Seleksiyon çalışlmaları hastalığın her yıl yoğun olarak görüldüğü bölgelerde hasta bitkiler arasında sağlıklı kalan dayanıklı bireyler seçilerek yürütülür. Seçilen bireylerin dayanıklı olup olmadıkları hastalık etmeninin bu bitkilere yapay inokulasyonları ile kontrol edilir. Dayanıklılığı kanıtlanan bireylerin diğer agronomik özellikleri de incelendikten sonra ıslah metodlarına uygun olarak üretimlerine geçilir.

Funguslarda hifler çeşitli üreme yapılarını ve organlarını oluşturmak için birbirleriyle birleşir, karışır veya agregatlaşırlar. Hiflerin oluşturduğu dokular rizomorf, plektenkimatik doku, skleroti, pseudoskleroti, pseudorhiza ve stroma gibi yapılardır. Ancak aplanospor ise sporangiosporın hareketsiz olanlarına verilen isimdir.

Canavar otu konukçu bitkinin köküne tutunarak beslenir.

Domates sarı yaprak kıvırcıklığı virüsü çift partiküllü Geminivirus cinsi içerisinde yer almakta ve tütün beyaz sineği ile taşınmaktadır.Doğru cevap A'dır.

Şarka virüsünün yapraklarında kıvırcıklaşmalara ve yan damar aralarında altın sarısı renginde renk değişikliklerine sebep olduğu meyve ağacı şeftalidir.

Bitki hastalıklarından korunulmadığı ve bu hastalıklar kontrol edilemediğinde ürün miktar ve kalitesinde azalma meydana gelmekte ve dolayısıyla ürün fiyatlarında da artış sözkonusu olmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Korteks: Gövde ve köklerde epidermis (yüzey hücreleri) ile iletim demetleri arasında yer alan özelleşmemiş bitki dokusu.

Sürme ve rastık tohumun iç kısmının veya tohum yerinde oluşan bir zarın iç kısmının fungusların misel veya sporları ile dolmasıdır. Doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

Enterobacteriaceae familyası içinde yer alan Erwinia cinsi bitki patojenleri bitkilerde yumuşak çürüklük, yanıklık ve solgunluk hastalıklarına neden olurlar. Bu cinse ait örnek türler şunlardır:

Erwinia amylovora: Elma ve Armutta Ateş Yanıklığı

Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum: Değişik Bitkilerde Yumuşak Çürüklük

Erwinia carotovora pv. atroseptica: Patateste Siyah Bacaklılık Hastalığı

Erwinia stewartii: Mısırda Bakteriyel Solgunluk

Erwinia tracheiphila: Kabakgillerde Solgunluk

Lokal Belirtiler Yapay olarak inokule edilmiş bazı bitkilerde virüslerin girmiş oldukları noktada oluşturmuş oldukları belirtilere lokal belirtiler denir. Lokal lekeler genellikle inokule edilmiş bitkilerin yapraklarında yuvarlak klorotik veya nekrotik küçük ya da büyük lekeler şeklinde oluşur. Bu belirtiler ekonomik bir öneme sahip olmayıp daha çok teşhis çalışmalarında kullanılır.

Sistemik Belirtiler Virüsün bitkiye girdiği yerde değil, diğer doku ve organlarda oluşturmuş olduğu belirtilerdir. Bu belirtiler yaprak, gövde, çiçek, meyve kısaca tüm toprak üstü ve kök gibi toprak altı aksamında görülebilir. Bu durum virüsün çoğalıp hücreden hücreye ve iletim demetleriyle de dokudan dokuya ve organdan organa geçmesiyle olmaktadır. Bitkide oluşan sistemik belirtiler genelde şu şekillerde görülmektedir: • Bitki büyüklüğü üzerine olan etkiler Bitki boyunun uzamasında azalma veya durması sonucu ortaya çıkan bodurluk en genel sistemik belirtilerdendir. Bodurluk yaprak, çiçek, meyve ve kök büyüklüğünde düşüş, yaprak sapı ve boğum aralarının kısalması şeklinde bitkinin az ya da çok bütün kısımlarını etkileyebilir. Bazı bitki parçaları diğer kısımlardan daha fazla cüceleşebilir. Örneğin kirazlardaki “little cherry” (küçük kiraz) hastalığında hücre bölünmesinin azalmasından dolayı yapraklar normal olmasına rağmen meyve küçük kalır. Patates sarı cücelik virüsü (potato yellow dwarf virus, PYDV) patateslerde, erik cücelik virüsü (prune dwarf virus, PDV) şeftalilerde ve arpa sarı cücelik virüsü (barley yellow dwarf virus, BYDV) de arpalarda gelişmeyi olumsuz etkileyerek cüceliğe yol açarlar. • Mozaik ve renk değişikliği belirtileri Virüs hastalıklarının en genel belirtilerinden biri olan mozaik, Dikotiledon bitkilerde (geniş yapraklılarda) açık ve koyu yeşil alanlar halindeyken Monokotiledonlarda (dar yapraklılarda) çizgi şeklindedir. Tütün mozaik virüsü (tobacco mosaic virus, TMV) tütünlerde, hıyar mozaik virüsü (cucumber mosaic virus, CMV) hıyar, kabak, karpuz ve kavun gibi kabakgiller familyası bitkilerinde ve elma mozaik virüsü (apple mosaic virus, ApMV) de elma, kayısı ve erik yapraklarında mozaik lekelere sebep olur. Mozaik belirtiler meyvelerde de görülmektedir. Örneğin; CMV, kabak ve salatalık meyvelerinde mozaik belirtisine yol açar.

• Yaprak kıvrılmaları Bazı virüs enfeksiyonlarında yapraklar kıvrılır, bu kıvrılma genelde yukarı doğ- ru olmakla birlikte bazen aşağıya doğru da olabilmektedir. Örneğin patates yaprak kıvrılma virüsü (potato leaf roll virus, PLRV) patates yapraklarında kıvrılmalara sebep olmaktadır.
• Halkalı leke belirtileri Pek çok virüsün en önemli belirtilerinden biri de yapraklarda halkalı lekelerdir• Nekrotik belirtiler Doku, organ veya tüm bitkinin ölümü bazı virüs hastalıklarının tipik bir belirtisidir. Bazı patates çeşitlerinde, patates X virüsü (potato virus X, PVX) ve patates Y virüsü (potato virus Y, PVY) gövdede nekrotik çizgiler oluştururlar, nekroz hızla büyüme noktalarına yayılır ve bitkiyi öldürür. • Gelişme anormallikleri Yaprak ve meyveler üzerinde kabarcık veya siğil şeklinde oluşumlar, yaprak ve meyve deformasyonları (Fotoğraf 8.5) ile dal, gövde veya kökte gelişme anormallikleri değişik virüs hastalıklarının tipik belirtileridir. CMV ve TMV gibi virüslerin sebep olduğu mozaik hastalıklarında karşılaşılan yaprak ve meyvelerde koyu yeşil alanların yüksekte olması kabarcıklaşma belirtisine sebep olmaktadır. Bunlar içi içe geçmiş halkalar veya düzensiz çizgiler şeklindedir ve bazen meyvelerde de görülebilir. Bu lekeler klorotik olmakla birlikte bazen nekrotik hale de dönüşebilir. Halkalı lekeler yaprak ve meyveler dışında yumru (özellikle gözlerin çevresinde) ve soğanlarda da görülebilir.

Firmicutes
S›n›f 1: Firmibacteria-Birço¤u tek hücreli bakteriler
Cins 1:Bacillus: Fide, fidelik ve yumrularda çürüklük, bu¤dayda beyaz çizgi
hastal›¤›na neden olur.
Cins 2:Clostridium: Depolanm›fl yumrularda ve yapraklarda çürüklük yaparlar.
S›n›f 2: Thallobacteria-Dallanm›fl bakteriler
Cins 1: Arthrobacter : Çubuk ve küremsi flekillidirler. DNA’n›n G+C içeri¤i %59-
70’dir. Bakteriyel yan›kl›¤a sebep olur.
Cins 2: Curtobacterium: Küçük düzensiz, Gram pozitif bakterilerdir. Lateral
kamç›l› veya hareketsizdirler. DNA’n›n G+C içeri¤i % 68.3-75.2’dir. Fasulye ve di-
¤er bitkilerde solgunluk yapar.
Cins 3: Rhodococcus: Dallanm›fl çubuklard›r ve Gram pozitif bakterilerdir. Aerobiktirler. DNA’n›n G+C içeri¤i %63-72’dir. Bezelyede yass›laflma oluflturur.
Cins 4: Streptomyces: 0.5-2.0 µm büyüklükte yayg›n olarak dallanm›fl, hareketsiz hücreler zincir fleklinde geliflerek ipliksi misel benzeri yap› oluflturan ve aerobik solunum yapan Gram pozitif bakterilerdir. DNA’n›n G+C%’si %69-78’dir. Patateste uyuz oluflturur.
Cins 5: Clavibacter: Gram pozitif, pleomorfik çubuk, hareketsiz, aerobik bakterilerdir. DNA’n›n G+C içeri¤i %70’dir. Bakteriyel solgunluk yaparlar.

Funguslar genellikle eşeyli veya eşeysiz sporları ile çoğalırlar. Bu sporlar enfekteli dokunun yüzeyinde veya hemen altında oluşur ve bu kısımlardan doğaya yayılır. Bazı gelişmemiş fungusların sporları ise konukçu doku içinde oluşur ve ancak konukçu bitki ölüp çürüdüğünde sporları serbest kalır.

Bakterilerde yay›lma uzun mesafeli yayılma ve kısa mesafeli yayılma olmak üzere iki şekilde olmaktadır. İnsanlar, tohum ve vejetatif çoğaltma organları uzun mesafeli yayılmayı sağlarlar. Kısa mesafeli yayılma ise tarımsal aletler, tarım işçileri, sulama
suyu, böcekler, toz, polen, aerosoller gibi hava yolu ile olmaktadır.

En fazla parazit bitki 700’ün üzerinde tür ile Scrophulariaceae familyasında bulunmakta, bunu Cuscutaceae, Loranthaceae ve Viscaceae familyaları izlemektedir.

Kandidiyaz yurdumuzda görülen önemli bazı virüs ve viroid hastalıklarından biri değildir.

Kemolithotrof: İnorganik kimyasalları enerji kaynağı olarak kullanan mikroorganizmalara denir.

Cansız organizmalarda da çoğalabilirlik bitki virüslerinin özelliklerinden biri değildir.

Yanıklık; bitkinin yaprak, dal, sürgün veya çiçeklerinin hızlı bir şekilde kahverengileşip ölmesi şeklinde görülür. Doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

Enerji ve karbon ihtiyaçlarını kimyasallardan sağlayan mikroorganizmalara kemoorganotrofik denir.