Estetik ve Sanat Felsefesi Ara 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Sanatın özü sanat sosyolojisinde değil sanatın olumsal tarihiyle olan ilişkisinde yatmaktadır" düşüncesi hangi sanat kuramcısına aittir?
Arthur Danto |
George Dickie |
Jerrold Levinson |
Paul Ziff |
Stephen Davies |
Jerrold Levinson bir toplumdaki sanat kurumlarının sanatın özünü oluşturduğuna karşı çıkmaktadır. Ona göre temel olan sanat yapılmasıdır. Toplumsal çevreler ve bu çevrelerin etrafında gelişen uzlaşımlar sanatın temelinde yer almaz. Sanatın özü sanat sosyolojisinde değil sanatın olumsal tarihiyle olan ilişkisinde yatmaktadır.
2.Soru
"..." dile geldiğinde özneye ait bir değer yargısı oluşur.
Yukarıdaki cümlede "..." olarak verilen yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Estetik fenomen |
Estetik bir yüklem |
Analitik estetik |
Estetik nesne |
Estetik tutum |
Estetik nesnelerle ilgili bir ifade kullandığımızda yani bir doğa nesnesi ya da bir sanat yapıtına estetik bir yüklem yüklediğimizde bir yargıda bulunmuş oluruz. Bu yargı bir değer yargısıdır. Başka bir deyişle estetik fenomen dile geldiğinde özneye ait bir değer yargısı oluşur. Gerçeklikle ilgili yargılar “Su H2O’dur” gibi herkesin üzerinde anlaşabileceği türden yargılardır. Değer yargıları ise bir değerlendirme sonucu oluştukları için gerçeklikle ilgili yargılardan farklıdırlar.
3.Soru
Hangi felsefi düşünmede sanat kuramına göre bir şeyi sanat yapan o şeyin biçimsel özellikleridir ?
Sezgicilik |
Öykünmecilik/Taklitçilik |
Duyguculuk |
Biçimcilik |
İradecilik/İstenççilik |
Biçimcilik felsefi düşünmede sanat kuramına göre bir şeyi sanat yapan o şeyin biçimsel özellikleridir. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.
4.Soru
Hangi düşünür bir şeyi sanat yapan özelliğin sanat kuramı olduğunu savunur?
Danto |
Weitz |
Ziff |
Davies |
Warhol |
Arthur Danto'nun brillo kutuları üzerinden yaptığı açıklamaya göre, "Brillo Kutuları’nı sanat yapan şey bir sanat kuramı olacaktır". Dolayısıyla doğru yanıt "a" seçeneğindedir.
5.Soru
En eski ve uzun süre etkili olmuş kuram Yunancadan kabul edildiği biçimiyle mimetik - temsilci sanat kuramı hangisidir?
Öykünmecilik |
Biçimcilik |
Duyguculuk |
Sezgicilik |
İstenççilik |
Ele alabileceğimiz en eski ve uzun süre etkili olmuş kuram öykünmecilik/taklitçilik ya da Yunancadan kabul edildiği biçimiyle mimetik sanat kuramıdır. Bu kuram Platon’la birlikte başlamış ve onsekizinci yüzyıla kadar da önemini korumuştur. Bu kuram sanatı yaşamın bir yansıması olarak sanatın en önemli işlevini gerçeği yansıtması olarak gördüğü için yansıtmam kuram; gerçekteki nesnelerin temsil edilmeleri anlamında da temsilci kuram olarak da anılır.
6.Soru
- Aristoteles’in sanat hakkında yazdıkları incelendiğinde, aşağıdakilerden hangisi sözü geçen düşünürün sanat felsefesi anlayışı ile ilintili sayılabilir?
Sanatçının insanlara yanlış şeyler öğreten bir şahsiyet olarak konumlandırılması |
İnsanların gerçeklikten uzaklaştıkları ölçüde sanı dünyasında, yanılsamalar içerisinde yaşamaya devam ettikleri düşüncesi |
Varlık ve bilgi tasarımına göre oluşturulmuş bir sanat anlayışı |
“Güzel üzerine düşünme”den daha ziyade “sanat üzerine düşünme” |
Sanat ve sanatçının genel olarak olumsuz bir konumda bulunması |
Aristoteles’in sanat hakkında yazdıklarına baktığımızda taklit etmenin, sanatın, sanatçının, kimi sanatların izleyici üzerindeki arındırıcı etkisinin son derece önemli olduğunu anlarız. Aristoteles’te “güzel üzerine düşünme”den daha ziyade “sanat üzerine düşünme” ile karşılaşırız. Bu yazılar, sanat kategorilerinin, türlerinin araştırıldığı nitelikli yazılardır. Bu anlamda Aristoteles’de sanatın Platon’a kıyasla sistemli bir ele alınış örneğini bulduğumuzu ve bizzat sanatların kendilerine, özellikle de tragedyalara yönelmiş bir araştırma ile karşılaştığımızı söyleyebiliriz. Bu bağlamda Aristoteles bir tür sanat felsefesi yapmaktadır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Platon’un sanat görüşü ile çelişmektedir?
Sanatsal etkinlikler insanların ruhsal açıdan etkileyerek kötü bir karaktere sahip olmalarına neden olabilir. |
Sanat ile ilgilenen insanlarda ruhsal dengesizlikler olabilir. |
Gerçek nesneler dünyası ve gerçek olmayan nesneler dünyası olmak üzere iki farklı dünya vardır. |
Sanatçı herhangi bir bilgiye sahip olamadan o şeyin taklidini yapabilir. |
Sanat gerçek bir bilgi kaynağıdır. |
Platon'a göre sanatsal etkinlikler insanların dengesiz bir ruha ve dolayısıyla kötü bir karaktere sahip olmalarına yol açmasından ötürü zararlı şeylerdir. Sanatçılar, herhangi bir şeyin taklidini o şey hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadan yapabilen kişilerdir. Platon'a göre iki dünya söz konusudur: Aynanın dışındaki dünya (gerçek nesneler dünyası) ve aynanın içindeki dünya (gerçek olmayan nesneler dünyası). Sanatçı gerçek nesneler dünyasındaki bir nesneyi taklit ettiğinde gerçek olmayan nesneler dünyasında bir görüntü yaratmış olur. Burada görüntü yeterlidir, bilgisini edinmeden herhangi bir şeyi taklit edebilmektedir. Duyusal bilgiyle ilgilenen, yetinen sanatçı gerçek nesneler dünyasının uzağında iş görmektedir. Ortaya konan sanat her zaman tam olarak gerçeği yansıtmayabilir ve bu nedenle doğru bigi olmayabilir. Demek ki Platon’a göre sanat bir şeyler öğretmesine rağmen gerçek bir bilgi kaynağı olamaz. Doğru cevap E şıkkıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Frank Sibley’in ‘estetik’ boyutunun bulunduğunu düşündüğü kavramlardan biridir?
Dengeli |
Coşkulu |
Hoş |
Yüce |
Çekici |
Frank Sibley’in (1959) “estetik özellikler” listesini verebiliriz. Bu listede “dengeli”, “sakin”, “güçlü”, “narin”, “duygusal”, “zarif” ve “gösterişli” gibi özellikler bulunmaktadır.
9.Soru
Sanatın bilgi ile olan ilişkisinin irdelendiği alana genel olarak ne ad verilir?
Sanat epistemolojisi |
Sanat tarihi |
Sanat eleştirisi |
Sanat himayesi |
Sanat arşivi |
Sanatın bilgi ile olan ilişkisinin irdelendiği alana genel olarak Sanat epistemolojisi adı verilir. Başka bir deyişle sanat epistemolojisi, sanatın bilgi ile arasındaki ilişkiyi araştıran alandır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi felsefi düşünme içerisinde değerlendirilen sanat kuramlarından biri değildir?
biçimcilik |
istenççilik |
ahlakçılık |
duyguculuk |
öykünmecilik |
ahlakçılık
11.Soru
"İlgisizlik" kavramına "duygusal ayrılma"yı ekleyen fizolof aşağıdakilerden hangisidir?
Edward Bullough |
Georg Wilhelm Friedrich Hegel |
Eddy Zemach |
Immanuel Kant |
Arthur Danto |
Edward Bullough (1912) "ilgisizlik" kavramına "duygusal ayrılma"yı eklemiştir.
12.Soru
Kant'a göre estetik yargıların temel özelliklerini ifade eden kavramlardan biri aşağıdakilerden hangisidir?
öznel evrensellik |
zevk alabilme yeteneği |
nesnellik |
öznellik |
doğrulanabilirlik |
öznel evrensellik
13.Soru
20. Yüzyılda “estetik özellikler” tartışmasını başlatan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Ted Cohen |
John Dewey |
Monroe Beardsley |
Frank Sibley |
George Dickie |
Estetik araştırmalarında ilginin “güzel”den daha geniş bir alana yayılması ve yirminci yüzyılda güzel ve benzeri kavramların çözümlemesine yönelinmesi sonucu “estetik özellikler” diyebileceğimiz, nesnelere özgü kimi özelliklerin olup olmadığı araştırma konusu oldu. Bu bağlamda bir nesnenin, örneğin nesnel özelliklerine benzer bir şekilde, estetik özelliklerinden gerekli ve yeterli koşulları içeren listeler yapılarak söz edilebilir mi? Bir nesnenin mor renkte olmasından, hafif olmasından, köşegen olmasından söz edebilmemize benzer bir şekilde kimi “estetik” özellikler bulabilir miyiz? Bu anlamda “estetik özellikler” tartışmasını çağımızda başlatan düşünür Frank Sibley (1923-1996) olmuştur. Sibley’in “Aesthetic Concepts” (Estetik Kavramlar) adlı 1959’da yayımlanan makalesi yirminci yüzyıl analitik (çözümleyici) felsefe içerisinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmiştir. Sorunun doğru cevabı "Frank Sibley" seçeneğidir.
14.Soru
"Bir Sanat Yapıtını Tanımlama Meselesi" adlı yazısında Paul Ziff'in savunduğu ve sanatı belirli özellikler kümesinin alt kümelerini bulma yoluyla tanımladığı görüşünün adı nedir?
tipik örnekler |
dada |
onurlandırıcı tanımlar |
betimleyici özellikler |
aile benzerliği |
tipik örnekler
15.Soru
1) Edebi eserlere tutulmak bizi daha iyi vatandaş ya da daha iyi insan yapmaz.
2) Edebi eserlerde karşılaştığımız ve hatta yazarın da katıldığı ahlaken kötü olan görüşlerden soğumamalıyız.
3) Yazarın ahlaki nitelik ya da görüşleri eserlerine değer biçmemize etki etmemelidir.
Ahlakçılığı eleştirerek estetikçiliği savunan ve yukarıdaki üç neden ileri süren kimdir?
Noel Carroll |
Oscar Wilde |
Platon |
Tolstoy |
Posner |
Posner, ahlakçılığı eleştirerek estetikçiliği savunan bu üç nedeni ileri sürmüştür.
16.Soru
Aşağıdaki estetik özelliklerden hangisi Frank Sibley'in verdiği "estetik özellikler" listesinde yer alabilecek bir özellik değildir?
narin |
güçlü |
zarif |
erdemli |
dengeli |
erdemli
17.Soru
1940'ların ortalarında New York'ta ortaya çıkan, ressamların gerçek nesnelerin temsiline yer vermeden kendilerini sadece renk ve şekillerle ifade ettikleri sanat akımı hangisidir?
Fovizm |
Fütürizm |
Sürrealizm |
Kavramsal Sanat |
Soyut Ekspresyonizm |
Soyut dışavurumculuk (soyut ekspresyonizm) 1940'ların ortalarında New York'ta ortaya çıkan, ressamların gerçek nesnelerin temsiline yer vermeden kendilerini sadece renk ve şekillerle ifade ettikleri bir tür soyut sanattır. İlk Amerikan sanat akımı olarak kabul edilip, sanat dünyasının merkezinin
Paris'ten New York'a kaymasında etkili olmuştur.
18.Soru
I. Estetik özelliklerle estetik-olmayan özellikler arasındaki bağlantıyı göstermek
II. Estetik-olmayan özelliklere işaret etmek
III. Benzetme ve metaforlar kullanmak
IV. Estetik kavramların nesnelere uygulanmasından kaçınmak
Yukarıdakilerden hangileri Sibley'in eleştileri haklılandırmakta kullanmak üzere önerdiği yollardandır?
I ve II |
I, II ve III |
II ve III |
I ve IV |
III ve IV |
Sibley’e göre estetik yargılar estetik kavramları nesnelere uygulayan yargılardır. Estetik yargıların haklılandırılmaları konusunda eleştirmenler özel yollar izlerler. Bir eleştirmen verdiği yargılarla bir nesnedeki estetik özellikleri görmemizi sağlar. Peki eleştirmenler bunu nasıl yapmaktadır? Sibley yedi tane yoldan söz eder:
I. Estetik-olmayan özelliklere işaret ederek
II. İnsanların görmelerini istediğimiz özellikleri dile getirerek
III. Estetik özelliklerle estetik-olmayan özellikler arasındaki bağlantıyı göstererek
IV. Benzetme ve metaforlar kullanarak
V. Tezat, karşılaştırma ve anıları kullanarak
VI. Tekrar ederek
VII. Sözel olarak dile getirilenlerin dışında davranışlarımızı da kullanarak.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çoklu varlık kategorisine girmektedir?
resim |
heykel |
klasik müzik |
seramik |
enstalasyon |
klasik müzik
20.Soru
Alman filozof Kant'a göre güzeli hoştan ayıran en temel özellik hangisidir?
Evrensellik |
Derinlik |
Soyutluk |
Yücelik |
Çıkarsızlık |
Kitabımız, Alman felsefeci Kant'ın “güzel”i “hoş”tan ayırışından şöyle bahsediyor: "Ona göre “hoş” duyusal bir ögedir ve nesnelere belirli bir ilgiyle ya da çıkarla yaklaşmamız sonucu oluşmaktadır. Oysaki güzelde bir çıkarsızlık vardır. Bu yüzden doğru yanıt "e" seçeneğinde verilmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ