Estetik ve Sanat Felsefesi Ara 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sanat Dünyası adlı dergide Andy Warhol'un Brillo Kutuları adlı yapıtının hangi gerekçelerle sanat eseri olduğunu tartışmıştır?
Arthur Danto |
George Dickie |
Jerrold Levinson |
Roy Lichtenstein |
Claes Oldenburg |
Arthur Danto 1964 de yazdığı “Sanat Dünyası” adlı makalesinde popüler kültürün ünlü Amerikalı sanatçılarından olan Andy Warhol'(1928-1987)un yapıtlarından Brillo Kutuları’nın hangi gerekçelerle bir sanat yapıtı olarak kabul edildiğini tartışır. Yazıda şu soru sorulmaktadır: “Eğer Warhol’un Brillo Kutuları görünüşte olağan Brillo kutularından ayırt edilemiyorsa nasıl oluyor da biri sanat yapıtı olabiliyor?” Danto’ya göre bunun nedeni belirli bir sanat kuramının olmasıdır. Sanat dünyası, belirli nesnelerin birer sanat yapıtı olmasını sağlamaktadır. “Sanat dünyasının içine sokulmuş olmak”, Danto’ya göre, bütün sanatların özünü oluşturan şeydir.
2.Soru
“Güzellik nedir?” sorusunu ilk defa soran ve soruyu metafizik çerçevede yanıtlayan Platon'un, "Şölen" diyaloğunda nasıl kavranılacağını göstermeye çalıştığı kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Güzel beden |
Erdem |
Ruh güzelliği |
Güzel bilgi |
Mutlak güzellik |
“Güzellik nedir?” sorusu ilk defa Platon’la birlikte sorulmuş olsa da bu soru metafizik bir çerçevede yanıtlanan bir soru olmuştur. Örneğin Şölen diyaloğunda gösterilmeye çalışılan mutlak güzelliğin nasıl kavranılacağıdır. Buna göre yalnızca bir bedenin güzelliğinden yola çıkılarak güzel bedenler olduğu kavranılır. Sonrasında erdem ya da ruhun güzelliğini kavrayabilir insan. Aşama aşama buradan varılan nokta güzel bilgidir. Ve nihayet bir insan tüm bu güzellikleri kavradıktan sonra artık mutlak güzelliği yani öz güzelliğini kavrar. Bu anlayış Platon’un ontolojik-epistemolojik boyutu olan idealar öğretisi ile tam bir uyum içerisindedir. Nitekim bu öğretiye göre ideaların sıralamasında en üstteki idea iyi ve Güzel ideasıdır. İyi ve güzelin bir arada düşünüldüğü bu varlık ve bilgi tasarımında ancak bir filozof uzun düşünme uğraşları sonucunda mutlak güzelliği kavrayabilecek, sezebilecektir. Anlaşılacağı üzere burada güzelin güzel olarak bir araştırmasının yapılmasından ziyade, güzellik bir genel varlık ve bilgi tasarımına göre belirlenmektedir.
3.Soru
Sanat yapıtlarının genel olarak varlıklar içerisindeki yerinin irdelediği alan ne ile ifade edilir?
Estetik Kuramları |
Estetik |
Sanat ve Etik |
Sanat Felsefesi |
Sanat Ontolojisi |
Sanat yapıtlarının genel olarak varlıklar içerisindeki yerinin irdelediği alana "sanat ontolojisi" adı verilir. Doğru cevap E'dir.
4.Soru
Bir nesne, yüksek derecede niteliksel derece özelliği içerdiğinde ve söz konusu özellik ilgili deneyime sahip olan kişiye zevk verdiğinde güzeldir. şimdi bu tanımdan yola çıkarsak örneğin, tuhaf örnekler de bulunabilir. Sircello, limonun ekşiliği, tuvalet kokusu, sümüklüböceğin yapışkanlığı gibi örnekleri niteliksel derece özellikleri olarak kabul etmek durumundadır. Ancak bu özelliklerin güzel olup olmadığı tartışma konusudur. Örneğin, limonları tatmada oldukça deneyimli birini düşünelim. Bu kişi belirli bir limondaki ekşiliğin yüksek derecede bulunduğu yargısına varsın ve deneyimlediği ekşilikten de zevk alsın. Bu durumda Sircello haklıysa limonun ekşiliği güzel olarak kabul edilecektir. Sircello’nun kuramına kaç itiraz yapılabilir ?
İki |
Dört |
Üç |
Bir |
Beş |
Bir nesne, yüksek derecede niteliksel derece özelliği içerdiğinde ve söz konusu özellik ilgili deneyime sahip olan kişiye zevk verdiğinde güzeldir. Şimdi bu tanımdan yola çıkarsak örneğin, tuhaf örnekler de bulunabilir. Sircello, limonun ekşiliği, tuvalet kokusu, sümüklüböceğin yapışkanlığı gibi örnekleri niteliksel derece özellikleri olarak kabul etmek durumundadır. Ancak bu özelliklerin güzel olup olmadığı tartışma konusudur. Örneğin, limonları tatmada oldukça deneyimli birini düşünelim. Bu kişi belirli bir limondaki ekşiliğin yüksek derecede bulunduğu yargısına varsın ve deneyimlediği ekşilikten de zevk alsın. Bu durumda Sircello haklıysa limonun ekşiliği güzel olarak kabul edilecektir. sircello’nun kuramına iki itiraz yapılabilir. 1) Yüksek derecede bulunmayan kimi özellikler yine de çok güzel olabilir. Örneğin Beethoven’ın 5. konçertosunun sonuna doğru, orkestranın yarattığı karmaşa içerisinde fagotun beklenmedik on dingin notası güzeldir. Buradaki büyüleyici etki aniden ortaya çıkan “karmaşa-dinginlik” zıtlığındandır. 2) Kimi durumlarda ise yüksek derecede bulunan bir niteliksel derece özelliği nesnesinin güzelliğini bozabilir. Örneğin çok yüksek bir ses tüm melodinin etkisini altüst edecek kadar kulak tırmalayıcı olabilir. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.
5.Soru
“Sanat ifadedir ve ifade amaç, duygu ya da düşünceyi duyusal bir araçla ortaya koymaktır ve bunlar yine kendisini ifade eden ve başkalarıyla iletişimde olan tarafından deneyimlenir” görüşünü savunan sezgici düşünür kimdir?
Parker |
Croce |
Weitz |
Platon |
Davies |
Kısaca sanat Croce’ye göre ifadedir. İfade ise amaç, duygu ya da düşünceyi duyusal bir araçla ortaya koymaktır ve bunlar yine kendisini ifade eden ve başkalarıyla iletişimde olan tarafından deneyimlenir. Doğru cevap B şıkkıdır.
6.Soru
Hangi düşünür sanatçıyı şeyleri taklit eden ve saygın bir konumu olmayan kişi olarak görmüştür?
Kant |
Aristoteles |
Hegel |
Platon |
Schelling |
Platon’un sanat anlaşında sanatçı, pek çok şeyin hakiki bilgisine sahip olmadan taklidini yapabilen bir insan olarak saygın bir konumdan yoksun ve insanlara yanlış şeyler öğreten bir şahsiyet olarak konumlandırılır.
7.Soru
“Estetikte Kuram›n Rolü” (1956) adlı makalesinde beklenilen doğru sanat kuramının hiçbir zaman gelmeyeceğini ve felsefecilerin “sanatın doğası nedir?” sorusunu başka sorularla değiştirmeleri gerektiğini savunmuş olan estetikçi kimdir?
Ludwig Wittgenstein |
Stephen Davies |
Morris Weitz |
George Dickie |
Jerrold Levinson |
Amerikalı estetikçi Morris Weitz (1916-1981), “Estetikte Kuramın Rolü” (1956) adlı makalesinde beklenilen doğru sanat kuramının hiçbir zaman gelmeyeceğini ve felsefecilerin “sanatın doğası nedir?” sorusunu başka sorularla değiştirmeleri gerektiğini savunmuştur.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangi ikili sanat yapıtı bağlamında eş anlamlı olarak düşünülebilir?
Ahlakçılık ve eleştirmecilik |
Ahlakçılık ve estetikçilik |
Ahlakçılık ve özerkçilik |
Özerkçilik ve estetikçilik |
Biçimcilik ve gerçekçilik |
Kitabımızda belirtildiği şekliyle, "d" seçeneğinde belirtilen “Özerkçilik ve estetikçilik", "özünde aynı görüşe karşılık gelir."
9.Soru
Estetik tutum sonucu estetik bir yargıda bulunurken nesnenin varoluşuyla değil yalnızca görünüşüyle ilgilendiğimizi savunan düşünür kimdir?
Kant |
Schelling |
Dewey |
Platon |
Schiller |
Estetik tutum sonucu estetik bir yargıda bulunurken nesnenin varoluşuyla değil yalnızca görünüşüyle ilgilendiğimizi savunan düşünür Kant'tır. Bu tutumu, ilgisizlik kavramıyla açıklamaktadır.
10.Soru
I. Sanat tanımlanamaz.
II. Tüm sanatların paylaştığı bir öz vardır.
III. Sanatın zorunlu ve yeterli koşulları yoktur.
IV. Sanat açık bir kavramdır.
V. Estetikte esas amaç bir kuram oluşturmaktır.
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangileri Amerikalı estetikçi Morris Weitz tarafından söylenmiş olabilir?
I, II ve III |
II ve V |
I, III ve IV |
III, IV ve V |
I, III ve V |
Weitz, sanatın yanlış anlaşılmasıyla ilgili olarak üç saptama yapar:
1) Sanatı tanımlayabilmek için kuram öne süremeyiz çünkü sanat zaten tanımlanamaz.
2) Zorunlu ve yeterli koşulları öne süremeyiz çünkü sanatın zorunlu ve yeterli koşulları yoktur.
3) Sanat kavramını kapalı bir kavram olarak değerlendiremeyiz çünkü sanat açık bir kavramdır.
Weitz Wittgenstein’dan aldığı aile benzerliği kavramını sanata uyarlar. Buna göre tüm sanatların paylaştığı bir öz bulma arayışı bir kenara konmuştur. Bunun yerine sanat yapıtlarının birbirleriyle olan benzerlikleri bulunmalıdır.
11.Soru
Estetik deneyimin nesnesini içeriğe ilişkin özellikler olarak kabul eden görüş aşağıdakilerden hangisidir?
Biçimcilik |
Bağlamcılık |
Estetik tutum |
Estetik yargı |
Estetik nesne |
Estetik deneyim konusunda iki yaygın görüş bulunmaktadır. Bu görüşlerden biri biçimcilik diğeri ise bağlamcılıktır. Biçimcilik, estetik deneyimin nesnesini biçimsel özellikler olarak kabul eder. Bağlamcılık görüşü ise biçimciliğin tam tersidir. Estetik deneyim için biçimsel özellikler tek başına yeterli olmaz, içerik son derece önemlidir. Hatta bağlamcılara göre kimi durumlarda içerik biçimden çok daha önemli olabilir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi özerkçiliği savunma nedenlerinden biri değildir?
Estetik tutumda olabilmek için ahlaki düşüncelere duyarsız kalmak gerekmektedir. |
Edebi yapıtlar insanları daha iyi insan haline getirmezler. |
Edebi yapıtların yazarlarının kişisel görüşlerinin yapıtlarına değer biçmemizde rolünün olması doğru olmaz. |
Sanat yapıtları itici oldukları zaman “iyi” sanat yapıtları olarak değerlendirilemezler. |
Edebi yapıtlardaki ahlaken kötü düşüncelerden soğumak yanlış olur. |
Özerkçiliği savunma nedenlerinden biri sanat yapıtlarının itici oldukları zaman “iyi” sanat yapıtları olarak değerlendirilemeyecekleri değil tam tersine değerlendirilebilecekleridir.
13.Soru
Sanat yapıtlarının yalnızca estetik boyutunun özerk olması gerektiğini aşağıdaki görüşlerden hangisinin taraftarları savunmaktadır?
Ilımlı Özerkçilik |
Ilımlı Ahlakçılık |
Aşırı Ahlakçılık |
Aşırı Özerkçilik |
Özerkçilik |
Ilımlı özerkçiler yalnızca sanat yapıtlarının estetik boyutunun özerk olduğunu iddia ederler.
14.Soru
Eğer Warhol’un Brillo Kutuları, görünüşte olağan Brillo kutularından ayırt edilemiyorsa, Warhol'un yaptıkları nasıl oluyor da bir sanat yapıtı olabiliyor?
Çok daha pahalı olmasıdır. |
Ahşaptan yapılmış bir tıpkıbasım olmasıdır. |
Sanat dünyasının içine sokulmuş olmasıdır. |
Ticarileştirilmiş tüketim toplumu içinde yaşadığımıza dikkat çekmesidir. |
Dünyevi bir ürünü arzu edilebilir bir mala dönüştürmesidir. |
Andy Warhol’un Brillo Kutuları, süpermarketlerde görülen “Brillo” marka sabun kutuları gibi karton
görünümündedir ancak ahşaptan yapılmış bir tıpkıbasımdır ve bir düzen içinde üst üste yığılmıştır. Danto’ya göre bu kutuların sanat yapıtı sayılmasının nedeniyse belirli bir sanat kuramının olmasıdır. Sanat dünyası, belirli nesnelerin birer sanat yapıtı olmasını sağlamaktadır. “Sanat dünyasının içine sokulmuş olmak”, Danto’ya göre, bütün sanatların özünü oluşturan şeydir.
15.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangileri ‘sanatın özünün olup olmadığı’ konusunda birbirine karşıt görüşlere sahip oldukları söylenebilir?
Arthur Danto -George Dickie |
George Dickie-Jerrold Levinson |
Arthur Danto- Morris Weitz |
Paul Ziff- Morris Weitz |
Jerrold Levinson- Arthur Danto |
Sanat dünyası, belirli nesnelerin birer sanat yapıtı olmasını sağlamaktadır. “Sanat dünyasınınn içine sokulmuş olmak” Danto’ya göre, bütün sanatların özünü oluşturan şeydir. Yani, Weitz’ın iddiasının aksine, sanatın özünden söz etmek olanaklıdır
16.Soru
Estetik bir tutumla estetik deneyim yaşayan, estetik nesneleri değerlendiren, yorumlayan, eleştirene ne ad verilir?
Estetik özne |
Estetik nesne |
Estetik obje |
Estetik tutum |
Estetik deneyim |
Estetik özne; estetik bir tutumla estetik deneyim yaşayan, estetik nesneleri değerlendiren, yorumlayan, eleştiren kişidir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sibley’e göre varolan üç estetik yargıdan birisidir?
Estetik bir terim kullanan estetik yargılar |
Estetik deneyim yargıları |
Öznel estetik yargılar |
Mutlak yargılar |
Kavramsal estetik yargılar |
Estetik bir terim(Zarif, dengeli, şatafatlı) kullanan estetik yargılar Sibley’in üç estetik yargısından birisidir.
18.Soru
Aşağıdaki alanlardan hangisi sanatın bilgi ile ilişkisini ele alan, araştıran bir alandır?
Sanat Ontolojisi |
Sanat Epistemolojisi |
Sanat felsefesi |
Sanat Sosyolojisi |
Etik |
Sanat epistemolojisi, sanatın bilgi ile arasındaki ilişkiyi araştran alandır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Posner’ın ahlakçılığı eleştirerek estetikçiliği savunduğu nedenlerdendir?
Edebi eserlere tutulmak bizi daha iyi vatandaş ve daha iyi insan yapar. |
Etik boyutun estetik açıdan ilgili olacağı söylenebilir. |
Yazarın ahlaki nitelik ya da görünüşleri eserlerine değer biçmemize etki etmemelidir. |
Ahlaki kusur ya da üstünlüğün belirli sanat biçimlerinin içeriğinde bulunamayacağı |
Sanat eserleriyle ilgili verilen ahlaki yargıların yerinde olmayacağını kabul etmesidir. |
Posner ise ahlakçılığı eleştirerek estetikçiliği savunan üç neden ileri sürmüştür:
1) “Edebi eserlere tutulmak bizi daha iyi vatandaş ya da daha iyi insan” yapmaz.
2) “Edebi eserlerde karşılaştığımız ve hatta yazarın da katıldığı ahlaken kötü olan görüşlerden soğumamalıyız.”
3) “Yazarın ahlaki nitelik ya da görüşleri eserlerine değer biçmemize etki etmemelidir”
20.Soru
Aşırı ahlakçılığın en önemli savunucularından biri olan on dokuzuncu yüzyıl Rus yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
Dorian Gray |
Virginia Woolf |
Dostoyevski |
Oscar Wilde |
Leo Tolstoy |
Leo Tolstoy aşırı ahlakçılığın en önemli savunucularındandır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ