Mütessa’ dokuz mısralık bendlerden oluşan bir nazım biçimidir.

Edebiyatımızda bu tarzın en büyük şairi tartışmasız Nedim (öl. 1730)’dir. Nedim, yazdığı şarkılarla hem çağdaşlarını hem de kendisinden sonra gelen şairleri etkilemiştir.

Şu’arâ Tezkireleri’nde adı geçen ve kalemiyye grubu olarak adlandırılan şairler Bürokratlar grubuna mensuptur.

Bu beytin her yönüyle kusursuz olan ikinci mısrası bir vecize (özdeyiş) ya da darbımesel (atasözü) hâline gelmiş, beytin birinci mısrası unutulmuştur. Bu tür mısralara “mısra’-ı berceste” denir.

Divan şiirinde çizmiş olduğu resimlerdeki marifetiyle övülen ve sevgilinin güzelliği anlatılırken kendisinden bahsedilen kişi Bihzâd’dır. Bihzâd Hüseyin Baykara’nın ressamlarındandır.

Kasîdenin sunulduğu kişinin övüldüğü bölüme medhiyye, kasîdede aşk konusunun işlendiği giriş bölümüne nesib, kasîde içindeki gazele tegazzül, kasidede övülen kişiye memdûh denir. Kasîdede şairin övgüye başlayacağını haber verdiği bir ya da iki beyitlik bölüm ise girizgâhtır.

Batı, özellikle de Fransız edebiyatı etkisinde doğan ve gelişmeye başlayan bu yeni dönem Türk edebiyatı genel olarak edebiyyat-ı cedide(yeni edebiyat) olarak adlandırılmıştır. Batı edebiyatlaı etkisinde doğan ve gelişen Türk edebiyatını öncekinden ayırmak için bu yeni edebî anlayışa “edebiyyât-ı cedîde" adı verilmiştir. Eski ve geleneksel olarak nitelenen Doğu edebiyatlarından Batı edebiyatlarına yönelmeyi niteler.  

Divan şiirinde bütün mısraları kafiyeli gazellere müselsel gazel adı verilmiştir. Müselsel gazeller de musammat gazeller gibi ahenk değeri yüksek manzumelerdir. Mahlas beytinden sonra birkaç beytin daha bulunduğu gazellere gazel-i müzeyyel denir. Türkçe dışında bu iki dilden biri ya da ikisiyle yazılmış mısralar ya da beyitler varsa, bu tür gazellere mülemma' gazel denilmiştir. İki ayrı şairin birer mısra veya beyit yazarak, birlikte oluşturdukları gazele gazel-i müşterek (=ortak gazel) adı verilir. Karşılıklı konuşmanın nakledilmesi şeklinde, “dedim” ve “dedi” yüklemleriyle yazılan gazellere müraca’a şiiri denir.

Murabba koşmaya benzediği, onun gibi dört mısralık bendlerle yazıldığı için çok ilgi görmüş bir nazım biçimidir.

Terkîb-i bendlerde her bende hâne veya terkîb-hâne denir.

Deve nâka, yılan mâr, balık mâhî, kaplan peleng sözcükleriyle ifade edilir. Arslan ise gazanfer veya şîr sözcükleriyle karşılık bulur.

Divan şiirindeki bütün nazım biçimleri 'mısra’ ya da 'mısra^’ adı verilen en küçük nazım biriminden doğmuştur. Mısra bir edebiyat terimi olarak aruz vezniyle söylenmiş beyitin yarısıdır. Beyit (beyt) ise aruz vezniyle yazılmış iki mısradan meydana gelen nazım biriminin adıdır. Gazel ve kasi^denin mısraları birbiriyle kafiyeli olan ilk beytine 'matla’ denir. Ayrıca iki mısra birbiriyle kafiyeli; yani, 'musarra’ ya da 'mukaffa^' olan tek beyte de matla denilmektedir.  Matla, genellikle gazel ve kasi^denin ilk beytine verilmiş bir ad olmakla birlikte şairler bazı manzumelerde birden fazla matla beyti de kullanmışlardır. Şiirin son beytine ise 'makta' denir.

Terkîb-i bendler övgü, mersiye, yergi, sosyal eleştiri gibi çeşitli konularda yazılan nazım biçimidir. Ancak aşk konusu genellikle gazel biçiminde işlenir.

Mısra bir edebiyat terimi olarak aruz vezniyle söylenmiş beytin yarısıdır.

Bir müsemmenin ilk bendinin son ya da son iki mısrası diğer bendlerin sonunda aynen tekrarlanıyorsa bu müsemmene müsemmen-i mütekerrir denir. Görüleceği üzere ilk bendin son iki mısrası diğer bendlerin son iki mısrası olarak tekrar edilmiştir.