Kimmerler, Antikçağ’ın Yunan kaynaklarında Kimmerioi; Assur kaynaklarında Gimirrai; Tevratta Go- mer olarak anılmışlardır. İskitler ise; Yunan kaynaklarında Skythioi; Pers kaynaklarında Sakalar; Assur kay- naklarında Aşguzailer ve Urartu kaynaklarında ise İşkigulu olarak geçmektedir. Gerek Kimmerler gerekse İskitlerin kökenleri hakkında çok uzun zamandan beri bilim dünyasında farklı görüşler ortaya atılmaktadır. Görüş farklılıklarının nedeni, Kimmer ve İskitlerin kendi yazılı kaynaklarının olmaması ve bizim onların konuştukları dil hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olamamamızdan ileri gelmektedir. Kimileri bu toplulukların Hint-Avrupa kökenli kavimler olduklarını; kimileri yine Hint-Avrupa kökenli İran’la aynı soya sahip olduklarını; kimileri de onların Türk kökenli halklar olduklarını öne sürmüşlerdir. Örneğin, Taner Tarhan isimli Türk tarihçisi, Kimmerler ve İskitlerin Türk kökenli topluluklar olduğunu belirtmektedir. Aynı şekilde İlhami Durmuş adındaki diğer bir tarihçi, İskitlerin Eskiçağ’ın Türk halklarından birisi olduğunu belirtmektedir. Kimmer ve İskitlerin Türk kökenli olması şeklindeki görüşün hareket noktası bu toplulukların sahip oldukları inançları ve hayat tarzlarının Orta Asya Türk toplulukları ile yakın benzerlikler göstermesidir. Perslerin başkenti Sus’ta ele geçen bazı çivi yazılı metinlerde karşılaşılan İskitçe kelimelerin Türk lehçelerinde konuşulan kelimelerle büyük benzerlikler göstermesi durumu da diğer önemli bir dayanak noktasıdır. 

a şıkkı

Frigler, Matar için kutsal kentler de kurmuşlardır. Eskişehir’in güneyindeki Yazılıkaya/ Midas Kenti ve Sivrihisar yakınlarındaki Pessinus (Ballıhisar) bu kentlerin en tanınmışlarıdır.

MÖ 1950 yıllarında yani MÖ 2. bin yıllarında Assur Ticaret Kolonileri Anadolu'da yayılmaya başlamıştır.

Anadolu Arkeolojisi dersinin “ Anadolu’nun İlk İmparatorluğu: Hititler” başlıklı 3. bölümünde konu ile ilgili şu bilgiler verilmektedir.

Hitit kelimesinin temelinde hat(t)- kökü var­dır. Aynı kök başkentlerine verdikleri Hattuş(a) ve ülkelerine verdikleri Hatti adlarında da görül­mektedir. Hitit ve Hititler kelimeleri ise, Tevrat’ta geçen (Eski Ahit) bir kelimeye dayanmaktadır (Het Oğulları, İbranca hittim, Arapça Ben-i Het). Ancak Tevrat’ta geçen Het Oğulları ile Anadolu’da büyük bir devlet kuran Hititler aynı değildir. Tevrat’ta bahsedilen Het Oğulları, MÖ birinci binyılda, yani Hitit İmparatorluğu’nun yıkılışından sonra, ağırlıklı olarak Kuzey Suriye’de kurulan Geç Hitit Devletleri’dir. Het Oğulları olarak Tevrat’ta geçen bu isim, daha sonra modern dillere, Almanca Het­hiter, İngilizce Hittites, İtalyanca İttiti, Fransızca Hittites olarak geçer. Türkçeye bu isim Fransızca’da­ki Het Oğulları isminin sıfat formu olan Hétéen kelimesinden girmiştir ve başlarda Fransızcada okunduğu gibi, yani baştaki [h] sesi olmadan, Eti olarak yazılmıştır. Zamanla bu hatalı yazımdan ya­zılışından vazgeçilmiş ve Hitit kelimesinde karar kılınmıştır. Türkçe yazılışındaki bu değişiklik nede­niyle eski nesil Hititleri, hâlâ Eti olarak bilmektedir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı “A” şıkkıdır.

Geç Hitit Devletleri’nin yayılım alanını kabaca tanımlamak gerekirse: Tuz Gölü’nden Akdeniz’e kadar güney doğrultusunda çekilecek bir çizgi batı sınırını oluşturur. Kuzey sınırı ise, Tuz Gölü’nden Malatya’ya kadar doğu yönünde çizilecek bir çizgi­dir. Bölgenin doğu sınırı ise, Malatya’dan güneye, Kargamış’a çizilecek bir çizgi olarak belirlenebilir. Kargamış’ın daha güneyi ise, Arami etkisine daha çabuk girmiş olduğundan, Hitit’ten çok bir Arami bölgesi sayılabilir.

Assur başkenti Ninive’de bulunan ve bugün Londra’da­ki British Müzesi’nde muhafaza edilmekte olan Assurca yazılı belgeye göre Gyges (MÖ 680-644), MÖ 664 yılında kendisini hiç tanımayan As­sur kralı Aşurbanipal’e elçilerini gönderip Assur hâkimiyetini tanıdığını bildirdi ve onunla ittifak yapmaya çalıştı. Fakat Assur kralının askeri des­teğini alamadı. Doğru cevap B'dir.

Anadolu Arkeolojisi dersinin “ Anadolu’nun İlk İmparatorluğu: Hititler” başlıklı 3. bölümünde konu ile ilgili şu bilgiler verilmektedir.

Hititlerin başkenti, Çorum sınırları içinde ka­lan ve eski adı Hattuşa olan Boğazköy’dür. Ancak bugün hâlâ tam olarak açıklığa kavuşturulamamış bir soru vardır: “Hititler Anadolulu bir halk mıdır, yoksa Anadolu’ya göç yoluyla başka bir yerden mi gelmişlerdir? Öyleyse nereden ve hangi yollarla gel­mişlerdir? Çoğunlukla kabul edilen görüş; Hitit­lerin Anadolu’ya küçük gruplar halinde geldikleri ve kültürel olgularını yavaş yavaş kabul ettirdikleri şeklindedir. Hint Avrupalı toplumların anavatanı için ise, pek çok bilim adamı Karadeniz’in kuzeyini teklif eder. Bu nedenle sorunun doğru cevabı “A” şıkkıdır.

Küçük Frigya ya da Frigya Epiktetos, günümüzde İç Batı Anadolu ile  YukarıSakarya Vadisi’nde Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya illeri arasında uzanan daha küçük bir bölümü kapsıyordu. Bölgenin önemli kentleri arasında Midas Kenti (Eskişehir/ Yazılıkaya), Dorylaion (Eskişehir/ Şarhöyük), Midaion (Alpu/ Karahöyük), Nakoleia (Eskişehir/ Seyitgazi), Kotiaion (Kütahya), Aizanoi (Kütahya/ Çavdarhisar) ve Kadoi (Kütahya/ Gediz) sayılabilir.

Alyattes ile Doğu'nun hakimi Med kralı Kyaksares tam beş yıl savaştılar. Kızılırmak yakınlarında yapılan savaş sırasında meydana gelen güneş tutulması, her iki kral tarafından tanrının savaş istememesinin bir işareti olarak yorumlandı. Doğru cevap E'dir.

Alyattes’in ardılı olan Kroisos, yaşadığı zamanda özellikle zenginliğiyle çok ünlüydü. Onun yaşarken sahip olduğu bu ününün izi, günümüzde “Karun kadar zengin” tabiriyle korunmaya devam etmek­tedir. Doğru cevap C'dir.

Frigler, Matar için kutsal kentler de kurmuşlardır. Eskişehir’in güneyindeki Yazılıkaya/ Midas Kenti ve Sivrihisar yakınlarındaki Pessinus (Ballıhisar) bu kentlerin en tanınmışlarıdır. Gerek kült anıtlarının sayısal yoğunluğu, gerekse en anıtsal örneklerin Midas Kenti’nde bulunması, bu şehrin adeta bölgenin dini metropolü olduğunu göstermektedir.

Karumların tam olarak neden ve nasıl sona erdikleri bilinmiyor. O dönemde Anadolu’nun bir hâkimiyet mücadelesi içinde olduğu düşünülebilir. Muhtemelen bu mücadele Assurlu tüccarların işine zarar vermeye başlamıştır. Bir diğer ihtimal ise, farklı ve daha karlı hammadde kaynakların ve pazarların ortaya çıkması olabilir. Sonuç olarak yaklaşık M.Ö. 1750 yıllarından sonra bu eski merkezlerde ticaret kesintiye uğramış, bu nedenle de kentler giderek ıssızlaşmıştır. M.Ö. 1650 yıllarında ise I. Hattuşili, Anadolu’nun ilk güçlü krallığı olan Hitit Devleti’ni kurmuştur. Kurulan yeni devlet ile bu merkezlerin çoğu tarih sahnesinden kaybolur.

İskitlerin tarih sahnesin- den silinişleri, Roma İmparatorluğu’nun Akdeniz Dünyası’nda eski gücünü yavaş yavaş kaybetmeye başladığı bir dönemde MS üçüncü yüzyılın ikinci yarısında olmuştur. Bu devirde Doğu Avrupa’yı istila eden Doğu Germen kökenli halklardan olan Gotlar, İskitlere son vermişlerdir.

Hitit ekonomisinin temelinde toprağa bağlı üretim, yani tarım ve hayvancılık vardır. Farklı alanlarda ekonomik faaliyetler gerçekleştirilse de tarım ve hayvancılık Hititler için en temel ekonomik faaliyettir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Geç Hitit tapınakları ve sarayları bit-hilani plan tipindedir.

Gurgum kenti günümüzde Kahramanmaraş ili ve çevresi olarak lokalize edilmiştir.