Türkiye’de engelli bireylerin eğitimine yönelik yapılan yasal düzenlemeler tarihsel açısından incelendiğinde, ilk olarak 1949 tarih ve 5387 sayılı “Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanun”un yürürlüğe konduğu görülmektedir.

Zihinsel, görme, işitme ve konuşma ve ortopedik engeli bulunanların fiziksel çevrede gereksinimleri farklılıklar göstermektedir. Farklı engel grupları için fiziksel çevrede, farklı düzenlemeler gereklidir. Görme engelliler; bu bireyler ya çok zayıf bir görme kabiliyetine sahiptir ya da görüş alanları çok sınırlıdır. Sadece büyük kontrastları veya nesnelerin dış hatlarını algılayabilirler. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ortopedik engelliler: Bu bireyler, sadece kol gücü ile veya elektrikle çalışan tekerlekli bir sandalye yardımıyla hareket edebilirler.

Birleşmiş Milletlerin açıklamalarına göre engelliğin %50’si önlenebilir sebeplerdendir. Birleşmiş Milletler engelliğin temel sebeplerini yetersiz beslenme, bulaşıcı hastalıklar ve doğuştan gelen sebepler olarak açıklamıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Engellilerin toplumla bütünleşmesini engelleyen faktörlerin başında yetersiz politikalar ve standartlar gelmektedir. Politika tasarımları her zaman engelli bireylerin ihtiyaçları gözetilerek yapılmayabilmektedir. Öte yandan birçok ülkenin katılımı ile gerçekleştirilen bütünleştirici eğitim politikaları gibi var olan politika ve standartların, her zaman yerine getirilemiyor olması da bu faktörün içinde yer almaktadır.

Sosyal politikanın amacı, toplumdaki dağılım dengesini düzenlemek, bireylerin haklarını güvence altına almak ve toplumda dengesizlik yaratacak her olayı
önlemektir.

Başbakanlık Engelliler İdaresi Başkanlığı’nın, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü ile müştereken 2002’nin Aralık ayında yapmış olduğu araştırma sonuçlarına göre; engelli olan nüfusun toplam nüfus içindeki oranı % 12,29’dur.

Toksoplazma engelliliğe neden olabilecek doğum öncesi nedenler arasında yer almaktadır.

Üçüncü modelde “Kişisel Yapılanma Modeli” adını verdiği ailelerin geçmiş yaşantılarında edindikleri deneyimleri çevreye ve çocuklarına yönelik tepkilerini belirlemektedir. 

Engellileri toplumla bütünleştirmek sosyal hizmet politikalarının en önemli amacıdır. Doğru cevap B'dir.

ENGELLİLERİN REHABİLİTASYONU: Engellilere götürülecek rehabilitasyon hizmetlerinin özellikleri şu şekilde belirtilebilir:

• Engelliye, kendine yeterli olması, toplumla kaynaşması, insan haysiyetine yaraşır

hayat şartlarına sahip olması konusunda kendisine imkânlar sağlamak.

• Engellinin kendine karşı olan güvenin sağlanmasına, engeli ile birlikte yaşamasına,

toplumun sosyal ve ekonomik hayatına katılmasına yardımcı olmak.

• Tıbbi yardımlar yapmak, mesleki eğitim ve işe yerleştirme bakımından, engellilerin

engelleri sebebiyle uğradıkları eşitsizliği düzeltmek, fırsat eşitliği çerçevesinde

kendilerine uygun çalışma ortamını hazırlamak.     

Rehabilitasyonda amaç; kişilerin tıbbi, psikolojik ve sosyal rehabilitasyonlarını sağlayarak toplumla kopmuş olan ilişkilerini ya da üstesinden gelemedikleri ilişkileri kurmalarında yardımcı olmaktır 

Sosyal Model yaklaşımı, özellikle Brofenbrenner’ın (1974, 1977, 1994) 70’li yıllarda kuramsallaştırdığı “Çevresel/Ekolojik Model”le de ilişkili olarak engelliliği, tıbbi modelin aksine toplumsal kaynaklı bir olgu olarak görmektedir. Diğer bir ifadeyle engelliliğin sadece bireyden değil aynı zamanda çevreden ya da çevresel yetersizliklerden (fiziki şartlar, toplumsal anlayış ve tutumlar, ayrıştırma esaslı eğitim, fırsat eşitliği, engellilere ayrılan kaynaklardaki yetersizlikler vs.) kaynakladığını savunan hâkim bir yaklaşımdır. Doğru cevap C'dir.

Mesleki rehabilitasyon hizmetlerinin kapsadığı aşamalar şu şekildedir:

• Değerlendirme; engellinin geriye kalan fiziksel, zihinsel ve mesleki yeteneklerinin belirlenmesidir.

• Rehberlik; mesleki eğitim ve işe yerleştirme olanakları göz önünde tutularak engelliye yönlendirici öneriler verilmesidir.

• İşe hazırlama ve eğitim; mesleğe uygun olarak niteliği arttırmayı hedef alan sistematik bir eğitim verilmesidir.

• Yerleştirme; uygun bir iş bulmasına yardım edilmesidir.

• İzleme; engellinin istihdamı sırasında düzenli aralıklarla değerlendirilmesi ve gerekli yardımların yapılması şeklindedir

Günlük yaşamını etkileyecek derecede işitme yetersizliği olan kişiye işitme engelli denilmektedir. İşitme engelliler “sağır” ve “ağır işiten” kişiler olarak iki grupta toplanmaktadır. Sağır kişiler, görsel bilgiler veren donanımlara bağlı olup işitme kayıpları bütün düzeltmelere rağmen 70 db’den daha fazla olan, normal yaşam ve aktivitelerinde işitme gücünden faydalanamayan kişilerdir. “Ağır İşiten kişiler ise normal yaşam ve aktivitelerinde; işitme cihazları, görsel bilgiler veren cihazlar ve ortak dinleme donanımları gibi yardımcı araçlara bağlı olarak yaşayan kişilerdir. 

Çocuk felci doğum sonrası engellilik nedenlerindendir.

Birleşmiş Milletler tarafından 2006 yılında imzaya açılan “Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (The United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities, UNCRPD)” engelli haklarını uluslararası anlamda düzenleyen en kapsamlı ve en etkili enstrüman/belge olarak 3 Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Engelli çocuk yetiştirmeye bağlı devamlı kaygı, depresyon, endişe ve anksiyete yaşanması ailelerin yaşadıkları psikolojik sorunlardan biridir.

Rehabilitasyonda amaç; kişilerin tıbbi, psikolojik ve sosyal rehabilitasyonlarını sağlayarak toplumla kopmuş olan ilişkilerini ya da üstesinden gelemedikleri ilişkileri kurmalarında yardımcı olmaktır.

Engellilere yönelik mesleki rehabilitasyon hizmetleri Türkiye İş Kurumu ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından sunulmaktadır.