Haber Toplama Teknikleri Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kaynak muhabir ilişkileri modellerinden birini tanımlar?
kaynak ve muhabir arasında bir işbirliği söz konusu değildir |
kaynak ve muhabir arasında mesafeli bir ilişki vardır |
kaynak ve muhabir görüşleri farklılık gösterir |
kaynağın görüşü muhabir tarafından benimsenmez |
muhabir görüşü kaynak tarafından benimsenmez |
Kaynak ve muhabir arasında yaşanan bu ilişkiyi Gieber ve Johnson üç farklı şekilde belirtmiştir. Birinci Modelde kaynak ve muhabir arasında doğal bir mesafe vardır. İkinci model
ise daha yakın bir iletişimi anlatır. Bu modele göre taraflar arasında bir işbirliği ve paylaşılan değer yargıları vardır. Üçüncü model anlam ve ilgi çerçevelerinin tam olarak örtüşmesini anlatmaktadır. Bu model kaynağın görüş ve düşüncelerinin muhabir tarafından özümsendiğini göstermektedir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi/hangiler haber kavramı için yapılmış tanımlamardandır?
I. Haber bir olayın raporudur.
II. Haber gazetecilerin yaptığı iştir.
III. Basılabilecek herşey haberdir.
IV. Her türlü güncel bilgidir.
I ve II |
II ve III |
II ve IV |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
Derlenmiş olan bazı tanımlara göre haber;
1. Bir kimse ya da bir yerdeki olaylar hakkındaki bilgilerdir,
2. Bir olayın raporudur,
3. Bir olgu üzerinde edinilen bilginin anlatımıdır,
4. Belirli yer ve zaman içinde gerçekleşmiş çeşitli olayların bilmeyenlere aktarımıdır,
5. Çevrede olup biten her şeydir,
6. Gazetecilerin yaptığıdır.
7. Gerçeğin toplumsal kurgusudur,
8. Gerçek olan bir şeyin özetidir,
9. Herhangi bir konudaki yeni bilgilidir. (Her türlü güncel bilgidir) aynı zamanda
1. Basılabilecek her şey haberdir.
2. Haber toplumu ilgilendiren olay, fikir ya da sorundur.
3. Bir konunun özet olarak periyodik yayınlarda, gazetelerde, radyolarda ve televizyonlarda
sunulmasıdır.
4. Haber yeteri kadar insanın okumak isteyeceği şeydir.
5. Bir grup okuyucunun ilgisini çeken ve zamanında duyurulan her şey haberdir
3.Soru
"........, gazetenin en üst düzeydeki yöneticisidir; yayın organının kimliğine de karar verir" ifadesindeki boşluğu aşağıdakilerden hangisi doğru olarak tamamlar?
Genel yayın yönetmeni |
Dış haberler müdürü |
İmtiyaz sahibi |
Yazı işleri müdürü |
İstihbarat şefi |
İmtiyaz sahibi olarak adlandırılan kişi, sahibi olduğu gazete, haber ajansı ya da süreli yayının öncelikle isim hakkına, daha sonra yayın organının faaliyetlerini sürdüreceği binalara, makinelere kısacası işletmenin tümüne sahiptir. İmtiyaz sahibi gazetenin en üst düzeydeki yöneticisidir. Yayın organının kimliğine de imtiyaz sahibi karar verir. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
"......, belli bir haber konusu hakkında, haber kaynağı kişi ya da kişilerle, belirli bir sürede, kamuoyunu bilgilendirmek için yapılan soru-cevap şeklindeki görüşmelerdir" ifadesindeki boşluğu aşağıdakilerden hangisi doğru olarak tamamlar?
Röportaj |
Söyleşi |
Görüşme |
Mülakat |
Sohbet |
Muhabirin haber kaynağı ile yaptığı görüşmeler kimi zaman röportaj kimi zaman söyleşi ya da mülakat olarak isimlendirilir. Birbiri ile sıkça karıştırılan bu kavramlar muhabirin amacına göre farklı biçimlerde yapılır. Röportaj, görüşme, mülakat, söyleşi ve sohbet kavramları birbiri ile sıkça karıştırılan ancak küçük farklarla birbirinden ayrılan kavramlardır. Söyleşi, belli bir haber konusu hakkında, haber kaynağı kişi ya da kişilerle, belirli bir sürede, kamuoyunu bilgilendirmek için yapılan soru-cevap şeklindeki görüşmelerdir. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Aşağıdaki haber değerlerinden hangisi olayın kişiden kişiye ya da medya kuruluşunun ideolojik anlayışına göre farklılık gösterebildiği haber değeridir?
Uygunluk |
Devamlılık |
Ünlülük |
Yakınlık |
Önemlilik |
önemlilik durumu kişiden kişiye ya da kitle iletişim aracının yayın politikasına göre değişebilmektedir. Önemlilik değeri ile vurgulanmak istenen konular arasında da
bir önem sıralaması olduğudur. Bu nedenle bir önceki gün dünyada ve Türkiye’de bir çok önemli olay olabilir ancak ertesi gün her gazete başka bir manşet ile çıkabilir. Bu farklılık medya kuruluşlarının ideolojik anlayışlarının farklılığından kaynaklandığı gibi gazetecilerin haber değeri konusundaki öznelliğinden de kaynaklanabilmektedir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberin yapısı bakımından yer alan haber kaynaklarından biridir?
Yazılı kaynaklar |
Görsel kaynaklar |
Görsel-işitsel kaynaklar |
Resmi kaynaklar |
Elektronik kaynaklar |
Haberin yapısı bakımından haber kaynakları:
• Resmi kaynaklar
• Özel kaynaklar
• Haber ajansları
• Diğer haber organları' dır
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi enformasyonun ne zaman gerçekleştiğini içeren zamanlılık ilkesini belirleyen dört ögeden biri değildir?
Anilik |
Önemlilik |
Güncellik |
Geçerlik |
Yenilik |
Eşik bekçileri, gündemi ele alırken haber değerlendirme ölçütlerinden yararlanmaktadır. Haber değerleri, zamanlılık, önemlilik, insani ilgi, ilginçlik, çarpıcılık, yakınlık olarak sıralanmaktadır. Zamanlılık, enformasyonun ne zaman gerçekleştiğini içermektedir. Haberde zamanlılık ilkesini belirleyen dört öğe; yenilik, anilik, güncellik ve geçerliktir.
8.Soru
"Tahmin edilebilirlik ve izleyici talebi öğelerini de içinde bulunduran bu ölçüt resmi ve dini bayramlar, kutlamalar, anma günleri, spor karşılaşmaları gibi izleyicinin beklentilerinin ve olacağını önceden kestirebildiği olayların dikkate alındığı değerdir" ifadesi aşağıdaki hangi haber değerini tanımlamaktadır?
Uygunluk |
Devamlılık |
Olumsuzluk |
Nadirlik |
Yakınlık |
Uygunluk: Tahmin edilebilirlik ve izleyici talebi öğelerini de içinde bulunduran bu ölçüt resmi ve dini bayramlar, kutlamalar, anma günleri, spor karşılaşmaları gibi izleyicinin beklentilerinin ve olacağını önceden kestirebildiği olayların dikkate alındığı değerdir. Ülkemizde neredeyse her hafta veya gün özel bir durumu temsil etmektedir. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
I. Taraflardan biri ha^kimiyeti ele geçirmiştir.
II. Muhabirler, haber kaynaklarını, giderek mesleğin bir parçası olarak görmeye, onun eğilimlerine göre hareket etmeye ve haberleri onun bakış açısından algılamaya başlarlar.
III. Kaynak medyada yer almak isteği ile muhabir ve gazete ile ilişki içerisine girmek istemektedir.
Kaynak ve muhabir arasında yaşanan ilişki düzeyi asimilasyona uğrayarak ilerlemekte ise yukarıdakilerden hangisi görülür?
I. Taraflardan biri ha^kimiyeti ele geçirmiştir.
II. Muhabirler, haber kaynaklarını, giderek mesleğin bir parçası olarak görmeye, onun eğilimlerine göre hareket etmeye ve haberleri onun bakış açısından algılamaya başlarlar.
III. Kaynak medyada yer almak isteği ile muhabir ve gazete ile ilişki içerisine girmek istemektedir.
Kaynak ve muhabir arasında yaşanan ilişki düzeyi asimilasyona uğrayarak ilerlemekte ise yukarıdakilerden hangisi görülür?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
II ve III |
I, II ve III |
Taraflardan biri ha^kimiyeti ele geçirmiştir.
Muhabirler, haber kaynaklarını, giderek mesleğin bir parçası olarak görmeye, onun eğilimlerine göre hareket etmeye ve haberleri onun bakış açısından algılamaya başlarlar.
Kaynak medyada yer almak isteği ile muhabir ve gazete ile ilişki içerisine girmek istemektedir.
10.Soru
Muhabirin bir etkinlikten özel bir haber çıkaracağına dair içgüdüsü, muhabirin hangi niteliğinin karşılığıdır?
Merak |
Sezgi |
Beceri |
Yetenek |
Deneyim |
Gazetecinin sezgileri kuvvetli olmalıdır. Gazetecilikte haber kokusu almak diye bir deyim vardır. Bu deyim, sezgisel kavrayışın ifadesidir. Muhabirin bir etkinlikten özel haber çıkacağına dair içgüdüsüdür.
11.Soru
"..... ....., medya sahipliği ve medyanın kontrolü üzerine kapsayıcı bir modeldir. Medya ve gazeteciler medya sahiplerinin çıkarları üzerinde doğrudan rol alan aktörler olarak görülmektedir. Gazeteciler, medya sahiplerinin çıkarlarına hizmet etmek üzere medya sahipleri tarafından tutulmuş haberleri seçen ya da eleyen ideologlardır" ifadesindeki boşluğu aşağıdakilerden hangisi tamamlar?
Kamu yayıncılığı modeli |
Manipülasyon modeli |
Piyasa modeli |
Tekelleşme modeli |
Gündem belirleme modeli |
Manipülasyon Modeli, medya sahipliği ve medyanın kontrolü üzerine kapsayıcı bir modeldir. Medya ve gazeteciler medya sahiplerinin çıkarları üzerinde doğrudan rol alan aktörler olarak görülmektedir. Gazeteciler, medya sahiplerinin çıkarlarına hizmet etmek üzere medya sahipleri tarafından tutulmuş haberleri seçen ya da eleyen ideologlardır. Tiffen ile Cohen ve Young, Manipülasyon Modeli’ni kabul
etmemekte, ideolojik teorilerin oldukça geniş kapsamlı algılandığını, gazeteci ve editörlerin güdülenmesinde ideolojinin yanlış yorumlandığını, gündelik gazeteci pratiklerinin mutlaka hesaba katılması gerektiğini belirtmektedir. Doğru cevap B'dir.
12.Soru
Haber metinlerinde 5N1K olarak gösterilen haber öğelerinin verildiği kısım aşağıdakilerden hangisidir?
Giriş |
Gelişme |
Sonuç |
Gövde |
Spot |
Haber metinleri, haber girişi ve haber gövdesi olarak iki kısma ayrılır. Giriş cümlesinde 5N1K formülünün öğeleri, gövdede de geriye kalan detay bilgiler işlenmelidir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gezi röportajının özelliklerinden biridir?
Belirli bir konuyu incelemek için bir uzmanla yapılır |
Röportajı yapan kişi daha çok tanık söyleşisi kullanır |
Görüşülen kişinin yaşam öyküsü sorgulanır |
Arşiv taraması yöntemi kullanılır |
Seçilen konu ile ilgili ön araştırma yapılır |
Gezi röpottajı insanların başından geçen çeşitli maceraları, yaptıkları yolculuklar sırasında yaşadıklarını ve gözlemlerini içermektedir.Röportajı yapan kişi daha çok tanık söyleşisi kullanır. Uzman röportajı da olanak bulunduğunda ya da röportaj yapan gerekli gördüğünde kullanılan yöntemlerdir.
14.Soru
"Medya içeriğinde yayın kuruluşunun bağlantılı olduğu sermaye girişimi, siyasi parti ve dini grupların yansımaları görülebilmektedir" ifadesi haberin toplanmasına, seçilmesi ve elenmesine ilişkin aşağıdaki hangi temel yaklaşımı ifade etmektedir?
Tecimsel ilişki |
Biçimsel olmayan ilişki |
Kamusal ilişki |
Dış etmenler |
Çıkar ilişkisi |
Çıkar ilişkisi: Medya içeriğinde yayın kuruluşunun bağlantılı olduğu sermaye girişimi, siyasi parti ve dini grupların yansımaları görülebilmektedir. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
"Gazetecilik mesleğine özgü olayın kitle iletişim araçlarında yer almasında etkili, nispi olarak var olmasına salık verilen özellikler" olarak açıklanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Haber değeri |
Yakınlık |
Bütünlük |
Genellenebilirlik |
Değer analitiği |
Bütün bu değerler gazetecilerin kendi mesleklerine ilişkin haber merkezinde gerçekleşen iş üretimi ile ilgili bilgi birikimidir. Haber değerleri olayların nitelikleridir ya da başka bir anlatımla gazetecilik mesleğine özgü olayın kitle iletişim araçlarında yer almasında etkili, nispi olarak var olmasına salık verilen özelliklerdir. Farklı haber değerlerinin bir olay/konuda bulunması o olayı yayınlanabilir nitelikte kılmaktadır.
16.Soru
I-Yayın organının kimliğine karar verir.
II-Siyasi, politik, ekonomik denge açısından gazetenin durduğu pozisyonu belirler.
III-Gündem toplantılarına başkanlık eder.
IV-Haberin sunuş biçimini saptar.
Yukarıdakilerden hangileri imtiyaz sahibinin yetkileridir?
I-II |
I-III |
II-III |
II-IV |
III-IV |
İmtiyaz sahibi öncelikle sahip olduğu kurumun isim hakkına ve her şeyine sahip olan kişidir. Yayın organının kimliğine imtiyaz sahibi karar verir. Haber toplama sürecinde imtiyaz sahibinin önemi siyasi, politik, ekonomik denge açısından gazetenin durduğu pozisyonu belirlemesinden kaynaklanmaktadır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eşik bekçisi sayılmaz?
Genel yayın yönetmeni |
Muhabir |
Yazı işleri müdürü |
Reklam servisi |
Haber kaynağı |
Haber malzemesinin getiriliş sırasıyla eşik bekçileri haber kaynağı, muhabir, ilgili servis şefi, haber müdürü, yazı işleri sekretaryası, yazı işleri müdürü ve son karar verici olarak da genel yayın yönetmenidir.
18.Soru
Aşağıdaki haber toplama yöntemlerinden hangisi muhabirin haberi izleyip, dinleyip, koklayıp, hatta haberin tadına bakıp olayı hissederek ilgili kitleye sunmakta kullandığı yöntemdir?
Görüşme |
Röportaj |
Gözlem |
Araştırma |
İstihbarat |
Olay yerinde gözlem iyi haberciliğin temellerinden biridir. Muhabirler olayları mümkün olduğunca kendileri gözlemlemek isterler; böylece olayları hedef kitlelerine doğru biçimde anlatabilirler. İyi muhabirler olay yerinde bütün duyularını kullanırlar. Haberi izler, dinler, koklar, hatta haberin tadına bakıp olayı hissederler, böylece bunların tümünü seslendikleri kitle ye aktarabilirler.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kişi odaklı söyleşi biçimidir?
Portre söyleşisi |
Sokak söyleşisi |
Panel söyleşisi |
Basın toplantısı |
Yüz yüze söyleşi |
Kişiye odaklı söyleşiler doğrudan insana, yaşam biçimine ya da kişilik özelliklerine odaklıdır. Bir kişinin karakteristik özellikleriyle tanıtılmasına portre söyleşi denir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberin aktörlerinden biri değildir?
Karar veren |
İzleyen |
Etkilenen |
Ombudsman |
Değerlendiren |
Haberin aktörleri haber toplama sürecinin ilk etabını oluşturur. Haberin aktörlerine göre haber toplama süreci başlamakta ve devam etmektedir. Haberin aktörleri ise etkilenen, etkileyen, izleyen, değerlendiren ve karar veren olarak beş boyuttadır.Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ