Genel Dilbilim 1 Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 9 Soru1.Soru
İngilizce "actual" sözcüğünde kaç biçim ve kaç biçimbirim vardır?
|
2 biçim, 3 biçimbirim |
|
3 biçim, 3 biçim |
|
3 biçim, 2 biçimbirim |
|
2 biçim, 7 biçimbirimbirim |
|
7 biçim, 2 biçimbirim |
act-u-al: 3 biçim, act-al: 2 biçimbirim
Doğru cevap C'dir.
2.Soru
"Kadın nihayet uyandı. Tüm gece boyunca ağladı. Gözlerini ovuşturdu, elbiselerini düzeltti. Üzgündü".
Bu kısa metindeki dilbilgisel zaman hatası nasıl düzeltilebilir?
|
"uyandı" fiilini "uyanmıştı" olarak değiştirerek |
|
"ağladı" fiilini "ağlamıştı" olarak değiştirerek |
|
"ovuşturdu" fiilini "ovuşturuyor" olarak değiştirerek |
|
"düzeltti" fiilini "düzeltmiş" olarak değiştirerek |
|
"üzgündü" fiilini "üzgündür" olarak değiştirerek |
Ağlamak eylemi konuşma zamanından önce gerçekleşmiş olmasına rağmen, kurallı bir tümce oluşturmak için anadili kullanıcılarının seçimi "ağlamıştı" olacaktır. Kadının ağlama eylemi, uyanması, ovuşturması, düzeltmesi ve üzgün olmasından önce, bunlar da konuşma zamanından önce gerçekleşmiştir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Aşağıdaki fiillerden hangisi bitmişlik ulamı içermektedir?
|
konuşuyordu |
|
seviyor |
|
dinleyecek |
|
görmüş |
|
sevmeyecek |
'Görmüş' fiilinde bitmişlik ulamı vardır. Diğer fiillerdeki -yor ve -acak eki, bitmemişlik ulamıdır.
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde ünsüzlerin oluşumunda görev alan üst oluşturucular bir arada verilmiştir?
- Üst dudak
- Üst dişler
- Diş yuvası
- Küçük dil
- Dil
- Boğaz
|
I, II, III, IV |
|
I, II, III, IV ve VI |
|
I, II, III ve V |
|
I, II, III ve VI |
|
I, II, III, IV, V ve VI |
U¨nsüzlerin oluşumunda görev alan üst oluşturucular şunlardır: üst dudak, üst dişler, diş yuvası, diş yuvası arkası, öndamak, damak, artdamak, küçük dil, boğaz, gırtlak. Dil ise alt oluşturuculardan biridir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi altbiçimin sözcüklerin anlam özellikleri tarafından yönetilmesi durumudur?
|
Dilbilgisel koşullanma |
|
Sesbilimsel koşullanma |
|
Sözcüksel koşullanma |
|
Sıfır biçim |
|
Boş biçim |
Altbiçimin sözcüklerin anlam özellikleri tarafından yönetilmesi durumu sözcüksel koşullanmadır. Doğru cevap C'dir.
6.Soru
Aşağıdaki sözcük yapılarından hangisi açık küme sözcüklerinden değildir?
|
Kadar |
|
Elma |
|
Kasap |
|
Çekirdek |
|
Başkan |
Kadar sözcüğü açık küme sözcüklerinden değildir.
7.Soru
b. *Ali [Ayşe gitti] gördü. Yukarıda yer alan iki cümleden birincisi kurallı, ikincisi ise kuralsız bir tümcedir. İkinci tümcenin neden kuralsız olduğuna yönelik aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi betimleyici dilbilgisine uygun bir açıklamadır?
|
İkinci cümle Türkçe'nin kurallarına aykırıdır ve bu şekilde konuşulmamalıdır. |
|
İyi eğitim almış kişiler ikinci cümleyi kurmazlar, bu nedenle ikinci cümle yanlıştır. |
|
Anadili konuşucularının birinci tümceyi kurmayı nasıl öğrendiği incelenmelidir. |
|
Anadili konuşucularının neden ikinci tümceyi üretmediği incelenmelidir. |
|
Bu cümleler diğer dillerle karşılaştırarak altta yatan ortak dilbilgisi keşfedilmelidir. |
Kuralcı Dilbilgisi dilin üretilmesinde belirli doğru ve yanlışlar olduğunu savunur ve buna göre ikinci cümle eğitimli kişiler tarafından asla kurulmadığı için yanlış bir cümledir. Betimleyici Dibilgisi veriye doğru-yanlış bakış açısından bakmaz ve eldeki veriyi inceler. Birinci cümlenin neden üretilebildiğini, ikinci cümlenin neden üretilemeyeceğini açıklamaya çalışır. Üretici Dilbilgisi anadili konuşucularının anadillerini nasıl öğrendiğini ölçmeyi hedefler. Evrensel Dilbilgisine göre ise dil insan bilişinin bir ürünüdür ve dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan insanların ırk, cins, kültür ve gelenek/görenek farklılıklarına bakmaksızın ortak özellikler paylaşmalıdır. Buna bağlı olarak da bu ortaklıkları keşfetmeyi amaçlar. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
"Devetabanı" sözcüğü aşağıdaki süreçlerden hangisinin bir çıktısıdır?
|
Türetme |
|
Birleştirme |
|
Sözcük biçim yapma |
|
Çekimsel süreç |
|
Çekimsel biçimbilim |
Denizanası, denizaltı gibi bileşik sözcükler iki sözlükbirimi birleştirme yoluyla oluşturulurlar. Bunun gibi hanımeli sözcüğü de hanım ve eli sözcüklerinin anlamlarını kaybederek iki sözlükbirimin birleşmesi sonucu oluşmuştur. Devetabanı da bunlara benzer bir örnektir. Doğru cevap 'B' seçeneğidir.
9.Soru
Türkçe konuşucuları, alkıyor gibi uydurma bir sözcüğü rahatlıkla eylem olarak sınıflandırabilirler. Bu durumu aşağıdakilerden hangisi açıklar?
|
Sesbilimsel ölçüt |
|
Biçimbilimsel ölçüt |
|
Merkez üyelik |
|
Merkez dışı üyelik |
|
Sözcük sınıfı |
Biçimbilimsel ölçüte göre alk'ın aldığı eklere göre bir ffil olması gerektiği anlaşılır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.