Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Herat tezkireleri tasniflerini tabaka üzerine kurarken bizde bu yöntemi aşağıdaki tezkirecilerden hangisi çok pratik bir şekle dönüştürmüş ve şairleri alfabetik olarak sıralamaya başlamıştır?
Latifi |
Adli |
Aşık Çelebi |
Nevayi |
Sadıki |
Herat tezkireleri tasniflerini tabaka üzerine kurarken bizde bu yöntemi Latifî çok pratik bir şekle dönüştürmüş ve şairleri alfabetik olarak sıralamaya başlamıştır.
2.Soru
16. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar devam eden tezkire türü, geniş zaman dilimi içinde farklı biçimsel görünümlerle karşımıza çıkar. Bu tezkireler aşağıdaki ekollerden hangisini kendilerine örnek almışlardır?
Belh |
Merv |
Herat |
Kaşgar |
Semerkant |
16. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar devam eden tezkire türü, geniş zaman dilimi içinde farklı biçimsel görünümlerle karşımıza çıkar. Bu eserler Herat ekolü tezkirelerini kendilerine örnek almışlardır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tezkirenin sonuç bölümünü ifade eder?
Mukaddime
|
Hatime
|
Biyografi
|
Tertip
|
Hamdele
|
4.Soru
Aşık Çelebi'nin en önemli eseri olan ve 1568 yılında tamamlanarak padişah II. Selim'e takdim edilen tezkirenin adı nedir?
Meşairü’ş-şuara |
Zeyl-i Şakâyık |
Tezkiretü’ş-Şuara |
Tezkire-i Şuara |
Künhü’l-ahbar |
Meşairü’ş-şuara: (Âşık Çelebi Tezkiresi): Âşık Çelebi’nin en önemli eseridir. 1568 yılında tamamlanmış ve devrin padişahı II. Selim’e takdim edilmiştir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir mısranın iki cüzunü metatez ile başka bir mısra oluşturma ve bu şekilde bir beyit teşkil etmedir?
Herat |
Poetika |
Tetimme |
Ravza |
Tard u aks |
Tard u aks: Bir mısranın iki cüzunü metatez ile başka bir mısra oluşturma ve bu şekilde bir beyit teşkil etme.
6.Soru
Aşık Çelebi'nin Hazret-i Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesini konu alan eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Divan |
Mecmu’a-i Sukuk |
Mi’râcu’l-ayâle vü Minhâcül-adale |
Şerh-i Hadis-i Erbain |
Ravzatü’ş-şühedâ |
Ravzatü’ş-şühedâ: Konusu Hazret-i Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesi olan eser Farsça’dan tercümedir. Doğru cevap E'dir.
7.Soru
Tezkirelerde “cevher” kelimesinin kullanımının önemi aşağıdakilerden hangisidir?
Dili sadelikten kurtarmak için kullanılmıştır. |
Kulağa hoş geldiği için kullanılmıştır. |
Şairin kabiliyetini vurgulamak açısından kullanılmıştır. |
Zenginliği göstermek için kullanılmıştır. |
İlgi çektiği için kullanılmıştır. |
Tezkirelerde “cevher” kelimesi şairin kabiliyetini vurgulamak açısından kullanılmıştır. Şiirin asli maddesi ya da asıl şiir anlamında olmak üzere bu kelime tezkirelerde sık sık geçer. Diğer seçeneklerin durum üzerinde herhangi bir etkisi yoktur.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "tezkire" için söylenemez?
16. yüzyıl tezkirelerinin bir özelliği, ele aldıkları şairlerin büyük bölümünün |
13. yüzyıldan 15. yüzyıl başlarına kadar devam eden tezkire türü, geniş zaman |
Tezkirecilik biyografik künye yazıcılığını esas aldığı için yazarı ortaya koyduğu |
Türk tezkirecilik geleneği de Herat’ta başlar. |
Türkçe yazılmış ilk şairler tezkiresi Ali Şir Nevayî ’nin Mecalisü’n-nefais adlı eseridir |
16. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar devam eden tezkire türü, geniş zaman
dilimi içinde farklı şeklî görünümlerle karşımıza çıkar.
9.Soru
Aşık Çelebi ile ilgli olarak söylenen hangi ifade doğrudur?
En önemli eseri Divan'dır |
Edebiyat tarihinde nazım yazarlığı ile tanınır |
Şiirlerinin ana konusu kahramanlıktır |
Tezkiresinin en olumlu yanı ebced sistemine göre tasnif edilmesidir |
Kanuni'nin Sigetvar seferini anlatan bir mesnevisi vardır |
Enönemli eseri, Meşairü'ş-şuaradır. Nesir yaarlığı ile tanınır. Aşk, güzeller ve tabiat tasviri ana konuyu teşkil eder.Ebced hesabı ile yazılmış olması olumsuz yanıdır. Cevap E şıkkıdır.
10.Soru
Aşağıdaki kaynaklardan hangisi hem şairlerin biyografilerini hem de şiirlerinden örnekleri içerir?
bibliyografyalar |
sözlükler |
belagat kitapları |
tezkireler |
seyahatnameler |
Türk edebiyatı tarihi açısından şair ve yazarların edebî eserleri başta olmak üzere tezkireler, çeşitli biyografi kitapları, tarihler, bibliyografyalar, sözlükler, seyahatnameler ve belagat kitapları başlıca kaynaklardır. Bu kaynakların hepsi önemli olmakla birlikte şair tezkirelerinin biraz daha ayrıcalıklı yeri vardır. Çünkü tezkireler hem şairlerin biyografilerini hem de şiirlerinden örnekleri içerir.
11.Soru
Ali Şir Nevayî’nin ünlü eseri ‘’ Mecalisü’n-nefais’’ için söylenmesi yanlış olur?
Eser sekiz bölümden meydana gelmiş olup bölümler meclis olarak adlandırılmıştır. |
Sekizinci tabaka, meclis dışında her tabaka için Türkçe açıklama ve tabakanın sonunda tetimme adı verilen eksikleri tamamlamak için katılanlar bulunmaktadır. |
Herat, Horasan ve Azerbaycan’da yaşamış olan toplam 459 şair yer almaktadır. |
Sanatçı, tezkiresini hazırlarken şairler hakkında uzun uzadıya bilgi vermekten kaçınmıştır. Bu bakımdan bilgiler kendi ifadesiyle özetlenmiş biçimdedir. |
Eserde, Türkçe yazılmakla birlikte devrin padişahı Sultan Hüseyin Baykara’nın da isteğiyle Farsça ve Arapça şiir örnekleri de yer almaktadır. |
Eser, Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır. Farsça ve Arapça kullanılmamıştır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Beyani'nin tezkiresinde kullandığı üslup içinde yer almaz?
Dili sade ve açıktır.
|
Sözü uzatmaktan kaçınmıştır.
|
Bir biyografide olması gereken bilgileri vermeye çalışmıştır.
|
Sıkça tamlamalara yer verir.
|
Süs ve özentiden uzak durmuştur.
|
13.Soru
I. Yazarı Ali Şir Nevayî’dir.
II. Şairler alfabetik olarak sıralanmıştır.
III. Türk edebiyatında tezkire türüne ilk örnektir.
Yukarıdaki ifadelerden hangi eser ile ilgilidir?
Yusuf u Züleyha |
Atabetü’l Hakayık |
Kutadgu Bilig |
Mecalisü’n-nefais |
Süheyl ü Nevbahar |
Ali Şir Nevayî’ye (1441- 1501) ait Mecalisü’n-nefais (y.1491) adlı Çağatay Türkçesi’yle yazılmış eser, Türk edebiyatında tezkire türüne ilk örnektir. Tezkirede şairler her mecliste kronolojik olarak sıralanmıştır.
14.Soru
Tezkire türünün kökeni aşağıdakilerden hangisine dayandırılır?
Kur'an-ı Kerim
|
Tabakat
|
Hadisler
|
Şiir Kitapları
|
Seyahatnameler
|
15.Soru
....... bugün Afganistan’ın kuzeybatısında yer alan, İran ve Türkmenistan’a sınırı olan şehirdir.
Yukarıdaki cümleyi aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
Poetika |
Tetimme |
Ravza |
Herat |
Tabakat |
Herat bugün Afganistan’ın kuzeybatısında yer alan, İran ve Türkmenistan’a
sınırı olan şehirdir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tezkirelerinde ele aldığı şairleri alfabetik olarak sıralamıştır?
Sehi Bey
|
Aşık Çelebi
|
Latifi
|
Lamii Çelebi
|
Ahdi
|
17.Soru
Anadolu sahasında tezkire türünün ilk örneği aşağıdakilerden hangidir?
Ali Şir Nevayî - Mecalisü’n-nefais |
Camî - Baharistan |
Emir Devletşah - Tezkiretü’ş-şuara |
Kaşgarlı Mahmud - Divanü Lugati't-Türk |
Sehî Bey - Heşt Behişt |
Türkçe yazılmış ilk şairler tezkiresi Ali Şir Nevayî (ö.1501)’nin Mecalisü’n-nefais (y.1491) adlı eseridir. Nevayî’den önce İran edebiyatının büyük ustası Camî (ö.1492) Baharistan (y.1487)’ını, Emir Devletşah (ö.1495) da Tezkiretü’ş-şuara (y.1487)’sını yine aynı muhitte yazmışlardı. Herat’ta yazılan ve Osmanlı tezkire geleneğine modellik eden bu üç tezkireyi Herat tezkireleri kavramıyla adlandırıyoruz. Daha sonraki ünitede de göreceğimiz üzre Anadolu sahasında tezkire türünün ilk örneğini, Heşt Behişt (y.1538) adlı eseriyle Sehî Bey (ö.1548) verir. Sehî Bey, Herat tezkirelerini örnek aldığını açıkça belirtir. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "tevliyet" kelimesinin anlamıdır?
Bahçe, cennet bahçesi. |
Eskiden taşrada memur olan vezir veya amirlerin mektupçuluk vazifesini gören memur |
Vakıf işlerine bakma görevi. |
Mecalisü’nnefais’te, ön sözden sonraki bölümlere verilen ad. |
Bir sanat dalı üzerine üretilen düşünce ve teoriler bütünü. |
Tevliyet kelimesi "vakıf işlerine bakma görevi" anlamına gelmektedir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Eski Türk edebiyatında biyografi kaynaklarından biridir?
Şair Tezkireleri |
Divanlar |
İnşalar |
Seyahatnameler |
Mesneviler |
Eski Türk edebiyatında biyografi kaynaklarından biri tezkirelerdir.
20.Soru
Aşağıdakilerin hangisi Sehi Bey'in yazı üslübu özellikleri arasında yer almaz?
Şairlerin şiir özelliklerini yüzeysel bir şekilde anlatır.
|
Kullandığı dil süsten ve özentiden uzaktır.
|
Bazı cümleleri yarım ve eksik bırakır.
|
Sade ve açık bir dil kullanmayı tercih eder.
|
Şairlerin sanat değerlerini ifade etmede zengin bir kelime dağarcığına sahiptir.
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ