Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Şiirlerinde Nâbî, Nefî ve Nedim'in etkileri görülen şair aynı zamanda Namık Kemal'in onun için II. Mahmut devrinin en gözde şairlerinden biri olduğunu belirtmesi ve Cevdet Paşa'nıın Ziya Paşa'dan beğeniyle bahsettirdiği yazarımız aşağıdakilerden hangisidir ?
Arif Hikmet Bey |
Esad Efendi |
Şefkat Seyyid Abdülfettah |
Fatin |
Mekmet Tevfik |
Şiirlerinde Nefî, Nâbî ve Nedim’in etkileri görülen Ârif Hikmet Bey, eski
şiirin son temsilcilerinden biridir. Namık Kemal onun II. Mahmut devrinin
en gözde şairlerinden biri olduğunu belirtmektedir. Üç dilde yazdığı şiirlerini
topladığı divanından takdirle bahseden Cevdet Paşa ise Arapça şiirlerini beğenir. Onun ilmî ve edebî şahsiyetinden övgüyle söz eden bir başka kişi ise Ziya
Paşa’dır. Ârif Hikmet, geniş bilgisi, okumaya ve kitaba düşkünlüğü, nadide kitaplara sahip kütüphanesi ve cömertliği yanında konağını devrin bilgin, şair ve
diğer sanatçıların toplandığı bir merkez hâline getirmesiyle tanınmış ve birçok
sanatçı, bilim adamı ve şairle yakın dostluklar kurmuştur.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Faik Reşat'ın eserlerinden biri değildir?
Tercim-i Ahval |
Cevahirü'l Müluk |
Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniyye |
Kemal ile Muharebemiz |
Tarih-i Matbuât-ı Osmaniyye |
"Cevahirü'l Müluk" adlı eser Faik Reşat'ın bir eseri değildir. Adı geçen bu eseri "Ali Emiri" yazmıştır. Doğru yanıt: B'dir.
3.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi Diyarbakır’da yetişen iki yüz on bir şairin biyografisini içermektedir?
Aşağıdaki eserlerden hangisi Diyarbakır’da yetişen iki yüz on bir şairin biyografisini içermektedir?
Eslaf |
Mecma-ı S¸uara |
Esami-i S¸uara-yı Amid |
Cevahirü’l-müluk |
Ezhar-ı Hakikat |
Esami-i S¸uara-yı Amid, Miratü’l-fevaid adlı tezkiresinin, sadece şairleri kapsa- yan bir özetidir. Diyarbakır’da yetişen şairlerin biyografisini ihtiva eden bu eserde iki yüz on bir şair yer alır. Doğru cevap C’dir.
4.Soru
“Düsturu’l-amel” isimli eser hangi şaire aittir ?
Riyazî |
Sadıkî |
Seyrekzade Mehmet Âsım |
Güftî |
Rıza |
Bu eser Riyazî’ye aittir. Düsturu’l-amel: Ön sözüne göre Farsça’nın tabirlerini ve bazı gramer meselelerini izah için yazılmıştır. İçerisinde birçok İran şairinden örnek beyitler vardır.
5.Soru
Tek eseri Mecmuatü’t-teracim’dir. Tek nüshası bulunan eserde 1595 yılından başlayarak, yazıldığı 1859-60 yılına kadar yetişen 542 kişinin hayatları hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Eserde bir sıra ve düzen yoktur. Şairler yanında şair olmayanlara, hatta bazı Arap ve Acem şairlerine de yer verilmiştir.
Yukarıda bahsi geçen eserin yazarı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Esat Efendi |
Ârif Hikmet |
Fatîn |
Mehmet Tevfîk |
Hacı Tevfik Efendi |
Hacı Tevfik Efendi’nin tek eseri Mecmuatü’t-teracim’dir. Tek nüshası bulunan
eserde 1595 yılından başlayarak, yazıldığı 1859-60 yılına kadar yetişen 542 kişinin
hayatları hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Eserde bir sıra ve düzen yoktur. Şairler
yanında şair olmayanlara, hatta bazı Arap ve Acem şairlerine de yer verilmiştir.
6.Soru
Tezkirelerinde "Racih, Kemalî" mahlaslarını kullanan tezkireci aşağıdakilerden hangisidir?
Safayi |
Salim |
Ramiz |
Beliğ |
Mustafa Mucib |
Tezkirelerinde "Racih, Kemalî" mahlaslarını kullanan tezkireci "Mustafa Mucib"dir. Doğru yanıt: E'dir.
7.Soru
Alfabetik sıraya uymadan şairleri bir araya getirdiği için tezkire geleneğinden ayrılan Faik Reşat’ın _____ adlı eseri, yazarın Hazine-i Fünun mecmuasında çıkan yazı serisinin kitaplaştırılmış şeklidir.
Yukarıdaki boşluğu gelecek ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Eslaf |
Feyz-i Cevat |
İzzü’l-kemal |
Mecma-ı Şuara |
Tuhfe-i Nailî |
Alfabetik sıraya uymadan şairleri bir araya getirdiği için tezkire geleneğinden ayrılan Faik Reşat’ın Eslaf adlı eseri, yazarın Hazine-i Fünun mecmuasında çıkan yazı serisinin kitaplaştırılmış şeklidir.
8.Soru
"Bursa Şehrengizi" adlı eser hangisine aittir?
Beliğ |
Salim |
Mucib |
Ramiz |
Safayi |
A şıkkında yer alan Beliğ'e aittir.
9.Soru
Safvet’in Nuhbetü’l-asar min-Fevaidi’l-eşar adlı tezkiresinde şair Ânî ile ilgili olarak “Tâ’ife-i zenândan Âl-i Sübhândan Fâtıma kadın dinilmekle meşhûr-ı hass u âm olup bir şâire-i sâhire-i sâhib-ismetdir. Tertîb-i dîvân etmişdir. Emir Aga nâm kimesnenin bânû-yı şebistânı ana vâcib olmagla bir püser-i necâbet-eseri zuhûr idüp ba’de zamânin püser-i mezkûr Yenişehîr kâdîsi iken Ânî anda vefât etmişdir.” açıklamasına yer verilmektedir. Bu açıklamaya göre şair Ânî ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
Şair Ânî’nin soyu İbrahim Peygamber’e dayanmaktadır. |
Şair Ânî erkek şairlerden biridir. |
Şair Ânî’nin annesinin adı Fâtıma kadın’dır. |
Şair Ânî, Emir Ağa’nın eşidir. |
Şair Ani’nin eşi Emir Ağa Yenişehir kadısıdır. |
Safvet’in Nuhbetü’l-asar min-Fevaidi’l-eşar adlı tezkiresinde şair Ânî ile ilgili verilen açıklamanın günümüz Türkçesine çevirisi şu şekildedir: “Hanım şairlerden olup Hz. Peygamber soyundandır. Halk arasında Fatma Hanım denilmekle meşhur namus sahibi etkileyici bir şairedir. Divan tertip etmiştir. Emir Ağa isimli kimsenin eşi olup ondan değerli bir çocuk dünyaya getirdi. Daha sonra bahsi geçen çocuk Yenişehir kadısı iken Ânî orada vefat etmiştir.” Bu açıklamaya göre, Şair Ânî’nin, Emir Ağa’nın eşi olduğu bilgisi gerçeği yansıttığı için sorunun çözümü D seçeneğidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbnülemin Mahmut Kemal İnal'ın eserlerinden biri değildir?
Cevahirü’l-müluk |
Hulasa-i Ziraat |
Kemalü’l-ismet |
Menafius-savm |
Teracim-i Ahval-i Nüzzar |
Cevahirü’l-müluk, Ali Emirî tarafından yazılmıştır.
11.Soru
Divan şairi olmasının yanında, yazmış olduğu tezkiresiyle de tanınmıştır. Nerelerde yaşadığı, ne derece öğrenim gördüğü konusunda tam bir bilgi yoktur. Ancak onun Kırım hanlarının yanında, Eflak ve Boğdan beylerinin kâtipliğinde bulunduğu belirtilir. Emekliye ayrılıp yerleştiği İstanbul’da ilim ve edebiyatla uğraşmış, tezkiresini de burada yazmıştır. Tezkiresini yazarken Silahdarzade Tezkiresi’nden yararlanmıştır. Divançe, Siyer-i Nebevî, Hadikatü’l-vüzerâ, Tezkiretü’ş-şuara eserleridir. Tezkiresi edebiyat tarihimizde kendi adıyla da anılmaktadır.
Burada tanıtılan 19. yüzyıl tezkirecisi aşağıdakilerden hangisidir?
Ârif Hikmet |
Esat Efendi |
Mehmet Tevfik |
Fatin |
Şefkat-i Bağdadî |
Tam adı Şefkat Seyyid Abdulfettah olan sanatçı, Bağdatlı olduğu için Şefkat-i Bağdadi olarak da anılır.
12.Soru
Riyazî’nin en önemli eseri olan Tezkire aşağıdaki padişahlardan hangisine ithaf edilmiştir ?
II. Selim |
III. Mehmet |
III. Murat |
I. Ahmet |
II. Bayezit |
Tezkire, I. Ahmet’e ithaf edilmifltir. Riyazî eserini hazırlarken daha önceki tezkirelerden de yararlanmış, 1586 yılında yazılan Hasan Çelebi Tezkiresi’nden sonra yetişen şairleri de kendi topladığı bilgilere dayanarak yazmıştır.
13.Soru
Enderunlu şairleri bir tezkire içinde toplayan yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Ramiz: Âdab-ı Zurefâ
|
Esrar Dede: Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye
|
Âkif: Mir’at-ı Şi’r
|
Silahdarzade Mehmet Emin: Tezkire-i Şuara
|
Safvet: Nuhbetü’l-asar fi Fevaidi’l-eşar
|
14.Soru
“400 kadar şairi yazılmış, iyi olmayan şairler esere alınmamıştır. Şairlerden çoğunun defter ve divanları görülüp incelenmiş, öteki tezkireciler gibi ezberden kitap yazma yoluna gidilmemiştir. Tarafsız davranılmış, bazı şairleri yalnızca övme, bazılarını da yerme yoluna gidilmemiştir.” Bu özellikler aşağıdaki eserlerden hangisine aittir?
Meşairü’ş-şuara |
Mecmau’l-havas |
Riyazü’ş-şuara |
Zübdetü’l-eşar |
Tezkire-i Şuara |
Riyazi, esri Riyazü’ş-şuara’yı yazarken izlediği yolu anlatıp şu özelliklerde olduğunu dile getirmiştir: 400 kadar şairi yazılmış, iyi olmayan şairler esere alınmamıştır. Şairlerden çoğunun defter ve divanları görülüp incelenmiş, öteki tezkireciler gibi ezberden kitap yazma yoluna gidilmemiştir. Tarafsız davranılmış, bazı şairleri yalnızca övme, bazılarını da yerme yoluna gidilmemiştir.
15.Soru
19. yüzyıl şair tezkireleriyle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
19. yüzyılda 17. yüzyıldakine benzer biçimde biyografik bilgiler oldukça azalır. |
Bazen hiçbir bilgi verilmeden söz konusu şairin şiiri ile yetinilir |
Verilen şiir örneklerinde de kesintiye gidilir. |
Bu yüzyıl tezkire yazarlarından Şefkat antoloji tipi tezkirelerin özelliklerini sürdürür. |
Fatin, daha önceki yüzyıllarda görüldüğü gibi biyografiye önce örnek şiirle başlar. |
19. yüzyılda 17. yüzyıldakine benzer biçimde biyografik bilgiler oldukça azalır.
Hatta bazen hiçbir bilgi verilmeden söz konusu şairin şiiri ile yetinilir. Verilen şiir
örneklerinde de kesintiye gidilir. Bu yüzyıl tezkire yazarlarından Şefkat, Tezkire-i
Şuara, Tevfik, Mecmua-i Teracim, Mehmet Tevfik, Kafile-i Şuara adlı eserleriyle
daha önceki ünitelerde geçen antoloji tipi tezkirelerin özelliklerini sürdürürler.
Bunların yanı sıra süslü bir dil ve üslupla biyografi kaleme alma bakımından Esat
Efendi’nin, Bağçe-i Safa-enduz’u, Ârif Hikmet’in, Tezkiretü’ş- şuara’sı bu yüzyılda yazılmış olan diğer tezkirelerden ayrılır. Fatin, bu yüzyılda daha önce hiç denenmemiş bir yöntemi uygulamaya koyarak biyografiye önce örnek şiirle başlar.
Ayrıca zamanın makam sahiplerini eserine almak ve onların pek değeri olmayan
şiirlerine yer vermekle itham edilir. Bazen de aynı mahlası kullanan şairlerin şiirlerini birbirine karıştırmıştır. Bu zaaflarına karşın çağının pek çok şairi için tek
kaynak olduğu için önemli bir tezkiredir.
16.Soru
Tezkiredeki 29 şairden 13’ü Safayî Tezkire- si’nde, 5’i de fieyhî’nin Vekayî-i Fudala’sında bulunan tezkireci kimdir?
Yümnî |
Safayi |
Ramiz |
Beliğ |
Asım |
Yümnî, şairler hakk›nda çok az bilgi vermiştir ve şiiirlerinden iki beyitle üç gazel aras›nda örnek seçmiştir. Tezkiredeki 29 şairden 13’ü Safayî Tezkire si’nde, 5’i de fieyhî’nin Vekayî-i Fudala’sında vardır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi medrese öğrenimini bitirenlerin sınavı için hazırlanmış bir eserln adıdır?
Esile ve Evcibe |
Bağce-i Safa-enduz |
Mecmuatü't-teracim |
Mecmua-ı Eşar |
Tezkiretü'ş şuara |
Esile ve Evcibe adlı eserler medrese öğrenimini bitirenlerin sınavı için hazırlanmış eserin adıdır. Doğru yanıt: A'dır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Esat Efendi’nin tercüme eserinin adıdır?
Delailü Nübüvveti Nebiyyina |
Mehasin-i Mecidiyye |
Kevkebü’l-mesud fi kevkebeti’l-cünud |
Şahid-i Müverrihîn |
Sefername-i Hayr |
Kevkebü’l-mesud fi kevkebeti’l-cünud, II. Mahmud’un askeri alanda yaptığıyeniliklerin akla ve dine uygunluğunu ortaya koyan tercüme eserdir.
19.Soru
I. Sadece Orta Asyalı Türk şairler yer almıştır.
II. Şairler hakkında fazla bilgi vermekten kaçınılmıştır.
III. Örnek şiirler, biyografilerden daha az yer tutmuştur.
IV. Yalın ama estetik bir dil kullanılmıştır.
Yukarıda numaralandırılmış ifadelerden hangileri “Mecmau’l-havas” adlı eser ile ilgilidir?
Yalnız II |
I, II |
II, IV |
II, III, IV |
I, III, IV |
Sadıkî’nin Mecmau’l-havas adlı eserinde hem Orta Asyalı Türk şairler hem de Anadolulu şairler yer almıştır. Örnek şiirler, biyografilerden daha geniş yer tutmuştur. Şairler hakkında fazla bilgi vermekten kaçınılmıştır, gereken bilgiyi vermiştir. Yalın ama estetik bir dil kullanılmıştır.
20.Soru
Aşağıda verilen Faik Reşad’a ait eserlerden hangisi hal tercümesi alanında yazılmıştır?
Teracim-i Ahval-i Meşahir |
Nümune-i S¸iir ve İnşa |
Tarz-ı Nevi^n-i Kıraat |
Külliyat-ı Leta^if |
Güldeste Mecmua-i A^sa^r-ı Reşat |
Seçeneklerde verilen eserlerden Teracim-i Ahval-i Meşahir hal tercümesi alanındadır. Altı ha^l tercümesinden ibaret olan bu kitapçık, çok defa küçülmüş bir çerçevede Eslaf ’ı devam ettiren son kısımdır. Eser, tefrika şeklinde yayınlanmıştır. Doğru cevap A’dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ