Fotoğraf Kültürü Ara 9. Deneme Sınavı

Yanıt Açıklaması: Film

Yanıt Açıklaması: Fotoğrafçılar 1850’lerden itibaren resimselcilik (pictorialism) yaklaşımıyla, resim sanatının gelenek içinde oluşturduğu görsel düzenlemeleri fotoğraf yoluyla denemişlerdir. Doğru yanıt 'D' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Optik yoluyla resmetmek Eastlake’e göre fotoğrafın sanat olmasını engelleyen belirleyici öğelerden biridir. Eastlake’e göre fotoğraf nesneleri seçmeden, belirlemeden,  gerçekte olduğu şekliyle resmeder. İşte bu, sanat olmasının en büyük engelidir.

Yanıt Açıklaması:

Walter Benjamin, Fotoğrafın Küçük Tarihi (1931) adlı ünlü denemesinde “Optik bilinçdışı” kavramından söz etmiştir. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: negatif-pozitif

Yanıt Açıklaması:

Sontag’ın Fotoğraf Üzerine adlı kitabı fotoğraf alanıyla ilgili en ünlü eserlerdendir. Bu çalışmada, fotoğraf, fotoğrafçı, fotoğrafa konu olan şeyler ve fotoğrafı izleyenler yer almaktadır. Yazar bütün bunları insanla ve sanatla ilgili bilim alanları kapsamında ele alarak açıklamıştır.

Yanıt Açıklaması:

Karanlık kutunun boyutunu küçültmek ya da büyütmek, deliğin çapını daraltmak ya da genişletmek, kullanılan optiğin odak uzaklığını değiştirmek vb. teknik düzenlemeler gerçekliğin görüntüde değişmesine neden olur. Eğer bir gerçeklik durumu var ise bu, optik yoluyla ortaya çıkartılan bir şeydir. Karanlık kutunun ve optiğin olanak ve sınırları gerçekliği belirleyen temel öğe haline gelmiştir. Aygıtları kullanan kişinin rolü yoktur diyemeyiz. En basit aygıt karanlık kutudan en gelişmiş olan cep telefonuna kadar her aygıt için belirgin bir teknik süreç söz konusudur. Bunu da kontrol eden, aygıtı kullanan kişidir. Evet, fiziksel gerçeği yüzey üzerine aygıt kaydeder, ancak bunu yönlendiren ise aygıtı kullanan kişidir. Tarihsel olarak, insanın teknolojiyi tanıdıkça ona yön verdiği açıkça görülmüştür. Yeni görme düzeni, kendi içinde bu sorunu yeniden gündeme getirmiştir. Optik yoluyla fiziksel gerçeklerin yüzey üzerinde ortaya çıkartılması durumu da, insanın teknolojiyle olan ilişkisidir. Optik yoluyla elde edilen gerçeğin yanılsama ve yanıltmaca olarak değerlendirme yapması söz konusudur. Örneğin, karanlık kutuda boyut değiştiğinde ya da ışığı toplayan deliğin çapı değiştiğinde, görüntünün niteliğiyle birlikte derinlik etkisi de değişir ve algılamada yanılsama etkisi ortaya çıkar. Bu etki kullanılan odak uzaklığı farklılaştığında daha belirgin olarak ortaya çıkar. Aynı şekilde bir nesneyle farklı konumlardan bakmak, nesnenin boyutuyla ilgili yanıltmacaya neden olur. 

Yanıt Açıklaması:

Fotoğraf konusundaki akademik çalışmalarıyla bilinen Victor Burgin, Fotoğraf Üzerine Düşünürken adlı çalışmasında, fotoğraf kuramından söz etmek gerekirse, bu kuramın disiplinlerarası olması gerektiğini savunmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması:

Fox Talbot, 1841’de negatiften hareket ederek, mekanik çoğaltma teknolojisi olarak fotoğrafı yeniden ortaya çıkartan kişidir. Talbot’un yaptığı da fotoğrafın çoğaltım teknolojisi olarak yeniden bulunuşudur.

Yanıt Açıklaması:

Karanlık kutuyla ilgili ünlü bir metafor da Karl Marx (1818-1883) ve Friedrich Engels’e (1820-1895) aittir. Alman İdeolojisi (1845-46 [1932]; Die deutsche Ideologie) eserlerinde, materyalist tarih anlayışının özü toplumsal varlık ve toplumsal bilinç konusunu açıklarken, karanlık kutuyu bir metafor olarak kullanırlar. İnsanların anlayışları, düşünceleri karşılıklı zihinsel ilişkileri, onların maddi davranışlarının dolaysız ürünü olarak ortaya çıkar. Bu noktada yapılan vurgulama; insanların anlayışları, düşünceleri ve üretici güçleri sınırları içindedir. Marx ve Engels bu durumu bir tersine çevirme işlemi olarak görür ve bu durumu açıklamak için, toplumsal yaşam içinde insanın durumuyla karanlık kutunun görüntü oluşturma sistemini karşılaştırarak çıkarımda bulunurlar. Karanlık kutuyla ilgili bu metaforları şöyledir: İnsanlar ve sahip oldukları ilişkiler tüm ideolojilerinde sanki camera obscura’daymış gibi baş aşağı çevrilmiş bir biçimde görünüyorsa, nesnelerin gözün ağtabakası üzerinde ters durmalarının onların dolaysız fiziksel yaşam süreçlerinin yansıması olması gibi, bu olgu da, insanların tarihsel yaşam süreçlerine aynı şeyin olmasından ileri gelmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Yeni görme düzeni, fotoğrafla birlikte yani optik yoluyla yüzey üzerine resmetmenin aygıtlarıyla XIX. yüzyıldan başlayarak yaygınlaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Modernleşmenin sanatla ilişkilendirilmesi modernizmdir. Modernizm, klasik olana karşı çıkıştır. Modernistler, klasik olanı reddederler. Fotoğraf da modernizm sürecinde ortaya çıkmıştır; klasik olan bir reddediştir. Fotoğrafın resim sanatının oluşturduğu geleneksel yapıya karşı çıkışı söz konusudur. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

metafor

Yanıt Açıklaması:

Fotoğrafın bulunuşu 1827 yılında gerçekleşmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması:

İçine ışık sızdırmayan dört tarafı kapalı bir kutu.Bu kutunun bir yüzündeki deliğin, üzerine gelen ışığı toplayarak içine aldığı ve kutunun içinde, deliğin tam karşısında görüntü oluş- turduğu bir yüzey. Bu basit aygıt, İÖ V. yüzyılda Çinli bilim adamı Mo Ti’den (İÖ 470-391) beri bilinmektedir. Öte yandan Öklit (İÖ 365-300), Aristoteles (İÖ 384-322) ve daha sonra Roger Bacon (1220-1292), R. Gemma Frisius (1508- 1555), Leonardo da Vinci (1452-1519) gibi bilim adamları ve sanatçılar bu aygıttan söz etmişlerdir. Bir başka deyişle, görmeyle ilgili olarak karanlık kutu üzerinde durmuşlardır. X. yüzyılın sonu XI. yüzyılın başında Arap bilim adamı İbnü’l Heysem (935-1039/40) ise ışığı toplayarak görüntü üreten bu aygıtın çalışma sistemini ilk olarak açıklamış ve aygıtı uygulamalı bir deneyde kullanmıştır. 

Yanıt Açıklaması:

Fotoğrafın çoğaltılabilir olması öteden beri tartışılmıştır. Fotoğraf açısından da çoğunlukla olumsuz bir durum olarak değerlendirilmiştir. Niépce’in 1827 yılında elde ettiği ilk helyograf levha, fotoğrafın resmetme aracı olarak ortaya çıkışıdır. Daguerre 1839’da fotoğrafın bulunuşunu resmileştirmiştir. Niépce ve Daguerre yeni bir resmetme tekniğinin aracını bulan kişilerdir.

Yanıt Açıklaması:

Marx ve Engels eserlerinde, materyalist tarih anlayışının özü toplumsal varlık ve toplumsal bilinç konusunu açıklarken, karanlık kutuyu bir metafor olarak kullanırlar. John Locke  insan bilgisinin alanlarını ve bilginin ulaşabildiği derinlikleri araştırırken, ikinci kitabın XI. bölümünde insan zihninin ayırt etme ve bunları seçme yetisi üzerinde durur. Zihnimizin bu işlemini açıklarken karanlık kutu metaforunu kullanır. Descartes, insan gözünün optik çalışma sistemiyle karanlık kutu arasında deneye dayalı bir ilişki kurmuştur. İbnü’l-Heysem ise metafor kullanmamış olup açıklamalarında karanlık kutunun çalışma sistemini belirlemiştir. Karanlık kutu metaforunu Friedrich Nietzsche birçok kere kullanmıştır. Karanlık kutunun içine ışık sızdırmayan dört tarafı kapalı odası, hiyerarşi içinde bir güç sistemine işaret eder.

Yanıt Açıklaması:

Lady Elizabeth Eastlake’e göre, fotoğraf insanlararası iletişime yöneliktir. Bunu yaparken de insanlar arasındaki boşluğu kapatan mektup ve resimden farklı bir biçim söz konusudur. Ona göre fotoğrafın peşinde olduğu şey gerçekleri aktarmaktır. Yeni bir estetik arayış söz konusu olamaz.