Damgalanma: bazı birey ve gruplara karşı toplumun tavır alması, onları toplumdan dışlamasına kadar giden davranışlar bütünüdür.

Tıbbi rehabilitasyon, tıbbi bakım ve tedavi süresince kişinin fonksiyonel ve psikolojik yeteneklerini geliştirmeyi ve onu aktif hayata yönlendirmeyi amaçlar. Tıbbi rehabilitasyon, rehabilitasyon faaliyetleri içinde öncelik taşır. İş önermek ise mesleki bir rehabilitasyon olduğundan doğru cevap D şıkkıdır.

Savaşlar, terör olayları, depremler, su baskını gibi doğal afetler, toprak, bina çökmeleri, heyelanlar, trafik kazaları, deniz kazaları, ev kazaları, iş kazaları, yangınlar, ilaç, uyuşturucu madde, besin ve kimyasal madde zehirlenmeleri, yaralanmalar, çarpmalar ve uygarlığın beraberinde getirdiği sayısız birçok nedenin, özellikle gelişmekte olan ülkelerde engellilerin sayısını hızla arttırdığı bilinmektedir. Doğru cevap C'dir.

Engellilerin toplumla bütünleşmelerinde bireyin toplum içinde belli bir statüye kavuşması ve üretken bir üye hâline dönüşmesi için sosyal hizmetlerde üç yaklaşım üzerinde durulmaktadır. Bunlardan bir tanesi toplumsal koruyuculuk, ikincisi rehabilitasyon ve üçüncüsü de sosyal kontroldür. 

Depresyonun Belirtileri

Bir beyin hastalığı olarak depresyon, beynin işlevlerinde bozulma ve düzensizliklerin yansıması olarak duygu, düşünce, davranış ve bedensel işlevlerde bozulmanın ortaya çıktığı belirtiler kümesidir. Her hastada tüm belirtiler bir arada olmayabilir. Depresyonun temel belirtileri arasında; karamsar ve kederli duygu-durumu, kötümser düşünce içeriği, umutsuzluk, çaresizlik hisleri, hayattan zevk alamama, ilgi kaybı, tahammülsüzlük, unutkanlık ve dikkat dağınıklığı, enerji azlığı, uyku ve iştah düzensizliği yer alır. Gelecekle ilgili olumsuz düşünceler olabilir.

Geçmişte yaşanmış olumsuz olaylar sık sık akla gelmeye başlar, pişmanlık hissi yoğunlaşabilir. Şimdiki zamanda ise hasta kendini sürekli değersiz, yetersiz ya da suçlu hisseder, kendine ve çevreye güvenmekte zorlanır. Alınganlık artar. Yalnızlık hissedilebilir. Düşünce yavaşlayarak konuşmanın da yavaşlamasına ve azalmasına neden olur. Enerji düşer, kişi çabuk yorulur. Yaygın vücut ağrıları olabilir. Uykuya dalmak zorlaşabilir. Uykuya dalınsa bile gece boyunca uykuda bölünmeler ya da sabaha karşı yorgun bir şekilde uyanma ve tekrar dalamama görülebilir. Tersine, uykuya meyil ve uyku süresinde uzama da olabilir. İştah azalması ve kilo kaybı olabileceği gibi aşırı yemek yeme ihtiyacı da olabilir. Yeni bir şeyler öğrenmek güçleşir. Unutkanlık olur. Dikkat bozulabilir.

Üçüncü modelde “Kişisel Yapılanma Modeli” adını verdiği ailelerin geçmiş yaşantılarında edindikleri deneyimleri çevreye ve çocuklarına yönelik tepkilerini belirlemektedir.

Çocuk felci doğum sonrası nedenlerde yer almaktadır. 

Ülkemizde, engellilere yönelik rehabilitasyon hizmetleri: 1) Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon servislerinde, 2) Sağlık Bakanlığı’na bağlı rehabilitasyon merkezlerinde, 3) Üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde ve 4) Özel ve resmî rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir. Okullarda eğitimsel rehabilitasyona yönelik hizmetler sağlandığından doğru cevap B şıkkıdır.

Engelli insanların sosyal katılımlarının önündeki önemli engellerden biri de toplumsal ön yargılardır. Bu durum bazen bireyin kendisindeki yetersizliğin yarattığı travmalardan daha güçlü travmalara sebep olabilmektedir. Engellilere yönelik tutum ve davranışların temelindeki ön yargılar, damgalanmalar, toplumsal kaynaşmanın önünde önemli bir set olarak durmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye’de engelli olan nüfusun toplam nüfus içindeki oranı %12,29’dur.

Ülkemizde, engellilere yönelik rehabilitasyon hizmetleri:

1) Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon servislerinde,

2) Sağlık Bakanlığı’na bağlı rehabilitasyon merkezlerinde, 3)

Üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde ve 4)

Özel ve resmî rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir.

Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır. 

Engelliliğin tanımında bazı sosyal faktörlerin dikkate alınması gerekmektedir. Bu faktörleri şu şekilde sıralayabilmek mümkündür: Bakıma muhtaçlık, çalışabilirlik, sosyal hayata uyumun sağlanabilmesi, ulaşılabilirlik ve erişilebilirlik.

Devlet Planlama Teşkilatı (Mülga DPT; Şimdiki Kalkınma Bakanlığı) ve Hacettepe Üniversitesi tarafından yürütülen “Türkiye’de Engelli Birey Olma: Temel Sosyolojik Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma”sına göre engelli olmanın, engellilerin yaşamında en çok;
• Görsel/ bedensel aktivitelere ilişkin özgürlükleri,
• İş bulma ve meslek sahibi olma imkânları,
• Toplumsal yaşama ilişkin alanlara katılma fırsatları,
• Hayatlarındaki “her şeyi”,
• Ulaşım imkânları,
• Eğitim olanakları,
• Kendilerini huzurlu ve mutlu hissetmeleri,
• Kitap, gazete ve dergi gibi yayınları okuyabilmeleri,
• Özel hayata (eş bulma, aile kurma) ilişkin imkânları,
• Arkadaş edinme fırsatları,
• Harcama alanlarını kısıtladığı saptanmıştır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Toplumsal bütünleşme, bireyin hangi statüde olduğuna bakılmaksızın bütün sosyal gruplarla sosyal hayatın temel alanlarında birlikte, iç içe yaşamalarını ifade eder.

Rehabilitasyon; bireylerdeki engelliliğin etkilerinin ve engel koşullarının azaltılmasını amaçlayan bu bireylerin sosyal entegrasyonunu sağlamaya yönelik bütün önlemler olarak tanımlanmaktadır.

“Toplumsal koruma”nın hedefi, bir toplumda engelli ya da benzer sorunları olan kişilerin doğal ortamlarında yaşamlarını sağlayabilecek olanakları yaratmaktır.

Oysa ayrımcılık; “bir kişi veya gruba farklı özelliklerinden dolayı diğerlerine davranıldığından daha farklı veya daha az özenli davranılmasıdır”.

Bu sebeple, doğru cevap E şıkkıdır. 

Sosyal rehabilitasyonun amaçları şunlardır: Aile hayatına ve daha geniş sosyal bir çevreye engelli bireylerin uyumunu sağlamak; engelli bireylere yönelik olarak bazı teknik modifikasyonların organizasyonunu sağlamak; tıbbi rehabilitasyon sürecinde, engelli bireylerin hastanede bulundukları süre içinde çeşitli hizmetlerden faydalanmalarını sağlamak; engelli bireyleri aile yaşamına hazırlama ve bu bireylerin işten-eve evden-işe ulaşım olanaklarını organize etmektir. Doğru cevap C'dir.

Engelliler kanunu, engelliler için dağınık bir mevzuat yerine derli toplu olması yönüyle müstakil, tüm engel gruplarına ve hizmet alanlarına yönelik olmasıyla kapsayıcı ve uluslararası standartları yakalamayı amaçlamasıyla evrensel bir yapıda olması ve Türkiye’nin ilk engelliler kanunu olması bakımından önemlidir.

Literatürde engellilik türleri; ortopedik engelli, görme engelli, işitme engelli ve zihinsel engelli olmak üzere dört ana grupta incelenmektedir.

Türkiye de bu doğrultuda, 30 Mart 2007’de imza ettiği sözleşmeyi, 5825 sayılı “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmenin Onaylanmasına İlişkin Kanun” ile 03 Aralık 2008 Dünya Engelliler Gününde TBMM onayı ile yasalaştırmıştır (TBMM, 2008). Doğru cevap B'dir.