Genel Dilbilim 1 Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Gönderim zamanı konuşma anından önce ya da sonra başka bir eylemin zamanı olan ulama ne ad verilir?
yalın |
görünüş |
ilerlemeli |
görece |
aktarım |
Gönderim zamanı konuşma anından önce ya da sonra başka bir eylemin zamanı olan ulama görece zaman denir. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
Altbiçimin sözcüklerin anlam özellikleri tarafından yönetilmesi durumu aşağıdakilerden hangisidir?
Yapısal bulanıklık |
Ünlü değişimi |
Sesbilimsel koşullanma |
Dilbilgisel koşullanma |
Sözcüksel koşullanma |
Sözcüksel koşullanma, altbiçimin sözcüklerin anlam özellikleri tarafından yönetilmesi durumudur. Doğru seçenek E' dir.
3.Soru
"Mutter" anne ve "Mütter" anneler kelimeleri aşağıdakilerden hangisine ait bir örnektir?
Sıfır biçim |
Boş biçim |
Alaşım biçim |
Ünlü değişimi |
Kapalı küme |
Dilde bazı anlamlar biçimbirimlerin sıralanmasıyla değil biçimbilimsel süreçler yoluyla ifade edilirler. Ünlü değişimi buna bir örnek olarak gösterilebilir. Almancada anne sözcüğünün çoğulu, ilk ünlünün [+ART] özelliği [-ART] özelliğine dönüşerek gerçekleşir: Mutter ‘anne’ / Mütter ‘anneler’. Doğru seçenek D' dir.
4.Soru
Aşağıda verilen dillerden hangisinde sayı ulamının kodlama biçimi vurguyla yapılır?
Meksika dili |
Yuman dili |
Papua Yeni Gine dili |
Endonezya dili |
Kongo dili |
Kongo dilinde (Ngiti) sayı ulamının kodlama biçimi vurguyla yapılır. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Bağımlı biçimbirimler konusunu çalışan bir öğrenci aşağıdakilerden hangisini savunursa konuyu tam olarak kavrayamamış denebilir?
Bağımlı biçimbirimlere aynı zamanda ek de denebilir. |
Bir sözcüğün önüne, sonuna veya içine eklenebilir. |
Yalnız başına ve bağımsız olarak kullanılamaz. |
Bir dilde içekleme varsa o dilde önekleme veya son ekleme olmak zorunda değildir. |
Bağımsız biçimbirimlerden farkı, bağımlı biçimbirimin sözcük olarak kullanılamamasıdır. |
Bağımlı biçimbirimler ek, bağımsız biçimbirimler sözcük olarak ortaya çıkarlar, dolayısıyla A ve E seçenekleri bu tanıma uygundur. Bu bağlamda bağımsız biçimbirimler dolayısıyla yalnız başlarına ve bağımsız olarak kullanılmazlar. Dolayısıyla C seçeneği de uygundur. Bağımlı biçimbirimler önek, içek ve sonek olarak görev yapabilirler, dolayısıyla B seçeneği de uygundur. Fakat Greenberg'in belirttiği üzere, eğer bir dilde içekleme varsa, o dilde mutlaka sonekleme, önekleme veya her ikisi birden de kullanılmaktadır(1966: 92). Dolayısıyla cevap D'dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi her sözcük sınıfının ayırıcı özelliklerinin
tümünü taşıyan ve o sınıfı temsil etme niteliği yüksek olan üyesidir?
Merkez üye |
Merkez dışı üye |
Yan üye |
İlgili üye |
Bağlantılı üye |
Her sözcük sınıfının ayırıcı özelliklerinin tümünü taşıyan üyesi, o sınıfı temsil etme
niteliği yüksek olan merkez üyedir.
7.Soru
'Zavallıcık ısınmak için bütün kibritlerini yaktı' cümlesinin kipi aşağıdakilerden hangisidir?
Yükümlülük kipi |
İstek kipi |
Bilgilsellik kipi |
Dilek kipi |
İzin kipi |
Zavallıcık ısınmak için bütün kibritlerini yaktı cümlesindeki kip kesinlik içerdiğinden dolayı bilgisellik kipi barındırmaktadır. doğru cevap C'dir
8.Soru
Türkçede soru sözcükleri taşıyan öbeklerin yüklemden sonra gelmemeleri hangi evrensel dilbilgisi ilkesine bağlıdır?
Özyineleme |
Kural güdümlü yapı |
Söz dizilimi |
İçe yerleştirme |
Adıl-düşürme |
Sözcük öbeklerinin kullanım yeri söz konusu olduğundan bu durum söz dizilimi ilkesi ile ilgilidir.
9.Soru
I. Eklemeli türetme
II. Eklemesiz türetme
III. Soyut türetme
IV. Somut türetme
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri türetme çeşitlerindendir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
Hepsi |
Türütme süreçleri ikiye ayrılır: eklemeli türetme ve eklemesiz türetme.
10.Soru
I: Deniziyor
II: Seviyor
III: Eviyor
IV: Büyüyor
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri çekim eklerinin işlekliğinde kurallı yapılar arasındadır?
II ve IV |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
III ve IV |
Deniziyor ve eviyor kuralsız yapılardır.
11.Soru
Biçimbirimler duruşları bakımından bağımlı ve bağımsız olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bağımlı biçimbirimler ‘________’, bağımsız biçimbirimler ‘________’ olarak ortaya çıkarlar. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerleri aşağıdakilerden hangisi sırasıyla ve doğru şekilde tamamlar?
Kök - gövde |
Taban - kök |
Ek - ses |
Kök - ek |
Ek - sözcük |
Biçimbirimler duruşları bakımından bağımlı ve bağımsız olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bağımlı biçimbirimler ek, bağımsız biçimbirimler sözcük olarak ortaya çıkarlar.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi taban ve türevi belirlemedeki dört ölçütten biri değildir?
Tarihsel gelişim |
Anlamsal ölçüt |
Yapısal ölçüt |
Çekim ölçütü |
Kullanım sıklığı |
Sözcüklerdeki değişimin yönünü belirlemek için dört ölçüt öne sürülür; tarihsel gelişim, anlamsal ölçüt, çekim ölçütü ve kullanım sıklığı. Tarihsel gelişim ölçütüne göre dile giriş sıralamasında önce olan taban, sonra ortaya çıkan ise türev olarak gösterilir. Anlamsal ölçüte göre sözcüklerin anlamları da türetimin yönü konusunda ipuçları verebilir. Tıpkı açık ek taşıyan türetimlerde olduğu gibi, sıfır türetimde de tabanın anlamıyla birlikte bir ilave anlam ögesi bulunduran taraf, daha karmaşık bir yapı barındıran türev olmalıdır. Çekim ölçütüne göre türevler düzenli çekim alır. Kullanım sıklığı ölçütüne göre ise taban türevden çok daha yaygın bir kullanıma sahip olur. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisinde yarı ikileme kullanılmıştır?
dolu dolu gözler |
yavaş yavaş konuşmak |
dizi dizi boncuk |
göz göz olmak |
ev mev almamak |
'ev mev' yarı ikileme örneğidir. Diğer seçeneklerde ise tam ikileme kullanılmıştır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi basit sözcüktür?
Pencere |
Gözlük |
Simitçi |
Çekyat |
Kahvaltı |
Örneğin, tencere sözcüğü, daha küçük
anlamlı parçalara bölünemeyen bir basit sözcüktür.
Tek bir biçimbirimden oluşur, ek almamış
ve bir başka sözcükle de birleştirilmemiştir.
15.Soru
Sıfat ve belirteçler hangi çekimsel süreçlerden geçerler?
görünüş |
kip |
zaman |
derecelendirme |
çatı |
Sıfatlar bazı dillerde niteledikleri adlarla uyum ilişkisine giren, çoğu dilde de derecelendirme çekimi alan açık küme sözcükleridir. Belirteçler de derecelenme özellikleri bakımından sıfatlara benzeyen açık küme sözcükleridir. Doğru cevap D’ dir.
16.Soru
Konuşucuların kullandıkları dili veri olarak inceleyen ve bu inceleme sonucu hem özelde belli bir dilin kendine özgü tümce yapısını ve kurallarını betimleyen; hem de Evrensel Dilbilgisi açısından ortaya çıkan kısıtlılıkları ortaya koyan dilbilgisi türü aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Biçimsel dilbilgisi |
Betimleyici dilbilgisi |
Üretici dilbilgisi |
Kuralcı dilbilgisi |
Anlamsal dilbilgisi |
Betimleyici dilbilgisi konuşucuların kullandıkları dili veri olarak inceler ve bu inceleme sonucu hem özelde belli bir dilin kendine özgü tümce yapısını ve kurallarını betimler; hem de Evrensel Dilbilgisi açısından ortaya çıkan kısıtlılıkları ortaya koyar.
17.Soru
İngilizcede 'smellable' (koklanabilir) kelimesinin kullanımda olmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
İngilizce üretken değildir. |
Olgunun varlığının hissedilmemesidir. |
Olgunun adlandırılabilir olmamasıdır. |
Sözcüğün İngilizce türetim açısından kuraldışı olmasıdır. |
Olgunun hissedilmemesi ve adlandırılabilir olmamasıdır. |
Bir dilde yeni üretimler yapılabilmesi için öncelikle bir olgunun varlığının, maddi ya da manevi varlığının hissedilmesi ve dolayısıyla adlandırılmaya gerek görülmesi gerekmektedir.
18.Soru
''Yemek yerken okudum bu haberi.' tümcesi güzel değildir.' ifadesini aşağıdaki dilbilgisi türlerinden hangisinde görebiliriz?
Betimlemeli |
Öğretici |
Kuralcı |
Üretici |
Evrensel |
Kuralcı dilbigisi dile kuralcı bir yaklaşım içeren dilbilgisidir. Örneğin, bazı kuralcılara göre Türkçede devrik tümce kullanmak ‘güzel’ Türkçe değildir. Kuralcı dilbilgisi yaklaşımına göre Dilbilim kitaplarını karıştırırken eriştim bu bilgiye gibi bir tümce iyi bir kullanım değildir. Doğru cevap C'dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangi ek geçmiş zamanın bilgisellik kipi olarak da bilinmektedir?
-mış |
-yor |
-dığında |
-ecek |
-ken |
-dı eki geçmiş zaman belirtmekle birlikte bilgisellik kipidir. Doğru cevap A'dır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi biçimbirimin özelliklerinden biri değildir?
Sözcüklerin karşıtsal dağılımıdır. |
Tekrarlanabilir. |
Bölünebilir |
Anlamlarını koruyabilir. |
En küçük sözcük parçasıdır. |
Bir yapbozun parçaları gibi takıp çıkardığımız, anlamlarını koruyarak tekrarlanabilir olan en küçük sözcük parçalarının her birine dilbilimde biçimbirim denir. Fakat en küçük sözcük parçası olduğu için tekrar bölünemezler aksi halde anlamlarını koruma özelliklerini kaybederler. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ