Genel Dilbilim 2 Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Eğer dinleyicinin yüzü tehdit edilmeyecekse ya da bu konuşucu bunu umursamıyorsa tümceden de anlaşılacağı gibi “Bu mektubu postaneye götür.” son derece dolaysız veya buyruk veren sözceler seçilebilir. Bu örnekten yola çıkarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
Kayıt dışı |
Olumlu yüz |
Olumlu kibarlık |
Olumsuz kibarlık |
Kayıtlı doğrudan edim |
Bir edimi en açık biçimde lafı dolandırmadan ve doğrudan gerçekleştirmek gibi kayıtlı doğrudan edimdir.
2.Soru
Metinde kullanıldığı yere göre, gönderim aracının metin sonrası gönderimine ne denir?
Artgönderim
|
Durumsal gönderim
|
Araçsal gönderim
|
Metindışı gönderim
|
Öngönderim
|
3.Soru
Edimbilim aşağıdakilerden hangisini inceler?
Dilsel anlamı |
Önermelerin doğruluk değerini inceler. |
Konuşucunun sözcesini kullanırken bağlam içinde niyet ettiği anlamı inceler. |
Dil içi anlamı inceler. |
Önermenin anlamını açıklar. |
Anlambilim, sözcük anlamını ve önermelerin doğruluk değerini; edimbilim ise konuşucunun sözcesinde dile getirmeyi amaçladığı anlamı incelemeye yöneliktir. Bir başka deyişle, edimbilimde sözcükler aracılığıyla dile getirilmeyen, yüzeyde görülmeyen anlam incelenir. Öyleyse, anlambilim dilsel anlamı, edimbilim ise konuşucunun sözcesini kullanırken bağlam içinde niyet etiği anlamı inceler.
4.Soru
“Saat 10’da okula gel” sözcesinin dinleyicinin üzerinde bu işi gerçekleştirmesidoğrultusunda yaptırım gücü. Yukarıda örneği verilen söz eylem türü aşağıdakilerden hangisidir?
Düzsöz Eylemi |
Edimsöz Eylemi |
Etkisöz Eylemi |
Yansıtıcı Eylemi |
İlan Edici Eylemi |
Sözkonusu örnekte verilen ifade etkisözdür. Etkisöz eylemleri, konuşucu, dinleyici ya da diğerlerinin duygu, düşünce, görüş ve hareketlerinde sözceler sonucunda yaratılan etkidir.
5.Soru
Searle'nin eylem grubu sınıflamasına göre 'emretmek, rica etmek, yalvarmak, izin vermek, yasaklamak, önermek, bir şey dilemek, niyaz etmek, ısrar etmek' gibi ifadeler hangi söz eylem grubuna girerler?
İddia İfadeleri (Belirtici) |
Yükümleyici |
Yönlendirici |
Yansıtıcı |
İlan edici (Bildirici) |
Amacı dinleyicinin bir iş yapmasını sağlamak olan edimlere yönlendirici denir. Emretmek, rica etmek, yalvarmak, izin vermek, yasaklamak, önermek, bir şey dilemek, niyaz etmek, ısrar etmek, gibi.
6.Soru
Aşağıdaki özelliklerden hangisi söylem topluluğu için söylenemez?
Tek başına kabulü öngören aşamalı bir süreçtir. |
Dil kullanımı işlevsel bir davranıştır. |
Dil temel toplumsallaşma sürecinden ayrıdır. |
Söylem topluluğuna katılım irade ve istekle |
Söylem topluluğunun paylaştığı ortak amaçlarla biçimlenir. |
Söylem topluluğunun özellikleri: Dil kullanımı işlevsel bir davranıştır, Dil temel toplumsallaşma sürecinden ayrıdır, Söylem topluluğuna katılım irade ve istekle gerçekleştirilen ve topluluk üyelerince kabulü öngören aşamalı bir süreçtir, Söylem topluluğunun paylaştığı ortak amaçlarla biçimlenir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iletinin sunuluş biçimlerinden biri değildir?
Anlatı |
Alıntılama |
Yansıtma |
Yeniden dile getirme |
Karşılaştırma |
Anlatı, alıntılama, yansıtma ve yeniden dile getirme iletinin sunuluş biçimlerinden biridir.
8.Soru
Tabu sözcükler bir kültürden diğerine değişiklik gösterse de her kültürde farklı konulara ilişkin sözcükler tabuyu oluşturur. “kötü hastalık”, “uzun süren bir hastalık” gibi kavramlar aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
Cinsellik |
Hastalık ve Ölüm |
Doğaüstü yer, varlık ve güçler |
Vücut salgıları ve vücut organları |
Farklı topluluklara ilişkin önyargı |
Hastalık ve Ölüm: Bu iki kavram da insanda korku ve olumsuz duygular uyandıran iki kavramdır. Almanya’da konuşulan eski İbranicede (Yidiş) bir insana bela okumak amacıyla: “Cholerya!” (kolera ol) denebilir. Türkçede ise birisine “Geber” diyerek ona ilişkin olumsuz duygularımızı dile getirebiliriz. Çağımızın hastalığı olan kanser sözcüğünün tabu olduğunu ve “kötü hastalık”, “uzun süren bir hastalık” gibi kavramlarla yumuşatılmaya çalışıldığını, ölümün “hakkın rahmetine kavuşmak”, “birisini kaybetmek” gibi yumuşatarak dile getirildiğini biliyoruz.
9.Soru
Culpeper (1996), Brown ve Levinson’ın (1987) modeline paralel olarak kabalık stratejileri önerir. Karşıdaki kişinin yüzünü korumak yerine yüze saldırı söz konusudur. Bu doğrultuda “Kişinin yüzüne dil aracılığıyla doğrudan yapılan saldırıdır. Burada yüz tehdit edici söz eylemler ve dayatmalar kullanılır. “Konuşma!”, “işine bak!”” olarak verilen açıklama aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
Sözde kibarlık |
Kibarlık uygulamamak |
Doğrudan kayıtlı kabalık |
Olumlu yüze yapılan saldırı |
Olumsuz yüze yapılan saldırı |
Doğrudan kayıtlı kabalık
10.Soru
İletişimde olaylar ile konuşma ve düşüncelerin aktarılması sırasında ortaya çıkan dilsel düzenlemeleri aşağıdakilerden hangisi gösterir?
İletişimde olaylar ile konuşma ve düşüncelerin aktarılması sırasında ortaya çıkan dilsel düzenlemeleri aşağıdakilerden hangisi gösterir?
Anlatı aktarımı |
Dil aktarımları |
Bağımsız dolaylı konuşma aktarımı |
Sözeylem anlatı aktarımı |
Bağımsız dolaysız konuşma aktarımı |
Dil aktarımları, iletişimde olaylar ile konuşma ve düşüncelerin aktarılması sıra- sında ortaya çıkan dilsel düzenlemeleri gösterir. Dil aktarımları, metinlerde olay aktarımının yanı sıra konuşma ve düşüncenin sunumu sırasında ortaya çıkan dilsel düzenlemelerin tümünü gösterir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi anlambilimde anlamı incelemeye yönelik öğelerden biridir?
Gizil, dolaylı, çıkarıma dayalı olabilen anlam |
Sözce anlamı |
Doğruluk değerinin ötesinde anlam |
Bağlamdan bağımsız anlam |
İşleve dayalı anlam |
Anlambilim ve edimbilimde anlamı incelemeye yönelik iş bölümü kitabın 121. sayfasındaki tabloda gösterilmiştir.
12.Soru
±Kurmaca nedir?
Farklı parçalardan oluşan bütünlüğün çözümlenerek sunulması ya da gerçekliğin simgelerle verilmesidir. |
Farklı şekildeki öznelliği ifade eden durumdur. |
Bir bilgiyi olgusal olarak sunmadır. |
Dış gerçekliğin doğrudan sunulmadığı, üreticinin yaratıcığını, kişisel bakış açısını simgeleyen, gerçek ya da hayal edilmiş bir evrene ait gerçeklik duygusunu uyandıran olayların anlatımıdır. |
Metin üreticisi ile alıcı arasındaki toplumbilimsel, ruhbilimsel ve(ya) etkileşimsel yakınlık ya da uzaklıktır |
±Kurmaca: Dış gerçekliğin doğrudan sunulmadığı, üreticinin yaratıcığını, kişisel bakış açısını simgeleyen, gerçek ya da hayal edilmiş bir evrene ait gerçeklik duygusunu uyandıran olayların anlatımıdır
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi karmaşık tümcedir?
Ben kimleri sevmedim ki. |
Ben kimi sevdiğimi bilemedim ki. |
Kimler beni sevdi? |
Kimler geldi geçti? |
Sen onu hiç sevdin mi? |
B seçeneğinde bir yan tümcecik ve bir ana tümceden oluşan karmaşık tümce görülmektedir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi metinde eşgönderimsel gönderim kuran temel ögelerden değildir?
Kişi adılları |
Gösterme adılları |
Gösterme sıfatları |
Dönüşlülük adılları |
Fiiller |
Metinde eşgönderimsel gönderim kuran temel öğeler şunlardır: • Burada Ø ile işaretlenen boş adıllar (Türkçe gibi bağlantılı dillerde çekimli eylem üzerindeki kişi ekleri boş adılları ulaşılır kılar.) Ayşe ve ben dışarı çıkıyoruz. Ø Alış veriş yapacağız. • Kişi adılları(= ben, sen, o, biz, siz, onlar), • Gösterme adılları(= bu, şu, o), • Gösterme sıfatları(= bu kadın, o adam vb.), • Dönüşlülük adılları(= kendi, kendisi vb.).
15.Soru
Genel anlamıyla sözcüklerin çağrışımlarının bir küme oluşturduğunu kabul etmekle birlikte, önceki yaklaşımlarda çağrışımsal ağların bir yapı barındırmamasını, eleştirir. Sonraki versiyonlarında ise bağlantılarla birlikte gerçekleşme sıklıklarının ötesinde bir rol üstlenilen ve bağlantıların kendisi bir anlam değeri taşıyacak biçimde organize edilen kuram aşağıdakilerden hangisidir?
Gönderimsellik kuramı |
İçsellik kuramı |
Anlamsal ağ kuramı |
Gösterge kuramı |
Anlamsal ağlar kuramı |
Anlamsal ağ kuramı, genel anlamıyla sözcüklerin çağrışımlarının bir küme oluşturduğunu kabul etmekle birlikte, önceki yaklaşımlarda çağrışımsal ağların bir yapı barındırmamasını, yani sözcükler arasında bir ilişki kodlaması yapılmıyor olmasını eleştirir. Klasik çağrışımsal ağ yaklaşımları bir ilişki kodlaması yapsa da bu bağlantı/çağrışım kodlaması daha çok sözcüklerin birlikte gerçekleşme sıklıklarını öne çıkarır. Anlamsal ağ kuramlarının sonraki versiyonlarında ise bağlantılar birlikte gerçekleşme sıklıklarının ötesinde bir rol üstlenirler ve bağlantıların kendisi bir anlam değeri taşıyacak biçimde organize edilir.
16.Soru
Aşağıdakilerin hangisi estetik metinlerin temel
özelliklerinden biri değildir?
Savlayıcı |
Duyuşsallık |
Akılcılık |
Anlatısal |
Betimleyici |
Savlayıcı söylem özellikleri bilgilendirici ve
olgusal metinlerin temel özelliklerindendir.
17.Soru
Bir şey söylemek aynı zamanda bir şey yapmaktır. Bir sözce doğrultunda aynı zamanda bir eylem gerçekleştirdiğimiz bu işleme ne ad verilir?
Sözce Eylem |
Söz Eylem |
Bağlam Eylem |
Söylev Eylem |
Dil Eylem |
Bizler konuşurken yalnızca dünya hakkında bir takım gerçekleri ve olguları dile getirmeyiz: Soru sorarız, emir veririz, rica ederiz. Yani, bazı sözceleri kullanarak bir edimde bulunuruz. Öyleyse, bir şey söylemek aynı zamanda bir şey yapmaktır. Bir sözce doğrultunda aynı zamanda bir eylem gerçekleştirdiğimiz bu işleme söz eylem denir.
18.Soru
Aşağıda verilen ifadelerden hangisi metin merkezi kullanıcı ölçütüdür?
Bağlaşıklık
|
Durumsallık
|
Bilgisellik
|
Amaçlılık
|
Metinlerarasılık
|
19.Soru
“Bu işlevi kullanarak anlatıcı, bir deneyimini zaman sırası içinde, bu sırayla uyumlu bir tümce kümesi biçiminde özetler ve sözel olarak metin alıcısına aktarır.” ifadesi anlatının kaçıncı temel işlevinden bahsetmiştir?
Birinci |
İkinci |
Üçüncü |
Dördüncü |
Beşinci |
Sözlü anlatı çözümlemesinin ilkelerine göre, dilsel özellikler, anlatının işlevlerini ortaya koyar. Anlatının iki temel işlevi vardır: Birinci işlev anlatının gönderge işlevi olarak adlandırılır. Bu işleviyle anlatı metni, metin alıcısını bir konuda bilgilendirmektedir. Bu işlevi kullanarak anlatıcı, bir deneyimini zaman sırası içinde, bu sırayla uyumlu bir tümce kümesi biçiminde özetler ve sözel olarak metin alıcısına aktarır.
20.Soru
I. Olumsuzlama testi
II. Bütünsellik testi
III. Sorgulama Testi
IV. Çelişki testi
V. Koşullu Yapı testi
Yukarıdakilerden hangileri, önvarsayımın varlığını
göstermek üzere anlambilimcilerin yararlandığı
testlerdendir?
II, III |
III, V |
I, II, IV |
I, III, V |
I, II, III, V |
Herhangi bir önermenin olumsuzlanması yoluyla
o önermenin önvarsayımı olarak belirlenebilecek
önermelerin varlığını sürdürüp sürdürmediğini
anlayabiliriz. Ayrıca, bir önermenin soruya
dönüştürülmesi durumunda o önermenin önvarsayımı olan
önermelerin yine varlığını sürdürdüğünü görürüz. Aynı
önermeyi koşullu bir yapının içine yerleştirdiğimizde de o
önermenin önvarsayımı olan önermelerin varlığını
sürdürdüğünü görürüz. Yani, bu açıklama göre, sırasıyla
olumsuzlama, sorgulama ve koşullu yapı testlerinden
anlambilimcilerin önvarsayımın varlığını göstermek üzere
yararlandığı görülür.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ