Genel Dilbilim 2 Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Örtüşmeme ilişkisi aşağıdakilerden hangisine işaret eder?
İki kümenin bir kesişimi olmamasını |
İki kümenin kesişim kümesi olması |
Tümcenin doğruluk koşullarının belirlenmesine |
Tümcenin doğru sayılabilmesi için zorunlu bir koşul olduğu. |
Niceleyicinin eylem öbeği ile örtüştüğünü. |
Hiçbir niceleyicisini barındıran bir ad öbeğinin gönderimini belirleyen küme, ilgili tümcenin eylem öbeğinin gönderimsel anlamını belirleyen küme ile örtüşmeme-ilişkisi içinde olmalıdır. Örtüşmeme-ilişkisi, iki kümenin bir kesişim kümesi olmaması durumuna işaret eder
2.Soru
Aşağıdakilerden hangi kuram bir sözcüğün anlamı, en basit biçimiyle, onun dünyadaki karşılığıdır der?
Gösterge |
Öznelci |
Zihinselci anlam |
İçsellik |
Gönderimsellik |
Gönderimsellik kuramına göre bir sözcüğün anlamı, en basit biçimiyle, onun dünyadaki karşılığıdır. Diğer bir deyişle, bir sözcüğün anlamı onun dış dünyada gönderim yaptığı şey, yani onun göndergesidir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi konuşma aktarımı biçimlerinden değildir?
Oluş sırası |
Anlatı |
Dolaylı konuşma |
Bağımsız konuşma |
Bağımsız dolaylı konuşma |
Konuşma aktarımı, bir anlatıcının kendisine ait olmayan ya da kendisine ait olsa da anlatım anından daha önce söylemiş olduğu bir sözü aktarmasıdır. Bu durumda biri aktarılan söz, biri de aktaran söz olmak üzere iki ayrı söz iç içe geçmiştir. Leech ve Short’tan (1981) aktardığımız konuşma aktarımı biçimlerinde, aktarıcının konuşma aktarımındaki müdahale edici rolü yukarıdan aşağı doğru azalmaktadır. Anlatı aktarımı, Sözeylem anlatı aktarımı, Dolaylı konuşma aktarımı, Bağımsız dolaylı konuşma aktarımı, Bağımsız konuşma aktarımı, Bağımsız dolaysız konuşma aktarımı.
4.Soru
Metin içinde gönderimin üye-alt küme, iyelik ilişkileri gibi yollarla çağrışımsal olarak yapılmasına ne denir?
Bağlaşıklık
|
Gönderim
|
Metiniçi gönderim
|
İlişkilendirilmiş gönderim
|
Dilbilgisel bağlaşıklık
|
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iletinin sunuluş biçimlerinden biri değildir?
Anlatı |
Alıntılama |
Yansıtma |
Çıkarım |
Yeniden dile getirme |
İletinin sunuluş biçimleri şunlardır:
• Anlatı (Gerçekleşmiş bir dizi eylemin zaman
sırası içinde aktarımı yapıldığında)
• Alıntılama (Bağımsız konuşma ve düşünce
aktarımı yapıldığında)
• Yansıtma (Bağımsız dolaysız konuşma ve
düşünce aktarımı yapıldığında)
• Yeniden dile getirme (Dolaylı ya da bağımsız
dolaylı konuşma ve düşünce aktarımı
yapıldığında)• Özetleme (Sözeylem anlatı aktarımı ve “düşünce
eylem” anlatı aktarımı yapıldığında)
6.Soru
Konuşucunun sunacağı bilgiyi en etkin şekilde aktarmak amacıyla bağlam içinde sözcesini tümce düzeyinde belli bir şekilde düzenlemesi ya da bilgiyi paketlemesi aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanır?
Bilgi Değeri |
Bilgi Yapısı |
Bilgi Geçerliliği |
Bilgi Ölçümü |
Bilgi Denkliği |
İletişim sırasında diğerlerinin ne bilip ne bilmediği konusunda bir varsayımımız vardır ve bu görüş doğrultusunda dinleyicinin söylem modellerini (bilişsel bağlamlarını) güncelleriz. Bunu yaparken de sözcelerimizi bilgi yapısına bağlı olarak dinleyicinin beklenti ve ihtiyaçları doğrultusunda güncelleriz. Bilgi yapısı, konuşucunun sunacağı bilgiyi en etkin şekilde aktarmak amacıyla bağlam içinde sözcesini tümce düzeyinde belli bir şekilde düzenlemesi ya da bilgiyi paketlemesidir.
7.Soru
Sözlü anlatı aözümlemesinin ilkelerine göre, hangi özellikler anlatının işlevlerini ortaya koyar?
Sözlü anlatı aözümlemesinin ilkelerine göre, hangi özellikler anlatının işlevlerini ortaya koyar?
Anlatılı özellikler |
Kişisel özellikler |
Dilsel özellikler |
Sözlü özellikler |
Kanıtsal özellikler |
Sözlü Anlatı Çözümlemesinin ilkelerine göre, dilsel özellikler, anlatının işlevlerini ortaya koyar. Birinci işlev anlatının gönderge işlevi olarak adlandırılır. Bu işleviyle anlatı metni, metin alıcısını bir konuda bilgilendirmektedir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çatışmacı edimsöz sınıfından değildir?
Tehdit etme |
Suçlama |
Emretme |
Azarlama |
Küfretme |
Emretme, rekabetçi edimsöz sınıfındadır.
9.Soru
Bilgilendirici metinlerin özellikleri nasıl
sıralanmıştır?
±Bakış açısı, Duyuşsallık, Uzaklık, Akılcılık, |
±Uzaklık, ±Bakış açısı, Duyuşsallık, |
+kurmaca, -sembolik, savlayıcı |
±Duyuşsallık, Akılcılık, ±Bakış açısı, |
+kurmaca, -sembolik, +nesnel |
Saukkonen’in sunduğu metin öntipleri ayrımı,
Bilgilendirici metin tipi: + - Uzaklık, + - Bakış açısı,
Duyuşsallık, Akılcılık, İsteksel.
10.Soru
Dilbilimde tür kavramının tanımı yapılırken daha özelleşmiş olarak aşağıdaki kavramlardan hangisine başvurulduğu görülür?
Özne |
Yüklem |
Söylem topluluğu |
Adıl |
Tümce |
Tür kavramı, bütün bilim alanları içinde söz konusu nesne ya da olgunun diğerleriyle olan benzerlik ya da farklılıklarını, dolayısıyla da kendine özgü niteliklerini betimlemek için insan zihninin yaptığı soyutlamayı gösteren bir kavramdır. Dilbilimde tür kavramının tanımı yapılırken daha özelleşmiş olarak söylem ve söylem topluluğu kavramlarına başvurulduğu görülmektir.
11.Soru
"Bu mektubu postaneye götür." Verilen örnek aşağıdaki hangi kavrama aittir?
Olumsuz Kibarlık |
Kayıtlı doğrudan edim |
Olumlu Kibarlık |
Yüz tehdit eden eylem |
Yüz tehdit eden eylemi dile getirmeme |
Öte yandan, bir edimi en açık biçimde lafı dolandırmadan ve doğrudan gerçekleştirmek Örnek ’deki gibi kayıtlı doğrudan edimdir:Bu mektubu postaneye götür.
12.Soru
Geçmişle ilgili bir dizi olayın, belli bir zaman sırasına göre aktarıldığı bir söylem aşağıdakilerden hangisidir?
Geçmişle ilgili bir dizi olayın, belli bir zaman sırasına göre aktarıldığı bir söylem aşağıdakilerden hangisidir?
Zaman |
Anlatı |
Söz |
Dilsel özellik |
Çözümleme |
Metindilbilim U¨nitesi’nde anlatının geçmişle ilgili bir dizi olayın, belli bir zaman sırasına göre aktarıldığı bir söylem türü olduğunu görmüştük. Dilbilim alanında genel kabul gören bu tanım çerçevesinde, anlatı söyleminin birincil özelliği, daha önce de açıkladığımız gibi, anlatılan olayların za- manda sıralanma yapısı içermesidir.
13.Soru
Metni metin yapan bileşenlerin oluşturduğu bütün olarak tanımlanan ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Bilgisellik |
Amaçlılık |
Bağlaşıklık |
Tutarlılık |
Metinsellik |
Metinsellik, metni metin yapan bileşenlerin oluşturduğu bütündür.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Werlich'in söylem sınıflamasında temel söylem türlerinde öznellik değişkenlerindendir?
Akademik savlama |
Teknik açıklama |
İzlenimsel betimleme |
Haber öyküleri |
Teknik betimleme |
Öznel: zlenimsel betimleme, Günlük kişisel öyküler, Deneme, Eleştiri, Bilgilendirme
15.Soru
Edimbilim ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Sözcüklerin ve önermelerin anlamını inceler. |
Konuşucunun niyetine ve bağlama dayalı anlamı inceler. |
Dilsel işaretleri (sözcük gibi) birbirine bağlayan biçimsel ilişkileri inceler. |
Dilsel işaretler ile işaretlerin gönderimleri arasındaki ilişkileri inceler. |
Ses ve hece dizilimi ilişkisini inceler. |
Anlambilimin kapsamı, önermenin içeriğindeki sözlüksel anlamdır; edimbilimin kapsamı ise konuşucunun niyetine ve bağlama Sözdizim, dilsel işaretleri (sözcük gibi) birbirine bağlayan biçimsel ilişkilerin, anlambilim dilsel işaretler ile işaretlerin gönderimleri arasındaki ilişkilerin ve edimbilim dilsel işaretler ile bu işaretleri kullanan ve yorumlayanlar arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Edimbilim, anlamın önerme içeriğinden ayrı, bağlama dayalı anlam unsurlarını inceleyen bir daldır.dayalı anlamdır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dolaylı ya da bağımsız dolaylı konuşma ve düşünce aktarımı yapılma durumunu ifade eder?
Yeniden dile getirme |
Yansıtma |
Alıntılama |
Anlatı |
Nedensellik |
Yeniden dile getirme, dolaylı ya da bağımsız dolaylı konuşma ve düşünce aktarımı yapılma durumunu ifade eder.
17.Soru
Metnin bağlaşık ve tutarlı olmasının yanı sıra
kullanıldığı bağlamın gerektirdiği özellikleri de taşıması
olarak ifade edilen kullanıcı merkezli metinsellik ölçütü
aşağıdakilerden hangisidir?
Durumsallık |
Kabuledilebilirlik |
Bilgisellik |
Amaçlılık |
Metinlerarası ilişki |
Kabuledilebilirlik, metnin bağlaşık ve tutarlı
olmasının yanı sıra kullanıldığı bağlamın gerektirdiği
özellikleri de taşımasıdır.
18.Soru
Aşağıda verilen paragrafta bütüncül yapıya bağlı olarak açıkça söylenmeyen (parantez içinde verilen) ifadelerdeki dilsel işlem nedir? "(Ben) Bundan 30 yıl önce, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenimime başladığımda, lisede (benim) öğrendiklerimin dışında, Türkçenin geçmişi, (Türkçenin) dünyadaki yayılımı, özellikle de (Türkçenin) gücü konusunda pek bir şey bilmiyordum."
Eksiltme
|
Değiştirme
|
Anlatı
|
Bağdaşıklık
|
Bağlaçlı bağdaşıklık
|
19.Soru
Aşağıdaki hangi tümcenin eylemi sıfattan türemiştir?
Ben güzele güzel demem, güzel benim olmayınca. |
Hayatındaki sancılı süreçlerin acısını çıkartır gibi acımasızca davranıyordu. |
Bronzlaşmak için tüm gün boyunca güneşin altında yanmaya razıydı. |
Yünlü giysilerimi sıcak suda yıkayınca çekti. |
Tutuklanan gazeteci, ancak kendisine atılan iftiraları ortaya çıkarınca aklanabildi. |
Güzel sözcüğü ad ve sıfat olarak kullanılabilir. A seçeneğindeki güzel demem öbeğinde güzel adken eylemi ise demek fiilinin olumsuz ekini almıştır. B seçeneğinde sancılı süreçler addan türemiş bir sıfattır, ancak eylemi zaten davranmak olduğu için sıfattan türemediği, fiil olduğu açıktır. C seçeneğindeki bronzlaşmak sıfattan türemiş ve burada isim olarak kullanılmıştır. Ayrıca, tümcenin eylemi olan sözcük de razı olmaktan gelmektedir. D seçeneğinde ise yünlü giysiler addan türemiş başka bir sıfat örneği oluştururken, tümcenin küçülmek anlamında kullanılan eylemi çekmek fiilinden gelir. Ak sıfatından türeyen aklanmak fiilinin yer aldığı tümcenin eylemi aklanabildi sözcüğüdür.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi metindilbilimin tanımıdır?
Metindilbilim, metni oluşturan öğelerin ve metindeki dilsel düzenlerin çözümlenmesiyle ilgili dilbilim dalıdır. |
Somut dil kullanımında bir konuşucunun iki susma arasında ürettiği söz birimidir. |
Metin tümceleri arasındaki dilsel, dilbilgisel bağlantıdır. |
Metni metin yapan bileşenlerin oluşturduğu |
Metin içinde gönderimin üye-alt küme, iyelik ilişkileri gibi yollarla ilişkisel olarak kurulmasıdır. |
Metindilbilim, metni oluşturan öğelerin ve metindeki dilsel düzenlerin çözümlenmesiyle ilgili dilbilim dalıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ