Güç Sistemleri Analizi Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 19 Soru1.Soru
Çelik zırh geçirilmiş, nötr iletkeni düşük kesitli olarak imal edilen, dört damarlı, ağır işletme şartlarına dayanıklı, sabit tesislerde kullanılan, plastik yalıtkanlı ve alüminyum iletkenli enerji kablolarının tipi aşağıdakilerden hangisidir?
B-kablo
|
F-kablo
|
Alvinal-K kablo
|
Alvinal-Z kablo
|
Alvinal-D kablo
|
2.Soru
Güç akışı kontrolünde uyartım gerilimi sabit tutularak jeneratörün giriş gücü türbün vasıtasıyla yükseltilirse güç açısı ve gerçek güç nasıl etkilenir?
Güç açısı azalır, gerçek güç azalır |
Güç açısı artar, gerçek güç artar |
Güç açısı artar, gerçek güç azalır |
Güç açısı azalır, gerçek güç artar |
Güç açısı değişmez, gerçek güç artar |
Güç akışı kontrolünde uyartım gerilimi sabit tutularak jeneratörün giriş gücü
türbün vasıtasıyla yükseltilirse jeneratöre ait rotorun dönüş hızı artar. Rotor hızının artmasına paralel olarak güç açısının değeri artar ve bu artış da jeneratörün çıkışındaki gerçek güç değerini arttırır. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Voltaj açısına bağlı olarak, voltaj açısının 90° olduğu durum için gerçek güç durumu aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
P=0 |
P=0,3Pmak |
P=0,5Pmak |
P=0,7Pmak |
P=Pmak |
Voltaj açısına bağlı olarak, voltaj açısının 90° olduğu durum için gerçek güç durumu yani P=Pmak olur.
4.Soru
Çok fazla baraya ve iletim hattına sahip olan büyük boyutlu enerji şebekelerinin izlenmesi ve kontrolü
amacıyla ana bilgisayarda sık sık güç akışı programı çalıştırılıp güç akışı hesabı yapılır. Yöntem olarak
Newton-Raphson seçilmişse, sistemin büyümesi Jacobian matrisini de oldukça büyütür. Böylece,
bilgisayarın hafıza gereksinimi artar ve yöntemin sonuca yakınsama zamanı uzar. Bu olumsuzlukları azaltmak için geliştirilen yöntem hangisidir?
Newton-Raphson Yöntemi |
Gauss-Seidel yöntemi |
Güç Akışı Yöntemi |
Brunson Yöntemi |
Hızlı Ayrışık Güç Akışı Yöntemi |
Çok fazla baraya ve iletim hattına sahip olan büyük boyutlu enerji şebekelerinin izlenmesi ve kontrolü
amacıyla ana bilgisayarda sık sık güç akışı programı çalıştırılıp güç akışı hesabı yapılır. Yöntem olarak
Newton-Raphson seçilmişse, sistemin büyümesi Jacobian matrisini de oldukça büyütür. Böylece,
bilgisayarın hafıza gereksinimi artar ve yöntemin sonuca yakınsama zamanı uzar. Hızlı ayrışık güç akışı
yöntemleri bu olumsuzlukları azaltmak için geliştirilmiştir.
5.Soru
- Jeneratörlerin, şebekeye bağlı tüm yük taleplerini ve iletim hatlarındaki toplam
güç kaybını karşıladıkları kabul edilir. - Bütün baralara ait gerilim genliklerinin nominal gerilime eşit olduğu varsayılır.
- Jeneratörlerin, kendilerine ait güç sınırlarını aşmadıkları kabul edilir.
- Transformatör ve iletim hatlarının, aşırı yüklenmeleri hesaplamalara dahil edilir.
güç kaybını karşıladıkları kabul edilir.
Dengeli, üç-fazlı ve yatışkın-durum koşulları altında enerji sistemlerinde hesaplanan güç akışı hesaplamaları için yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
i ve ii |
i ve iv |
ii ve iv |
i ve iii |
i, ii ve iii |
Üç-fazlı, dengeli ve yatışkın-durum koşulları altında enerji sistemlerinde hesaplanan güç akışı, aşağıdaki durumlarda geçerliliğini korur:
- Jeneratörlerin, şebekeye bağlı tüm yük taleplerini ve iletim hatlarındaki toplam güç kaybını karşıladıkları kabul edilir.
- Bütün baralara ait gerilim genliklerinin, nominal gerilim sınırları içerisinde olduğu varsayılır.
- Jeneratörlerin, kendilerine ait güç sınırlarını aşmadıkları kabul edilir.
- Transformatör ve iletim hatlarının, aşırı yüklenmedikleri varsayılır.
Buna göre cevap D'dir.
6.Soru
Güç akışı hesabında bara tiplerine göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Sistemde birden çok salınım barası bulunabilir. |
Gerilim kontrollü bara hesaplamalardaki referans barasıdır. |
Yük barası için ve değerleri giriş verileridir. |
Statik VAR sistemlerinin bağlı olduğu baralar yük barası sınıfına girer. |
Yük barasında güç akışı sonunda ve değerleri hesaplanır. |
Sistemde sadece bir adet salınım barası bulunur ve genellikle hesaplamalarda 1 sayısı ile numaralandırılır. Salınım barası aynı zamanda referans barasıdır. Yük (PQ) barası için ve değerleri giriş verileridir. Sistemdeki çoğu bara genellikle bu bara tipindedir. Yük barasında güç akışı sonunda, ve değerleri hesaplanır. Sistemdeki jeneratörlerin, anahtarlamalı şönt kapasitörlerin ve statik VAR sistemlerin bağlı olduğu baralar, gerilim kontrollü (PV) bara sınıfına girerler. Gerilim kontrollü barada güç akışı sonunda, ve değerleri hesaplanır. Buna göre cevap C'dir.
7.Soru
- İletim hatlarındaki arızalar sonucunda.
- Yıldırımın hatta düşmesi sonucunda.
- Geçici olaylar sonucunda.
- İletim hattındaki açma-kapama işlemlerinde.
Yukarıdakilerden hangisi enerji iletim hatlarında meydana gelen aşırı gerilimlerin sebepleri arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
II ve III |
II, III, IV |
I, II, III |
I, II, III, IV |
Enerji iletim hatlarında meydana gelen aşırı gerilimler genellikle aşağıdaki nedenlerden dolayı ortaya çıkar;
- İletim hatlarındaki arızalar sonucunda.
- Yıldırımın hatta düşmesi sonucunda
- Geçici olaylar sonucunda
- İletim hattındaki açma-kapama işlemlerinde.
8.Soru
Hat kayıpları ihmal edildiğinde, 300 km’lik hat için teorik yatışkın-durum kararlılık
limiti ne olur? (Dalga empedansı = 266,1 ?, dalga boyu= 5000 km ve VS= VR= 765 kV)
5974 MW |
5975 MW |
5976 MW |
5977 MW |
5978 MW |
Gerekli hesaplamalar yapıldığında 5974 MW bulunur.
9.Soru
Dengeli 3-fazlı ve yatışkın durumdaki güç sistemlerinde, herbir bara üzerindeki
gerilim büyüklüğünün ve faz açısının hesaplanması eşklinde ifade edilen kavram nedir?
Güç Problemi |
Güç Akışı Problemi |
Salınım Barası |
Gauss Hesaplaması |
Newton Problemi |
Güç akışı problemi; dengeli 3-fazlı ve yatışkın durumdaki güç sistemlerinde, herbir bara üzerindeki
gerilim büyüklüğünün ve faz açısının hesaplanmasıdır
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yüklenebilirlik durumu sınırlandırmalarından biridir?
Akım limiti, |
Mekanik limit, |
Manyetik limit, |
Termal limit, |
Rüzgar limiti, |
Hattın yüklenebilirlik durumu için üç temel sınırlandırma aşağıda
sıralanmıştır;
1. Termal limit
2. Voltaj-düşüm limiti
3. Yatışkın-durum kararlılık limiti
11.Soru
Gauss elemesi ve geri-çıkarım için bilgisayar tarzı matematik işlemcilerin A ve y için hangi hafıza adresine gereksinimi vardır?
A için N y için N2 |
A için N2 y için N |
A için N y için N3 |
A için N3 y için N2 |
A için N y için N2 |
Gauss elemesi ve geri-çıkarım için bilgisayar tarzı matematik işlemcilerin A için N2 hafıza adresine,
y için N hafıza adresine gereksinimi vardır.
12.Soru
Tepe kuvveti 3500 kg'dan daha fazla olan bir santrifüj santrifüj direk için beton muflar yardımıyla çiftleme yapılacaktır. Temel derinliği 3 m, boyu 27m, traversleri arası mesafe 1,5 m olan 5 traversli bir beton direk için kaç adet muf kullanılmalıdır?
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Toplam direk boyu (H), temel derinliği (t), traversler arası uzaklık (D) ve n=travers adedi-1 olmak üzere muf sayısı
ile bulunur. Buna göre; H=27 m, D=1,5 m; n=travers adedi-1=5-1=4, t=3 m olduğundan; muf sayısı ((27-6-3)/3)-1=5 olarak bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
I. Ring (Halka) şebeke
II. Ağ (Gözlü) şebeke
III. Açık (Dalbudak, radyal) şebeke
IV. Enterkonnekte şebeke
Yukarıdaki şebeke çeşitlerinden hangisi ya da hangilerinde arızalı bölge haricindeki abonelerin enerji ihtiyacı kesintisiz olarak sağlanabilir?
I, II |
Yalnız III |
III, IV |
I, II, IV |
I, II, III, IV |
Yapılarına göre şebeke çeşitleri üç ana grupta toplanır. Bunlar;
1. Kapalı (ring ve gözlü) şebeke: Bu şebekeler kapalı olarak tasarlanır ve oluşturulur. Ring şebeke ve gözlü şebeke olmak üzere iki kısımda incelenir.
a. Ring (Halka) şebeke: Birbirine paralel olarak bağlanan birden fazla besleme transformatörünün kullanıldığı kapalı şebeke tipine ring şebeke adı verilir. Ring şebekelere halka, bukle ...vb. isimler de verilmektedir. Ring şebeke tipinde besleme birden fazla transformatör ile yapıldığı için şebekenin herhangi bir noktasında oluşabilecek bir arıza durumunda şebekenin tamamı etkilenmez. Arızalı bölge haricindeki abonelerin enerji ihtiyacı kesintisiz olarak sağlanabilir. Sadece arızalı bölgenin aboneleri enerjisiz kalır. Ring şebekelerde, kapalı tip ve birden fazla besleme transformatörü kullanıldığından şebekenin iletken kesiti her yerde aynı olur; bundan dolayı daha fazla iletken kullanılır ve maliyet artar. Bu şebekelerde işletme sürekliliği ve güvencesi de üst seviyededir. OG şebekelerinin birçoğu ring şebeke türünde düzenlenir. Ayrıca köy, kasaba dağıtım şebekelerinde, endüstri işletmeleri ile benzeri işletmelerde, fabrika, motel, park, kamplar vb. yerlerin iç aydınlatmalarında ring şebeke kullanılır.
b. Ağ (Gözlü) şebeke: Beslemenin bir veya birden fazla yerden yapıldığı ve alıcıları gözlere ayırarak bir ağ şeklinde besleyen şebekelere ağ şebeke adı verilir. Şebekenin herhangi bir noktasında arıza olması durumunda sadece arızalı hatta bağlı aboneler enerjisiz kalır, diğerleri bu durumdan etkilenmezler. Arızalı hat koruma elemanlarıyla devreden çıkarılarak diğer aboneleri etkilemeden sorun giderilebilir. Bu şebekelerde iletim baraları en az iki koldan enerji almaktadır. Bu nedenle besleme sürekli şekilde yapılabilmektedir. Düğüm noktalarından beslenen baralar ve bu baralardan enerji alan abonelerde enerjinin kesilmesi çok düşük bir ihtimal dahilindedir. Düğüm noktalarından ayrıldıkça kısa-devre akımı küçülür. Bu şebekelerin kuruluşu ve bakımı zordur fakat bu sistemde gerilim düşümü oldukça küçük değerlerde olduğundan gerilim açısından verimlidir. Şebekenin gözlere kesitleri aynı olmalıdır. Eğer bu durum sağlanamıyorsa kesitler birbirine yakın olmalıdır. Kesitler aynı ise bu durum hesaplamalarda kolaylık sağlar. İşlemlerde dirençler yerine uzunluklar alınabilir. Ağ şebekelerde bütün besleme noktalarının şebekede akım dağılımı yapıldıktan sonra gerilim düşümünün maksimum olduğu noktalar belirlenir ve bütün ana kollar için aynı kesit seçilerek gerilim düşümü hesaplanır. Bulunan gerilim düşümlerinden en büyüğü, nominal gerilimin % 5'inden daha büyük olmamalıdır. Eğer hesaplamalar sonucunda bulunan gerilim düşümü, nominal gerilimin % 5'inden daha büyük ise tüm sistemin ana kollarındaki iletken kesitlerinde bir üst standart kesit seçilir. En büyük gerilim düşümünün meydana geldiği nokta için gerilim düşümü tekrar kontrol edilir. Bu defa hattaki gerilim düşümü % 5 veya % 5'in altına düşmüş ise seçilen iletken kesiti uygun demektir. Gerilim düşümünün % 5'in çok altına düşmesi de uygun değildir. Böyle olunca kesit gereğinden fazla seçilmiş demektir. Kesit küçültülerek gerilim düşümünün % 5'e yakın bir değer çıkması sağlanır.
2. Açık (dalbudak, radyal) şebeke: Beslemenin genellikle tek kaynaktan yapıldığı ve genelde nüfusun yoğun olmadığı köy, kasaba, şehir, sanayi merkezleri ve yerleşim birimlerinde kullanılan şebeke çeşitlerine açık (dalbudak, radyal) şebekeler denir. Bu tür şebekelerde tek besleme olduğundan dolayı dağıtım transformatöründen son tüketiciye kadar hat üzerinde kademeli olarak gerilim düşümü olur. Bu şebekelerin maliyetini düşürmek için dağıtım transformatörüne yakın olan hatlar kalın kesitli iletkenlerle donatılır ve tüketiciye kadar olan hat boyunca iletken kesiti giderek azaltılır. Dağıtım transformatörüne yakın olan hatlara ana hat denir. Ana hattan ayrılan ve tüketiciye kadar olan hatlara ise branşman denir. Branşmanların kesitleri, ana hatta göre küçüktür. Gerilim düşümünden minimum oranda etkilenmek için transformatör, beslenecek yerleşim merkezinin orta kısmına konur. Şebeke için en büyük hat kesiti bulunurken, şebekenin en uç noktalarındaki kolların gerilim düşümleri birbiriyle kıyaslanıp, en büyük gerilim düşümünün meydana geldiği hat parçası ile ana kolun gerilim düşümü dikkate alınarak en büyük kesit hesabı yapılır. Bu şebekeler havai hat şeklinde olabileceği gibi yeraltı kablosu ile de düzenlenebilir. Hatların geçeceği yerler; sokak ve caddelerdir. Bunlar dağıtım projelerinde belirtilir. Dalbudak şebekelerin avantajları ve dezavantajları kısaca şöyle sıralanabilir.
Avantajları:
• Arıza noktalarının bulunması kolaydır.
• Kuruluşu, işletmesi ve bakımı hem ucuz hem de kolaydır.
• Trafodan uzaklaştıkça iletken kesiti düşer ve kurulum maliyeti düşer.
• Kısa-devre gücü düşük olduğundan az sayıda kesici kullanmak yeterlidir.
Dezavantajları:
• Gerilim dengesizliği vardır ve trafodan uzaklaştıkça gerilim düşer.
• Hat üzerindeki arıza noktasından sonraki aboneler enerjisiz kalır.
• İşletme maliyeti düşüktür.
• Hatlardaki işletme verimi düşüktür.
3. Enterkonnekte şebeke: Kesintisiz bir enerji sağlamak ve mevcut enerji ihtiyacını karşılamak için, elektrik santrallerini ve bütün şebekeleri birbirine bağlayan sistemlere enterkonnekte sistem denir. Bu tür sistemlerde santral farkı gözetilmeksizin bütün santraller (HES, Termik, Doğalgaz, vb.) sisteme dahil edilir. Ayrıca santrallerin büyüklüğü veya küçüklüğü sisteme dahil olması için engel teşkil etmez. Bu sayede ülke genelinde bütün şebekeler birbirine bağlanmış olur. Bu bağlama şekli ile ülkeler arası bağlantılar da kurularak enerji alışverişi sağlanır. Enterkonnekte sistemde, arıza meydana geldiğinde sadece arızalı olan kısım enerjisiz kalır. Bu arıza, enterkonnekte sisteme bir zarar vermediğinden alıcılar arasında enerji alışverişi devam eder. Enterkonnekte şebekelerin avantajları; verimleri yüksektir, sistemde kesintisiz enerji vardır ve bundan dolayı alıcılar enerjisiz kalmaz, santraller ekonomik olarak çalışır, yedek generatör sayısı azdır. Enterkonnekte şebekelerin dezavantajları ise sistemin kısa-devre akımı çok fazladır, sistemin kısa-devre akımından alıcılar etkilenebilir, sistemin kararlılığını sağlamak zordur.
14.Soru
Türkiye’deki dağıtım sistemlerinde kullanılabilecek standart gerilimler aşağıdaki standartların hangisiyle belirlenmiştir?
TS-63
|
TS-83
|
TS-163
|
TS-183
|
TS-263
|
15.Soru
Senkron jeneratöre ait stator, dengeli üç-fazlı negatif-sıralı akımlara sahip olduğunda aşağıdakilerden hangisi olur?
Bu akımlar tarafından üretilen net mmk, rotorun dönüş yönüne ters yönde ve senkron hızdan farklı hızda döner, |
Bu akımlar tarafından üretilen net emk, rotorun dönüş yönü ile aynı yönde ve senkron hızda döner, |
Bu akımlar tarafından üretilen net emk, rotorun dönüş yönüne ters yönde ve senkron hızda döner, |
Bu akımlar tarafından üretilen net mmk, rotorun dönüş yönüne ters yönde ve senkron hızda döner, |
Bu akımlar tarafından üretilen net mmk, rotorun dönüş yönü ile aynı yönde ve senkron hızdan farklı hızda döner. |
Senkron jeneratöre ait stator, dengeli üç-fazlı negatif-sıralı akımlara sahip olduğunda; bu akımlar tarafından üretilen net mmk, rotorun dönüş yönüne ters yönde ve senkron hızda döner.
16.Soru
V = 120?140° V değerindeki tek-fazlı bir gerilim kaynağı, devreye I = 20?20° A şiddetinde akım sağlamaktadır. Akım, kaynağın pozitif ucundan çıkmaktadır. Kaynağın aktif ve reaktif gücü ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Gerilim kaynağı 1200 W aktif güç çekmektedir ve şebekeye 2078,5 VAR reaktif güç sağlamaktadır. |
Gerilim kaynağı 1200 W aktif güç vermektedir ve şebekeden 2078,5 VAR reaktif güç çekmektedir. |
Gerilim kaynağı şebekeden 1000 W aktif güç ve 866 VAR reaktif güç çekmektedir. |
Gerilim kaynağı 2255 W aktif güç çekmektedir ve şebekeye 820,8 VAR reaktif güç sağlamaktadır. |
Gerilim kaynağı şebekeye 1200 W aktif güç vermektedir ve şebekeye 866 VAR reaktif güç sağlamaktadır. |
Akım, kaynağın pozitif ucundan çıktığı için jeneratör durumu düşünülerek sağlanan kompleks güç
değerleri bulunur. Burada “Re” gerçek kısım , “Im” sanal kısım anlamındadır. Gerilim kaynağı 1200 W aktif güç çekmektedir ve şebekeye 2078,5 VAR reaktif güç sağlamaktadır.
17.Soru
Yatışkın-durum kararlılık limiti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Hat voltajının karekökü ile doğru orantılı olarak artmaktadır. |
Hat voltajının karekökü ile doğru orantılı olarak azalmaktadır. |
Hat voltajı ile doğru orantılı olarak azalmaktadır. |
Hat voltajının karesiyle doğru orantılı olarak artmaktadır. |
Hat voltajının karesiyle doğru orantılı olarak azalmaktadır. |
Yatışkın-durum kararlılık limiti, hat voltajının karesiyle doğru orantılı olarak artmaktadır.
18.Soru
Ayırıcı montajında dahili sistemlerde herbir faza ait bara, ait olduğu ana baraya sırasıyla bağlandıktan sonra işlem sırasına göre aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
Topraklama bağlantı noktası topraklama şeridi ile birleştirilir. |
Ayırıcının sabit kontağına havai hat tarafından gelen iletkenler alüminyum/bakır klemens ile bağlanır. |
Kumanda sisteminin bağlantısı yapılır. |
Herbir faz için, ana bara ile ayırıcı bağlantı noktalarının ölçüsü alınır. |
Havai hat tarafından gelen hattın iletkenlerinin boyu, ayırıcının sabit kontağına denk gelecek şekilde uygun uzunlukta kesilir. |
Ayırıcı Montajında İşlem Sırası
Harici Sistemlerde:
• Havai hat tarafından gelen hattın iletkenlerinin boyu, ayırıcının sabit kontağına denk gelecek şekilde uygun uzunlukta kesilir. Kesme işlemi yapılırken bölgenin kar, rüzgar, yağmur gibi iklim şartları göz önünde bulundurulmalıdır.
• Ayırıcının sabit kontağına havai hat tarafından gelen iletkenler alüminyum/bakır klemens ile bağlanır.
• Ayırıcının hareketli kontak tarafında bakır bağlantı noktalı sigorta altlığı bulunur. Sigorta altlığı bağlantı noktaları bakır olduğu için, bu nokta ile trafo arasında bakır iletken ölçülerek kesildikten sonra klemenslere sıkıca tutturulur.
• Topraklama bağlantı noktası topraklama şeridi ile birleştirilir.
Dahili Sistemlerde:
• Dahili sistemlerdeki ayırıcı bağlantısı baralarla yapıldığı için ayırıcı yerine sabitlendikten sonra itinayla bükümleri yapıldıktan sonra kontaklarına baralar bağlanır.
• Herbir faz için, ana bara ile ayırıcı bağlantı noktalarının ölçüsü alınır. Alınan ölçülere göre kesilen baralar uygun şekilde büküldükten sonra üzerine bağlantı delikleri açılır.
• Herbir faza ait bara, ait olduğu ana baraya sırasıyla bağlanır.
• Kumanda sisteminin bağlantısı yapılır.
19.Soru
Bir havai hattın kısa iletim hattı olarak adlandırılabilmesi için kaç km'den kısa olması gerekir?
40 |
50 |
60 |
70 |
80 |
80 km’den kısa havai hatlar kısa iletim hattı olarak adlandırılır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ