Estetik ve Sanat Felsefesi Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Dewitt Parker tarafından savunulan ve sanatın tanımını diğer kuramlar gibi basit bir şekilde yapmayan kuram aşağıdakilerden hangisidir?
Dewitt Parker tarafından savunulan ve sanatın tanımını diğer kuramlar gibi basit bir şekilde yapmayan kuram aşağıdakilerden hangisidir?
Öykünmecilik |
Duyguculuk |
Sezgicilik |
İradecilik/İstenççilik |
Biçimcilik |
İradecilik/İstençlik kuramı diğer kuramlardan biraz farklıdır. Farkı şudur: Diğerleri gibi sanatı basit bir şekilde tanımlamaz. Parker’a göre sanat üç şeydir: 1) Dilek ve arzuların cisimleşmesi 2) sanatın kamusallığını ortaya koyan dil 3) hayal gücüyle dili birleştiren uyum. Parker’a göre bu üç özellik yalnızca sanatın sahip olduğu özelliklerdir. Bu yüzden "anlamlı biçim", "ifade", "sezgi" gibi popüler sanat tanımları hatalı tanımlardır.
2.Soru
“Estetik” kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan “duyusal bilgi” anlamında kullanan ama aynı zamanda estetiği özel bir araştırma alanı yapan ve hatta yayınladığı Aesthetica adlı yapıtıyla estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefeci kimdir?
Platon |
Aristoteles |
Alexander G. Baumgarten |
Georg Wilhelm Friedrich Hegel |
Benedetto Croce |
“Estetik” kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan “duyusal bilgi” anlamında kullanan ama aynı zamanda estetiği özel bir araştırma alanı yapan ve hatta yayınladığı Aesthetica adlı yapıtıyla estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefeci onsekizinci yüzyılda yaşamış olan Alexander G. Baumgarten (1714-1762) dir.
3.Soru
Aşağıdaki filozoflardan hangisi sanatı bilgi ile olan ilişkisinde ele almış ilk filozoflardan biridir.
Thales |
Platon |
Demokritos |
Zenon |
Herakleitos |
Platon
4.Soru
Sanatın bilgi ile ilişkisini araştıran alan aşağıdakilerden hangisidir?
Sanat epistemolojisi |
Sanat ontolojisi |
Etik |
Estetik |
Ahlak felsefesi |
Sanat epistemolojisi, sanatın bilgi ile arasındaki ilişkiyi araştıran alandır. Doğru cevap A şıkkıdır.
5.Soru
Güzeli şeytani bir şey olarak tanımlamış düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Pythagoras |
Tertullianus |
Plotinos |
Augustinus |
Platon |
Üçüncü yüzyılda yaşamış teolog ve felsefeci Tertullianus, güzeli şeytani bir şey, şeytan tarafından tohumları atılmış dünyevi arzuların gizli bir yanıltmacası, başka bir deyişle şeytanın bir oyunu olarak nitelendirmiştir. Sorunun doğru cevabı "Tertullianus" seçeneğidir.
6.Soru
Antik Yunan’da rastlanılan yaygın görüşe göre “güzel” kavramı ile hangi kavram bir tutulmuştur?
Doğru |
Etik |
Hoş |
İyi |
Yararlı |
Antik Yunan’da rastladığımız bir yaygın görüş de “güzel” kavramı ile “iyi” kavramının bir tutulmasıdır. Bunun için kullandıkları tek bir sözcük bile vardır: kalokagathia (kalos: güzel, agathos: iyi). Bu bize Antik Yunan’da etik ve estetik değerlerin birbirinden ayrılmadığını göstermektedir.
7.Soru
Estetiğin en temel kavramı aşağıdakilerden hangisidir?
Güzel |
Çirkin |
Hoş |
Çekici |
Yüce |
Güzel” kavramı estetiğin en temel kavramı olmuş, daha önce de anlattığımız üzere kimi filozoflara göre bu alanın adını bile belirleyecek kadar önem kazanmıştır.
8.Soru
Estetik deneyim konusunda kaç yaygın görüş bulunmaktadır ?
Üç |
Dört |
İki |
Bir |
Beş |
Estetik deneyim konusunda iki yaygın görüş bulunmaktadır. Bu görüşlerden
biri biçimcilik diğeri ise bağlamcılıktır. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sanat epistemolojisi alanı altında araştırılan soru ve düşüncelerden değildir?
Sanat bilginin kaynağı olabilir mi? |
Sanat bize birşeyler öğretebilir mi? |
Bir sanat yapıtı nasıl bir varlıktır? |
Sanat dünya hakkındaki algımızı değiştirebilir mi? |
Sanat kendimizle ilgili kimi şeylerin değişmesine neden olabilir mi? |
Sanat epistemolojisi alanı içerisinde olmak demek en temelde şu iki soruyu sormak demektir: “Sanat bilginin kaynağı olabilir mi?”, “Sanat bize bir şeyler öğretebilir mi?” Sanatın bilimsel değerinin olduğunu savunan düşünürler çoğunlukla; sanatın bize bir şeyler öğretebileceğini, sanat hakkında bir şeyler bilebileceğimizi, sanatın dünya hakkındaki algımızı, anlayışımızı değiştirebileceğini, sanatın kendimizle ilgili kimi şeylerin değişmesine neden olabileceğini ve sanatın bilginin kaynaklarından biri olabileceğini düşünür ve araştırırlar. Doğru cevap C şıkkıdır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eleştirmenlerin eserleri yargılamada bulunmasında diğerlerine göre esas olandır?
Piyasa değerleri |
Sanatçı kimliği |
Eserin konusu |
Eserin boyutları |
Eleştirel önermeler |
Eleştirmenler ne tür yargılarda bulunurlar? Tabii burada bizi ilgilendiren yapıtlar hakkındaki olgusal önermeler değil eleştirel önermelerdir.
11.Soru
Bir sanat tanımının başarısız olmasının kaç nedeni vardır ?
5 |
6 |
2 |
4 |
3 |
Bir sanat tanımının başarısız olmasının iki nedeni vardır:
1) Tüm sanat yapıtlarının sahip olmadığı bir özelliği sıralayarak,
2) Yalnızca sanat yapıtlarıyla sınırlandırılamayacak bir özellikler kümesi
tanımlayarak.
Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.
12.Soru
En güzel şey uyumdur görüşü kime aittir?
Aristo |
Platon |
Plutarkos |
Pythagoras |
Anaksimenes |
Pythagoras, evrenin adeta bir müziğinin, melodisinin olduğuna inanmış, gökyüzündeki yıldızların, ayın, güneşin dans ederek dönerlerken uyumlu bir ses çıkardıklarını iddia etmiştir. İşte bu da ona göre güzel olandır. Ona göre en güzel şey uyumdur.
13.Soru
Güzelliği “uyum” olarak tanımlayan filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Pythagoras |
Aristoteles |
Platon |
Plotinos |
Kant |
Pythagoras, evrenin adeta bir müziğinin, melodisinin olduğuna inanmış, gökyüzündeki yıldızların, ayın, güneşin dans ederek dönerlerken uyumlu bir ses çıkardıklarını iddia etmiştir. İşte bu da ona göre güzel olandır.
14.Soru
Bir ressam zihninde tasarladıktan sonra bunu tuvaline aktarmaya başladıysa hangi yaratma aşamasındadır?
Tamamlama aşaması |
Etkilenme aşaması |
Zihinde tasarladıktan sonra oluşturma aşaması |
Oluştururken tasarlama aşaması |
Yerleştirme aşaması |
Tasarlama aşaması da iki şekilde olabilir: Zihinde tasarladıktan sonra oluşturma ya
da oluştururken (oluşturarak) tasarlama. Örnek vermek gerekirse; bir ressam zihninde tasarladıktan sonra bunu tuvaline aktarabilir ya da renklerle oynarken süreç
içerisinde tasarlayabilir. Aynı şekilde, bir modern dans koreografı seçtiği bir müzik
parçasına zihninde hareketler tasarlayarak daha sonra bu hareketleri dansçılarına
öğretebilir ya da dansçılarını yönlendirerek bizzat onlara hareket bulmada olanak
sağlayabilir yani hareketlerle oynarken süreç içerisinde tasarlayabilir. İlk durumda
bir zihinsel tasarı nesnesi söz konusuyken ikinci durumda bir süreç içinde şekil
alan nesne söz konusudur.
15.Soru
Yapıtlardan bir şey öğrenilmediğinin, öğrenilse bile bu öğrenilenlerin herkesin bildiği gerçekler olduğunu ileri süren görüş aşağıdakilerden hangisidir?
Aşırı ahlakçılık |
Ilımlı ahlakçılık |
Ilımlı özerkçilik |
Estetikçilik |
Aşırı özerkçilik |
Etik eleştiri konusuyla ilgili önemli bir tartışma da sanat yapıtlarının eğitimsel
gücünün olup olmadığı tartışmasıdır. Özerkçiler, yapıtlardan bir şey öğrenilmediğini, öğrenilse bile bu öğrenilenlerin herkesin bildiği gerçekler olduğunu öne sürerler. Örneğin, kimse Dostoyevski’nin Suç ve Ceza’sını okuyarak cinayetin kötü bir şey olduğunu öğrenmez. Hatta cinayetin kötü bir şey olduğunu bilmenin Suç ve Ceza’nın gerektiği gibi anlaşılabilmesinin bir önkoşulu olduğu bile iddia edilebilir. Noël Carroll gibi ılımlı ahlakçılar bu iddiaya karşı çıkarak sanat yapıtlarının ahlaki eğitim verdiğini öne sürmüşlerdir.
16.Soru
- Aşağıdakilerden hangisi Stephen Davies’in Morris Weitz’i sanat kavramının incelenmesi konusunda eleştirdiği bir nokta olarak kabul edilmiştir?
Sanatın değerinin sanatın doğasında olduğu görüşü |
Sanat kavramının açık kavram olarak ele alınması |
Sanatın değerinin temel alınması |
Her anlamlı biçimin sanat eseri olarak kabul edilemeyeceği görüşü |
Sanatın belirli bir işleve hizmet etmesi gerekliliğinin savunulması |
Davies’in Weitz’ı eleştirdiği ikinci bir nokta da Weitz’ın sanat kavramını açık kavram olarak ele almasının sorunlu olduğudur. Weitz’a göre sanat değişken ve öngörülemez bir içeriğe sahip olduğundan kapalı bir kavram olamaz. Ne var ki Davies bu görüşün inandırıcı olmadığını söyler. Ona göre örneğin yediğimiz yemekler kümesi gün geçtikçe genişler ve kimi zaman içerisine yeni ve sıra dışı örnekler alır. Ancak Davies’e göre burada değişen şey sanatın tanımlayıcı özellikleri değil kümenin elemanlarıdır. Kim bilir, belki de sanatın değişmeyen bir özü vardır. Weitz sanat eserlerinin ortak bir özelliğinin olmadığı konusunda haklı olabilir ancak bu görüşten yola çıkarak sanatın tanımlanamayacağı sonucuna değil olsa olsa sanatın tanımlayıcı özelliklerinin algılanamaz, bağıntısal özellikler olduğu sonucuna varılabilir (Davies 2002: 229). Sorunun doğru cevabı “sanat kavramının açık kavram olarak ele alınması” seçeneğidir.
17.Soru
Canlılık ve renklerin güzelliği üzerine yaptığı araştırma, Sircello’nun hangi kavramı bulmasını sağlar?
Berraklık özelliği |
renk güzelliği |
canlılık özelliği |
niteliksel derece özelliği |
karmaşa-dinginlik zıtlığı |
Sircello turuncu bir kedi, yeşil tepeler, kırmızı bir araba ve turuncu bir gün batımı ile çamura bulanmış bir kedi, güneşin altında sararmış tepeler, cilasını kaybetmiş bir araba ve rengi solduktan sonraki gün batımını karşılaştırır. Bir tür deney yapmaktadır. Bu deney ona renklerin canlılıklarını kaybettiklerinde daha az güzel olduklarını hatta güzelliklerini hepten kaybettiklerini gösterir. Demek ki canlılık bir rengin güzel olmasında önemli bir role sahiptir (Sircello 1975: 21-23). Canlılık ve renklerin güzelliği üzerine yaptığı bu araştırma Sircello’nun niteliksel derece özelliği (a property of qualitative degree) adını verdiği bir kavramı bulmasını sağlamıştır. Eğer bir nesne yüksek derecede niteliksel derece özelliği içeriyorsa bu nesnenin güzel olacağını iddia etmiştir. Niteliksel derece özelliği, sıcaklık derecesi ya da ağırlık gibi niceliksel olarak ölçülebilir olan bir özellik değildir. Niteliksel derece özelliği, bir nesnede yüksek derecede bulunup bulunmadığı yargısına varabilen, bu konuda yeterince deneyim sahibi olan kişilerce zevk alınan bir özelliktir.
18.Soru
Sanatın zorunlu ve yeterli koşullardan yola çıkarak tanımlanamaz olduğunu savunan ve Weitz’in görüşüne benzer bir görüşü savunan Amerikalı sanatçı ve estetikçi aşağıdakilerden hangisidir?
Stephen Davies |
Dewitt Parker |
Clive Bell |
Paul Ziff |
Dabney Townsend |
Sanatın zorunlu ve yeterli koşullardan yola çıkarak tanımlanamaz olduğunu savunan ve Weitz’in görüşüne benzer bir görüşü savunan felsefecilerden biri Amerikalı sanatçı ve estetikçi Paul Ziff (1920-2003) dir. Weitz ile Ziff’in ortak görüşü “yeni sanat anlayışı” olarak adlandırılabilir. Bu görüşe göre “insan yapımı olma” (insan eliyle yapılmış olma) özelliği de dâhil olmak üzere sanat yapıtı sınıfına giren üyelerin hiç bir ortak özelliği bulunmamaktadır. 1968 de yayımlanan “Bir Sanat Yapıtını Tanımlama Meselesi” adlı makalesinde Ziff bir nesnenin sanat eseri olduğunu söylediğimizde sanatı belirli bir özellikler kümesinin alt kümelerini bulma yoluyla tanımladığımızı iddia etmiştir. Ziff bu bağlamda tipik örnekler adını verdiği bir görüşü savunmuştur.
19.Soru
En çarpıcı üretimi hazır nesneler olan; sanatın göz yerine zihne hitap etmesi gerektiğini savunan; 'bir nesne sanatçı onu o şekilde tasarladığı için sanat eseri olabilir' şeklinde görüşleri olan günümüz çağdaş sanatını güçlü şekilde etkileyen Fransız/Amerikalı Dadaist sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Marcel Duchamp |
Joseph Beuys |
Kurt Schwitterz |
George Grosz |
Hugo Ball |
Sanatın göz yerine zihne hitap etmesi gerektiğini savunan sanatçı Marcel Duchamp’tır.
20.Soru
Sezgici görüşe göre sanatla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
sanat kamusal bir nesnedir |
sanat bilgisi bilimsel bir bilgidir |
sanat biçimi ve duyguları reddeder |
sanat bilim ve metafizikten sonra gelir |
sanatta ifade ve sezgiyi birbirinden ayırmak gerekir |
sanat biçimi ve duyguları reddeder
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ