Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Nazmül-cevahir |
Risale-i Tarif-i Evsaf-ı İstanbul |
Subhatü’l-uşşak |
Füsul-i Erbaa |
Tezkiretü’ş-şuara |
Füsul-i Erbaa, Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı bir eserdir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi aynı çağda yaşamış, aynı bilim dalıyla uğraşmış, kişilerin biyografilerinin anlatıldığı eserlerin genel adıdır?
Tetimme |
Tabakat |
Ravza |
Herat |
Poetika |
Tabakat: Sıra halinde üst üste konulmuş şeyler; zümre, sınıf, nesil ve kuşaklar. Aynı çağda yaşamış, aynı bilim dalıyla uğraşmış, kişilerin biyografilerinin anlatıldığı eserlerin genel adıdır. Doğru cevap B’dir.
3.Soru
"Türkçe’deki Mecalisü’n-nefais (y.1491) adlı Çağatay Türkçesi’yle yazılmış eser, Türk edebiyatında tezkire türüne ilk örnektir."
Yukarıdaki eserin yazarı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Sehi Bey |
Ali Şir Nevayî |
Aşık Çelebi |
Beyani |
Sadıki |
Türkçe’deki pek çok türde ilk çalışmanın sahibi olan Ali Şir Nevayî’ye (1441-
l50l) ait Mecalisü’n-nefais (y.1491) adlı Çağatay Türkçesi’yle yazılmış eser, Türk
edebiyatında tezkire türüne ilk örnektir
4.Soru
Künhü'l-Ahbâr'ın 4. Rükn'ü aşağıdakilerden hangisini konu edinmektedir?
Hayvanlar, dağlar, denizler, nehirler, göller, adalar ve iklimler |
Hz. Adem'den başlayarak peygamberler ve Hz. Peygamber'in mucizeleri |
Türk ve Tatar kavimleriyle onların hakanları |
Arap ve Acem ırklarının maceraları |
Osmanlı'nın ortaya çıkışından 1600 yılına kadarki bilginler, şeyhler ve şairler |
Âlî'nin Künhü'l-Ahbâr'ının 4. rüknünde Osmanlıların ortaya çıkışından 1007 (1598-99) yılına kadar olup biten olaylardan, devrin devlet adamlarından, bilginlerden, şeyhlerden ve şairlerden bahsedilir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Âşık Çelebi'nin Meşairü'ş-Şuara'sının özelliklerinden biri değildir?
Eserde Türkçe deyim ve atasözlerine çokça yer verilmiştir. |
Eserde Türkçe kelimelerle secilerin yapıldığı görülür. |
Eserde kişiler, alfabetik sisteme göre sıralanmıştır. |
Esas metin kısmında 426 şaire yer verilmiştir. |
Kişi tasvirleri ve ruhî tahliller yanında devrin sosyal yapısı hakkında da bilgiler ihtiva eder. |
Âşık Çelebi'nin tezkiresi Anadolu sahası tezkirelerinin ilk örneklerinden birini teşkil eder. Eserde Türkçenin başarılı kullanımı ve renkli bir üslup dikkati çeker. 426 şair hakkında bilgi veren eser en hacimli tezkireler arasında yer alır. Bu eser hakkında yapılan eleştirilerin en önemlisi şairlerin ebced hesabına göre sıralanmış olmasıdır. Bu noktada eser alfabetik değil ebcede göre sıralanmıştır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Ahdi'nin tezkiresindeki bölümler doğru olarak sıralanmıştır?
Üç ravza-Mukaddime-Hatime
|
Mukaddime-Hatime- Dört Ravza
|
Hatime-Mukaddime- Üç Ravza
|
Mukaddime-Dört Ravza- Hatime
|
Dört Ravza-Hatime-Mukaddime
|
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şair tezkiresi yazarlarından değildir?
Evliya Çelebi
|
Latifi
|
Aşık Çelebi
|
Sehi Bey
|
Lamii
|
8.Soru
Bir şairin diğer bir şairin şiirinden bir parçayı kendi şiirinin içinde zikretmesine verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
tazmin |
matla |
beyit |
poetika |
anekdot |
Bir şairin diğer bir şairin şiirinden bir parçayı kendi şiirinin içinde zikretmesine tazmin denilmektedir. Tazmin edilen şiirin sahibi kolayca bilinen tanınmış biri olmalıdır, bilinmiyorsa şairin ismi belirtilir.
9.Soru
Aşağıda Türk edebiyatında yazılmış olan tezkirelerden ve sanatçı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
Heşt Behişt – Sehî Bey |
Gülşen-i Şuara - Ahdî |
Kafile-i Şuara – Mehmet Tevfik |
Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye - Silahdarzade |
Tezkire-i Şuara-yı Amid – Ali Emirî |
Türk edebiyatında şair biyografisi, yani tezkire olarak 35 eser bulunmaktadır. Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye adlı tezkire, Esrar Dede’ye aittir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tezkirelerin sonuç bölümüne verilen addır?
hatime |
hamdele |
mukaddime |
biyografi |
salvele |
Tezkirelerin sonunda hatime adı verilen bir sonuç bölümü yer alır.
11.Soru
Anadolu sahasında şairler tezkiresi yazma geleneği, Sehî Bey’in 1538 yılında Edirne’de tamamladığı Tezkire-i Sehî olarak da bilinen ......... .......... ile başlar.
Yukarıdaki cümlede yer alan noktalı kısmı aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru tamamlar?
Sedd-i İskenderî |
Latifî Tezkiresi |
Gülşen-i Şuara |
Heşt Behişt |
Devletşah Tezkiresi |
Anadolu sahasında şairler tezkiresi yazma geleneği, Sehî Bey’in 1538 yılında Edirne’de tamamladığı Tezkire-i Sehî olarak da bilinen Heşt Behişt ile başlar.
12.Soru
Sehî Bey’in tarafından yazılan Heşt Behişt’te kaç tane şair yer almaktadır?
41 |
100 |
141 |
200 |
241 |
Heşt Behişt’te bulunan 241 şair hakkında fazla bilgi verilmemiş; hayatları kısaca anlatıldıktan sonra, şiirleri ve sanatları konusunda birkaç söz söylenmiş ve
örnek olarak şiirlerinden bir ya da birkaç beyit alınmıştır.
13.Soru
Tezkire-i Şuara-yı Amid’de ve İşkodra Şairleri’nde sadece aynı şehirde doğan biyografilerden ibaret tezkire yazan kimdir?
Esrar Dede |
Âkif |
Ahdî |
Sehî |
Ali Emirî Efendi |
Ali Emirî Efendi, Tezkire-i Şuara-yı Amid’de ve İşkodra Şairleri’nde sadece aynı şehirde doğan biyografilerden ibaret tezkire haline getirdi.
14.Soru
Hasan Çelebi'nin Kur'an'ın şerhine dair yazdığı Arapça eserinin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Mutavvel |
Dürer ü Gurer |
Ravzu'l-Ahyar |
Ravzatü'ş-Şüheda |
Envârü't-Tenzil |
Envârü’t-tenzil, Hasan Çelebi'nin Kur’an’ın şerhine dair yazdığı Arapça eseridir.
15.Soru
Türkçe’deki pek çok türde ilk çalışmanın sahibi olan Ali Şir Nevayî hangi tarihler arasında yaşamıştır?
1405-1450 |
1410-1455 |
1415-1460 |
1420-1470 |
1441-1501 |
Türkçe’deki pek çok türde ilk çalışmanın sahibi olan Ali Şir Nevayî’ye 1441- l50l yılları arasında yaşamıştır. Doğru cevap E’dir.
16.Soru
I. Gelibolulu Mustafa Âlî adıyla tanınmıştır.
II. Tarihçiliği yanında çağının iyi şairlerinden ve nesir ustalarından biridir.
III. Mutavvel'i yazmıştır.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Âlî -Künhü’l-Ahbar için doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Mutavvel'i yazan Hasan Çelebi'dir.
17.Soru
Türk tezkirecilik geleneği de başladığı dönemin kültür merkezi aşağıdakilerden hangisidir?
Herat |
Bağdat |
Bursa |
Halep |
İsfihan |
Bugün Afganistan sınırları içerisinde bulunan Herat şehri Timurlular döneminde önemli bir kültür merkeziydi. Timurlulardan Şahruh, Miranşah ve Ebu Said’e tahtlık görevi de yapan Herat en görkemli devrini Hüseyin Baykara döneminde (1469-1506) yaşar. Sultan Baykara etrafında toplanan sanatkârlar, adeta bir ekol meydana getirirler. Herat’ta teşekkül eden bu atmosfer çok geçmeden ortak İslam kültürünün yaşama üslubuna hâkim olduğu diğer ülkeleri de etkisine alır. Bu kültürel birikim Osmanlı sultanlarının da dikkatini çeker. Türk tezkirecilik geleneği de Herat’ta başlar. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 16. ve 17. yüzyıl tezkireciliğinin arasındaki arasındaki temel farklardan birisidir?
16. Yüzyıl tezkireciler kendi milletlerinden şairleri incelemişlerdir |
17. yüzyıl tezkirecilerinin çağdaşları olan şairleri kaleme almalarıdır |
17. yüzyıl tezkireleri daha uzun yazılmış eserlerdir |
17. yüzyıl tezkirecileri bir önceki nesil tezkirecilere özenmişlerdir |
16. yüzyıl tezkirecilerinin sayıları daha fazladır |
16. yüzyıl tezkirelerinin bir özelliği, ele aldıkları şairlerin büyük bölümünün kendi dönemlerinden önce yaşamış olmalarıdır. Bu yüzden biyografiler, toplanan bütün bilgileri ihtiva ettiklerinden, uzundurlar. Buna karşılık örnek şiirler ortalama biyografinin üçte biri kadar bir bölümü kapsar. 17.yüzyıl tezkirecileri ise daha çok kendi çağdaşlarını kaleme almışlardır. Bu yüzden söylenen şeyler bilineni tekrarlamak anlamına gelecek bilinen şeyler olduğu için biyografiler kısalmış, buna karşılık örnek verilen şiirler artmıştır. Doğru cevap B'dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tezkiresini ebced sistemine göre düzenleyen yazardır?
Kınalızade Hasan Çelebi
|
Gelibolulu Ali
|
Latifi
|
Aşık Çelebi
|
Beyani
|
20.Soru
Hasan Çelebi'nin tezkiresinin adı nedir?
Mutavvel |
Meşairü’ş-şuara |
Tezkiretü’ş-şuara |
Tezkire-i Şuara |
Envârü’t-tenzil |
Hasan Çelebi, 1586 yılında Kınalızade Hasan Çelebi Tezkiresi veya Tezkiretü’ş-şuara olarak bilinen eserini, 16. yüzyılın beşinci tezkiresi olarak Sehî, Latîfi, Ahdî ve Âşık Çelebi Tezkireleri’nden sonra kaleme almıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ