Felsefe Ara 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Muthos efsane anlamına gelmekte olup mitolojide ortaya konan açıklamanın, dünyada olup bitenleri Olympos dağında oturan ve pek çok özellikleriyle insana benzeyen tanrıların marifet ve eylemleriyle izah eden bir açıklama olduğu söylenebilir. Logos ise “bilim”, “akıl” ve “rasyonel açıklama” anlamına gelir.Aşağıdaki alanlardan hangisi logos ile ilerlemez?
Mitoloji
|
Felsefe
|
Bilim
|
Sosyoloji
|
Biyoloji
|
2.Soru
Aristoteles’e göre metafizik neyi araştırır?
Varlığın var olmak açısını
|
Varlıkların hareketlerini
|
Bilginin kaynağını
|
Çıkarım yasalarını
|
Bilginin dayanağını
|
3.Soru
Amerikalı ünlü düşünür Ralph Waldo Emerson (1803 1882) “Tanrı her zihne, kişinin gerçeklik ile rahat bir yaşam arasında kendi tercihini yapması için bir imkân sunar; bunlardan hangisini seçeceği insana kalmış bir şeydir. Ama o, ikisini birden asla seçemez” der. Emerson, bu cümleleriyle hangi felsefi sorgulamayı harekete geçirir?
İnanç
|
Şüphe
|
Sevgi
|
Hayal
|
Zihin
|
4.Soru
I. Bilimsel sembollerin doğası
II. “Neden”, “nicelik”, “nitelik”, “zaman”, “mekân” ve “yasa” gibi kavramlar
III. Bilimleri sınıflandırmak
IV. Bilişsel araçlarımızın yanılabilirliği
Üsttekilerden hangileri bilim felsefesi alanının kapsamına girmektedir?
I, II |
II, III, IV |
I, III, IV |
I, II, IV |
I, II, III |
İlk üç madde, bilim felsefesinin alanına girmektedir. Bilişsel araçlarımızın yanılabilirliği konusu ile epistemoloji alanında ilgilenilmektedir.
5.Soru
Analitik felsefe anlayışı ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Dile dayalı bir felsefe anlayışını temsil eder
|
Metafiziğe yoğunlaşır
|
Dünya üzerine kuşatıcı sentezler üretmeyi hedefler
|
En önemli temsilcilerinden biri Aquinalı Thomas'dır
|
Varlık sorusu üzerine yoğunlaşır
|
6.Soru
19. yüzyılın sonlarından itibaren bilim ve teknolojinin kültürel ve yaşam üzerindeki etkilerini araştıran felsefe alanı hangisidir?
Metafizik
|
Estetik
|
Bilim felsefesi
|
Varlık felsefesi
|
Eğitim felsefesi
|
7.Soru
Mantıkçı pozitivist bilim anlayışındaki doğrulanabilirlik ilkesine göre aşağıdakilerden hangileri doğrudur?I. Bir tümcenin anlamını kavramak için o tümcenin hangi koşullarda doğru, hangi koşullarda yanlış olduğunun kavranması gereklidir.II. Tümce ya da önermelerin doğruluğu ya da yanlışlığına gözlem yoluyla karar verilebilir.III. Metafizik hiçbir şekilde doğrulanamayan ve anlamdan yoksun önermelerden meydana gelmektedir.IV. Sentetik önermeler, karşıtlarını olumlamanın bir çelişkiyle sonuçlandığı önermeler olarak zorunlu önermelerdir.
Yalnız I |
I ve II |
I v III |
I, II ve III |
Hepsi |
Sentetik önermeler, bize dünya hakkında yeni bilgiler verip dünyaya dair bilgimizi arttırırlar. Karşıtlarını olumlamanın bir çelişki yaratmadığı önermelerdir. Ayrıca bir tümcenin doğruluğuna ya da yanlışlığına gözlem ve deney yoluyla karar verilebilir. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
“Elektrik düğmesi kapının sağındadır” önermesini, önermenin ışığın yakılması ve odanın aydınlanması sonucunu doğurmasına göre doğrulayan doğruluk anlayışı aşağıdakilerden hangisidir?
Bağdaşımcı Doğruluk Anlayışı
|
Pragmatist Doğruluk Anlayışı
|
Sahici Doğruluk Anlayışı
|
Sentezci Doğruluk Anlayışı
|
Mutabakatçı Doğruluk Anlayışı
|
9.Soru
Bilim felsefesine dair aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Bilimin temel kavramları, ön kabul ya da varsayımları incelenir. |
Doğadaki dengesizlikleri eleştirel bir bakış açısıyla ele alır. |
Özel bilimlerin sınırlarını belirlemeye çalışır. |
Bilim felsefesinin hem epistemolojik hem de metafiziksel bir boyutu vardır. |
Bilim sembolik bir sistem olduğu için genel bir göstergeler teorisi önemli rol oynar. |
Bilim felsefesinde, doğadaki dengesizlik değil doğanın düzenliliğine duyulan inançları eleştirel bir incelemeye tabi tutar.
10.Soru
"İnsan zihni ancak kendi zihin içeriklerini bilebilir ve dolayısıyla zihninin dışına çıkamayıp onunla sınırlı kalır." Bu düşünce aşağıdaki anlayışlardan hangisiyle karşılık bulmaktadır?
Transendental epistemolojik idealizm
|
Dogmatizm
|
Septisizm
|
İçkin epistemolojik idealizm
|
Epistemolojik realizm
|
11.Soru
Modern bilimin materyalizme götürmesinden endişe duyan, ateizm ve nihilizmin Avrupa Uygarlığı için bir felaket olacağını ileri süren ve 'var olmak algılanmış olmaktır' diyerek maddenin var oluşunu zihnin var oluşuna indirgeyen düşünür kimdir?
Hegel |
Comte |
Berkeley |
Bergson |
Whitehead |
Berkeley, modern bilimin materyalizme götürmesinden endişe ediyordu. Bilim güç kazanınca, ondan materyalizmin çıkması kaçınılmazdı. O, materyalizmden ise ateizmin doğacağını düşünüyordu. Çünkü maddenin gerçek olduğunu öne süren materyalizm, evrende ne ilahî ne de bireysel ruha yer bırakır. Ateizmden ise hiçbir değerin olmadığını, Tanrı’nın yokluğunda “her şeyin mubah olduğunu” öne süren görüş olarak nihilizmin çıkması kaçınılmazdır. Berkeley, bunun Avrupa Uygarlığı için bir felaket olacağını düşünmüştü. Bu duruma engel olmak için bir misyoner gibi Avrupa ve Amerika’nın her yanını dolaştı; insanlara vaazlar verdi. Felsefesinde ise gerçekten var olanın zihin ya da ruh olduğunu söyledi; “var olmak algılanmış olmaktır” derken maddenin varoluşunu zihnin varoluşuna indirgedi.
12.Soru
Aristoteles'in mütekabiliyetçi doğruluk anlayışına göre "Kar beyazdır" önermesinin doğru olmasının nedeni nedir?
Beyazlık özelliğinin "kar" kavramının içleminde bulunması |
Kar ile beyazlığın gerçekte birbirinden ayrılmaz veya birleşik olması |
Karın ikinci dereceden bir töz, beyazlığın ise bir özellik olması |
Renkli bir karın mümkün olmaması |
Karın beyaz olduğunun genel kabul görmesi |
Aristoteles, öncelikle yalnızca haber kipindeki cümlelerin bir doğruluk değerine sahip olabileceğini, yani hüküm veren, bir şeyin var ya da vakıa olduğunu bildiren yargılı cümlelerin veya önermelerin bir doğruluk değeri alabileceğini öne sürmüştü. Onun bakış açısından da mütekabiliyetçi doğruluk, doğru önermenin dile getirdiği veya karşılık geldiği olguyla aynı yapıya sahip olması durumunu ifade eder. Buna göre, doğruluk cümle ya da önermelerin bir özelliği ve gerçekliğin bir fonksiyonu olup gerçekte olanı olduğu gibi yansıtan, yani gerçeklikte birleşik olanı birleşik, ayrı olanı da ayrı gösteren önerme doğrudur. Söz gelimi “Kar beyazdır” önermesi kar ile beyazlık gerçekte birbirinden ayrılmaz veya birleşik olduğu için doğrudur. Oysa “Kar siyahtır” önermesi gerçekte ayrı olanı birleşik gösterdiği için yanlış olmak durumundadır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi felsefenin toplumsal düzeydeki katkılarından biri olarak gösterilebilir?
Demokrasinin gelişmesine ve işleyişine katkı sağlar.
|
Tüm ideolojiler içinde felsefe bulunmaz.
|
Felsefe toplumun bilinçlenmesini sağlamaz.
|
Felsefe, bireylerin kimlik kazanmasını istemez.
|
Felsefe, insanların kendilerini ifade etmesini zorlaştırır.
|
14.Soru
Platon, şeylerin oldukları gibi olmayabileceklerinden hiç şüphe etmeyen ve hemen hemen her zaman alışkanlıklarına dayanarak yaşayan insanları dolaylı olarak aşağıdakilerden hangisiyle ifade ederek eleştirir?
Mağara benzetmesi
|
Güneş benzetmesi
|
Zincir misali
|
Domino etkisi
|
Üç hayat öğretisi
|
15.Soru
Varolmak algılanmış olmaktır diyen varoluşcu idealist filozof kimdir?
Sokrates
|
Hegel
|
sartre
|
Berkeley
|
Comte
|
16.Soru
Varlığı varlık olmak bakımından araştırıp, neyin gerçekten var olduğunu belirlemeye çalışan töz metafiziğin kullandığı ayrım aşağıdakilerden hangisidir?
Temel-üstyapı ayrımı
|
İnanç-bilgi ayrımı
|
Duyu-akıl ayrımı
|
İkincil-üçüncül nitelikler ayrımı
|
Görünüş-gerçeklik ayrımı
|
17.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi bilimin tümevarıma dayandığı düşüncesini reddeder?
Karl Popper |
Auguste Comte |
Moritz Schlick |
Hans Hahn |
Friedrich Waismann |
Karl Popper, bilimin tümevarıma dayandığı düşüncesini reddeder.
18.Soru
Hangisi mantıkçı pozitivistlerin geliştirmiş olduğu doğrulanabilirlik ilkesinin öngördüğü anlamlı disiplinler listesinde bulunur?
Din |
Metafizik |
Normatif etik |
Biyoloji |
Sosyoloji |
Mantıkçı pozitivistlerin geliştirmiş olduğu doğrulanabilirlik ilkesinin öngördüğü anlamlı doğrular ya da disiplinler listesinde, mevcut haliyle din, metafizik ve normatif etiğe olduğu kadar sosyal bilimlere de yer yoktur. Onlar toplum bilimleriyle insan bilimlerinde pek çok muğlaklık, belirsizlik bulunduğunu; söz konusu muğlaklık ve belirsiz anlamlılıkların doğrulamacı anlam teorisinin uygulanması suretiyle bertaraf edilebileceğini söylerler. Söz konusu bilim felsefesi anlayışı, insan bilimleriyle toplum bilimlerinde de daha sonra doğa bilimlerinin metodolojisine başvurulması koşuluyla gerçekleşecek benzer bir keşif ve açıklama başarısına erişilmesini öngörür.
19.Soru
Şıklardaki ifadelerden hangisi felsefenin bir dalı olan metafiziği işaret etmektedir?
Televizyondan, gazeteden veya bir internet sitesinden öğrendiğimiz malumatları bilgi sayabilir miyiz? |
İletişim ya da anlam aktarımı nasıl mümkündür? |
Bilim ve teknolojiye sahip olan toplumların bilimsel bilgi ve teknolojiyi yeterince üretemeyen toplumlar üzerinde ne kadar büyük bir hegemonya kurduğuna her gün tanık olmaktayız. |
Neyin gerçekten var olduğu, varlık bakımından neyin geçici, neyin kalıcı olduğu konusunda meraka düştüğümüz olmuyor mu? |
Kendi kişisel hayatında ahlaki doğruyu yanlıştan, iyiyi kötüden ayırma çabası içine girmemiş insan, gerçekten de yok gibidir. |
Neyin gerçekten var olduğu, varlık bakımından neyin geçici, neyin kalıcı olduğu konusunda meraka düştüğümüz olmuyor mu? “Varlık sadece madde midir yoksa maddeye ek olarak ruh da var mıdır?” sorusu kadar temel bir soru olabilir mi? Maddeyle zihin arasındaki bir ilişki olup olmadığı, evrende bir nedenselliğin hüküm sürüp sürmediği; sürüyorsa eğer, bunun özgürlüğümüzü nasıl etkilediği hepimizi ilgilendiren sorulardır. Varlıkla ilgili bu türden sorularda yardımımıza koşan felsefe dalı, metafizik ve zihin felsefesidir.
20.Soru
I. Astronomi
II. Marksist tarih teorisi
III. Freudçu psikanaliz
IV. Psikoloji
Üsttekilerden hangileri Popper'a göre sözde-bilimdir.
Yalnız III |
II, III |
I, II, III |
II, III, IV |
I, II, IV |
Popper'ın görüşüne göre de yapılması gereken en önemli şey, ampirik ya da deneysel bilimi, metafizik ve özellikle de sözde-bilim türü benzeri onunla karıştırılabilecek başka iddia ya da önerme kümelerinden ayırmaktı. Gerçek bilim, bilim kisvesi altında ortaya çıkmakla birlikte, gerekli bilimsellik ölçütünü yerine getiremeyen Marksist tarih teorisi veya Freudçu psikanaliz benzeri sözde-bilimden nasıl ayrılabilirdi? Popper, anlam ile anlamsız arasındaki ayrımın anlamlı söylemin sınırlarını daraltırken bilimsel önerme ya da kuramların kesin sonuçlu olarak doğrulanamaması gerçeği bir yana, doğrulanabilirliğin, bilimi sözde-bilimden ayıramadığını gördü. Ona göre, fizik gibi gerçekten bilimsel olan disiplinlerin sözde bilimlerde bulunmayan temel bir özelliği, ortak bir yönü paylaşması, dahası bu ortak özelliğin gerçek bilimlerde bulunması gereken mantıksal yapıyla ilgili bir özellik olması gerekir. Bu ise bilime sınır çekme, bilimi sözde bilimden ayırma probleminin, aslında bilimsel teorilere özgü mantıksal yapıyı ortaya çıkarmakla ilgili bir problem olduğu anlamına gelir. Onun bakış açısından bilimle ilgili en temel, en belirleyici mantıksal olgu, bilimsel teorilerin ampirik verilerle sınanabilmesidir. Buna göre, örneğin fizik biliminde bir teori, yanlış olduğu ortaya çıkan bir öndeyide bulunursa onun yanlış olması gerekir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ