Genel Dilbilim 1 Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki seslerden hangisi patlamalı sesler arasında yer almaz?
v sesi |
b sesi |
t sesi |
k sesi |
g sesi |
v sesi patlamalı sesler arasında yer almamaktadır.
2.Soru
"içerisi, dışarısı, yukarıda" gibi sözcüklerin "içersi, dışarsı, yukarda" şeklinde söylenmesi Türkçedeki hangi ses olayına örnektir?
Ünsüz düşmesi |
Ünlü düşmesi |
Soluklanma |
Ünlü yükselmesi |
Ünlü eklenmesi |
Kökün son sesi kapalı düz ünlü olan yer belirteçlerine {-DA}/{-DAn} durum ekleri ya da iyelik eki {-sI} gibi ünsüz ile başlayan bir ek eklendiğinde, kökün son ünlüsü düşürülmekte ve sözcük üç seslemli olarak söylenmektedir. Doğru cevap 'B' seçeneğidir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ünsüzlerin oluşumunda görev alan üst oluşturuculardan biri değildir?
Üst dudak |
Üst dişler |
Gırtlak |
Boğaz |
Dil |
Üst oluşturucular: üst dudak, üst dişler, diş yuvası, diş yuvası arkası, öndamak, damak, artdamak, küçük dil, boğaz, gırtlak Alt ve üst oluşturucular
4.Soru
Ünlülerde ünsüzler arasında ara sınıf oluşturan gruba ne ad verilir?
Palaslılar |
Kayıcılar |
Sürekliler |
Titreşimliler |
Öncüller |
Yat, yaz gibi sözcüklerde duyduğumuz [j] sesinin oluşturulma sürecinde hava akımı ünsüzlerde olduğu gibi engellenir ancak en düşük düzeyde. Böylece bu tür sesler ünlülerin de özelliklerini taşır. Bu ara sınıfa Kayıcılar adı verilir.
5.Soru
Dil bilim alanı ve verilen açıklamalardan hangisi doğru eşleştirilmiştir?
Betimlemeli Dilbilim: Dilleri kendine özgü birim ve kurallarını ele alır. |
Toplum Dilbilim: Dil bozuklukları ve dil bozuklukları sergileyen konuşucuların dil özelliklerinin niteliğini araştırır. |
Kuramsal Dilbilim: Dilerde görülen özellikleri bir kuram çerçevesinde açıklamayı amaçlar. |
Metin Dilbilim: Bir metni oluşturan öğelerin metindeki dilsel düzenleri çözümlemeyi amaçlar. |
Uygulamalı Dilbilim: Dil öğretiminde etkili olacak dil öğretim yöntemleri üzerinde durur. |
Toplumdilbilim dilin toplum içinde kullanımını inceler. Dil kullanımında konuşucuların yaşı, cinsiyeti, eğitim düzeyi ve birbirlerine yakınlık derecesi kullanılan dil yapısını belirler.
6.Soru
Bir ses diziliminin sözcük olarak algılanması için aşağıdakilerden hangisine ihtiyaç duyulmaz?
Ses diziliminin anlamlı olması |
Ses diziliminin bağımsız olması |
Ses diziliminin farklı bağlamlarda biçimini koruması |
Ses diziliminin farklı bağlamlarda tekrarlanabilir olması |
Ses diziliminin yapım eki almamış olması |
Yapım eki alan ses dizilimleri de birer sözcük olarak algılanabilir.
7.Soru
'Madencilerin' sözcükbiçiminin sözlükbirimi aşağıdakilerden hangisidir?
Madenciler |
Maden |
Madenci |
Madenler |
Madencilerin |
'Madenci' bir türemiş sözcüktür, 'maden' sözcüğünden daha farklı bir kavrama işaret eder ve sözlükçede ayrı bir madde olarak listelenir. Diğer seçeneklerse maden ya da madenci sözcüklerinin çekimlenmiş biçimleridir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sözcük olarak sınıflandırılabilmenin ölçütlerinden biri değildir?
Bir ses dizilimi anlamlıysa sözcük adayı olabilir. |
Ses zincirleri içinde mutlaka duraklama noktaları olmalıdır. |
Sistemli olarak türlü durumlarda tekrarlanabilir olmalıdır. |
Bir ses dizilimi anlamını ve biçimini koruyarak bağımsız hareket edebilmelidir. |
Dilde kullanılan diğer bağımsız biçimlerle karşıtsallık ilişkisi içinde bulunmalıdır. |
Gerçekte dilin doğal kullanımında, yazıda olduğu gibi, sözcükler birbirlerinden boşluklarla ayrılmaz ve sanıldığı gibi de duraklamalar olmaz. Konuşmada sesler aralıksız akar. Ses zincirleri içinde duraklama noktaları aramak sözcük olarak sınıflanabilme ölçütü olarak işlevsizdir. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
Dilde ses ve anlam arasındaki bağın rastlantısal olduğunu gösteren ilke aşağıdakilerden hangisidir?
Ayırt edicilik |
Nedensizlik |
Ayrımcılık |
Bütünleştiricilik |
Anlamsızlık |
Dilde ses ve anlam arasındaki bağın rastlantısal olduğunu gösteren ilke nedensizlik ilkesidir. Doğru cevap B' dir.
10.Soru
Emmeli ve akciğer hava düzeneğiyle oluşturulan ses, Türkçede hangi harfle ifade edilir?
T |
C |
Ü |
K |
Hiçbiri |
Akciğer hava düzeneğiyle oluşturulan emmeli ses hiçbir dilde konuşma sesi olarak kullanılmaz.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, sesleri oluşturma organlarından biri değildir?
Gırtlak |
Diyafram |
Hava borusu |
Ağız boşluğu |
Akciğer |
Konuşmada kullandığımız seslerin oluşturma organları akciğer, ağız boşluğu, burun boşluğu, gırtlak ve hava borusudur.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 'kağıt' sözcüğünü en iyi şekilde tanımlar?
Sözcükbiçim |
Sesbilim |
Sözlükbirim |
Biçimbilim |
Sözlükçe |
Sözlükbirimler, sözlükçede bilgi olarak listelenen girdileri temsil eden, dilde üretilmemiş, soyut zihin sözcükleridir. Bu anlamlarıyla, bir sözcüğün sadece bir durumdaki şeklini değil, olası tüm görünüşlerini içlerinde barındırırlar. Biçimbilim çözümlemelerinde sözlükbirimler büyük harflerle gösterilir (Lyons, 1968: 196-197; Mathews, 1974: 30, 37; Bauer, 1983: 12). Doğru cevap C'dir.
13.Soru
Bir dilin dilbilgisini oluşturan dört ana bileşen hangi seçenekte verilmiştir?
Sesbilim, edimbilim, biçimbilim, anlambilim. |
Sesbilim, metindilbilim, sözdizim, anlambilim. |
Sesbilim, anlambilim, sözdizim, biçimbilim. |
Sesbilim, toplumdilbilim, çeviribilim, sözdizim. |
Sesbilim, sözdizim, anlambilim, ruhdilbilim. |
Bir dilin dilbilgisini oluşturan dört ana bileşen sesbilim, biçimbilim, sözdizim, anlambilimdir. Sesbilim - sesbirimlerinin, biçimbilim - biçimbirimlerinin, sözdizim - tümce oluşturan birimlerin niteliklerini, dağılımını ve birleşme kurallarını incelerken anlambilim dilin anlam boyutuna, yapısına odaklanır.
14.Soru
Bir sözcüğün son seslemindeki ünlünün ön/arka özellikleri ekteki ünlünün ön ya da arka ünlü olacağını belirlemesi Türkçedeki hangi kuralı örneklemektedir?
Açık ünlü uyumu |
Ünsüz benzeşmesi |
Ünsüz uyuşması |
Ötümlüleştirme |
Genizsileşme |
Ünlü Uyumu Kuralı çerçevesinde, sözcüğün son seslemindeki ünlü [lAr] ekindeki ünlünün özelliklerini belirlemektedir; son sesleminde arka ünlü olan sözcüklerden sonra [lAr] eki arka ünlü olan [lar] olarak; son sesleminde ön ünlü olan sözcüklerden sonra ise ek ön ünlü olan [ler] olarak gerçekleşmektedir. Böylece Ünlü Uyumu Kuralına göre, sözcüğün son seslemindeki ünlünün ön/arka özellikleri ekteki ünlünün ön ya da arka ünlü olacağını belirlemektedir. Buna Türkçede Açık Ünlü Uyumu denir.
15.Soru
Sesbilimsel Sesbilgisel
/postahane/ [phostha:ne]
/hastahane/ [hastha:ne]
/pastahane/ [phastha:ne] Aşağıdakilerden hangisi yukarıda örneklenen sesbilimsel kural ile ilgili doğru bir ifadedir?
Orta seslemdeki kapalı ünlülerden sonra genizsil bir ünsüz geliyorsa ünlü uzatılır. |
Soluklu durak ünsüzlerden sonra gelen kapalı ünlü /a/ uzun söylenir. |
İki /a/ ünlüsü arasında bulunan /h/ sesi düşürülür ve /a/ ünlüsü uzatılır. |
Orta seslemdeki ünlüden sonra /h/ sesi geliyorsa /h/ düşürülerek söylenir. |
Türkçe'de /h/ sesi ünlülerin süresini uzatan bir sestir, sonra gelen ünlüyü uzatır. |
Türkçede hane sözcüğü ile oluşturulan bileşik sözcüklerde /h/ sesi düşürülür. Sözcük içi biçimbirim sınırlarında, iki /a/ ünlüsü arasında bulunan /h/ sesi çoğunlukla düşürülmekte, /h/ sesinin düşürülmesi sonucunda /a/ ünlüsü uzun ünlü olarak söylenmektedir. Doğru cevap C'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ünsüzlerin alt ve üst oluşturucuların birleşip hava akımını tamamen engellemeleri sonucu oluşan biçimini ifade etmektedir?
Patlamalı |
Sürtünmeli |
Patlamalı-sürtünmeli |
Genizsil |
Akıcı |
Patlamalı ünsüzler alt ve üst oluşturucuların birleşip hava akımını tamamen engellemeleri sonucu oluşur.
17.Soru
Dilde ses ve anlam arasındaki rastlantısal bir bağ olduğunu aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar?
Dil bir koddur. |
Dil bir dizgedir. |
Dilde çifteklemlilik vardır. |
Dilde kültürel bir aktarım vardır. |
Dilde nedensizlik vardır. |
Nedensizlik, dilde ses ve anlam arasındaki bağın rastlantısal olduğunu gösteren ilkedir. Doğru cevap 'E' seçeneğidir.
18.Soru
Bir sözcükte bir sesbilgisel özelliğin artı [+] değeri, diğer sözcüklerdeki eksi [-] değeri ile karşıtlık ortaya çıkardığında, o sesbilgisel özellik, incelenen dil için aşağıdakilerden hangisi olarak tanımlanır?
Bürünsel özellik |
Vurgu düzeni |
Öngörülebilir özellik |
Ayırıcı özellik |
Değişimsel özellik |
Bir sözcükte bir sesbilgisel özelliğin artı [+] değeri, diğer sözcüklerdeki eksi [-] değeri ile karşıtlık ortaya çıkardığında, o sesbilgisel özellik, incelenen dil için “ayırıcı özellik” olarak tanımlanır. Doğru cevap D’dir.
19.Soru
“U” harfini tanımlayan biçim aşağıdakilerden hangisidir?
Arka kapalı yuvarlak ünlü |
Ön yarı-kapalı düz ünlü |
Arka açık düz ünlü |
Arka kapalı düz ünlü |
Ön yarı-kapalı yuvarlak ünlü |
U harfi arka kapalı yuvarlak ünlüdür. Doğru cevap A’dır.
20.Soru
Kafkas dilleri ailesine ait olan Abhazca, Karatayca, Gürcüce gibi dillerde aşağıdaki hava akımı düzeneklerinden hangisi kullanılmaktadır?
Akciğer hava akımı |
Ağız hava akımı |
Gırtlaksıl hava akımı |
Artdamaksıl hava akımı |
Burun hava akımı |
Kafkas dilleri ailesine ait olan Abhazca, Kabartayca, Gürcüce gibi dillerde gırtlaksıl hava akımı düzeneği ile oluşturulan sesler de bulunmaktadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ