Eski Türk Edebiyatına Giriş: Biçim ve Ölçü Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi hem gazel hem de kaside için doğrudur?
Bölümler halinde yazılır.
|
Fahriye bölümünde şairler kendilerini överler.
|
Konusu genellikle aşktır.
|
Matla’ beyti musarra’dır.
|
Beş beyitlik olanına hamse denir.
|
2.Soru
Dünyadaki saltanatı, rüzgâra, insanlara ve cinlere hükmetmesi,
rüzgârların onun tahtını taşıması ve yedi iklimi ona gezdirmesi, hayvanlarla konuşabilmesi ile Divan şiirinde “güç ve iktidarın” sembolü olarak anılan peygamber aşağıdakilerden hangisidir?
Süleyman |
Davud |
İbrahim |
Yakup |
Eyyup |
Divan şiirinde Arap ve Fars etkisinin yoğun olması sebebiyle sıklıkla dinî şahsiyetlerin çeşitli özelliklerinin sembolize edildiği görülür. Dünyadaki saltanatı, rüzgâra, insanlara ve cinlere hükmetmesi,
rüzgârların onun tahtını taşıması ve yedi iklimi ona gezdirmesi, hayvanlarla konuşabilmesi bir sefer
esnasında bir karınca (=mûr) ile görüşmesi gibi özellikleri ile bu sembollerden biri olan Süleyman Peygamber şiirlerde aynı zamanda güç ve iktidarın sembolüdür.
3.Soru
Kasîde içindeki gazel aşağıdakilerden hangisidir?
Medhiyye |
Girizgah |
Nesib |
Tegazzül |
Fahriyye |
Tegazzül: Kasîde içindeki gazeldir. Kasîdedeki yeri tam olarak belirlenmiş değildir. Diğer seçenekler kaside içindeki diğer bölümleri ifade etmektedir.
4.Soru
İlk beytinin mısraları birbiriyle, diğer beyitlerinin ikinci mısraları ilk beyitle kafiyeli, aynı vezinle söylemiş, en az 15 beyit uzunluğundaki nazım biçiminin adı aşağıdakilerden hangisidir?
İlk beytinin mısraları birbiriyle, diğer beyitlerinin ikinci mısraları ilk beyitle kafiyeli, aynı vezinle söylemiş, en az 15 beyit uzunluğundaki nazım biçiminin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Mesnevi |
Kıt'a |
Müsteza^d |
Gazel |
Kaside |
Kasi^de, bir edebiyat terimi olarak ilk beytinin mısraları birbiriyle, diğer beyitlerinin ikinci mısraları ilk beyitle kafiyeli, aynı vezinle söylemiş, en az 15 beyit uzunluğundaki nazım biçimidir.
Gazel, bir edebiyat terimi olarak, ilk beytinin mısraları birbiriyle, diğer beyitlerinin ikinci mısraları ilk beyitle kafiyeli, aynı vezinle söylenmiş, genellikle beş beyit ile dokuz beyit arasında şiirlerin yazıldığı bir nazım biçiminin adıdır.
Müsteza^d, gazelden türemiş ve mısralarının biri uzun biri kısa olmak üzere belli vezinlerde yazılmış bir nazım biçiminin adıdır.
Kıt’a genellikle iki veya iki beyitten uzun, matla ve mahlas beyti olmayan bir nazım biçiminin adıdır.
Mesnevi^ aynı vezinde ve her beyti diğer beyitlerden bağımsız olarak kendi arasında kafiyeli bir nazım biçiminin adıdır
5.Soru
Aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisi beyit sayısı bakımından diğerlerinden farklıdır?
Murabba' |
Tahmis |
Terbi' |
Şarkı |
Koşma |
A, C, D ve E şıklarındaki nazım türleri dört mısralı, B şıkkındaki nazım türü ise beş mısralıdır. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi konularına göre adlandırılan kasidelerden “Cülûsiyye” adını almıştır?
Tanrı’nın yüceliğini ve birliğini konu alanlar. |
Tanrıya yakarış içerikli olan kasideler. |
Padişahların tahta çıkışlarını kutlamak için yazılmış olanlar. |
Hz. Muhammed, Çâr Yâr (=dört halife) ve hatta On iki imam için yazılmış olanlar. |
Bir çiçeğin ya da bir atın niteliklerinin uzun uzun anlatıldığı kasideler |
Tanrı’nın yüceliğini ve birliğini konu alan kasidelere tevhîd, içeriği O’na yakarış olanlara münâcât, Hz. Muhammed, Çâr Yâr (=dört halife) ve hatta On İki imam için yazılanlara da na’t adı verilmiştir. Padişahların tahta çıkışlarını kutlamak için yazılmış kasidelere cülûsiyye denir.
7.Soru
Asıl anlamı “çokluk” ve bir tasavvuf terimi olarak “tek ve bir olan mutlak varlık dışındaki bütün varlıklar” anlamına gelen sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
fenâ
|
kesret
|
beka
|
elest
|
melâmet
|
8.Soru
Üç mısradan oluşan bendlerle kurulmuş bir şiirde, ilk bendin son mısrası bütün bendlerin sonunda aynen tekrarlanmıyorsa, bu tür şiirlere ne ad verilir?
Müselles-i mütekerrir |
Tesdis-i mütekerrir |
Müselles-i müzdevic |
Tesdis-i müzdevic |
Tesbi'-i mütekerrir |
Bir müselleste ilk bendin son mısrası bütün bendlerin sonunda aynen tekrarlanıyorsa, bu müselles müselles-i mütekerrir; tekrarlanmıyorsa müselles-i müzdevic adını alır. Bu bilgi doğrultusunda bakıldığında doğru cevap C şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi rüba'î ve tuyuğ nazım biçimlerinin ortak özelliğidir?
Hem rüba'îde hem de tuyuğda özel vezinler kullanılmıştır. |
Rüba'î ve tuyuğ dört mısralı nazım biçimlerindendir. |
Her ikisi de ahreb ve ahrem adları verilen iki grup vezinle yazılmıştır. |
Her ikisinde de kullanılan farklı vezinler aynı gruptan olmak zorundadır. |
Divan şairleri her iki nazım biçimine de çok ilgi göstermişlerdir. |
Rüba'î bir edebiyat terimi olarak özel vezinlerle yazılmış dört mısralı bir nazım biçiminin adıdır. Tuyuğ, edebiyat terimi olarak dört mısralı bir nazım biçiminin adıdır.
10.Soru
Kafiye düzeninde ve bu düzene bağlı olarak bendleri oluşturan nazım biriminde gösterdikleri farklılık nedeniyle diğer musammatlardan farklılık gösteren tür aşağıdakilerden hangisidir?
Terkîb-i bend |
Müselles |
Murabba' |
Terbi' |
Muhammes |
Terkîb-i bend ve tercî’-i bend ise, kafiye düzeninde ve bu düzene bağlı olarak bendleri oluşturan nazım biriminde gösterdikleri farklılık nedeniyle diğer musammatlardan ayrılırlar. Bu iki nazım biçiminde her bend son beyitler dışında diğer musammatlar gibi değil, kaside ya da gazel gibi kafiyelenmiştir.
11.Soru
Puhtedür gayrılar eş'âr-ı velî puhte piyâz
Hâm anberdür eger hâm ise de bu eş'âr
Yukarıdaki beyit muhteva açısından incelendiğinde bir kasidenin hangi bölümüne ait olabilir?
Medhiyye |
Dua |
Fahriyye |
Girizgah |
Teşbib |
"Diğer şairlerin şiirleri pişkindir, ama pişkin soğandır; eğer bu şiirler (bu kasidedeki beyitler) hamsa da ham anberdir" anlamına gelen beytin muhtevasına bakıldığı zaman şair kendi şiirini övmektedir. Dolayısıyla şairin kendine yönelik bir bir övünmesi söz konusudur. Kasidede şairlerin kendini övdükleri bölümlere fahriyye denilmektedir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.
12.Soru
Edebiyat terimi olarak bir gazelin her beytinin önüne aynı vezinde ve ilk mısraları ile kafiyeli sekiz mısra eklenerek elde edilmiş bendlerden oluşan bir nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
Ta’şir |
Tahmîs |
Terbî |
Tesdis |
Tercî-i Bend |
Ta’şîr: Edebiyat terimi olarak bir gazelin her beytinin önüne aynı vezinde ve ilk mısraları ile kafiyeli sekiz mısra eklenerek elde edilmiş bendlerden oluşan bir nazım biçiminin adıdır.
Kafiye düzeni şöyledir: aaaaaaaa(aa), bbbbbbbb(ba) . . .
Edebiyatımızda az kullanılmış nazım biçimlerindendir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir edebiyat terimi olarak gazelden türemiş ve mısralarının biri uzun biri kısa olmak üzere belli vezinlerde yazılmış bir nazım biçiminin adıdır?
Rüba'î |
Kasîde |
Müstezâd |
Kıt’a |
Mesnevî |
Müstezâd, bir edebiyat terimi olarak gazelden türemiş ve mısralarının biri uzun biri kısa olmak üzere belli vezinlerde yazılmış bir nazım biçiminin adıdır.
14.Soru
İlk bend kendi içinde, diğer bendlerin ilk üç ya da dört mısraı yine kendi içinde, son ya da son iki mısraı ise ilk bendle kafiyeli olan nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
Muhammes |
Musammat |
Müselles |
Müseddes |
Müsebba |
Edebiyat terimi olarak beş mısralı bendlerden oluşan bir nazım biçiminin adıdır. Muhammeslerde ilk bend kendi içinde, diğer bendlerin ilk üç ya da dört mısraı yine kendi içinde, son ya da son iki mısraı ise ilk bendle kafiyelidir. Bir muhammeste ilk bendin son ya da son iki mısraı bütün bendlerin sonunda aynen tekrarlanıyorsa bu muhammes muhammes-i mütekerrir; tekrarlanmıyorsa, muhammes-i müzdevic adını alır. Muhammeslerin bend sayısı genellikle 2 ile 7 arasında değişmektedir.
15.Soru
Divan şiirinde “hüzün” sembolü olarak anılan peygamber aşağıdakilerden hangisidir?
İbrahim
|
İsmail
|
Davud
|
Yusuf
|
Yakub
|
16.Soru
Söylenilmesinde ve anlaşılmasında zorlama olmayan, akıcı ve güzel mısralara ne ad verilir?
mısra’-ı âzâde
|
mısra’-ı berceste
|
hüsn-i matla’
|
ferd
|
müfred
|
17.Soru
- Bakî
- Fuzulî
- Nev’î
- Gülşehrî
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Eski Türk Edebiyatı I. Klasik Dönem şairlerindendir?
Yalnız II |
Yalnız IV |
I, II ve III |
I,II ve IV |
II ve IV |
Bakî, Fuzulî ve Nev’î Eski Türk Edebiyatı I. Klasik Dönem şairlerindendir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir edebi terim olarak “mesnevîlerde ara söz olarak kullanılmış kaside, gazel, musammat vb. şiirler” anlamına gelen ve bir nazım biçimi olmayan manzumedir?
Miyan |
Tardiyye |
Müzdeviç |
Musammat |
Tazmin |
Divan şiiri nazım biçimleri arasında muhammesin bir de tardiyye ya da tard u rekb adı verilen mef’ûlü mefâ’ilün fe’ûlün vezni ve “bbbba, cccca, dddda, . . .” kafiye düzeniyle yazılmış özel bir biçimi olduğu ileri sürülmektedir. Ancak, “tardiyye” ya da “tard u rekb” bir edebî terim olarak “mesnevîlerde ara söz olarak kullanılmış kaside, gazel, musammat vb. şiirler” anlamındadır ve bir nazım biçimi değildir.
19.Soru
Bir mesnevi^de bulunması gereken bölümler kaç başlık altında toplanabilir?
Bir mesnevi^de bulunması gereken bölümler kaç başlık altında toplanabilir?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
3 başlık altında toplanabilir: 1) Giriş, 2) Konunun işlendiği bölüm, 3) Bitiş Bölümü.
20.Soru
Edebiyat terimi olarak bir gazelin her beytinin önüne aynı vezinde ve ilk mısra ile kafiyeli ikişer mısra eklenerek meydana getirilmiş dört mısralı bendlerden oluşan bir nazım biçimine ne ad verilir?
Terbî |
Muhammes |
Müseddes |
Müsebba |
Musambat |
Edebiyat terimi olarak bir gazelin her beytinin önüne aynı vezinde ve ilk mısra ile kafiyeli ikişer mısra eklenerek meydana getirilmiş dört mısralı bendlerden oluşan bir nazım biçiminin adıdır. Terbîlerde her bendin son iki mısraı beyitlerinin üzerine ikişer mısra eklenen gazele; ilk iki mısraı da terbîi yapan şaire aittir. Bendlerdeki ekleme mısralara zamîme denir. Kafiye düzeni şöyledir: aa (aa), bb (ba), cc (ca), ... Terbî’in bir de terbî’ edilen gazelin her beytinin iki mısraı arasına aynı vezin ve kafiyede ikişer mısra’ eklenerek yapılan bir biçimi vardır. Bu yöntemle yapılan terbî’lerde ilk ve son mısra terbî’ edilen gazele, aradaki iki mısra da terbî’i yapan şaire aittir. Böyle terbî’lere terbî’-i mutarraf, yapılan işleme de taştîr (=teştîr) denir.
Kafiye düzeni şöyledir: (a)aa(a), (b)bb(a), (c)cc(a)
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ