Genel Dilbilim 1 Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Evrensel dilbilgisine göre bir yapının içinde aynı yapının yer alması kavramı aşağıdakilerden hangisidir?
Adıl-düşürme değiştirgeni |
Söz dizilimi değiştirgeni |
İçe yerleştirme ilkesi |
Kural güdümlü yapı ilkesi |
Özyineleme ilkesi |
O¨zyineleme Iilkesi bir yapının içinde aynı yapının yer almasıdır. O¨zyineleme ilkesi de diğer ilkeler gibi mutlak bir evrencedir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hem adsıl hem de eylemcil bir ulamdır?
Zaman |
Durum |
Uyum |
Görünüş |
Kip |
Uyum, tümcede iki ögenin taşıdığı yapısal ve anlamsal özellikler arasındaki uyuşmayı gösteren bir ulamdır. Adsıl uyum, adlarda sahiplik/iyelik ilişkisini gösteren iyelik ekleri biçiminde ortaya çıkar. Birçok dilde eylemler, tümcede uyum ilişkisi içinde oldukları diğer ögelerin sayı, cins, kişi bilgisiyle çelişmeyecek bir biçimde çekime girer ve uygun uyum ekleriyle donatılırlar. Doğru cevap C’ dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ödünçlemeli çeviriye örnektir?
televizyon |
doğal gaz |
radyo |
banyo |
tuvalet |
doğal gaz örnektir.
4.Soru
[s] ünsüzünün doğru tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
Ötümsüz dişyuvasıl sürtünmeli |
Ötümlü çiftdudaksıl patlamalı |
Ötümsüz patlamalı-sürtünmeli |
Çiftdudaksıl genizsil patlamalı |
Dişyuvasıl yan akıcı |
[s] oluşma noktası olarak dişyuvasıl, oluşma biçimi olarak sürtünmeli, ötümsüz bir sestir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi edilgen çatılı ve geçişsiz bir eylemdir?
sevildi |
gördü |
yaşamış |
arttırdı |
söyledi |
Eylemin edilgen olması için -il eki alması ve geçişsiz olması için de nesne almaması gerektiği düşünülürse sevildi eylemi edilgen ve geçişizdir.
6.Soru
*Bebek mama yedi yerine *Mama bebek yedi diyen bir konuşucu, edincinin hangi bileşenine ilişkin bir hata yapmış olur?
Sesbilim |
Biçimbilim |
Sözdizim |
Edimbilim |
Anlambilim |
Sözdizim, dilbilimin bir alt dalıdır. Tümcenin içindeki sözcüklerin, öbek ve öbeklerin tümce oluşturmak için hangi kurallar çerçevesinde işlediğini ve bunların dizilimlerini inceler. Verilen örnekte de bir dizlim, yani sıralama, hatası olduğundan bu sorun sözdizimin kapsamına girer. Doğru yanıt C şıkkıdır.
7.Soru
Çekimsel ve sözlüksel süreçler sonucunda oluşturulmuş, zihin sözlüğünde ayrı birer girdi olarak listelenen ancak aralarında belli bir kavramsal ortaklık bulunan sözcüklere ne ad verilir?
Eşanlamlılar |
Sözcükbiçimler |
Sözcük ailesi |
Sözlükçe |
Türemiş sözcükler |
Aralarında kavramsal ortaklık bulunan sözlükbirimlere sözcük ailesi denir. Örneğin, kitap - kitapçı - kitaplık - kitabevi, vb.
8.Soru
.........; sözcükleri tümce ve öbek içinde sıralanışlarına ve yüklendikleri işlevlere göre sınıflandırılmak için kullanılır.
Yukarıdaki tanıma göre boşluk bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?
Dağılımsal Ölçüt |
Fonolojik ölçüt |
Pragmatik ölçüt |
Biçimbilimsel ölçüt |
Değişken ölçüt |
Tanım dağılımsal ölçüt kavramına aittir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi biçimbirim türlerinden biri değildir?
Bağımlı |
Türetimsel |
Çekimsel |
Karşıtsal dağılım |
Bağımsız |
Karşıtsal dağılım biçimbirimlerin türlerinden değil özelliklerinden biridir. Doğru cevap D'dir
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ötümlü artdamaksıl patlamalı bir kelimedir?
Göl |
Zerde |
Yaz |
Şahit |
Tatil |
Göl: ötümlü artdamaksıl patlamalı
zerde: ötümlü dişyuvasıl sürtünmeli
Yaz:ötümlü damaksıl kayıcı
Şahit:ötümsüz dişyuvası-ardı sürtünmeli
Tatlı:ötümsüz dişyuvasıl patlamalı
11.Soru
Basit sözcüklerin türetim ekleri ilave edilerek karmaşık sözcükler oluşturma sürecine verilen isim aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Eklemeli türetme |
Türetme |
Yapılandırma |
Eklemesiz türetme |
Sıfır türetim |
Basit sözcüklere türetim ekleri ilave edilerek karmaşık sözcükler oluşturma sürecine eklemeli türetme denir.
12.Soru
Aşağıdakiler verilenlerden hangisi açık küme sözcük sınıflarından biridir?
Adıl |
İlgeç |
Bağlaç |
Belirleyiciler |
Sıfat |
Açık küme sözcük sınıfları: ad, eylem, sıfat ve belirteçtir. Diğerleri kapalı küme sıfat sınıfına girerler.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir ekin üretkenliğinin kısıtlı olmaması ve yeni türetimlere açık olması halidir?
Tıkama |
Yineleme |
Kapatma |
Sıfır türetim |
İşleklik |
İşleklik, bir ekin üretkenliğinin kısıtlı olmaması ve yeni türetimlere açık olması
halidir.
14.Soru
Biçimbirimler duruşları bakımından kaça ayrılır?
Üç |
İki |
Dört |
Beş |
Altı |
Biçimbirimler duruşları bakımından bağımlı
ve bağımsız olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Bağımlı biçimbirimler ek, bağımsız biçimbirimler
sözcük olarak ortaya çıkarlar.
15.Soru
Kökteki ünlünün değişmesiyle ve birtakım soneklerin eklenmesiyle durum, cinsiyet, kişi, zaman,kip, görünüş, çatı, sayı belirtebilen dile ne ad verilir?
Bükümlü diller |
Yalınlayan diller |
Eklemeli diller |
Sonekleme kullanan diller |
Sonekleme kullanmayan diiler |
Bükümlü diller , özellikle kökteki ünlünün değişmesiyle ve birtakım
soneklerin eklenmesiyle durum, cinsiyet, kişi, zaman,
kip, görünüş, çatı, sayı belirtebilir.
16.Soru
'Biçimcik’ kavramı ile ilgili aşağıda verilen bilgilerin hangisi doğruyu yansıtmaktadır?
Zihinseldir |
Soyuttur |
Yansımadır |
Bağımsızdır |
Yalındır |
Biçimcik, soyut biçimbirimin dilde yansıması olarak ortaya çıkan fiziksel olgudur
17.Soru
'Ali’nin kitabının kapağının rengi' öbeği aşağıdaki ilke ya da değiştirgenlerden hangisine örnektir?
'Ali’nin kitabının kapağının rengi' öbeği aşağıdaki ilke ya da değiştirgenlerden hangisine örnektir?
Kural güdümlü yapı ilkesi |
Özyineleme ilkesi |
İçe yerleştirme ilkesi |
Söz dizilimi değiştirgeni |
Adıl-düşürme değiştirgeni |
Ali’nin kitabının kapağının rengi
Burada Ali’nin kitabı bir ad öbeğidir ve kitabın kapağı da, kapağın rengi de diğer ad öbekleridir ve bir ad öbeği diğerinin içinde yer alarak üçlü düzlemde özyineleme oluştururlar. O¨zyineleme ilkesinin özel bir türü olan içeyerleştirme ilkesi de bir tümcenin başka bir tümce içinde yer alabilmesine ilişkin bir ilkedir.
18.Soru
Türkçe öğrenen bir çocuğun babaanne beni kayağa çıkarsana demek yerine babaanne beni kaya çıktırsana demesi, dil edinim sürecinde neyin önemini gösterir?
Uyaran yetersizliğinin |
Dünya bilgisinin |
Taklit etmenin |
Yanlış düzeltmenin |
Dil eğitiminin |
Chomsky, Eflatun’un bildiklerimizin deneylediklerimizden fazla olduğu savına benzer bir görüşle – çocukların duydukları dil verisinden çok daha fazlasını kısa zamanda öğrendiklerini göstermiştir. Bu, dil edinimi alanında uyaran yetersizliği olarak bilinir. Burada “uyaran” dil edinen çocuğun duyduğu dil verisidir. Chomsky’ye göre bu veri eksik ve yetersizdir; çocuk duyduklarından çok daha fazlasını üretir, üstelik çocuk genellemeler yaparak duymadıklarını bile üretebilir. Anadili edinimi sırasında hiç kimse çocuğa dil eğitimi vermez; hata yaptığı zaman dilbilgisi konusunda yetkin bir yetişkin tarafından yanlışı düzeltilmez. Verilen örnekte çocuk maruz kaldığı dilde duyduğu benzer örnekler temelinde (ye-yedir, giy-giydir, sev-sevdir vs.) aslında hiç duymamış olduğu bir yapıyı (çık-çıktır) üretmektedir. Bu da çocukların duyduklarından daha çok şeyi bildiklerini göstermektedir. Doğru yanıt A şıkkıdır.
19.Soru
"Tükenmez kalemle yazıyor." cümlesindeki "-le" eki ne tür bir durum ekidir?
Zaman |
Yararlanan |
Araç |
Yer |
Kaynak |
Soruda verilen cümledeki "-le" eki, eylemin gösterdiği işin hangi araçla/yolla yapıldığını anlatır ve araç durum ekidir. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Söyleyişte sesletilmeyen ama karşıtsal anlam taşıdıkları için anadili konuşucuları tarafından varlığı bilinen biçimbirime ne ad verilir?
Söyleyişte sesletilmeyen ama karşıtsal anlam taşıdıkları için anadili konuşucuları tarafından varlığı bilinen biçimbirime ne ad verilir?
Sıfır biçim |
Boş biçim |
Alaşım biçim |
Biçimbirimcik |
Altbiçim kümesi |
Tanım sıfır biçime aittir. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ