Engelli Mevzuatı ve Meslek Etiği Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Engelli bakım ve rehabilitasyon uzmanı olan Ali Bey hizmet sağladığı Zeynep’te adını konduramadığı ve müdahale edemediği değişiklikler olduğunu fark etmektedir. Zeynep bazen kendisine söylenen yönergeleri duymama, kendisine seslenildiğinde geç tepki vermeye başlamıştır. Zeynep aynı zamanda ciddi bir kaygı düzeyine de sahiptir. Sürekli olarak başına bir şey gelebileceği korkusu yaşamakta ve ürkek bir görüntü sergilemektedir.
Verilen örnek durumda bakım rehabilitasyon standartlarından hangisine başvurmalıdır?
Profesyonel ilişki kurma |
İş birliği ve ekip çalışması |
Mesleki gelişmeleri izleme |
Engelli Birey ve Ailesini Süreç Hakkında Bilgilendirme |
Bakım ve Rehabilitasyona Uygun Yöntemleri Kullanma |
Yukarıda belirtilen örnek durumda Ali Bey hem bir odyologdan ve tanı merkezinden hem de psikiyatri servisinden yardım istemeli ve bir ekip çalışması gerektiğine karar vermelidir. Verilen örnekte de olduğu gibi bazen ikili bir iş birliği engelli bireyin özellikleri için yeterli olmayabilir. Özellikler çok engelli çocuklar için farklı meslek gruplarından farklı uzmanların bir arada çalışması gerekebilir.
2.Soru
Engelli bakım ve rehabilitasyonu ile ilgili etik ilkelerden hangisi Engelli Bireyin Özelliklerine Saygı Duyma ile ilgilidir?
Birey her koşulda kendi ile ilgili verilen kararlarda son sözü söyleyen kişi olmalıdır |
Özerlik, gönüllülük gibi farklı adlarla da anılan bireyin bağımsızlığına saygı ilkesi bireyin kendi geleceğine karar vermesi ile ilgilidir. |
Ayrımcılığa karşı olma ya da ayrımcılık yapmama ilkesi birçok uluslararası anlaşma ve bildiride |
Bakım ve rehabilitasyon sürecinde uzmanlar |
Hepsi |
Engelli Bireyin Özelliklerine Saygı
Duyma
Bakım ve rehabilitasyon sürecinde uzmanlar
farklı inanç ve kültüre sahip bireylerle karşılaşabilmektedir. Uzmanlar, hizmet sundukları engelli bireyin kültürel geçmişine, ait olduğu sosyal grubun
özelliklerine saygı duymalıdır. Bu ilke yalnızca engelli bireyin özelliklerini kabul etme ile ilgili değildir.
Aynı zamanda bireyin özelliklerine bağlı olarak ortaya çıkan gereksinimlerin karşılanması da bu ilke içerisine girmektedir. Sunulan müdahalelerde uzman,
engelli bireyin inançları, kültürel değerlerini analiz
ederek bu faktörlere göre hizmet sunmalıdır. Engelli
bireyin hizmetlerden en iyi şekilde faydalanmasını
sağlayacak düzenlemeler gerçekleştirilmelidir.
3.Soru
Bakım ve rehabilitasyon hizmetlerine ilişkin yasal düzenlemelerin kendi içerisinde bir hiyerarşisi bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu mevzuat hiyerarşisinin en üstünde yer almaktadır?
Kanun |
Tüzük |
Yönetmelik |
Anayasa |
Kanun Hükmünde Kararname |
Mevzuat hiyerarşisinin en üstünde anayasa bulunmaktadır. Kanunlar anayasa
maddeleri referans alınarak oluşturulmaktadır. Tüzük, yönetmelik gibi düzenlemeler ise kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde yer alan maddelerin uygulamaya nasıl konulacağını açıklamak için oluşturulmuş metinlerdir. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan özürlüler için fırsat eşitliği standartları, Birleşmiş Milletlere üye olsun ya da olmasın pek çok ülke için örnek olmuş ve bazı alanlarda eşit katılımı öncelikli hale getirmiştir. Aşağıdaki alanlardan hangisi bu öncelikli alanlardan biri değildir?
Ayrımcılık |
İstihdam |
Eğitim |
Erişilebilirlik |
Eğlence |
Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan özürlüler için fırsat eşitliği standartları, Birleşmiş Milletlere üye olsun ya da olmasın pek çok ülke için örnek olmuş ve bazı alanlarda eşit katılımı öncelikli hale getirmiştir. Bu standartlara göre engelli bireylerin yasal hakları ile ilgili bilinçlendirme, tıbbi bakım, rehabilitasyon ve diğer servislerin sağlanması zorunlu hâle gelmiştir. Bunun yanında ayrımcılık, erişilebilirlik, eğitim, istihdam, sosyal güvenlik, aile hayatı ve kişisel hakların korunması gibi alanlarda eşit katılım öncelikli hâle gelmiştir. Eğlence de engelli bireyler için önemli bir haktır ancak, eğlenceyi bu standartların belirgin biçimde öncelikli hale getirdiği alanlardan biri olarak saymak zordur. Bu nedenle doğru yanıt E’dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Psiko-Sosyal Destek Hizmetlerin görevleri arasında yer almaz?
Engelli bireyin olumsuz duygulardan kurtarılmasına yönelik kişisel veya grup çalışması yöntemiyle hizmetler sağlanması |
Bağımsız yaşama, sosyal hayata uyumuna ve katılımına yönelik çeşitli etkinliklere |
Engelli bireyin ve ailesinin, mevcut sağlanan haklardan yararlanmaları |
Engelli bireyin yerleştirildiği ortamda desteklenmesi, kişisel ve grup çalışması yöntemiyle hizmetler verilmesi |
Engelli bireyin tehlikelere karşı korunması ve gözetilmesi |
Psiko-Sosyal Destek Hizmetler aşağıda verilmektedir.
Engelli bireyin ailesinin bilgilendirilmesi
• Engelli bireyin yerleştirildiği ortamda desteklenmesi, kişisel ve grup çalışması yöntemiyle hizmetler verilmesi
• Engelli bireyin ve ailesinin, mevcut sağlanan haklardan yararlanmaları
için bilinçlendirilmesi
• Bağımsız yaşama, sosyal hayata uyumuna ve katılımına yönelik çeşitli etkinliklere
katılabilmesi için refakat edilmesi
• Engelli bireyin olumsuz duygulardan kurtarılmasına ve depresyon ve stres gibi durumların yaşanmasının engellenmesine yönelik kişisel veya grup çalışması yöntemiyle hizmetler sağlanması ancak Engelli bireyin tehlikelere karşı korunması ve gözetilmesi Kişisel Bakım Hizmetleri arasındadır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi engelli bireylerin yakın ve uzak çevresine uyumunu sağlayacak becerilerin öğrenilmesine yönelik olan programdır?
Sosyal uyum ve kişisel idareler programı |
Psikolojik destek programı |
Fiziksel egzersiz programı |
Bağımsız hareket programı |
toplumla çalışma programı |
Sosyal uyum ve kişisel idare programları: Engelli bireylerin yakın ve uzak çevresine uyumunu sağlayacak becerilerin öğrenilmesine yönelik olan programlardır.
7.Soru
"Hastalık, sakatlık ve engellilik oluşturan durumların, ilaç, cerrahi yöntemler, fiziksel ve psikolojik yöntem ve yardımcı cihazlarla mümkün olduğunca ortadan kaldırılarak bireylerin bağımsız yaşam becerileri kazandırılma süreci" olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Bakım |
Sağaltım |
Rehabilitasyon |
Müdahale |
Psikanaliz |
Bakım kavramı; bir kişinin beslenme, barınma, giyinme vb. gereksinimlerini üstlenme ve sağlama işi olarak açıklanmaktadır. Rehabilitasyon ise, hastalıkların, sakatlıkların ve engellilik oluşturan durumların, ilaç, cerrahi yöntemler, fiziksel ve psikolojik yöntemlerle ve yardımcı cihazlarla mümkün olduğunca ortadan kaldırılarak bireylerin bağımsız yaşam becerileri kazandırılma sürecidir. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Bakım ve rehabilitasyon sürecindeki uygulamaları kayıt altına almak için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
Habersiz videoya kaydetme |
Engelli bireyle görüşme yapma |
Kurum sorumlusu ile görüşme yapma |
Ses kaydı ya da görüntü kaydı alma |
Anında yazılı kayda gerek yoktur akılda tutulabilir. |
Bakım ve rehabilitasyon uygulamalarına yönelik kayıt tutma uygulama esnasında, uygulama oturumu sonunda ya da uygulama sürecinin bitiminde gerçekleştirilebilir. Kayıt not alma, ses kaydı ya da görüntü kaydı şeklinde gerçekleşebilir. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
“Havuza girmek tehlikeli ve yasaktır” yazısı olan bir yerde havuzda yüzmenin yanı sıra havuza ayakları ya da kolları sokmanın da tehlikeli ve yasak olduğunu anlıyorsak, kuralı ya da kanunu hangi araca göre yorumlamış oluruz?
Kıyas |
Evleviyet |
Aksi ile kanıt |
Tarihsel |
Dil bilgisel |
Kanunda belli bir durum için konulmuş¸ olan bir kuraldan yola çıkılarak bu kuralı düzenleme yapılmayan olaya da benzeterek uygulamak kıyas, kuralın düzenleme dışında tuttuğu hukuki konuların bu kuralın dışında kaldığının anlaşılması aksi ile kanıt, bir hukuk kuralının çoğunun daha azını da içermesi yani, bir şeyin çoğuna izin ve yetki verilmiş¸ ise daha azına da izin ve yetki verilmiş¸ ya da bir şeyin azı yasaklanmışsa çoğunun da yasaklanmış¸ olması evleviyet kuralıdır. Dolayısıyla, havuzda yüzmenin tehlikeli ve yasak olması durumunda havuza ayakları ya da kolları sokmanın da tehlikeli ve yasak olduğunu anlıyor olmak evleviyet kuralıdır ve doğru yanıt B’dir.
10.Soru
Engellilik modelleri içerisinde en eski ve en uzun süre kullanılan model aşağıdaki şıklardan hangisinde verilmiştir?
Engelli Hakları Hareketi |
İnsan Hakları Modeli |
Sosyal Model |
Medikal Model |
Moral Model |
Engelli Hakları Hareketi: 1960 yıllarda ABD’de ortaya çıkan engelli hakları hareketi engelli bireylere yönelik olumsuz etiket ve adlandırmalara karşı mücadele eden, engelli bireylerin yasal hak ve özgürlüklere sahip olması için çalışmalar yapan toplumsal hareket olarak tanımlanmaktadır.
Moral Model: Dinî veya geleneksel model olarak da adlandırılan moral model, engellilik modelleri içerisinde en eski ve en uzun süre kullanılan modeldir. Toplumun dinî ve kültürel değerlerinin engelli bireye yaklaşımda belirleyici olduğu bu modelde engelliliğe ilişkin iki açıklama getirilmektedir. Bu açıklamalardan ilki engelin bir cezalandırma olduğu ikincisi ise, engelin tanrının insanları sınamasıdır. Medikal veya sosyal modelin aksine ahlaki model toplumların farklı kültür ve inançları olması sebebiyle toplumlarda farklı içeriklere sahiptir.
Cevap E şıkkıdır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hukukun yardımcı kaynaklarındandır?
Anayasa |
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi |
Yönetmelik |
İçtihat |
Genelge |
Mahkeme kararları (içtihat) hukukun yardımcı kaynakları arasında yer alır. Bu sorunun doğru yanıtı sf 12'de yer alan Şekil1.5'te Hukukun Sınıflandırılmasında yer almaktadır.
12.Soru
Engellileri bağımsız düzeye getirmek, okul eğitimine hazırlamak ve aile içi uyumu sağlamak amacıyla engellilere ve ailelerine hizmet sunan gündüzlü sosyal hizmet kuruluşları aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yer almaktadır?
Aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri |
Bakım ve rehabilitasyon merkezleri |
Umut evleri |
Özel bakım merkezleri |
Psikososyal destek merkezleri |
Aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri: Engellileri bağımsız düzeye
getirmek, okul eğitimine hazırlamak ve aile içi uyumu sağlamak amacıyla engellilere ve ailelerine hizmet sunan gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, hukuk kurallarının yorumlanmasındaki yorum araçlarından biridir?
Şahıs varlığı |
Mutlak |
Nispi |
Kıyas |
Mal varlığı |
Yorum araçları: Kıyas, Aksi ile Kanıt, Evleviyettir.
14.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi etik kuralların yazılı hale getirilmesinin nedenlerinden birisi değildir?
Kuralları kalıcı hale getirmek |
Kuralların caydırıcılığını artırmak |
Kural ihlallerini daha baştan önlemeye çalışmak |
bilim ya da meslek alanı üyeler arasında uyulması gereken kurallar karşısında ortak bir anlayış oluşturmak |
Herhangi bir bilim alanının veya mesleğin tam olarak ne anlama geldiğini anlamak |
Etik kuralların yazılı hale getirilmesinin nedenleri kuralları kalıcı hale getirmek, kuralların caydırıcılığını artırmak, kural ihlallerini daha baştan önlemeye
çalışmak, bilim ya da meslek alanı üyeleri arasında uyulması gereken kurallar karşısında ortak bir anlayış oluşturmaktır.
15.Soru
Hangisi bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanması ve yürütülmesini düzenleyen yönetmeliklerden birisi değildir?
Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği |
Birey Sağlığı Yönetmeliği |
Büyükşehir Belediyeleri Özürlü |
Özel Mesleki Rehabilitasyon |
Evde Bakım Hizmetleri Sunumu |
Birey sağlığı yönetmeliği
diye bir şey yoktur
16.Soru
Yunus Bey engelli bakım ve rehabilitasyon uygulamaları sunan bir personeldir. Hizmet sağladığı Çağrı ise 9 yaşında ve Yunus Bey’in kardeşine oldukça benzeyen engelli bir çocuktur. Yunus Bey kardeşine benzerliğinden etkilendiği Çağrı ile profesyonel olmayan bir ilişki kurup karşıt aktarım şeklinde ifade edilebilecek düzeyde duygu ve düşünceler hissetmeye başlamıştır. Yunus Bey’in yakın yaklaşımı Çağrı’nın da Yunus Bey’e karşı bağlılığını artırmış ve uygulamalara daha istekli gitmeye başlamıştır. Ancak Yunus Bey tayini çıkması sonucu başka bir şehre taşınmış ve Çağrı yeni bir personele yönlendirilmiştir. Bu durum karşısında büyük üzüntü yaşayan Çağrı uygulamalara gelmek istememiş, gelse bile sürece aktif katılımı reddetmiştir.
Yukarıda verilen örnek durumda Yunus Bey bakım ve rehabilitasyon uygulama standartlarından hangisini ihlal etmiştir?
Etik ilkelere uygun davranma |
Profesyonel ilişki kurma |
Hizmet alan kişiye zarar verme potansiyeli olan uygulamalardan kaçınma |
İş birliği ve ekip çalışması yapma |
Engelli birey ve ailesini süreç hakkında bilgilendirme |
Yukarıdaki örnek olayda görüldüğü gibi hizmet sağlayan personelin iyi niyetle aşmış olduğu mesleki sınırlar istemeden de olsa katılımcının zarar görmesine neden olmuştur. Yaptığı uygulamanın engelli bireye zarar verebileceğini düşünmemiştir. Bu bağlamda profesyonel ilişki kurmanın önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır.
17.Soru
Bakıma gereksinimi olan bireyin yemek hazırlama, bulaşık yıkama, alışveriş, ev temizliği, çamaşır yıkama, ütü, ev ile ilgili onarım, tamir, tadilat işleri gibi gereksinimlerin karşılanmasında yardımcı hizmetlere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Tıbbi bakım hizmetleri |
Kişisel/öz bakım hizmetleri |
Psikososyal destek hizmetleri |
Ev işleri ve ev düzeni ile ilgili hizmetler |
Ulaşım hizmetleri |
Ev işleri ve ev düzeni ile ilgili hizmetler; bakıma gereksinimi olan bireyin yemek
hazırlama, bulaşık yıkama, alışveriş, ev temizliği, çamaşır yıkama, ütü, ev ile ilgili
onarım, tamir, tadilat işleri gibi gereksinimlerin karşılanmasında yardımcı hizmetleri
kapsamaktadır. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Kaybedilen işlevlerin yeniden kazandırılması, iyileştirilmesi için kullanılan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Öğretim |
Sağaltım |
Rehabilitasyon |
Bakım |
Uyum |
Rehabilitasyon ise kaybedilen fonksiyonların yeniden kazandırılması, iyileştirme olarak tanımlanmaktadır. Rehabilitasyon kavramı, büyük savaşlar sonrası oluşan hastalık ve sakatlıkların tedavi edilme ihtiyaçları sonucunda Avrupa ve ABD’de ortaya çıkmıştır. O¨nceleri sadece hastalık ve sakatlıkların tedavisi anlamında kullanılan bu kavram daha sonra; hastalıkların, sakatlıkların ve engellilik oluşturan durumların, ilaç, cerrahi yöntemler, fiziksel ve psikolojik yöntemlerle ve yardımcı cihazlarla kısmen veya tamamen ortadan kaldırılarak bireylerin bağımsız yaşama entegre edilmesi süreci olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ASPB’ye bağlı kurum ve kuruluşlardan biridir?
Bakım, Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezleri |
Aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri |
Umut Evleri |
Özel Bakım Merkezleri |
Hepsi |
ASPB’ye bağlı kurum ve kuruluşlar:
1. Bakım, Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezleri: Bu merkezlerin yatılı ve gündüzlü
olmak üzere iki türlü hizmeti mevcuttur. Engellilerin Bakımı, Rehabilitasyonu
ve Aile Danışmanlığı Hizmetlerine Dair
Yönetmelik’te (2010, m. 4) bu merkezlerin
ayrımı şu şekilde yapılmıştır:
a. Aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri: Engellileri bağımsız düzeye
getirmek, okul eğitimine hazırlamak ve
aile içi uyumu sağlamak amacıyla engellilere ve ailelerine hizmet sunan gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarıdır.
b. Bakım ve rehabilitasyon merkezleri: Bedensel, zihinsel ve ruhsal engelleri nedeniyle toplumsal yaşamın gereklerine
uyamama durumunda olan kişilerin,
fonksiyon kayıplarını gidermek ve toplum içinde kendi kendilerine yeterli olmasını sağlayan beceriler kazandırmak
veya bu becerileri kazanamayanlara devamlı bakmak üzere kurulan yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır.
2. Umut Evleri: Sürekli bakım hizmetlerinin
sunulduğu bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin ek ünitesi konumunda olan evlerdir. Umut evlerinde durumları uygun
olan engelli bireyler, küçük gruplar hâlinde
bir apartman dairesinde veya müstakil bir
evde yaşamlarını sürdürmektedirler. Böylece engelli bireylerin toplum yaşamına aktif
katılımlarının sağlanarak bakımlarının gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.
3. Özel Bakım Merkezleri: Yasal düzenlemeler
çerçevesinde bakıma gereksinimi olan engelli bireylere resmî kuruluşların yanı sıra özel
kişi ve kuruluşlarca açılan özel bakım merkezlerinde de bakım hizmetleri verilmesi garanti altına alınmaktadır. Özel bakım merkezleri ASPB’ye bağlı olarak açılmaktadır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Engelliler Hakkındaki Kanun olan 5378 sayılı kanunun kabul edildiği tarihtir?
2018 |
2014 |
2005 |
2002 |
2000 |
5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun 1/7/2005 tarihinde kabul edilmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ