Genel Dilbilim 1 Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Türkçede Alibodrumda ses dizilimi, Ali Bodrum' da veya Ali bodrumda olarak anlaşılabilir. Bu anlam farkına yol açan bürünsel özellik aşağıdakilerden hangisidir?I. EzgiII. VurguIII. Ton
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I, III |
II, III |
Türkçede aynı sesbirimlerden oluşan cins adları ile yer adları birbirlerinden vurgu örüntüleri ile ayrılır. Bu sözcük kümeleri, bebék-Bébek (İstanbul'da bir semt), bodru´m-Bo´drum (Muğla'nın bir ilçesi) örneklerinde olduğu gibi, vurgunun sesbirimsel niteliğini belirten en küçük çiftler oluşturur. Cins adlarında birincil vurgu ikinci seslemde, yer adlarında ilk seslemdedir. Bu örnekler, sözcükler arasındaki anlam ayrımının vurgu örüntüsündeki ayrım ile belirtildiğini göstermektedir. Doğru cevap B' dir.
2.Soru
Dudak durumu göz önünde bulundurulduğunda aşağıdakilerden hangisi üst arka yuvarlak bir ünlüdür?
e |
a |
u |
ö |
i |
u üst arka yuvarlak bir ünlüdür.
3.Soru
......; konuşmak için oluşturulan seslerin yazıya dökülebilmesi için kullanılan sembollerdir.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?
Harf |
Hece |
Ses |
Ek |
Cümle |
Harfler, konuşmak için oluşturulan seslerin yazıya dökülebilmesi için kullanılan sembollerdir.
4.Soru
Sözcük olmanın tüm ölçütleri hangi seçenekte verilmiştir?
Anlam ve biçimini korumak. |
Bağımsız olarak kullanılabilmek. |
Tekrarlanabilir olmak. |
Diğer sözcüklerle karşıtsallık ilişkisi içinde bulunabilmek. |
A, b, c ve d. |
Sözcük olmanın ölçütleri şöyle sıralanabilir: Anlamını ve biçimini korumak,
bağımsız hareket edebilmek, tekrarlanabilir olmak ve diğer bağımsız biçimlerle karşıtsallık ilişkisi içinde bulunmaktır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi konuşmada kullanılan sesleri oluşturma sürecinde kullanılan organlardan biri değildir?
Gırtlak |
Akciğer |
Hava borusu |
Karın boşluğu |
Burun boşluğu |
Konuşurken çıkardığımız sesler bir hava akımının solunum sistemimiz içinde yer değiştirmesi sonucu oluşmaktadır. Konuşmada kullanılan sesleri oluşturma sürecinde kullanılan organlar şunlardır:
1. akciğerler
2. hava borusu
3. gırtlak
4. ağız boşluğu
5. burun boşluğu
6.Soru
Konuşma diliyle işaret dili arasındaki en önemli fark aşağıdakilerden hangisidir?
Konuşma dilinin işaret dilini oranla daha yaygın olması |
İşaret dili kullanıcılarının sayısının az olması |
Konuşma dili sese, işaret dili ise mimiklere dayalı olması |
Konuşma dili soyut, işaret dili ise somut olması |
İşaret dili konuşma dilini oranla daha hassas bir eylem olması |
İşaret dilleri de, konuşulan diller gibi, doğal dillerdir; iki dil türünün arasındaki fark, konuşulan dillerin kendilerini ifade etmek için ses kullanmaları, işaret dillerinin ise, ses kullanamadıkları için, ifade etmek istedikleri anlamı el, yüz ve vücut hareketleri ile aktarmalarıdır.
7.Soru
Birbirleri arasında anlam farkı yalnızca bir ses tarafından oluşturulan sözcüklere verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
En küçük çiftler |
Sesbirim |
Morfem |
Bütünsel dağılım |
Karşıtsal dağılım |
Birbirleri arasında anlam farkı yalnızca bir ses tarafından oluşturulan sözcüklere en küçük çiftler denir. Doğru cevap 'A' seçeneğidir.
8.Soru
Aşağıda verilmiş olan İngilizce sözcüklerin hangisi diğerlerinden farklı bir biçimbirimcik kullanılarak çoğul yapılabilir?
Crab |
Book |
Glove |
Bag |
Word |
[d], [g], [n], [r], [l], [oj], [?], [v] seslerinden sonra [z] biçimbirimciği eklenerek kelime çoğul yapılmaktayken, b seçeneğindeki "Book" kelimesi [k] sesiyle bitmekte ve bu da [s] biçimbirimciği ile çoğul yapılmaktadır. Dolaysıyla doğru cevap B'dir.
9.Soru
İşaret diliyle ilgili olan ifadelerden hangisi doğrudur?
İşitme engelli çocuklar, onlara özel işaret dili eğitimi verilmediği sürece mimik ve hareketlerle iletişim kurmaya çalışmaz. |
İşaret dili, o ülkede konuşulan anadil ile aynı kurallara sahiptir. |
İşaret dilinde üretilebilecek tümce sayısı sonsuzdur; bir diğer deyişle işaret dili yaratıcıdır. |
İşaret dili, o toplumda konuşulan dilin işaretlerle ifade edilmiş şeklidir. |
İşaret dilinde sınırlı sayıda ve basit yapıda tümce üretilebilir. |
İşaret dili, bütün diller gibi kurallı bir dizgedir ve diğer dilsel dizgelerle aynı özellikleri taşır. Örneğin, işaret dili yaratıcıdır ve onun yardımıyla üretilebilecek tümce sayısı sonsuzdur.
10.Soru
'Anlık Oluşum ve Türkçe Anlık Sözcüklerin Oluşum Süreçleri Üzerine Bir Betimleme' başlıklı makalede* 'düğün-(ü)msü' (düğüne benzer) ya da 'ehliyet+çi' (sürücü kursu) gibi örnekler verilmiştir. Bu anlık sözcükler neden gerçek anlamda birer sözcük olarak kabul edilemez?
*Turgay Sebzecioğlu, 2013.Bağlantı: http://ded.mersindilbilim.info/tr/download/article-file/182655 (15.06.2019 tarihinde erişilmiştir)
Her durumda tekrarlanabilir olmadıkları için. |
Bağımsız olmadıkları için. |
Anlamsız oldukları için. |
Dilbilgisel kurallara uymadıkları için. |
Sesbilimsel kurallara uymadıkları için. |
Bir sözcüğün sözcük olabilmesinin başlıca koşullarından biri her türlü durumda tekrarlanabilir olmasıdır. Örnek verilen sözcükler birer anlık sözcüktür, yani 'özel veya belirli bir durumun gerektirdiği ihtiyacı karşılamak için, tek kullanımlık veya geçici olarak o an ve irticalen üretilen ve kişisel bir yaratı olmasına koşut bir daha asla kullanılmama olasılığı olan, bağlam-bağımlı doğal sözcük veya ifade' (S.18). Bir daha asla kullanılmama olasılığı bulunduğundan tam anlamıyla sözcük sayılamazlar.
11.Soru
Dilbilimde bir dildeki dilbilgisi dışı yapılar aşağıdaki işaretlerden hangisi ile gösterilir?
(^) |
(+) |
(*) |
(i) |
(&) |
Dilbilimde bir dildeki dilbilgisi dışı yapılar (*) işareti ile gösterilir. Doğru cevap C' dir.
12.Soru
Soluklu /t/ ve soluksuz /t/ sesleri arasındaki bütünleyici dağılım hangi örnekte verilmiştir?
tam - bitki |
tok - papatya |
tek - bütçe |
Hiçbiri |
Hepsi |
Soluklanma kuralına göre, Türkçedeki ötümsüz patlamalı/p/, /t/, /k/ sesleri sözcüğün başında ve sözcük içinde seslemin başında soluklu olarak söynenir. Bu örneklerde tam, tok, tek sözcüklerinde /t/ soluklu, bitki, papatya ve bütçe sözcüklerinde ise soluksuzdur. Böylelikle bu iki sesbirimcik bütünleyici dağılım içindedir.
13.Soru
'Bir dil konuşurunun zihninde, yani sözlükçede bilgi olarak listelenen soyut kök sözcük.' Bu tanım, aşağıdakilerden hangisi için verilmiştir?
Sözlükbirim |
Sözcükbiçim |
Sesbirim |
Biçimbirim |
Sözce |
Sorudaki tanım, sözlükbirim için verilmiştir. Sözcükbiçim sözlükbirimin konuşma sırasındaki somut gerçekleşmesidir. Sesbirim ve biçimbirim bir sözcükten daha küçük birimlerdir, yani birer sözcük değildir. Sözce ise sözcükten daha büyük bir birim, bir söz zinciridir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir dil evrenselidir?
Tümcelerin özneyle başlaması |
Öbeklerin en az 3 sözcükten oluşması |
Dilde en az 20 harf olması |
Gizli öznelerin kullanılabilmesi |
Dilde ünlü ve ünsüzlerin bulunması |
Bütün dillerde bulunan bu özellikler dil evrenselleridir. Bütün dillerin ses yapılarında ünlüler ve ünsüzler vardır; ancak diller birbirlerinden kendi ses yapısı içinde bulundurdukları birimlerin sayısı ve niteliği bakımından ayrılır. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
Betimlemeli dilbilgisi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Ses kurallarını içerir. |
Sözcüklerin iç yapısını belirleyen kuralları içerir. |
Tümce oluşumlarını içerir. |
Sözcüklerde ve tümcelerdeki anlamları belirleyen kuralları içerir. |
Söz ve söz öbeklerinin kültürel açıdan belirleyen kuralları içerir. |
Betimlemeli dilbilgisi, anadili olarak konuşulan dil hakkında şu bilgileri içerir: sözcük oluşturmak için o dilde bulunan seslerin birleştirilmesinde etkin olan ses kurallarını içeren sesbilim, sözcüklerin iç yapısını belirleyen kuralları içeren biçimbilim, sözcüklerin birleşerek öbek oluşturmasını ve öbeklerin birleşerek tümce oluşturmalarında etkin olan kuralları içeren sözdizim ve sözcüksel ve tümcesel düzeylerde anlamı belirleyen kuralları içeren anlam-bilim bileşenlerinin özellikleri.
16.Soru
"Gerçek-gerçekçi-gerçekçilik" sözcüklerinde hangi dilbilimsel sürecin örnekleri görülmektedir?
yerine koyma |
tekrarlama |
işlemleme |
bileşme |
türetme |
"Gerçek-gerçekçi-gerçekçilik" sözcüklerinde türetme vardır. Doğru cevap E'dir.
17.Soru
Konuşma sırasında sesi oluştururken aşağıdaki organlardan hangisine başvurulmamaktadır?
Gırtlak |
Akciğer |
Hava borusu |
Böbrek |
Ağız boşluğu |
Konuşmada kullanılan sesleri oluşturma sürecinde kullanılan organlar şunlardır: akciğerler, hava borusu, gırtlak, ağız boşluğu, burun boşluğu.
18.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi Türkçe bir sözcük olmaya uygundur?
pilit |
prost |
kiip |
breç |
hetluu |
Türkçede sözcük başında iki ünsüz ardarda gelmez. Ayrıca Türkçedeki ses birimlerinin diziliş kurallarına göre iki
ünlü ardarda gelemez. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Sesbilgisel düzlemde /r/ düşmesi hangi örnekte gerçekleşir?
Geliyorsun |
Pastane |
Ne olur |
İçerisi |
Onbir |
Geliyorsun sözcüğünün sesletimi sırasında /r/ sesi düşecektir.
20.Soru
I: Bir tür haberleşme aracıdır.
II: Dil temel olarak yazıya dayalıdır.
III: Konuşmadan daha kalıcıdır.
IV: Tüm diller yazıya dökülmelidir.
Yazı kavramı düşünüldüğünde yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I ve III |
II ve IV |
I ve IV |
III ve IV |
I ve II |
Dil temel olarak konuşmaya dayalıdır ve bazı diller henüz yazıya dökülmemiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ