Bireyi çevresinden ayırmayı gerektirmeyen mola; (a) belirli bir pekiştirecin geri çekilmesi, (b) planlanmış görmezden gelme, (c) mola sandalyesi, (d) koşullu gözlem ve (e) mola kurdelesi olmak üzere beş biçimde sınıflandırılabilir.

Şekil 2.1 Davranışsal Değerlendirme Teknikleri

Kendini değerlendirme, öğretim öncesinde ya da sonrasında hedef davranışı, ölçütü karşılar düzeyde gerçekleştirip gerçekleştirmediğini bireyin kendisinin belirlemesidir. Öğretmenin temizlikle ilgili bu uygulaması, kendini değerlendirme stratejisinin bir örneğidir. Doğru yanıt D'dir.

Kokusu ve dokusu olan gerçek nesneler ile gerçek nesnelerin üç boyutlu maketleri dokunsal ön uyaranlardır. Çizelge ve grafik görsel, alarm ve ses kaydı ise işitsel ön uyaranlardır. Doğru yanıt D'dir.

Sabit oranlı pekiştirme tarifesi, belli bir davranıştan sonra pekiştirmenin yapılmasıdır. Pekiştiricilerin verilmesi, planlanmış belli sayıda davranış gösterilmesine bağlıdır. Örneğin, bir bireyin günde üç kez dişini fırçaladıktan sonra istediği bir etkinliği yapması gibi. Doğru cevap A'dır.

Örneğin,
• Belirli bir zaman diliminde (her gün serbest zaman etkinliğinden sonra bağırma davranışı göstermesi)
• Belirli bir ortamda (sadece oyun parkında arkadaşına saldırma)
• Belirli insanlarla (sadece bakıma yardım eden kişiyle birlikte iken masaya vurması)
• Belirli etkinlikler sırasında (yemek masası hazırlama etkinliği sırasında çatalları fırlatması) davranışlar görülebilmektedir.

Doğru cevap D'dir.

Kendine yönerge verme bireye kendi sözel davranışlarını kullanmak ya da kendi performansına rehberlik etmek için kendi kendine konuşma öğretimini içermektedir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Kendini değerlendirme, öğretim öncesinde ya da sonrasında hedef davranışı, ölçütü karşılar düzeyde gerçekleştirip gerçekleştirmediğini bireyin kendisinin belirlemesidir. Doğru cevap D'dir.

Kendini pekiştirme öğretimi, kendini izleme ve kendini değerlendirme stratejilerinin öğretimi sırasında izleyen biçimde gerçekleştirilebilir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Hedef davranışa ilişkin doğru veri toplamak
için sürece başlamadan önce uygulamacıların yerine
getirmesi gereken basamaklar bulunmaktadır.
Bu basamaklar izleyen biçimde sıralanmaktadır:
• Uygulamacı davranışını gözlemek istediği
bireyi belirlemeli ve bireyin kendisinden ve
yakın çevresinden bilgi toplamalıdır.
• Uygulamacı davranışını gözleyeceği bireye
ilişkin hedef davranışı belirlemeli ve davranışı
işlevsel olarak tanımlamalıdır. Davranışın
işlevsel olarak tanımlanması, birbirinden
farklı kişilerin davranışın ne zaman
görülmekte olduğu konusunda hemfikir
olabilmesini sağlar. Uygulamacı hedef davranış
olarak bireyin uygun olmayan davranışına
odaklansa bile yapacağı müdahale
hedeflerinden biri olarak uygun olmayan
davranışın yerine yerleştirilecek davranışı
da tanımlamalıdır.
• Uygulamacı veri toplanacak olan hedef
davranışa uygun veri kayıt sistemini seçmelidir.
Hedef davranışı kaydetmek için yanlış
veri kayıt sisteminin kullanılması anlamsız
verilerin elde edilmesi ve zaman kaybı ile
sonuçlanabilir. İzleyen bölümlerde hangi
veri kayıt sisteminin hangi davranışların
ölçümünde kullanılması gerektiğine ilişkin
ayrıntılı bilgilere yer verilmektedir.

• Uygulamacı gözlem yapacağı ortamı, hedef
davranışı dikkate alarak veri toplamaya başlamadan
önce belirlemelidir. Gözlenecek
olan hedef davranışın özellikleri, gözlem yapılacak
ortam hakkında bilgi vermektedir.
Hedef davranışın hangi ortamlarda ortaya
çıkması bekleniyorsa, o ortamlar önceden
belirlenerek gözlem yapılacak ortama karar
verilmelidir.
• Uygulamacı hedef davranışa ilişkin ne zaman
veri toplayacağını ve ne kadar süre
ile veri toplayacağını belirlemelidir. Hedef
davranışa ilişkin veriyi gün içerisine yayılmış
şekilde kısa veri toplama sürelerinde
toplamak daha doğru bir yaklaşımdır. Veri
toplama süresinin uzunluğu ise gözlenen
davranışa göre değişir. Düşük sıklıktaki
davranışlar için, veri toplama süresi daha
uzun tutulabilirken yüksek sıklıktaki davranışlar
için tek bir zaman dilimi veya bir
zaman diliminin bir bölümünde gözlem
yapılabilir. Gün içerisinde hedef davranışın
oluşmasının en olası olduğu bir zaman diliminde
birkaç kez veri toplanabilir.
• Uygulamacı veri toplama sürecinde kullanacağı
veri toplama formlarını ve araç gereçleri
önceden hazırlamalıdır. Uygulamacı
veri kayıt sürecinde hedef davranışın özelliklerini
dikkate alarak belirlediği veri toplama
tekniğine uygun veri toplama formlarını
hazırlamalıdır. Uygulamacı veri toplama
formlarının yanında kullanacağı diğer araç
gereçleri de hazırlamalıdır.
• Uygulamacı yukarıdaki basamakları sırasıyla
yerine getirip bireyin hedef davranışına
ilişkin performans düzeyini belirlemek için
gözlemlere dayalı olarak veri toplamalıdır.
Uygulamacı bireyin performans düzeyine
göre hedef davranışa ilişkin uygun ölçütü
belirlemeli ve ölçütün uygun olup olmadığını
değerlendirmelidir. Aynı zamanda uygulamacı
toplanan verilerden yola çıkarak,
hedef davranışa ilişkin bir müdahale sürecine
gereksinim olup olmadığını belirlemelidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Birinci tip cezada davranışın arkasından olumsuz uyarıcı doğrudan doğruya verilir. Bireyin yaptığı bir davranış nedeniyle dövülmesi, azarlanması. İkinci tür cezada ise ortamda bulunan olumlu bir uyarıcı ortamdan çekilerek, birey için olumsuz bir durum yaratılır.

Pekiştirme, hoşa giden bir uyarıcının ortama sokulması veya hoşa gitmeyen bir uyarıcının ortamdan çıkartılması işlemidir.

• Öğretmen, bakım personeli ya da anne-baba kontrolü olmadığı zamanlarda da bireylerin uygun biçimde davranmalarını sağladığı
• Öğretmenin öğretim için ayıracağı süreyi azalttığı
• Bireylerin öğretime ve günlük etkinliklere katılımlarını ve motivasyonlarını artırması, kendini yönetme stratejilerinin özellikleri arasında yer almaktadır.

Maddelerin tamamı engelli bireylere kendine ön uyaran verme becerisinin öğretilmesinin yararları arasında gösterilebilir. Doğru cevap E'dir.

Bir çocuğun dişlerini fırçalaması uygun bir davranıştır. Ancak dişlerini fırçalama fazla  olduğunda uygun olmayan bir davranış hâline gelir.
Böyle bir durumda davranışın oluşum sıklığını uygun bir düzeye indirmek için düşük oranda yapılan davranışın ayrımlı pekiştirilmesi kullanılır.

Pekiştirme, olumlu, olumsuz ve otomatik pekiştirme olmak üzere üç biçimde sınıflandırılır. Bu nedenle III. ifade yanlış ve ilk iki ifade doğrudur.

Bir beceri ya da davranışın sergilenme olasılığını artırmak amacıyla ortama hoşa giden bir uyaran ekleme ya da ortamda var olan itici uyaranın ortadan kaldırılması durumuna pekiştirme adı verilmektedir. 

Davranış: Davranışlar, davranış analistleri tarafından açıkça gözlenebilen ve açıkça gözlenemeyen davranışlar olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Açıkça gözlenebilen davranışlar yürümek, esnemek, konuşmak gibi başkaları tarafından kolaylıkla gözlenebilen, çevreden etkilenen ve çevrede bir etki yaratan davranışlar olarak tanımlanır. Örneğin yüksek sesle konuşmak bireyin çevresindekileri de doğrudan etkileyebileceği bir davranıştır. Açıkça gözlenemeyen davranışlar ise düşünmek, hissetmek, idrak etmek, kalp çarpıntısı, bir şeyi yapmak istemek gibi sadece davranışı gerçekleştiren kişiler tarafından var olduğu bilinen davranışlar olarak tanımlanır.   

Sönme, hem görmezden gelmeyi hem de uygun olmayan davranışı devam ettiren pekiştireçlerin geri çekilmesini gerektiren ve sistemli uygulanan bir tekniktir. Doğru cevap E'dir.