Haber Toplama Teknikleri Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Haber kaynağı isminin yazılmamasını isteyebilir. Böyle bir durumda muhabir kaynağı ile ilgili ne tür bir aktarım yapmalıdır?
"Anonim kaynaklardan" demelidir. |
"Bilinmeyen bir kaynaktan" demelidir. |
"İsmini vermek istemeyen bir kaynaktan" demelidir. |
"Yetkililerden aldığımız bilgiye göre" demelidir. |
"Edinilen bilgiye göre" demelidir. |
Haber kaynağı mutlaka belirtilmeli; ama riske de girilmemelidir. Kaynak belirtirken muhabir riske girmemelidir. Böyle bir durumda, haber kaynağı isminin yazılmamasını isteyebilir, o takdirde, "yetkililerden aldığımız bilgi" türünden bir aktarım yapılmalıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi basının toplumsal işlevlerinden biri değildir?
Haber toplama, işleme ve yayıma hazırlama |
Denetim ve eleştiri |
Kamuoyunun taraflı oluşumunu sağlama |
Siyasal karar alma yönünden ikna etme |
Eğitme |
Basın kuruluşları haber aktarırlarken temel toplumsal işlevleri yerine getirmektedir. Bunlar, haber toplama, işleme ve yayıma hazırlama, denetim ve eleştiri, kamuoyu oluşturma, siyasal karar alma yönünden ikna etme, eğitme, eğlendirme, reklam, boş zamanları doldurma gibi işlemlerdir.
3.Soru
Haber yazımında kullanılan 5N 1K formülünün öğeleri, haberin hangi kısmında yer alır?
Haber gövdesinde |
Haber fotoğrafının altında |
Haber ana başlığında |
Haber giriş cümlesinde |
Haber sonuç cümlesinde |
5N 1K, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim, sorularına yanıt arar.
Bu sorular bütün dünya dillerindeki ortak soru sözcükleridir. Türkçede bu altı soru sözcüğünden başka soru sözcüğü yoktur. İşte bu nedenle bir olayın haberleştirilmesinde bu soruların yanıtları verildiğinde her şeyin cevabı verilmiş olacaktır.
5N 1K denilen bu soruların hazırlanan haberlerde mutlaka bulunması gerekmektedir. Aksi takdirde haber eksik olur. Habercilikte, bu soruların cevapları okuyucuya net olarak sunulmalıdır:
• Haber metinleri, haber girişi ve haber gövdesi olarak iki kısma ayrılır.
• Giriş cümlesinde 5N 1K formülünün öğelerinin, gövdede de geriye kalan detay bilgiler işlenmelidir.
4.Soru
Seçeneklerdeki açıklamalardan hangisi "yakınlık" haber değeri başlığından bahsetmektedir?
Bir olay ne kadar çok kişiyi ilgilendirirse yarattığı etki ne kadar büyükse haber olma ihtimali o kadar çok artar. |
Konunun yeni olması ve zamanlama olarak duruma uygun olmasıdır. |
Bir olayın nerede meydana geldiği izler kitle için önemlidir. |
Haberin ilgi çekici, ilginç olmasıdır. |
Olayın etkili kişisinin ünlü birisi olmasıdır. |
YAKINLIK
Bir olayın nerede olduğu izler kitle için önemlidir. Olayın gerçekleştiği yerin izler kitleye yakınlığı o olaya olan ilgiyi artırmaktadır. İnsanlar yakın çevrelerinde gerçekleşen olaylara başta, güvenlik olmak üzere birçok nedenden dolayı ilgi duyarlar.
5.Soru
Olayın gerçekleştiği coğrafi ya da mekansal yakınlığın izleyici kitlenin olaya olan ilgisini etkilediği haber değeri aşağıdakilerden hangisidir?
Güncellik |
Önemlilik |
Yakınlık |
İlginçlik |
Ünlülük |
Bir olayın nerede olduğu izler kitle için önemlidir. Olayın gerçekleştiği yerin izler kitleye yakınlığı o olaya olan ilgiyi artırmaktadır. İnsanlar yakın çevrelerinde gerçekleşen olaylara başta, güvenlik olmak üzere birçok nedenden dolayı ilgi duyarlar. Coğrafi ya da mekânsal yakınlığın ortaya koyduğu ortaklıklar ilgi çekicidir. Bir olay gerçekleştiği zaman ilk önce merak edilen nerede olduğudur. Çünkü yakınlarımız, tanıdıklarımız için endişeleniriz. Etrafımızdakilerin zarar görmesinden korkarız.
6.Soru
Hangisi kişi odaklı söyleşi türlerindendir?
Yüzyüze söyleşi |
Portre söyleşisi |
İnternetle söyleşi |
Telefonla söyleşi |
Basın odası söyleşisi |
Amaç soru sorulan kişiyi öne çıkarmak ve o kişinin yaptıklarını, yaşamını ya da düşüncelerini tanıtmaktır.
Bu kişiler kimi zaman toplum tarafından çok iyi tanınan bir kanı önderi iken kimi zaman da hiç
tanınmayan ancak farklı düşünceleri olan renkli kişiler olabilir. Bir kişinin karakteristik özellikleri ile
tanıtılmasına portre denir
7.Soru
I. Ne
II. Nerede
III. Ne zaman
IV. Nasıl
V. Neden
VI. Kim
VII. Kiminle
Hangi şık 5N 1K kuralını açıklar?
I,II ve III |
I,II,III ve IV |
I,II, III,IV, V ve VI |
I,II,III,IV, V ve VII |
II,III,IV,V,VI ve VII |
Bir haberde bulunması gereken temel ilkeler ise, haberciliğin anayasası haline gelmiş 5N 1K kuralıdır. 5N 1K, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim, sorularına yanıt arar. Bu sorular bütün dünya dillerindeki ortak soru sözcükleridir.
8.Soru
Gazete veya televizyon organizasyonuna yayın periyodu içinde gelen, haber, yorum ve görsel malzemenin, söz konusu gazetenin veya televizyonun yayın kimliği ve yayın politikasına uygun olarak seçilmesi işlemine ne ad verilir?
İstihbarat şefi |
Yazı işleri müdürü |
Eşik bekçiliği |
Genel yayın yönetmeni |
İmtiyaz sahibi |
Doğru cevap C'dir. Eşik bekçiliğidir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, araştırmaya, incelemeye ve gözleme dayanan belirli bir konu hakkındaki bilinmeyenleri ortaya çıkarmayı amaçlayan, gerçekleştiren habercinin üslubunu, öznel duygu ve gözlemlerini yansıtan, edebi bir yanı da olan habercilik ürünüdür?
Söyleşi |
Görüşme |
Röportaj |
Sohbet |
Mülakat |
Röportaj, araştırmaya, incelemeye ve gözleme dayanan belirli bir konu hakkındaki bilinmeyenleri ortaya çıkarmayı amaçlayan, röportaj yapan habercinin üslubunu, öznel duygu ve gözlemlerini yansıtan, edebi bir yanı olan habercilik ürünüdür. Tıpkı söyleşi gibi soru cevap temeline dayanan, haber değeri taşıyan röportaj, kapsamı ve süresinin büyüklüğü ile söyleşiden farklılaşır. Röportaj ürün olarak bir bütünün parçası değil ürünün kendisidir. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Kurumların, gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri sonucunda meydana gelen, idari, hukuksal, tanıklık, kurumsal değeri olan ya da tekrar kullanılmak üzere üretilen her türlü görsel, yazılı ve veri bilgilerinin muhafaza edildiği yeri aşağıdakilerden hangisi tanımlamaktadır?
Arşiv |
Yazı işleri |
Kütüphane |
Blog |
İstihbarat |
Arşiv, kurumların gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri sonucunda meydana gelen, idari, hukuksal, tanıklık, kurumsal değeri olan ya da tekrar kullanılmak üzere üretilen her türlü görsel, yazılı ve veri bilgilerinin muhafaza edildiği yerdir.
Arşivler genel olarak klasik arşivler ve modern arşivler olarak ikiye ayrılır. Klasik arşivler, Osmanlı arşivi gibi eski yazıyla yazılmış belgelerle ilgili arşivlerdir. Modern arşivler, iş dünyası, hastaneler, televizyonlar vs. gibi kurumların ürettikleri her türlü belge ve bilginin tutulduğu yerlerdir.
11.Soru
Olayların izleyici kitlede korku, endişe ya da öfke yaratacak bir biçimde medyada sürekli ve aşırı olarak işlenmesi süreci aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanır?
Duygusal aktivite |
Simgesel şiddet |
Etnik ayrımcılık |
Ahlaki panik |
Toplumsal yönelim |
Olayların izleyici kitlelerde korku, endişe ya da öfke yaratacak bir biçimde medyada sürekli ve aşırı olarak işlenmesi sürecine "ahlaki panik" denmektedir. Medya tarafından bu olaylar devamlı olarak gündemde tutulur ve her vesileyle tetiklenir.
12.Soru
"Zeytin, zeytinlik, göz alabildiğine zeytin ağaçları, uygarlığın soylu rengini yapraklarında taşıyan
hışır hışır bir orman, işte Büyük Menderes’i geçip de Bafa gölüne doğru kıvrıldığınızda yol
boyunca size eşlik eden görüntü. Bafa’nın ve karşınızda Beşparmak dağlarının uyandırdığı
anılar, çağrışımlar o denli çoktur ki, hafifçe başınız dönerek geçersiniz bu yöreden."
Yukarıdaki paragraf, hangi yazı türüne örnektir?
Gezi röportaj |
Haber röportaj |
Portre röportaj |
Söyleşi |
Konuya odaklı söyleşiler |
Bir yöre ya da izlenilen bir rota üzerine elde edilen gözlemleri, sorunları, yeni insanları, halkları kitle
iletişim araçları ile aktarmak için yapılan röportajlara gezi ya da izlenim röportajı denir. Bu röportaj
türünün birinci karakteri röportajcının kendisidir.
Röportaj türleri içinde röportajı yapan kişinin belirleyiciliğinin en yüksek olduğu başka bir anlatımla
en öznel türdür. Bu tür röportajlar insanların başından geçen çeşitli maceraları, yaptıkları yolculuklar
sırasında yaşadıklarını ve gözlemlerini içermektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Galtung ve Ruge'un haber değeri sınıflandırmasında yer almaz?
İlgililik |
Zamansal uygunluk |
Sansasyonellik |
Devamlılık |
Olumsuzluk |
Galtung ve Ruge, gündem oluşturan uluslararası konuların hangi ortak
nedenlerle haber olduğunu belirlemişlerdir. Haber olmaya değer bu etkenler bir değerler listesi olarak kabul görmüştür. Belirli dönemlerde revize edilmekle beraber çalışma 1965’den bu yana en çok yararlanılan bilimsel kaynaklar arasındadır.Araştırmacıların belirlediği değerler; İlgililik, zamansal uygunluk, basitlik, tahmin edilebilirlik, beklenmezlik, devamlılık, kompozisyon, seçkin insanlar, seçkin uluslar ve olumsuzluk şeklindedir. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Bir olayın izleyici kitlelerde korku, endişe ya da öfke yaratacak bir biçimde medyada sürekli ve aşırı olarak işlenmesi sürecine "............." denmektedir. Boş bırakılan yere aşağıdaki seçeneklerden hangisi gelmelidir?
GÖRSEL ÇEKİCİLİK |
AHLAKİ PANİK |
MİZAH |
KOMPOSİZYON |
HEYECANLILIK |
Bir olayın izleyici kitlelerde korku, endişe ya da öfke yaratacak bir biçimde medyada sürekli ve aşırı olarak işlenmesi sürecine "ahlaki panik" denmektedir.
15.Soru
I. Muhabir haberini kaynaktan aldığı bilgiler çerçevesinde oluşturur. II. Sendika kuruluşları, üniversiteler ve hastaneler basının haber kaynakları arasındadır. III. Köşe yazarları muhabirlerden aldıkları bilgilerle görevlerini yaparlar. IV. Basındaki tekelleşme ve gelişen teknolojiyle beraber masa başı haberciliği gelişme göstermiştir. Haber kaynakları ile ilgili yukarıdakilerden hangisi yanlıştır?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
III ve IV |
Köşe yazarları muhabirlerin yaptığı işleri yaparak, haber kaynaklarıyla doğrudan görüşmeler yapıp muhabirlerin görevlerini yapmaya başlamışlardır. C¸ünkü güç odakları ve iktidar sahipleri muhabirler yerine köşe yazarlarıyla iletişim kurmayı tercih etmişlerdir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir gazetedeki genel yayın yönetmeninin işlevleri arasında değildir?
Gazete örgütlenmesinde yaratıcı bölümün tepesindeki kişidir. |
Yasal sorumlulukları vardır. |
İmtiyaz sahibince belirlenen yayın politikasını uygulama görevi verilen kişidir. |
Tüm organizasyondaki yapılanmayı yayın kimliğine göre belirler. |
İmtiyaz sahibi ile yazı işleri ekibi arasında köprü görevi görmekte ve en temel görevi de gazete sahibi adına yöneticilik yapmaktır. |
Genel yayın yönetmenlerinin yasal sorumlulukları yoktur.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberin özelliklerinden biri değildir?
Güncel olmalıdır |
Yeni olmuş olaylardan oluşur |
Sistematik değildir |
Dayanaksız değildir |
Sıradışı olmalıdır |
Haber güncel olmalıdır. Haber, yeni olmuş veya tekrar oluşan olaylar hakkındadır.Haber sistematik değildir; aynı olay ve oluşumlarla ilgilenir ve haberin gösterdiği dünya, sadece
ilişkisiz oluşumlardan ibarettir ki, yorumlamak da haberin başlıca görevi değildir. Haber dayanıksızdır. Sadece, olayın kendisi geçerli olduğu sürece işe yarar veya kullanılabilir.
Haber olarak bildirilen olaylar gerçek önemlerinden daha önemli olarak garip veya en azından beklenmeyen türden olmalıdır. Ve bazı tür haberler de, olay vuku bulmadan verilebilir.
18.Soru
I. Yazılı kaynaklar
II. Görsel kaynaklar
III. Görsel-işitsel kaynaklar
IV. Elektronik kaynaklar
V. Resmi kaynaklar
Hangi şıkta mesajın üretilme biçimi açısından kaynaklar eksiksiz ve doğru verilmiştir?
I,II ve III |
I,II ve IV |
II,III,IV ve V |
I,II,III ve IV |
II,III,IV ve V |
Resmi kaynaklar haberin yapısı ile ilgili sınıflandırmalardan birine verilen isimdir.
19.Soru
I-Panel söyleşisi
II-Sokak söyleşileri
III-Sıcak haber için yapılan söyleşiler
IV-Renkli haber için yapılan söyleşiler
Yukarıdakilerden hangileri biçim olarak söyleşi çeşitleri içinde yer alır?
I-II |
I-III |
II-III |
II-IV |
III-IV |
Biçim olarak söyleşileri yedi farklı şekilde sınıflandırabiliriz. Panel söyleşileri ve sokak söyleşileri bu kategori içinde yer alır.
20.Soru
"6 Bacaklı buzağı 5 dakika yaşadı" haber başlığı aşağıdaki hangi haber değeri ölçütüne örnek olarak verilebilir?
İlginçlik |
Olumsuzluk |
Nadirlik |
Önemlilik |
Güncellik |
Nadirlik: İnsan hayatında dönem dönem rastlanan ancak pek sık olmayan ilginç olay ve durumlar nadirlik haber değeri adı altında değerlendirilmektedir. Nadirlik, ilginçlik haber değeri ile benzerdir yalnız burada gündelik hayatımızda şahit olduğumuz, önceden bildiğimiz konu ve olaylar gündeme gelir. Örneğin tam
güneş ya da ay tutulması haberleri, beş bacaklı doğan kuzular, konuşan papağan haberleri, derisinin ya da postunun üzerinde kutsal simgelerin ya da yazıların olduğu görülen hayvanlar ve bunun gibi benzer konular nadir görülen olaylar olarak haberleştirilebilirler. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ