Estetik ve Sanat Felsefesi Ara 17. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Pek çok kopyası veya gösterimi olabilen yapıtlar hangi ontolojik kategoride ele alınabilir?
Tekil varlıklar |
Fiziksel varlıklar |
Somut varlıklar |
Çoklu varlıklar |
Soyut varlıklar |
Kitabımız konuyu şöyle açıklıyor:"Klasik müzik ve edebiyata baktığımızda ise, bu tür eserleri çoklu varlıklar olarak değerlendiririz. Bu tür yapıtların pek çok kopyası ve gösterimi olabilir". Bu sebeple doğru yanıt "d" seçeneğinde yer almaktadır.
2.Soru
‘Bu estetik deneyim için biçimsel özellikler tek başına yeterli değildir, içerik son derece önemlidir. Hatta bu anlayışta olanlara göre kimi durumlarda içerik biçimden çok daha önemli olabilir. İçeriğe dikkat etmek, ilgili nesneyle araya mesafe koymamaktır. Kişi kendi ahlaki, bilimsel, dini görüşlerini, inandıklarını bir kenara koymadan zihinsel olarak meşgul olmalıdır ki tam anlamıyla bir estetik deneyim yaşayabilsin.’ Estetik deneyimi ifade eden bu ifadeler, aşağıdakilerden hangisini tanımlamaktadır.
Bağlamcılık |
Estetik özne |
Çıkarsızlık |
Biçimcilik |
Yoğunluk |
Bağlamcılık görüşü ise biçimciliçin tam tersidir. Bu estetik deneyim için biçimsel özellikler tek başına yeterli olmaz, içerik son derece önemlidir. Hatta bağlamcılara göre kimi durumlarda içerik biçimden çok daha önemli olabilir. içeriğe dikkat etmek, ilgili nesneyle araya mesafe koymamaktır. Kişi kendi ahlaki, bilimsel, dini görüşlerini, inandıklarını bir kenara koymadan zihinsel olarak meşgul olmalıdır ki tam anlamıyla bir estetik deneyim yaşayabilsin.
3.Soru
Sanatsal etkinlikleri zararlı şeyler olarak görmüş düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Platon |
Hegel |
Morris Weitz |
Stephen Davies |
Ted Cohen |
Sanatı bilgi kaynağı olarak ele alan ilk filozoflar Platon ve Aristoteles’tir. Platon’un görüşü oldukça ilginç bir görüştür ve epistemolojik-ontolojik öğretisi içerisinde yerini alır. Ona göre sanatsal etkinlikler insanların dengesiz bir ruha ve dolaysıyla kötü bir karaktere sahip olmalarına yol açmasından ötürü zararlı şeylerdir. Sanatçılar, herhangi bir şeyin taklidini o şey hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadan yapabilen kişilerdir (Worth 2003). Bundan dolayı sorunun doğru cevabı “Platon” seçeneğidir.
4.Soru
Estetiği bir bilim olarak ele alıp araştırma alanı yapan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Platon |
Kant |
Aristoteles |
Baumgarten |
Croce |
Baumgarten
5.Soru
Sanat yapıtlarının genel olarak varlıklar içerisindeki yerinin incelendiği alana ne ad verilir?
Sanat Psikolojisi |
Sanat Ontolojisi |
Sanat Epistemolojisi |
Sanat Felsefesi |
Sanat Sosyolojisi |
Sanat yapıtlarının genel olarak varlıklar içerisindeki yerinin incelendiği alana sanat ontolojisi adı verilir.
6.Soru
18. yüzyılda yaşamış olan ve estetiği özel bir araştırma alanı haline getiren felsefeci kimdir?
Schiller |
Goethe |
Baumgarten |
Hegel |
Kant |
Kitabımızda da belirtildiği gibi, “Estetik” kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan “duyusal bilgi” anlamında kullanan ama aynı zamanda estetiği özel bir araştırma alanı yapan ve hatta yayınladığı Aesthetica adlı yapıtıyla estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefeci onsekizinci yüzyılda yaşamış olan Alexander G. Baumgarten (1714-1762) dir. Bu yüzden doğru yanıt "c" seçeneğinde verilmiştir.
7.Soru
Sanat ontolojisi alanındaki tip-örnek kuramı aşağıdakilerden hangisinde doğru açıklanmıştır?
"Çalıkuşu en çok okunan Türk romanıdır" cümlesinde Çalıkuşu "örnek" edebi eserdir. |
"Beethoven 9. senfoniyi bestelemeyi 1824 yılında tamamlamıştır" cümlesinde 9. senfoni "örnek" müzik eseridir. |
"Hamlet oyunu beş perdeden oluşmaktadır" cümlesinde Hamlet "örnek" bir tiyatro eseridir. |
"Beethoven’ın 9. senfonisinin çalındığı bir konsere gittik" cümlesinde bir müzik eseri "örnek" olarak verilmiştir. |
"Hamlet burada üç bölümde oynayacak" cümlesinde Hamlet bir "tip" tiyatro eseri olarak olarak verilmiştir. |
"Beethoven’ın 9. senfonisinin çalındığı bir konsere gittik" cümlesinde bir müzik eseri "örnek" olarak verilmiştir. Dinlediğimiz 9. senfoninin bir örneğidir. Sonuç olarak, tip-örnek kuramına göre 9. senfoni soyut bir varlık olan bir tipken, belirli bir mekânda gerçekleşen ve benim de dinlemek için gittiğim bu konser ise senfoninin bir örneğidir. Doğru cevap D şıkkıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefecidir?
Platon |
Aristoteles |
Ludvig Witgenstein |
Alexander G. Baumgarten |
Gilles Deleuze |
“Estetik” kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan “duyusal bilgi” anlamında kullanan ama aynı zamanda estetiği özel bir araştırma alanı yapan ve hatta yayınladığı Aesthetica adlı yapıtıyla estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefeci on sekizinci yüzyılda yaşamış olan Alexander G. Baumgarten (1714-1762) dir. Baumgarten rasyonalistlerin kullandığı “akıl yoluyla açık ve seçik olarak bilinen” ve “duyular yoluyla açık ve seçik olarak bilinemeyen” kavramlar ayrımını temel alarak estetiği açık ve seçik olmayan bir bilginin yani duyusal bilginin bilimi olarak tanımlamıştır.
9.Soru
“Sanat bir insanın bilinçli bir şekilde bir takım dışsal işaretler kullanarak kendi yaşadığı duyguları başkalarına aktardığı ve başkalarının da bu duygulardan etkilendiği bir insan etkinliğidir” Tolstoy’un bu sanat tanımı aşağıdaki sanat kuramlarından hangisine paralel bir yaklaşımı dile getirmektedir.
Duyguculuk |
Biçimcilik |
İradecilik |
Taklitçilik |
istenççilik |
Duygucu görüşün en önemli temsilcisi, Rus yazar Leo Tolstoy’dur. Tolstoy’un bu görüşleri de duyguculuğu yansıtmaktadır.
10.Soru
Amerikalı estetikçi Morris Weitz'in Wittgenstein’dan aldığı ve sanata uyarladığı kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Özsel tanım |
Açık kavram |
Anlamlı biçim |
aile benzerliği |
tipik örnek görüşü |
Weitz'in Wittgenstein’dan aldığı aile benzerliği kavramını sanata uyarlar. Buna göre tüm sanatların paylaştığı bir öz bulma arayışı bir kenara konmuştur. Bunun yerine sanat yapıtlarının birbirleriyle olan benzerlikleri bulunmalıdır. Müziğin, heykelin, resmin, şiirin, dansın ve diğerlerinin paylaştığı, tüm bunları “sanat” yapan ortak bir öz yoktur. Bulabileceğimiz şeyler yalnızca örneğin müzikle şiir arasındaki, şiirle dans arasındaki, şiirle heykel arasındaki benzerlik ağıdır.
11.Soru
Güzeli şeytani bir şey,şeytan tarafından tohumları atılmış dünyevi arzuların gizli bir yanıltmacası, başka bir deyişle şeytanın bir oyunu olarak nitelendiren üçüncü yüzyılda yaşamış teolog ve felsefeci kimdir?
Plotinos |
Augustinus |
Tertullianus |
Pythagoras |
Platon |
Güzel ile ilgili karşıt görüşlerden de söz etmemiz mümkün. Örneğin üçüncü yüzyılda yaşamış teolog ve felsefeci Tertullianus güzeli şeytani bir şey, şeytan tarafından tohumları atılmış dünyevi arzuların gizli bir yanıltmacası, başka bir deyişle şeytanın bir oyunu olarak nitelendirmiştir. Diğer taraftan yine üçüncü yüzyılda yaşamış olan filozof Plotinos’a göre ise güzellik ilahi olanın yeryüzündeki tezahürü/görünümüdür (McMahon 2005: 307). Dördüncü yüzyılda yaşamış ünlü Ortaçağ düşünürlerinden Augustinus’a göre de bir kimsenin ruh ve beden güzelliğine sahip olması için Tanrının mükemmel olan güzelliğine yaklaşması gerekmektedir.
12.Soru
- Estetik tutumda olabilmek için ahlaki düşüncelere duyarsız kalmak gerekmektedir.
- Sanat yapıtları itici oldukları zaman “iyi” sanat yapıtları olarak değerlendirilemezler.
- Edebi yapıtların yazarlarının kişisel görüşlerinin yapıtlarına değer biçmemizde rolünün olması doğru olmaz.
- Edebi yapıtlar insanları daha iyi insan haline getirmezler.
- Edebi yapıtlardaki ahlaken kötü düşüncelerden soğumak yanlış olur.
Yukarıdakilerden hangileri özerkçiliği savunma nedenlerindendir?
II, III,V |
I, II, III, IV, V |
I, II, III |
I ve IV |
I, III, IV, V |
Özerkçiliği savunma nedenlerinden biri sanat yapıtlarının itici oldukları zaman “iyi” sanat yapıtları olarak değerlendirilemeyecekleri değil tam tersine değerlendirilebilecekleridir.
13.Soru
Sanat eserlerindeki tipik örnek için Ziff, Fransız ressam Nicolas Poussin’den seçtiği hangi örneği vermektedir?
Sabinli Kadınlara Saldırı |
Brillo Kutuları |
Mahşer |
Ölü İsa'ya Ağıt |
Bisiklet Tekerleği |
Sanat eserlerindeki tipik örnek için Ziff, Fransız ressam Nicolas Poussin’den seçtiği Sabinli Kadınlara Saldırı adlı resmi şöyle tasvir etmiştir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi George Dickie'nin estetik felsefeye bakış açısını oluşturan görüştür?
Birlik ve tamamlanmışlık olmadan estetik deneyim oluşamaz |
Estetik deneyimde öznenin dikkati fenomonal nesnededir |
Nesneler biçimlerin algılanmalarıyla zevk uyandırırlar ve estetik deneyimi oluştururlar |
Tamamlanmış bir eseri görmek, tamamlanmış bir görmeye sahip olmamıza yol açmaz. |
Estetik özellikler nesnelerin sadece içsel özellikleridir |
George Dickie (1965) estetik deneyimin hem Dewey hem de Beardsley tarafından yapılan tasvirlerine karşı çıkar. Dickie’ye göre tamamlanmış ya da biçimsel anlamda birliğe sahip olan bir sanat yapıtı olabilir ancak aynı şeyi bir deneyim için söylemek mümkün değildir. Deneyimler için genellikle bu ifadeler kullanılmaz. Bunları kullanmak, Dickie’ye göre, algı ile algının nesnesini karıştırmaktır. Ona göre, tamamlanmış bir eseri görmek ya da duymak tamamlanmış bir görme ya da duymaya sahip olmamıza yol açmaz.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sanatın bir bilgi kaynağı olarak görülmesindeki görüşlerden biri değildir?
Sanatın ahlaki bilgi sağladığı görüşü |
Sanatın metafizik uyarımlarda bulunduğu görüşü |
Sanatın deneyimsel bilgi sağladığı görüşlü |
Sanatın bilişsel uyarım kaynağı olduğu görüşü |
Sanatın genel olarak bilgi kategorilerini şekillendirmede payının olduğu görüşü |
Sanatın metafizik uyarımlarda bulunduğu görüşü sanatı bilgi kaynağı olarak gören bir bakış açısı değildir
16.Soru
Hangi düşünüre göre, sanatın özsel bir tanımının yapılması olanaksızdır?
Weitz |
Danto |
Levinson |
Derrida |
Deleuze |
Weitz’ın belirttiği gibi sanatın özsel bir tanımının yapılması olanaksızdır. Bu yüzden doğru yanıt "a" seçeneğindedir.
17.Soru
Estetik deneyim konusundaki iki yaygın görüş hangisidir?
Biçimcilik - Bağlamcılık |
Biçimcilik - Konuculuk |
Biçimcilik - Özcülük |
Nesnecilik - Subjelcilik |
Nesnelcilik - Öznelcilik |
Estetik deneyim konusunda iki yaygın görüş bulunmaktadır. Bu görüşlerden biri biçimcilik diğeri ise bağlamcılıktır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi aşırı özerkçiliğin sloganı olarak görülmektedir?
Sanat ahlaki değerleri içermelidir. |
Sanat sanat içindir. |
Sanat toplumsal değerleri yansıtmalıdır. |
Sanat gerçek bir bilgi kaynağı olmalıdır. |
Sanat öğretici olmalıdır. |
Aşırı özerkçiliğe göre sanata yalnızca saf estetik özellikler açısından yaklaşılmalıdır. Bu saf özellikler sanat yap›t›n›n kendisinde bulunduğuna inan›lan özelliklerdir. Buna göre sanata ahlaki ya da toplumsal kimi de¤erler açısından yaklaşmak sanat yapıtlarını yanlış değerlendirmektir. Aşırı özerkçiliğin sloganı “sanat sanat içindir” sözüdür. Doğru cevap B şıkkıdır.
19.Soru
I. Sanatı, zorunlu koşullarını temel alarak tanımlayan tanımlar
II. Sanatı, yeterli koşullarını temel alarak tanımlayan tanımlar
III. Sanatı, sanatın belirli bir yönünü merkeze alarak tanımlayan tanımlar
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri "Kuramsal Tanımlar" olarak kabul edilen tanımlamalar arasındadır?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
Hepsi |
Sanatı zorunlu ve yeterli koşullarını temel alarak tanımlamak yerine bu tanımlar sanatın belirli bir yönünü merkeze almasından ötürü "kuramsal tanımlar" olarak görülmektedir.
20.Soru
Estetik ya da sanat felsefesi konusunda araştırmalar yapan ilk düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Kant |
Baumgarten |
Hegel |
Aristo |
Platon |
Estetiğin felsefenin bir alt alanı olarak sistemli bir şekilde araştırılması on sekizinci yüzyıla, Baumgarten’in Aesthetica kitabının yayımlanmasına kadar gecikmiştir. Başka bir deyişle Baumgarten’e kadar “estetik” ya da “sanat felsefesi” adı altında araştırmalar yapılmamıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ