Günümüz Fıkıh Problemleri Final 19. Deneme Sınavı
Toplam 15 Soru1.Soru
”Bir kuyumcu 10 gram altını vadeyle 10 gram altın veya 75 gram gümüş karşılığında satarsa” hangi faiz durumu ortaya çıkar ?
Borç Faizi |
Fazlalık Faizi |
Veresiye Faizi |
Rehin Faizi |
Pazar Faizi |
Veresiye faizi, paranın para ile ya da malın mal ile mübadelesinde karşılıklardan birindeki vadedir. Burada fazlalık olsun ya da olmasın, karşılıklardan birinin vadeye kalması faiz kabul edilmektedir. Meselâ 10 gram altın vadeyle 10 gram altın veya 75 gram gümüş karşılığında satılırsa veresiye faizi ortaya çıkar. Burada, peşin olanın vadeli olandan daha değerli olduğu prensibi dikkate alınmıştır. Yani peşin 1000 TL vadeli 1000 TL’den daha değerlidir.
2.Soru
Zimmet sözleşmesinin yapılabileceği din mensuplarını en çok sınırlayan fukara hangisinde doğru verilmiştir?
Ebu Hanife- Ahmed b. Hanbel |
İmam Şafii- Ahmed b. Hanbel |
Ebu hanife- İmam Şafii |
İmam Malik- Ahmed b. Hanbel |
İmam Şafii- İmam Malik |
Bu konuda en çok sınırlama getiren İmam Şafii ile İmam Ahmed b. Hanbel'dir
3.Soru
I- Bir kurum veya şahsın, açtığı bir yarışmada kazananlara ödül vermesi. II-Yarışanların sadece bir kısmı para koyar ve “ben kazanırsam bir şey almam, fakat sen kazanırsan şu kadar alırsın” şeklindeki anlaşmaları. III-Yarışanların tümü ortaya para koyar ve “kazanan parayı alır ” şeklindeki anlaşmaları. Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri Kumar’a örnektir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
Alimler, kumar kapsamına girmeyen oyunların yapılış şekilleri hakkında da bilgi vermişlerdir. Buna göre: · Bir kurum veya şahsın, açtığı bir yarışmada kazananlara ödül vermesi kumar değildir. Böyle bir yarışmada para almak ve vermek helaldir. · Yarışanların sadece bir kısmı para koyar ve “ben kazanırsam bir şey almam, fakat sen kazanırsan şu kadar alırsın” şeklindeki anlaşmalar kumar değildir. Karşılıklı olarak yarışan iki kişiye bir üçüncü şahıs eklenip, yarışmayı kazanırsa, ikisinden birinin mükaafatı alması ve kaybederse bir şey ödememesi şartıyla yarışma yapılırsa kumar olmaz.
4.Soru
Peygamber efendimizin zaman zaman dinlenmek ve keyifli vakit geçirmek için gittiği sulak yerlere ne isim verilir?
Tel’a |
Tal’a |
Tal’e |
Tel’e |
Tel’ü |
Eğlence, insanın çocukluğundan ölümüne kadar devam eden bir faaliyetidir. Çocukların oyunları, aynı zamanda birer eğlencedir. Sanat, müzik, tiyatro, sinema, festivaller ve spor oyunları gibi birçok eylem eğlence kapsamına girer. Yorgunluk atmak ve dinlenmek için kırlara çıkarak yeme, içme ve oynama gibi faaliyetler de eğlencedir. Bu anlamda olmak üzere Hz. Âişe’nin rivayetine göre, Hz. Peygamber zaman zaman “tel’a” denilen sulak yerlere çıkmıştır.
5.Soru
Hisse senedinin ihracının ve borsadan alınıp satılmasının caiz olduğunu savunan araştırmacıların bazı gerekçeleri bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu gerekçelerden biri değildir?
Şirket, sermayesini belli hisselere ayırmakta ve isteyen bu hisselere sahip olmaktadır. Hisseler şirkete tabi olarak kâr ve zarara açıktır. Hisse senedine dayalı şirket nevi klasik doktrinde “mudarebe” adı altında mubah kılınmış olup, mudarebede de kâr ve zarara ortak olma esası vardır. |
Gerekli şer’î şartları taşıyan bir şirkete bu şekilde hisse senedi alarak ortak olmanın cevazında şüphe yoktur. Hatta, Batı’nın ticaret hukukundan alınan anonim şirketlerin ana hatlarıyla İslam fıkhındaki şirket türleri içinde mütalaa edilebileceği, dinin temel ilke ve kurallarından biri ile çatışmadığı sürece, ihtiyaç ve kalkınma sonucu ortaya çıkan kamu yararına yönelik olan bu nevi gelişmelerin alınmasında dini bir sakıncanın olmadığı da açıktır. |
Esasen faaliyet alanı mubah konular olmakla beraber bazı haram işlere taraf olması sebebiyle şirketin kârına haram kazanç karışmış ise, söz konusu şirketin hisse senetlerini elinde bulunduran pay sahiplerinin bu miktarı yaklaşık olarak hesaplayıp kendisinin hayır ve hasenat niyeti ile olmaksızın- fakirlere harcaması tavsiye edilmiştir. |
Hisse senedinin bir ortaklık belgesi olarak değil de bağımsız bir mal şeklinde alınıp satılmasından hareketle hisse senedi satışının caiz olmayacağı tezi de doğru değildir. Muamelelerde mubahlık asıl olduğundan, kendi başına bir mal haline gelmiş, alım satımıyla kâr hesaplanan bir hisse senedinin cevazını engelleyen güçlü bir gerekçe mevcut değildir. |
Hisse senetlerinin alım satımını kural olarak caiz gören bu araştırmacılar da, şirketin dinen caiz olmayan alanda faaliyet göstermemesi gerektiği kaydına önemle işaret etmekte, anonim şirketlerin işleyişindeki aksaklıklara ve haksızlıklara dikkat çekmekte, itibari kıymetinden daha düşük bedelle hisse senedi ihracına, imtiyazlı hisse senetlerine, belli mağduriyetlere sebep olmaları açısından itiraz etmektedirler. Ancak, bu olumsuzlukların borsada hisse satışının cevazını etkilediğini düşünmemektedirler. |
C şıkkında menkul kıymetlerin borsa ortamında alım satımının meşrû olup olmadığı ile ilgili bilgi verilmektedir. Gerekçeler verilmemiştir.
6.Soru
Arapça literatürde daha çok “sûret” kelimesi ile karşılanan ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Resim |
Heykel |
Tiyatro |
Kumar |
Biniclilik |
Resim, Arapça literatürde daha çok “sûret” kelimesi ile karşılanmıştır. Sûret, Arapça’da “şekil, biçim, görünüş ve resim” anlamında kullanılmaktadır. Timsâl kelimesi de anlam bakımından sûrete yakındır. Sûret ile timsal kelimelerini eş anlamlı görenler de vardır.
7.Soru
Bir anonim şirketin sermayesinin eşit paylara bölünmesi sonrasında bu paylardan her birini temsil eden kıymetli evraktır.
Yukarıdaki tanım aşağıdaki kavramlardan hangisine aittir?
Hisse senedi |
Tahvil |
Gelire endeksli senet |
Kâr ve zarar ortaklığı belgeleri |
Hazine bonosu |
Hisse senedi: Bir anonim şirketin sermayesinin eşit paylara bölünmesi
sonrasında bu paylardan her birini temsil eden kıymetli evraktır. Bu senet hem bir ortaklığı hem de mülkiyeti temsil eder.
8.Soru
Kredi kartı anlaşmasında banka, kart hamiline kefil olmakta ve verdiği kart ile yapılan mal ve hizmet alımlarının karşılığını ödeyeceğini taahhüt etmektedir. Bu işlemde kartı sağlayan banka ile müşteri arasında ilişkiye İslam hukukunda verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Kefalet Akdi |
Vekalet Sözleşmesi |
Havale |
Murabaha |
Mudarebe |
Kredi kartı anlaşmasında banka, kart hamiline kefil olmakta ve verdiği kart ile yapılan mal ve hizmet alımlarının karşılığını ödeyeceğini taahhüt etmektedir. Bu işlemde kartı sağlayan banka ile müşteri arasında İslam hukukundaki kefâlet akdi tahakkuk etmektedir
9.Soru
Katılım bankacılığı kurumlarına katılım hesabı yoluyla para yatıranlar, belirlenen süre sonunda kâra veya zarara ortak olduklarını bilmekte, katılım bankası da bu sermayeyi borç olarak değil ortaklık sermayesi olarak kabul etmektedir. Dolayısıyla kurum ile hesap sahibi arasındaki ilişki ortaklık ilişkisidir. Bu tür ortaklıklara Fıkıhta ne ad verilir?
Mudarebe |
Murabaha |
Cari Hesap |
Öz Sermaye |
Mevduat |
Katılım hesaplarında kâr ve zarara katılma şartı, bu tür hesapları faizli uygulamadan ayıran en önemli farklılıktır. Katılım bankacılığı kurumlarına katılım hesabı yoluyla para yatıranlar, belirlenen süre sonunda kâra veya zarara ortak olduklarını bilmekte, katılım bankası da bu sermayeyi borç olarak değil ortaklık sermayesi olarak kabul etmektedir. Dolayısıyla kurum ile hesap sahibi arasındaki ilişki ortaklık ilişkisidir. Bu tür ortaklıklara Fıkıhta mudârebe adı verilir.
10.Soru
Elektroşok verilerek bayıltıldıktan sonra kesilen hayvanın etini yemenin hükmü aşağıdakilerden hangisidir?
Haram |
Helal |
Mekruh |
Mübah |
Günah |
Hayvana, kesim sırasında acı çekmemesi ya da daha az acı hissetmesi
amacıyla elektrik şoku uygulanması, prensip olarak mümkün ve caizdir. Bu
şekilde sersemletilmiş ya da bayıltılmış hayvan ölü olmadığından, dinî usule
uygun şekilde kesilmesi halinde eti helaldir. Fakat şok uygulaması, hayvanı
bayıltma seviyesini aşıp ölümüne yol açmamalıdır. Aksi takdirde hayvan
murdar sayılacağından eti yenilemez.
11.Soru
Düğün ziyafetinde müzik icra etmenin mubah ve müstehap olduğu da ifade eden fakihlerin dayanak noktası nedir?
Müziğin sırf müzik olduğu için çalınması. |
Müziğin meşru evlilikleri gizli olandan ve zinadan ayırması. |
Müziğin kulağa hoş gelmesi. |
Düğünlerde güzel sesli kimselerin şarkı söylemesi. |
Güzel müziğin Allah ve peygamber sevgisine yol açması. |
Bir hadisi şerifte Hz. Peygamber “Nikâhı etrafa duyurun, onu mescitlerde yapın ve tefler çalın” demiştir. Bu ve benzeri rivayetleri dikkate alan fakihler, düğün ziyafetinde müzik icra etmenin mubah, üstelik bunun meşru evlilikleri gizli olandan ve zinadan ayırdığı için müstehap olduğu ifade etmiştir.
12.Soru
Kur'an'da etinin haram olduğu isim verilerek belirtilen hayvan aşağıdakilerden hangisidir?
ehlî eşek |
kertenkele |
ıstakoz |
domuz |
at |
Kur’ân’da etinin haram olduğu belirtilen tek hayvan domuzdur.
13.Soru
Anonim şirketlerin kâr ve zararda ortak olmak üzere finansman ihtiyaçlarını karşılamak için yurt içinde ve yurt dışında satılmak üzere çıkardıkları kıymetlere ne ad verilir ?
Kâr ve zarar ortaklığı belgeleri: |
Gelire endeksli senet |
Hisse senedi |
Tahvil |
Kupon |
Kâr ve zarar ortaklığı belgeleri: Anonim şirketlerin kâr ve zararda
ortak olmak üzere finansman ihtiyaçlarını karşılamak için yurt içinde ve yurt
dışında satılmak üzere çıkardıkları kıymetlerdir. Bu belgeler sahiplerine
işletmenin kâr ve zararına katılma hakkı vermekle beraber, bir pay senedi
değildir.
14.Soru
hisse senetlerinin hükmü incelenirken hisse senedini çıkaran şirketler ilgili olarak hangisi incelenmemiştir?
Küçük pay sahiplerinin haklarının ihlal edilme olasılığı |
Şirketlerle ilgili yönetmeliklerin ıslah edilmesinin gerekliliği |
Şirketin haram alanlarda faaliyet gösterip göstermediği |
Bazı önemli konuların şirketlerin yönetim kurulunun insafına bırakılmış olması |
Menkul kıymetler borsasındaki spekülasyonların hisse senetlerine yansımaları |
Borsayla ilgili sorunlar şirketlerle ilgili sorunlar başlığı altında incelenmez.
15.Soru
Hâmiline sadece hesabında para bulunduğunda harcama imkanı veren kartlara verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Kredi Kartı |
Pos |
Debit Kart |
Tek Çekim Kartı |
Bonus Kart |
Debit kart: Hâmiline sadece hesabında para bulunduğunda harcama imkanı veren kartlardır. Bu tür kartların faydası, kişiyi nakit taşıma külfetinden kurtarmasıdır. Bunlarla yapılan harcamalar, doğrudan hesaptaki paradan kesildiği için faizli bir muameleye konu olmamaktadır