Genel Dilbilim 1 Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde ünlülerin oluşturulmasında önemli olan durumlar biri arada verilmiştir?
- Dilin konumu
- Ağız açıklığı
- Dudak durumu
- Gırtlak durumu
I ve II |
I, II ve III |
I, II ve IV |
I, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Ünlülerin oluşturulmasında dilin konumu, ağız açıklığı ve dudak durumu önemlidir. Gırtlak durumu bu konu içinde belirtilmez.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kuralcı dilbilgisinin özelliklerinden değildir?
Eğitsel değeri vardır |
Dilde ileri düzeyde ayrışmalara engel olabilir |
Yargılayıcıdır |
Bilimsel yaklaşım içerir |
Öznel fikirleri yansıtabilir |
Kuralcı dilbilgisi yargı içerdiği için bilimsel bir yaklaşım olduğu söylenemez.
3.Soru
Chomsky'nin ortaya koyduğu ve dildeki soyut,bilişsel kurallar olarak ifade edilen kavram hangi seçenekte verilmiştir?
Edinç |
Edim |
Yeti |
Söz |
Sentaks |
Dildeki soyut ve bilişsel kurallar bütünü edinçtir. Edim ise kişinin yazılı veya sözlü olarak aktardığı her şeydir. Söz ve yeti kavramları ise Saussure aittir. Sentaks sözdizim demektir. Dolayısıyla doğru cevap A seçeneğidir.
4.Soru
Aşağıdaki veri setinde kullanılan bağımlı biçimbirimler dikkate alındığında seçeneklerden hangisi doğru olur?
gitti öptü
girdi gördü
Örneklerde kök albiçimliği vardır. |
Örneklerde altbiçim yoktur. |
Örneklerde dört biçimbirimcik vardır. |
Örneklerde iki biçimcik vardır. |
Örneklerde sözcüksel koşullanma vardır. |
Biçimcik, soyut biçimbirimin dilde yansıması olarak ortaya çıkan fiziksel olgudur. Biçimbirimin yazılarak ya da sesletilerek yüzeye çıkmış halidir. Aynı biçimbirimin sadece tanımlanmış ortamlarda ortaya çıkan biçimleri ise o biçimbirimin değişkeleri, yani altbiçimleridir. Bunlara biçimbirimcik de denir. Biçimbirimler, ya yerine getirdikleri anlam veya işlevin adıyla ya da gerçek dilde kullanılan altbiçimlerden biriyle küme ayracı içinde gösterilirler. Biçimbirimler de sözlükbirimler gibi soyut zihinsel simgelerdir. Bunları görmek duymak mümkün değildir. Biçimcikler ise sözcükbiçimler gibi somut yapılardır ve köşeli ayraç içinde gösterilirler. Buna göre, verilen örneklerdeki biçimbirim {GEÇMİŞ} ya da {-DI}, biçimbirimcikler (altbiçimler) ise [-ti], [-tü] , [-di], [-dü]. Buradaki her bir biçimcik, geçmiş zaman ekinin sesbilimsel koşullanma yoluyla tanımlanmış ortamlarda ortaya çıkan altbiçimleridir. Bu türden değişkenlik sadece eklerde değil tabanlarda da ortaya çıkabilir ve kök altbiçimliği olarak anılır. Ancak verilen örneklerde bu durum söz konusu değildir. Doğru cevap C’ dir.
5.Soru
Ara sözcüğü aşağıdakilerden hangisinde bir ilgeç olarak kullanılmıştır?
Arkadaşlar arası |
Ara sıra |
Ara sokak |
Dün aradı |
Ara verelim |
Ara sözcüğü A seçeneğinde ilgeç görevinde kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
"Ağaç elmayı yedi."
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki tümcenin
sözdizimsel özelliğini doğru olarak betimler?
Kurallı ve kabul edilebilirdir. |
Kuralsız ve kabul edilebilirdir. |
Kurallı ama kabul edilebilir değildir. |
Kuralsız ve kabul edilebilir değildir. |
Yanlış ve kuralsızdır. |
Kurallı ama kabul edilebilir değildir.
7.Soru
Başka bir dilden kopyalama temelinde işleyen sözcük yapma sürecine verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Ödünçleme |
Kopyalama |
Alıntılama |
Sızma |
Örnekleme |
Başka bir dilden kopyalama temelinde işleyen sözcük yapma sürecine ödünçleme denir.
8.Soru
Gönderim noktası konuşma anı olan ulan aşağıdakilerden hangisidir?
Bitmemişlik |
Yalın zaman |
Bitmişlik |
Geçmiş-geçmiş dışı |
Görünüş |
gönderim noktası konuşma anı olan ulan yalın zaman olarak adlandırılır. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
Aşağıdaki seslerden hangisi ötümlüdür?
c |
v |
f |
b |
d |
Ses tellerinin titremesi sonucu oluşan seslere ötümlü sesler denir. Bunu z sesinin oluşturulmasında görebiliriz. İşaret ya da orta parmağınızı boğazınızdaki gırtlak bölgesinin üzerine koyup z sesini çıkarırsanız, bir titreşim hissedeceksiniz; bu titreşim z sesinin ötümlü bir ses olduğunu gösterir. Hava akımı gırtlaktan geçtiği sırada, ses telleri ayrık durumdaysalar, yani aralarında bir boşluk bulunmuyorsa, oluşturulan ses ötümsüzdür. Yukarıdaki deneyi şimdi s sesiyle yapın; işaret ya da orta parmağınızı boğazınızdaki gırtlak bölgesinin üzerine koyup s sesini çıkarttığınızda, hiç bir titreşim hissetmeyeceksiniz. Bu s sesinin ötümsüz ses olduğunu göstermektedir.
Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Chomsky'e göre tüm insanlar Dil Edinme Mekanizmasıyla dünyaya gelirler. Sesler,seslerden morfemler ve bunlardan semantik oluşturarak farklı anlamlar türetirler. Bütün bu süreçler insanlarda doğuştandır.
Yukarıda verilen bilgilere göre bu kuram hangi seçenekte verilmiştir?
Davranışçılık |
Sosyal Öğrenme |
Üretici Dönüşümsel |
Gestalt Kuramı |
Bilgiyi İşleme Kuramı |
Chomsky'nin doğuştancı kuramı Üretici Dönüşümsel Dilbilgisidir. Doğru cevap C seçeneğidir.
11.Soru
I. Birbirlerinin yerine kullanılabilirler II. Bir anlam ya da dil bilgisel işleve katkı sağlarlar III. Daha küçük parçalara ayrılamazlar IV. Karşıtsal dağılımları yoktur V. Tekrarlanamazlar Yukarıda biçim birimlerle ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
I, II |
III. IV, V |
IV,V |
II,III,IV |
I,II,III |
Biçimbirimler hakkında verilen bilgilerden I,II ve III numaralı bilgiler doğrudur:
I.Birbirlerinin yerine kullanılabilirler
II. Bir anlam ya da dil bilgisel işleve katkı sağlarlar
III. Daha küçük parçalara ayrılamazlar
Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi adsal sayı çekimine girip girmemelerine göre diğerlerinden ayrılır?
Ağaç |
Meyve |
Köpek |
harf |
hava |
Adlar sayı çekimine girip girmemelerine göre, sayılabilen ve sayılamayan olmak üzere ikiye ayrılırlar. Hava sayılamayan diğerleri sayılabilen addır.
13.Soru
Altı çizili sözcükler hangi görünüş anlamını taşımaktadır?
Emzirme kadın hayatında önemli bir dönem. Her emzirme seansında bir duygusal ve fiziksel bağ yaşanıyor. Anne sütünde büyüme faktörleri bulunuyor ve enfeksiyonlara karşı koruyor.
Bitmişlik |
Bitmemişlik – ilerlemeli |
Bitmemişlik – alışkanlık |
Sonuçlu tamamlık |
Tümel tamamlık |
Bitmişlik, durum ya da olayların bütünlüğünü, bir kez olduğunu ve tamlığını; bitmemişlik ise durum ya da olayların parçalandığını ve yalnızca bir bölümünün devam etmekte ya da sık sık yinelenmekte olduğunu gösteren bakış açısının dilbilgisel karşılığıdır. Bitmemişlik görüntüsünün bu iki alt ulamı sırasıyla ilerlemeli görünüş ve alışkanlık görünüşü olarak adlandırılır. Tamamlık, geçmişin bugündeki izleriyle ilgili bir ulamdır. Sonuçlu tamamlık bugünkü bir durumun geçmiş bir olayın sonucu olduğunu, deneyimsel tamamlık bir durumun geçmişte deneyimlendiğini, tümel tamamlık eylemin geçmişte başlayıp bugüne kadar gelmiş olduğunu, yakın geçmiş tamamlık ise eylemin yakında gerçekleştiğini vurgular. Verilen örneklerde her zaman yinelenen eylemler söz konusudur. Doğru cevap C’ dir.
14.Soru
Aynı biçimin, farklı biçimbirimleri gerçekleştirmek için kullanılmasına ne ad verilir?
Ünlü değişimi |
Sıfır biçim |
Boş biçim |
Alaşım biçim |
Ünlü düşmesi |
Bazen aynı biçim, farklı biçimbirimleri gerçekleştirmek için kullanılabilir. Örneğin, İngilizcede talks ‘konuşur’ sözcüğüneki [-s] biçimi iki bilgiyi birden barındırır: üçüncü tekil şahıs ve geniş zaman. Bu yüzden de bunlara alaşım biçimler denmektedir.
15.Soru
"Hasta olduğu için hemen iyileşti."
Sözdizimsel olarak yukarıdaki cümle nasıl tanımlanmaktadır?
Kuralsız ve kabul edilemezdir. |
Kurallıdır ve kabul edilebilir. |
Kuralsızdır ama kabul edilebilir. |
Kurallıdır ancak kabul edilebilir değildir. |
Kurallı ve düzenlidir. |
Cümle söz dizimi olarak doğru ancak anlamlı değildir.
16.Soru
Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Birbirleri arasında anlam farkı yalnızca bir ses tarafından oluşturulan sözcüklere en küçük çiftler denir. |
Iki ses en küçük ikilide birbirinin yerine geçtiğinde anlamsal farklılığa yol açarsa bu iki ses o dilde birer sesbirimdir ve aralarındaki dağılım karşıtsal dağılımdır. |
Bir sesin her iki sesbirimciğinin aynı konumda değişimli olarak bulunması, o seslerin bütünleyici dağılım içinde olduklarını gösterir. |
En küçük ikilide iki ses birbirinin yerine geçme ilişkisi içinde değilse aralarındaki dağılım bütüncül dağılımdır. |
Bir sözcükte bir sesbilgisel özelliğin artı [+] değeri, diğer sözcüklerdeki eksi [-] değeri ile karşıtlık ortaya çıkardığında, o sesbilgisel özellik incelenen dil için ayırıcı özelliktir. |
Bir sesin her iki sesbirimciğinin aynı konumda değişimli olarak bulunması, o seslerin serbest dağılım içinde olduklarını gösterir.
17.Soru
Aşağıdaki hangi tamlamalardan hangisinin iç yapısı doğru olarak sınıflandırılmıştır?
Dünya- haritası tablosu |
Evcil hayvan- maması |
Akıllı - çocuk romanı |
Yorgun - kaptan gemisi |
Uzak- köy okulu |
Tamlamaların da türemiş sözcükler gibi bir içyapısı vardır. Ögeler [sokak], [hayvan] ve [barınak] olmak üzere üç sözcük değildir. [Sokak] ve [hayvan barınağı] olmak üzere bir sözcük ve bir birleşikten de oluşmaz. Bileşenleri [sokak hayvanları] ve [barınak] ögeleridir. Evcil Hayvan (Sıfat tamlaması) - Maması.
18.Soru
’’Eve vardığımda, annem yemek yapıyordu.’’ Tümcesindeki ‘-yapıyordu’ eylemi hangi dilbilgisel ulamın daha etken olduğunu göstermektedir?
Görünüş |
Zaman |
Çatı |
Kip |
Uyum |
-yapıyordu biçimini seçen ise eylemin bir bölümünü ele alarak bir başka eyleme arka plan oluşturmak istemektedir. Demek ki, bu biçimsel farklılık eylemin zamanı değil görüntülenmesindeki değişikliği yansıtmak için kullanılmaktadır.
19.Soru
Altbiçimin dilbilgisi kuralları tarafından yönetilmesi durumuna verilen isim aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Sözcüksel koşullanma |
Kök altbiçimliği |
Dilbilgisel koşullanma |
Boş biçim |
Ünlü değişimi |
Altbiçimin dilbilgisi kuralları tarafından yönetilmesi durumuna verilen isim dilbilgisel koşullanmadır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ikinci tekil adsıl uyum eki alan bir kelimedir?
paranız |
kitabın |
yaşı |
kalemim |
defteriniz |
Kitab-ın kelimesi ikinci tekil adsıl uyum eki almıştır. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ