Estetik ve Sanat Felsefesi Ara 14. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Dickie’ye göre bir şeyin sanat yapıtı olabilmesinin kaç kuralı ya da zorunlu şartı vardır ?
3 |
6 |
4 |
5 |
2 |
Dickie’ye göre bir fleyin sanat yap›t› olabilmesinin iki kuralı ya da zorunlu şartı vardır.
1) Eğer bir kimse sanat yapıtı yapmak istiyorsa bunu ancak bir insan yapımı ürün yaratarak yapabilir.
2) Eğer bir kimse sanat yapıtı yapmak istiyorsa bunu ancak bir sanat dünyasına sunulacak türden bir şey yaratarak gerçekleştirebilir.
Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "güzel" kavramını olumsuz bir anlamla ele almıştır?
Platon |
Aristoteles |
Tertullianus |
Plotinos |
Augustinus |
Diğerlerinden farklı olarak üçüncü yüzyılda yaşamış teolog ve felsefeci Tertullianus güzeli şeytani bir şey, şeytan tarafından tohumları atılmış dünyevi arzuların gizli bir yanıltmacası, başka bir deyişle
şeytanın bir oyunu olarak nitelendirmiştir.
3.Soru
Bir doğa manzarasına, bir heykele ya da mimari bir yapıya yalnızca seyretmek için bakılıyorsa ve herhangi dışsal bir amaç güdülmüyorsa, seyrine dalınan nesneden o nesne olarak zevk alınıyorsa, edinilen tutum nasıl bir tutumdur?
Estetik tutum |
Bilişsel tutum |
Pratik tutum |
Kişisel tutum |
Örtük tutum |
Bir nesneye ya da olaya onun hakkında bir şeyler öğrenebilmek için yaklaşıyorsam tutumum bilişsel, kendimle ilgili kimi şeylerle benzerlik kurmak için yaklaşıyorsam tutumum kişisel ve kullanışlılığı açısından yaklaşıyorsam da pratik olarak kabul edilebilir. Bu tutumlardan farklı olarak estetik tutumun “ereğini kendinde taşıdığı”, bir başka şeye hizmet etmediği, yöneldiği nesne ya da olaydan yalnızca zevk almak adına zevk almak için yöneldiği iddia edilmiştir. Bir doğa manzarasına, bir heykele ya da mimari bir yapıya yalnızca seyretmek için bakıyorsam ve herhangi dışsal bir amaç gütmüyorsam, seyrine daldığım nesneden o nesne olarak zevk alıyorsam, tutumumun estetik olduğu söylenir.
4.Soru
Bir eserin tarihsel bağlamı ya da eserin yaratıcısının hangi niyetle eseri yarattığının bir önemi yoktur. Önemli olan şeyler renk, şekil, çizgiler, ses, yapı, kalıp gibi özelliklerdir diyen sanat kuramı hangisidir?
Öykünmecilik |
Biçimcilik |
Duyguculuk |
Sezgicilik |
İstenççilik |
Biçimciliğe göre bir şeyi sanat yapan o şeyin biçimsel özellikleridir. Bir eserin tarihsel bağlamı ya da eserin yaratıcısının hangi niyetle eseri yarattığının bir önemi yoktur. Önemli olan şeyler renk, şekil, çizgiler, ses, yapı, kalıp gibi biçimsel özelliklerdir. Biçimci görüş sanatı “anlamlı biçim” olarak tanımlar. “Anlamlı biçim” de bu sıraladığımız unsurlar gibi belirli unsurların özgün birlikteliğidir. Sanatı gerçekten sanat yapan yani sanatın doğası, biçimsel unsurlar arasındaki ilişkidir.
5.Soru
Katharsis görüşünü ortaya atan filozof hangisidir?
Platon |
Pythagoras |
Parmenides |
Empedokles |
Aristoteles |
Aristoteles
6.Soru
Sanatın göz yerine zihne hitap etmesi gerektiğini iddia eden sanatçı/düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Morris Weitz |
Dewitt Parker |
Benedetto Croce |
Marcel Duchamp |
Leo Tolstoy |
Marcel Duchamp
7.Soru
Beethoven’ın “9. Senfonisi” ya da Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Yaban” adlı romanı genel varlık kategorileri içerisinde ne tür bir varlıktır?
Tekil varlık |
Zihinsel varlık |
Fiziksel varlık |
Tümel varlık |
Çoklu varlık |
Bu soruda geçen sanat yapıtları birden fazla gösterimleri ya da kopyaları olmalarından ötürü çoklu varlıklar olarak kabul edilir.
8.Soru
“Tragedyanın ödevi, uyandırdığı acıma ve korku duygularıyla ruhu tutkulardan temizlemektir.” Buna göre izleyici oyunu seyrederken kahramanla özdeşleşir ve onun içine düştüğü ruhsal çatışmaları bizzat yaşar ve bu temizlenme, arınma sayesinde kişi gündelik yaşamında daha rasyonel olma şansını yakalar görüşünü savunan filozof kimdir?
Sokrates |
Platon |
Aristoteles |
Heraklitos |
Thales |
Aristoteles kişinin karakteri üzerindeki bu etkilenmenin olumsuz değil olumlu olduğunu iddia etmiştir. Poetika adlı eserinde özellikle tragedyalar üzerine eğilen Aristoteles izleyiciler açısından katharsis adını verdiği bir görüş geliştirmiştir. “Tragedyanın ödevi, uyandırdığı acıma ve korku duygularıyla ruhu tutkulardan temizlemektir.” Buna göre izleyici oyunu seyrederken kahramanla özdeşleşir ve onun içine düştüğü ruhsal çatışmaları bizzat yaşar (Poetika VI, 2). Bu temizlenme, arınma sayesinde kişi gündelik yaşamında daha rasyonel olma şansını yakalar (Worth 2003). Böylelikle sanatın (özellikle tragedyaların) kişileri olumlu anlamda değiştirme, dönüştürme etkisi vardır. Anlaşıldığı üzere Aristoteles sanatın dünya hakkındaki algımızı değiştirebileceği, dünyayı anlamlandırmamıza etkisinin olabileceği, bir farkındalık yaratacağı iddialarını desteklemiş ilk filozoftur.
9.Soru
Bir şeyi sanat eseri yapan o şeyin nasıl göründüğü, duyulduğu vs. ya da hangi malzemeden yapıldığı gibi içsel özellikleri değil bu şeyin bir kurumla nasıl ilintili olduğu şeklinde açıklanabilecek olan ‘kurumsal sanat anlayışını’ ortaya atan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Jerrold Levinson |
George Dickie |
Paul Ziff |
Morris Weitz |
Ervin Panofsky |
George Dickie, Arthur Danto’nun görüşünü belirli yönden geliştirerek “kurumsal sanat kuramı” anlayışını ortaya atmıştır
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi izleyicinin sanat yapıtıyla yeni başlayan ilişkisinin tanımlanması için kullanılan bir terimdir?
Yaratıcılık |
Estetik deneyim |
Eleştiri |
Yorumculuk |
İnsan yapımı |
Sanatçının yapıtıyla yaşadığı ilişkiyi daha çok “yaratıcılık” olarak izleyicinin yapıtla yeni başlayan ilişkisini ise daha çok “estetik deneyim” olarak tanımlıyoruz. Bir de özel bir tür ilişki ve izleyici kitlesi vardır. Bu özel ilişki “eleştiri” ve özel izleyici kitlesi de eleştirmenler yani sanat yapıtları hakkında yazıp çizenler, çeşitli yerlerde konuşanlardır.
11.Soru
İngiliz felsefeci Collingwood (1889-1943), Sanatın İlkeleri (1938) adlı eserinde hayali varlık görüşü adı verilen bir görüşü ortaya koyarak fiziksel nesne görüşüne özellikle kaç
açıdan karşı çıkmıştır ?
4 |
5 |
2 |
6 |
3 |
İngiliz felsefeci Collingwood (1889-1943), Sanatın İlkeleri (1938) adlı eserinde hayali varlık görüşü adı verilen bir görüşü ortaya koyarak fiziksel nesne görüşüne özellikle iki
açıdan karşı çıkmıştır:
1) Sanat yapıtlarının yaratılmalarında fiziksel nesnelerden farklı olarak hayal gücü şarttır
2) Bir sanat yapıtı yalnızca bir müziğin seslerini duyarak ya da bir resmin renklerini görerek algılanmaz.
Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sanatın etik değerlendirmesinden doğmuş iki karşıt görüşten biridir?
Tip-örnek kuramı |
Soyut varlıklar görüşü |
Ontoloji |
Usçuluk |
Ahlakçılık |
Sanatın etik değerlendirmesi genel olarak iki karşıt felsefi duruşu doğurmuştur: Ahlakçılık (moralizm) ve özerkçilik (otonomizm) (estetikçilik). Ahlakçılık, sanatın estetik değerinin ahlaki değerince belirlenmesi ya da ona indirgenmesi gerektiğini savunur. Özerkçilik ya da estetikçilik ise ahlaki kategorilerin sanata uygulanmasının uygunsuz olduğu görüşündedir. Sorunun doğru cevabı “ahlakçılık” seçeneğidir.
13.Soru
Bir eserin tarihsel bağlamı ya da yaratıcısının hangi niyetle yarattığından çok, eserin biçimsel özelliklerine vurgu yapan kuram hangisidir?
Eleştirel kuram |
Biçimci kuram |
Duyguculuk Kuramı |
Öykünmeci kuram |
Sezgicilik kuramı |
Kitabımızda da belirtildiği gibi "Biçimciliğe göre bir şeyi sanat yapan o şeyin biçimsel özellikleridir. Bir eserin tarihsel bağlamı ya da eserin yaratıcısının hangi niyetle eseri yarattığının bir önemi yoktur". Bu yüzden doğru yanıt "b" seçeneğindedir.
14.Soru
"İzleyici oyunu seyrederken kahramanla özdeşleşir ve onun içine düştüğü ruhsal çatışmaları bizzat yaşar" tanımı nedir ve kim hangi eserinde bu tanımı dile getirmiştir?
Empati, Aristoteles, Poetika |
Diyalektik, Platon, Poetika |
Diyalektik, Aristoteles, Poetika |
Katharsis, Aristoteles, Poetika |
Katharsis, Platon, Poetika |
Poetika adlı eserinde özellikle tragedyalar üzerine eğilen Aristoteles izleyiciler açısından katharsis adını verdiği bir görüş geliştirmiştir. “Tragedyanın ödevi, uyandırdığı acıma ve korku duygularıyla ruhu tutkulardan temizlemektir.” Buna göre izleyici oyunu seyrederken kahramanla özdeşleşir ve onun içine düştüğü ruhsal çatışmaları bizzat yaşar (Poetika VI, 2).
15.Soru
Arthur Danto'ya göre, Andy Warhol’un Brillo Kutuları’nı sanat yapan şey nedir?
Sanatçısı |
Sanat Kuaramı |
Popüler Kültür |
Görünüşü |
Bilinen nesne olması |
Arthur Danto'ya göre, Andy Warhol’un Brillo Kutuları’nı sanat yapan şey bir sanat kuramı olacaktır.
16.Soru
Sanatçı ile sanat yapıtı arasında kurulan özel ilişkiye nedir?
Sezgisellik |
Şekilsellik |
Boyutsallık |
Seslilik |
Yaratıcılık |
Sanatçı ile sanat yapıtı arasında kurulan özel ilişki yaratıcılıktır. Doğru cevap E şıkkıdır.
17.Soru
Alexander G. Baumgarten için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
I-“Estetik” kelimesini sanatta “güzelin duyular yoluyla algılanması” anlamında kullamıştır.
II- “Estetik” kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan “duyusal bilgi” anlamında kullanmıştır.
III- Estetiği özel bir araştırma alanı yapmış ve hatta
yayınladığı Aesthetica adlı yapıtıyla estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefecidir.
IV- Rasyonalistlerin kullandığı “akıl yoluyla açık ve seçik olarak bilinen” ve “duyular yoluyla açık ve seçik olarak bilinemeyen” kavramlar ayrımını temel alarak estetiği açık ve seçik olmayan bir bilginin yani duyusal bilginin bilimi olarak tanımlamıştır.
V- Estetik alanındaki açık ve seçik olarak bilinemeyen kavramların da kendi içerisinde bir açıklıklarının olabileceğini savunmuştur.
I, II, III, IV, V |
II, IV, V |
I, II, III, IV |
I, II, III, IV |
I, II, III |
“Estetik” kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan “duyusal bilgi” anlamında kullanan ama aynı zamanda estetiği özel bir araştırma alanı yapan ve hatta yayınladığı Aesthetica adlı yapıtıyla estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefeci on sekizinci yüzyılda yaşamış olan Alexander G. Baumgarten (1714-1762) dir. Baumgarten rasyonalistlerin kullandığı “akıl yoluyla açık ve seçik olarak bilinen” ve “duyular yoluyla açık ve seçik olarak bilinemeyen” kavramlar ayrımını temel alarak estetiği açık ve seçik olmayan bir bilginin yani duyusal bilginin bilimi olarak tanımlamıştır. Açıklık ve seçiklik rasyonel bilginin ölçüsüyken açık ve seçik olmamak (bulanık olmak) duyusal bilginin (estetik bilginin) ölçüsüdür. ‹şte duyusal bilginin mantığını araştıran alanın adı da estetiktirBaumgarten estetik alanındaki açık ve seçik olarak bilinemeyen kavramların da kendi içerisinde bir açıklıklarının olabileceği görüşündedir. Açıklık ve seçikliğin içerikle ilgili olduğunu düşünen Baumgarten örneğin, herhangi bir nesnenin tüm açılardan görülebilmesiyle yalnızca tek bir açıdan görülebilmesinin o nesnenin açıklığına etki ettiğini iddia etmiştir.
18.Soru
Amerikalı estetikçi Morris Weitz “Estetikte Kuramın Rolü” adlı makalesinde beklenilen doğru sanat kuramının hiçbir zaman gelmeyeceğini savunur. Aşağıdakilerden hangisi bu savın nedenlerinden birisidir?
Kuramlar empriktir. |
Kuramlar doğrulama/yanlışlamaya uygun değildir. |
Kuramlar sanatı her zaman doğru tanımlar |
Kuramlar, sanatı anlamlı biçim olarak tanımlar |
Kuramlar, doğrulanmaya uygundurlar |
Weitz’a göre bu kuramları test etmenin bir yolu bulunmamaktadır. Doğrulama ya da yanlışlamaya uygun değildirler. Dolayısıyla empirik kuramlar olarak değerlendirilemezler.
19.Soru
Kant'a göre, beğeni yargısı aşağıdaki kavramların hangisine daha yakındır?
Güzeli yargılama yetisi |
Varlığı kavrama gücü |
Güzeli ifade gücü |
Çıkarsız olarak hoşa gitme |
Aklın eleştirisi |
Kant estetik yargıyı be¤eni yargısıyla aynı anlamda kullanr. Beğeni ise "a" seçeneğinde yer alan “güzeli yargılama yetisidir.”
20.Soru
Aşağıdaki özelliklerden hangisi Frank Sibley'in "estetik özellkiler" listesinde yer almaz?
Dengeli |
Uyumlu |
Sakin |
Zarif |
Duygusal |
Frank Sibley’in (1959) “estetik özellikler” listesinde “dengeli”, “sakin”, “güçlü”, “narin”, “duygusal”, “zarif” ve “gösterişli” gibi özellikler bulunmaktadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ