Haber Toplama Teknikleri Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Son söz bilirkişi raporunda"
"Üç yıldır süren davada tanıkların dinlenmesi tamamlandı."
"301 kişinin hayatını kaybettiği maden kazasında son aşamaya gelindi. Manisa 3. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edilen davada bilirkişi raporunun incelenmesi için duruşma 30 Ekim 2019 tarihine ertelendi."
Yukarıdaki habere ilişkin haber değeri aşağıdakilerden hangisidir?
Uygunluk |
Kompozisyon |
Devamlılık |
Heyecan |
Olumsuzluk |
Arkası gelen, bir an içinde olup bitmeyen olaylar gazeteciler için ilgi çekici olduğu gibi önemlilik düzeyine ve toplumda gördüğü tepkiye göre uzun süre gündemde kalabilir.
2.Soru
Röportaj türleri içinde röportajı yapan kişinin belirleyiciliğinin en yüksek olduğu tür aşağıdakilerden hangisidir?
haber |
portre |
gezi |
spor |
eğlence |
Gezi Röportajı
Bir yöre ya da izlenilen bir rota üzerine elde edilen gözlemleri, sorunları, yeni insanları, halkları kitle iletişim araçları ile aktarmak için yapılan röportajlara gezi ya da izlenim röportajı denir. Bu röportaj türünün birinci karakteri röportajcının kendisidir.
Röportaj türleri içinde röportajı yapan kişinin belirleyiciliğinin en yüksek olduğu başka bir anlatımla en öznel türdür.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber kaynakları sınıflandırmasında "mesajdaki konumu açısından" kaynaklardan biridir?
Gerçek kişiler |
Açık kaynak |
Yazılı kaynak |
Resmi kaynak |
Spor çevreleri |
Mesajdaki konumu açısından haber kaynakları şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
- Açık kaynak
- Gizli maskeli kaynak
- Belirsiz kaynak
4.Soru
"Türkiye'de gazetelerde genellikle deneyimli polis-adliye muhabirleri, ...... olarak görevlendirilmektedir" ifadesindeki boşluğu aşağıdakilerden hangisi doğru olarak tamamlar?
Editör |
İstihbarat şefi |
Haber müdürü |
Ekonomi muhabiri |
Magazin muhabiri |
İstihbarat Şefi:
Türkiye’de gazetelerde genellikle deneyimli polis-adliye muhabirleri, istihbarat şefi olarak görevlendirilmektedir. Servisin haber ağı düzenlemesini yapan istihbarat şefi, hangi bilginin haber değeri taşıyıp taşımadığını çok iyi bilmek zorundadır. İstihbarat şefi, sabah, oldukça erken işe başlar. İstihbarat
şefi için sabah işe erken başlamak bir zorunluluktur. Şef, muhabirler gazeteye gelmeden önce masasında olmak zorundadır. Çünkü istihbarat şefinin günlük gazeteleri rahatlıkla inceleyebilecek zamana ihtiyacı vardır. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Aşağıdaki haber değerlerinden hangisi bir olayın ilgilendirdiği kişi sayısı ve yarattığı etki ile haber olma ihtimalinin yükselmesi arasındaki bağıntıyı ifade eder?
Büyüklük |
Önemlilik |
Güncellik |
Yakınlık |
İlginçlik |
Bir olay ne kadar çok kişiyi ilgilendirirse yarattığı etki ne kadar büyükse haber olma ihtimali o kadar çok artar.
6.Soru
Aşağıdaki söyleşi türlerinden hangisi konuya odaklı şöyleşilerden biridir?
Sokak söyleşileri |
İnternet söyleşisi |
Renkli haber söyleşisi |
Telefon söyleşisi |
Basın toplantısı söyleşileri |
Konuya odaklı söyleşiler; Sıcak haber için yapılan söyleşiler, Soruşturmacı gazetecilik için yapılan söyleşiler ve Renkli haber için yapılan söyleşilerden ouışur.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberlerin toplanması, seçilmesi ve elenmesinde etkili olduğu düşünülen bir kaç temel yaklaşımdan birisi değildir?
Gazeteci merkezli |
İç etmenler etkisi |
Çıkar ilişkisi |
Dış etmenler |
Mesleki rutinler |
Haberlerin toplanması, seçilmesi ve elenmesinde etkili olduğu düşünülen bir kaç temel yaklaşım şu şekilde sınıflanmıştır: (Altschull, 1984)
Olay merkezli
Mesleki rutinler
Gazeteci Merkezli
Dış Etmenler
Kamusal ilişki
Tecimsel ilişki
Çıkar ilişkisi
Biçimsel olmayan ilişki
8.Soru
"............... amaç, görüşülen kişinin
yaşam öyküsü, sosyal çevresi, hobileri, çalışmaları gibi pek çok öğeyi sorgulayarak kişiliğini tanıtmaktır."
Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yere getirilebilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Röportaj |
Portre röportaj |
Haber röportaj |
Gezi röportajı |
Söyleşi |
Röportaj denildiğinde akla ilk gelen tür portre röportajdır. Portre röportajda amaç, görüşülen kişinin
yaşam öyküsü, sosyal çevresi, hobileri, çalışmaları gibi pek çok öğeyi sorgulayarak kişiliğini tanıtmaktır.
Bu röportaj türünde, röportajı yapanın anlatımı, yorumu ve gözlemleri ön plana çıkar.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi magazin gazetecilerinin haber kaynaklarından biri değildir?
Basın Bültenleri |
Yapım Şirketleri |
Kuruma Gelen İstihbaratlar |
Ankara Bürosu |
Muhabirin Haber Kaynakları |
Magazin muhabiri, okuyucuların ilgisini çekebilecek konularda haber hazırlar. Magazin gazetecilerinin haber kaynakları, diğer habercilik kaynaklarına göre daha geniştir. Haber toplanırken yararlanılan haber kaynaklarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
-
U¨nlü kişiler
-
U¨nlülerin kişisel internet siteleri
-
İnternet siteleri
-
U¨nlülerin Twitter ya da Facebook gibi sosyal ağlardaki hesapları
-
U¨nlülerin sıklıkla gittikleri kuaför, lokanta vb. meka^nların çalışanları
-
U¨nlülerin basın danışmanları, menajerleri
-
Yapım şirketleri
-
Kuruma gelen istihbaratlar
-
Basın bültenleri
-
Muhabirin haber kaynakları
-
U¨nlülerin katıldıkları programlar, verdikleri röportajların yayınlandığı dergiler gibi diğer kitle iletişim araçlarının yayınları,
-
Büyük oteller veya tatil köyleri
-
Büyük eğlence merkezleri
-
Sokaktaki insanlar vb.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberin yapısı bakımından yapılan sınıflama içinde yer alır?
Gizli maskeli kaynak |
Özel tüzel kişiler |
Yazılı kaynaklar |
Görsel kaynaklar |
Resmi kaynaklar |
Haberin yapısı bakımından yapılan sınıflamada haber kaynakları 4 ayrı kategoride toplanmıştır. Bunlar; resmi kaynaklar, özel kynaklar, haber ajansları ve diğer haber organlarıdır.
11.Soru
Hangisi medya sahipliği ve kontrolünü benimseyen model türüdür?
Manipülasyon modeli |
Kitle medyası modeli |
Doğrusal iletişim modeli |
Propaganda modeli |
Haber değeri modeli |
Manipülasyon Modeli, medya sahipliği ve medyanın kontrolü üzerine kapsayıcı bir modeldir. Medya ve gazeteciler medya sahiplerinin çıkarları üzerinde doğrudan rol alan aktörler olarak görülmektedir.
12.Soru
Cumhurbaşkanlığının aldığı bir kararla ilgili olarak muhalefet partilerinin
sözcülerinin görüşlerinin alındığı toplantılar hangi söyleşilere örnek olarak gösterilebilir?
Sokak Söyleşileri |
Basın Odası Söyleşisi |
Panel Söyleşisi |
Basın Toplantısı Söyleşi |
Yüz Yüze Söyleşi |
Panel Söyleşisi:
Bir konu hakkında bilgi sahibi kişilerin görüşlerini yansıtmak için yapılan söyleşilerdir. Daha çok aynı
konu hakkında farklı görüşlere sahip grupların, kurum ya da kuruluşların temsilcilerinin görüşlerinin
alındığı söyleşilerdir. Cumhurbaşkanlığının aldığı bir kararla ilgili olarak muhalefet partilerinin
sözcülerinin görüşlerinin alındığı toplantılar panel söyleşilerine örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.
13.Soru
Gazete veya televizyon organizasyonuna yayın periyodu içinde gelen, haber, yorum ve görsel malzemenin, söz konusu gazetenin veya televizyonun yayın kimliği ve yayın politikasına uygun olarak seçilmesi işlemi ne olarak adlandırılmaktadır?
Kapı eşiği |
Eşik bekçiliği |
İmtiyaz sahibi |
Genel yayın yönetmeni |
Yazı işleri müdürü |
Gazete veya televizyon organizasyonuna yayın periyodu içinde gelen, haber, yorum ve görsel malzemenin, söz konusu gazetenin veya televizyonun yayın kimliği ve yayın politikasına uygun olarak seçilmesi işlemi “eşik bekçiliği” olarak adlandırılmaktadır.
14.Soru
Habere ilişkin detay bilgiler hangi kısımda işlenmelidir?
Haberin giriş cümlesinde |
Haberin ana başlığında |
Haberin gövde kısmında |
Haber fotoğrafının altında |
Haberin son cümlesinde |
5N 1K, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim, sorularına yanıt arar.
Bu sorular bütün dünya dillerindeki ortak soru sözcükleridir. Türkçede bu altı soru sözcüğünden başka soru sözcüğü yoktur. İşte bu nedenle bir olayın haberleştirilmesinde bu soruların yanıtları verildiğinde her şeyin cevabı verilmiş olacaktır.
5N 1K denilen bu soruların hazırlanan haberlerde mutlaka bulunması gerekmektedir. Aksi takdirde haber eksik olur. Habercilikte, bu soruların cevapları okuyucuya net olarak sunulmalıdır:
• Haber metinleri, haber girişi ve haber gövdesi olarak iki kısma ayrılır.
• Giriş cümlesinde 5N 1K formülünün öğelerinin, gövdede de geriye kalan detay bilgiler işlenmelidir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberlerin toplanması, seçilmesi ve elenmesinde etkili
olduğu düşünülen temel yaklaşım sınıflandırmalarından biri değildir?
Olay Merkezli |
Mesleki Rutinler |
Gazeteci Merkezli |
Dış Etmenler |
İç Etmenler |
Haberlerin toplanması, seçilmesi ve elenmesinde etkili
olduğu düşünülen bir kaç temel yaklaşım şu şekilde sınıflanmıştır: (Altschull, 1984)
Olay merkezli: Olayların gerçekliğini tamamen ve özünü bozmaksızın kitle iletişim araçları ile
okuyucu, dinleyici ve izleyicilere taşınması düşüncesi “Ayna” yaklaşımı altında verilmektedir. Haberi
toplumun aynasıdır. Haber içeriği tamamen gerçeği aynanın gerçekliğini yansıtmakta haber içeriği
medyaya bilgi verenler ile konuyu haber olarak seçenler arasında dengelenmektedir.
Mesleki rutinler: Mesleki uygulamalar yaklaşımına göre gazetecilerin haber toplama yöntemleri
işverenin kurumsal gereklilikleri nedeniyle etkilenmekte ve gazetede yer alan haberin içeriğini
farklılaşma yapabilmektedir.
Gazeteci Merkezli: Haber toplama gazeteci merkezlidir. Tarihsel bir gelenekle haberi şekillendirme
süreci gazetecilerin mesleki yargıları altında yapılmaktadır. Gazetecilere özgü faktörler haberin
toplanmasını ve yayınlanmasını etkilemektedir. Bu yaklaşıma göre gazetecilerin toplumdaki rolü,
gerçekliğin içindeki sahte görüntünün açığa çıkartılmasında gazetecilere rehberlik etmektedir. Başka bir
deyişle standartlarıyla ve sapmalarıyla beraber gazeteciler toplumun kendilerine biçtiği değerden
kaynaklanan bir güçle hareket etmektedirler.
Dış Etmenler: Haber toplama dış etmenlerden etkilenmektedir. Başka bir söyleyişle gazeteciler
haberleri toplarken ekonomik güçler, kültür, gelenekler ve dinleyiciler gibi etmenlerden
etkilenmektedirler. “Piyasa” koşullarının gazetecilikte medya içeriğini etkilemesi, iletileri hem izleyicinin
isteklerine hem de ihtiyaçlarına göre hazırlamaya neden olmaktadır. “Kitle Manipülasyonu” yaklaşımında
medya içeriğinin toplumun güçlü üyeleri tarafından etkilendiği kabul edilmektedir. Medya içeriğindeki
ideolojinin belirlenmesinde medya içeriğini finanse edenler en önemli rolü üstlenmektedir. Medya
yatırımcılarının ideolojisi ile haber içeriği arasında dört temel ilişki olduğunu söylemektedir. Ülkeden
ülkeye değişen kitle iletişim sistemleriyle beraber bu sistemlerin farklı yapıdaki çalışma yöntemleri de
değişmektedir.
Kamusal ilişki: Gazete, dergi, radyo ve televizyon yayınlarının içeriği resmi yasalarla, yönetmeliklerle
belirlenmiştir. Haber medyası kamu/devlet teşebbüsü olduğu gibi yönetiminin bir kısmı devlet
kontrolünde de olabilmekte ya da lisans sözleşmeleriyle yayınları kontrol altında tutulabilmektedir. Hiçbir
ülkede tam özgürlük söz konusu değildir yayın kuruluşunun serbestlik derecesi verilen özerklik ile
belirlenir.
Tecimsel ilişki: Haber içeriği reklam verenlerin, yayın kuruluşunun sahip ya da sahipleri ve diğer
yayıncıların bulunduğu ticari ortak ve müttefiklerin görüşlerini, uygulamalarını yansıtmaktadır. Bu ilişki
düzeyinde piyasa şartlarında ekonomik etkenler belirleyici olmaktadır.
Çıkar ilişkisi: Medya içeriğinde yayın kuruluşunun bağlantılı olduğu sermaye girişimi, siyasi parti ve
dini grupların yansımaları görülebilmektedir.
Biçimsel olmayan ilişki: Medya içeriği, uygulamak istedikleri amaçları garanti altına almak için
doğrudan parasal destek veren yakınların, arkadaşların ya da tanıdıkların tercihlerini yansıtmaktadır.
16.Soru
Halkın çoğunluğunun ilgi duyacağı ve hoşlanacağı eğlence, sıradışı hikayeler gibi çeşitli konulardan söz eden haberler aşağıdakilerden hangisidir?
Magazin haberleri |
Spor haberleri |
Eğitim haberleri |
Kültür-Sanat haberleri |
Ekonomi haberleri |
Magazin yaygın bir biçimde toplumda ilgi gören ancak toplum yaşamını doğrudan ilgilendirmeyen olaylar ve bireyler hakkındaki haberlerdir. Yurt ve dünya çapında tanınan eğlence ve şov dünyasındaki halkın gözü önüne sunmaktadırlar. Ayrıca sıra dışı, ilginç öyküler de magazin haberciliğinin konuları arasındadır.
17.Soru
Tüm haber servislerinden gelen haber akışını takip eden ve servislerle yazı işleri kadrosu arasındaki koordinasyonu sağlayan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Haber müdürü |
Yazı işleri müdürü |
Genel yayın yönetmeni |
İstihbarat şefi |
İmtiyaz sahibi |
Gazete, dergi ya da televizyon organizasyonunda tüm haber servislerinden gelen haber akışını takip eden ve servislerle yazı işleri kadrosu arasındaki koordinasyonu sağlayan kişi haber müdürüdür. Tüm Haber Servisleri ile Haber Merkezi, haber müdürüne bağlı olarak çalışır. Haber müdürü ise yazı işleri müdürüne karşı sorumludur.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, iletişim araçları aracılığıyla kitle iletişim araçları üzerinden yapılacak yayınlarda öne çıkan etmenler için söylenemez?
Teknik aksaklıklara açıktır |
Söyleşiyi yapan ve söyleşi yapılanın aynı mekânda bulunmamaları söyleşi yapılan konuğun konuya odaklanmasını kolaylaştırır |
Söyleşi yapılan kişinin bulunduğu mekândaki karmaşa ve gürültünün önlenmesi çoğunlukla olanaksızdır |
Konuğun neler söyleyeceğinin önceden bilinmesi olanağı yoktur. Bu nedenle bir risk taşır |
Faks, e-posta ve kısa mesaj servisleriyle gönderilen görüşlerin gerçek olup olmadığı izlerkitle tarafından şüphe ile karşılanan bir durumdur |
İletişim araçları aracılığıyla kitle iletişim araçları üzerinden yapılacak yayınlarda şu etmenler öne çıkar:
• Teknik aksaklıklara açıktır.
• Söyleşiyi yapan ve söyleşi yapılanın aynı mekânda bulunmamaları söyleşi yapılan konuğun konuya odaklanmasını zorlaştırır.
• Söyleşi yapılan konuğun uzman olmaması görüş bildirmek için programa katılması canlı yayınlarda kullanılan yöntemlerden biridir. Bu durumda konuğun neler söyleyeceğinin önceden bilinmesi olanağı yoktur. Bu nedenle bir risk taşır.
• Söyleşi yapılan kişinin bulunduğu mekândaki karmaşa ve gürültünün önlenmesi çoğunlukla olanaksızdır.
• Faks, e-posta ve kısa mesaj servisleriyle gönderilen görüşlerin gerçek olup olmadığı izlerkitle tarafından şüphe ile karşılanan bir durumdur. Doğru cevap B'dir.
19.Soru
I. Gözlem
II. Görüşme
III. Arşivcilik ve istihbarat
Yukarıdakilerden hangisi haber toplama yöntemlerinin en önemlilerindendir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
II ve III |
I, II ve III |
Haber toplama yöntemlerinin en önemlileri gözlem, görüşme ve röportajlar, araştırma ve arşivcilik ve istihbaratlardır.
20.Soru
Bir olayın bir gün içinde ne kadar sıklıkla görülürse görülsün diğer haberlere de dengeli biçimde yer verilmesi ve haberlerde yer alan ve toplumda güvenilirliği ve önemi bilenen kurum ya da kuruluşlarla ilgili olarak olumlu ve olumsuz olayların dengeli bir biçimde ve aynı anda verilmesi aşağıdaki haber değerlerinden hangisine karşılık gelmektedir?
Bir olayın bir gün içinde ne kadar sıklıkla görülürse görülsün diğer haberlere de dengeli biçimde yer verilmesi ve haberlerde yer alan ve toplumda güvenilirliği ve önemi bilenen kurum ya da kuruluşlarla ilgili olarak olumlu ve olumsuz olayların dengeli bir biçimde ve aynı anda verilmesi aşağıdaki haber değerlerinden hangisine karşılık gelmektedir?
Heyecanlılık |
Mizah |
Kompozisyon |
Kişiselleştirme |
Cinsellik |
KOMPOSİZYON
Haberlerin belli bir kompozisyonda verilmesiyle haberler arasında denge sağlanmaya çalışılır. Bir olay bir gün içinde ne kadar sıklıkla görülürse görülsün diğer haberlere de dengeli biçimde yer verilmelidir. Bununla birlikte haberlerde yer alan ve toplumda güvenilirliği ve önemi bilenen kurum ya da kuruluşlarla ilgili olarak olumlu ve olumsuz olayların dengeli bir biçimde ve aynı anda verilmesi söz konusu olabilir
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ