecil edilecek, 5.000 Türk Lirası iade alınacaktır.

Verilen Yurt dışı Sipariş Avansları hesabının kalanı henüz fiili ithalatı gerçekleşmemiş maddi duran varlık niteliğindeki partiler için yapılmış harcamaları gösterir.

Yurt dışına olan borçlar (yurt dışı alıcılar gibi) dönem sonunda Vergi Usul Kanunu’nun 280. maddesi gereği Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen ve Vergi Usul Kanunu tebliği ile yayımlanan kurlar ile değerlendirilir. Döviz kuru yükselmişse, kambiyo zararı olur, borç artar. Kur düşmüşse kambiyo karı söz konusu olur, borç azalır. Kur yükselmiş ise fark Finansman Giderleri hesabına kaydedilir. Kur düşmüş ise fark Kambiyo Karları hesabına kaydedilir.

Bir işletmenin Temmuz ayı yurtdışı satışları 80.000 Türk Lirasıdır. Yurtiçi satışları 120.000 Türk Lirasıdır. Temmuz ayı sonunda hesaplanan KDV 21.600 Türk Lirası, indirilecek KDV 40.000 Türk Lirası, devredecek KDV 18.400 Türk Lirasıdır. İndirilecek KDV’nin içinde yurtdışı satış nedeniyle yüklenilmiş bulunan 12.000 Türk Lirası KDV mevcuttur. Katma Değer Vergisi Kanunu’nda belirtilen şartların yerine getirilmesi kaydıyla işletmenin talep edebileceği KDV tutarı 12.000 Türk Lirasıdır.

2 nolu Muhasebe Uygulama Genel Tebliği’ne göre borçlanma dolayısıyla ortaya çıkan kur farkları 780. Finansman Giderleri hesabına kaydedilir.

780.01. Kısa Vadeli Finansman Giderleri
780.01.001. Verilen Faizler
780.01.002. Verilen Komisyonlar
780.01.003. Banka Giderleri
780.01.004. Protesto Giderleri
780.01.005. Döviz Kredisi Kambiyo Zararı
780.01.006. Satıcılara Olan Borçlardan Doğan Kambiyo Zararları
780.01.007. Borç Senetlerinden Doğan Kambiyo Zararları
780.01.008. Factoring Faiz Giderleri
780.01.009. Factoring Komisyon

Dış Ticaret Hacmi: Bir ülkenin belirli bir dönemde gerçekleştirdiği ihracat ve ithalatın toplamıdır.

Yurtdışında görevlendirilen memurlara verilen harcırahın miktarı gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlilerin aylık veya günlük ücretleri ile işin mahiyetine göre 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 34. maddesi gereği Maliye Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu’nca belirlenir ve Resmi Gazete’de yayınlanır. Bu karar hükümlerine göre yurtdışına her çıkışta, seyahat süresinin ilk on günü için ödenecek gündelikler karara ekli cetveldeki miktarlar % 50 arttırılmak suretiyle hesaplanır.

İşletme yıl sonunda kur farkından 50 lira kazanmıştır. Bu durum alacak senetleri 50 lira borçlandırılırken Kambiyo karları 50 lira alacaklandırılarak kaydedilecektir. Alacak senedinin değeri 1000 x 3.90 = 3.900 liraya çıkmıştır. Tasarruf değeri olan 3.386 lira ile arasındaki fark olan 3.900- 3.386= 64 lira iskonto tutarıdır. Bu işlem de Reeskont Faiz Giderleri hesabı 64 lira borçlandırılarak ve Alacak Senetleri Reeskont hesabı 64 lira alacaklandırılarak kaydedilecektir