Haber Toplama Teknikleri Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberi oluşturan ögeleri ifade eder?
Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, Neden ve Kim |
Ne, Nerede, Niçin, Nasıl, Ne Oldu ve Kaç Kişi |
Ne zaman, Nasıl, Neden, Nereden ve Kiminle |
Nasıl, Kim, Neden, Kaç |
Ne, Nerede, Nereden, Ne zaman ve Kim |
Haberciliğin anayasası haline gelmiş 5N 1K kuralıdır. 5N 1K, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim, sorularına yanıt arar.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi muhabirde bulunması gereken nitelikler arasındadır?
Dedikodu |
Hayal gücü |
Eleştirel bakış |
Yargılayıcılık |
Yaratıcılık |
Muhabirde bulunması gereken nitelikler şöyle sıralanabilir: Merak, sezgi, beceri, yetenek, sorgulayıcı ya da eleştirel bakış, mesleki bilgi, deneyim.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Galtung ve Ruge’un yenilenmiş haber değerlendirme dizgesinde yer almaz?
Olayın güncel olması |
Olayın devamlılığının olması |
Herhangi bir konunun kişilere indirgenerek yayınlanması kişiselleştirilmesi |
Kötü sonuçlanan olaylar olumsuzluklar |
Olayın düzenli olması |
Devamlılığı olan olayların belli bir düzen içinde sunulması önem teşkil etmekle birlikte, olayın kendisinin düzenli olarak gerçekleşiyor olması haber değeri niteliğine katkı sağlayan bir unsur değildir.
4.Soru
"Gazeteciler haberleri toplarken ekonomik güçler, kültür, gelenekler ve dinleyiciler gibi etmenlerden etkilenmektedirler. Piyasa koşullarının gazetecilikte medya içeriğini etkilemesi, iletileri hem izleyicinin isteklerine hem de ihtiyaçlarına göre hazırlamaya neden olmaktadır" ifadesi aşağıdaki hangi temel yaklaşımı tanımlar?
Olay merkezli |
Gazeteci merkezli |
Mesleki rutinler |
Dış etmenler |
Kamusal ilişki |
Dış Etmenler: Haber toplama dış etmenlerden etkilenmektedir. Başka bir söyleyişle gazeteciler haberleri toplarken ekonomik güçler, kültür, gelenekler ve dinleyiciler gibi etmenlerden etkilenmektedirler. “Piyasa” koşullarının gazetecilikte medya içeriğini etkilemesi, iletileri hem izleyicinin isteklerine hem de ihtiyaçlarına göre hazırlamaya neden olmaktadır. “Kitle Manipülasyonu” yaklaşımında medya içeriğinin toplumun güçlü üyeleri tarafından etkilendiği kabul edilmektedir. Medya içeriğindeki ideolojinin belirlenmesinde medya içeriğini finanse edenler en önemli rolü üstlenmektedir. Medya yatırımcılarının ideolojisi ile haber içeriği arasında dört temel ilişki olduğunu söylemektedir. Ülkeden ülkeye değişen kitle iletişim sistemleriyle beraber bu sistemlerin farklı yapıdaki çalışma yöntemleri de değişmektedir. Doğru cevap D'dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberin ögeleri açısından doğrudur?
Ne, neden, nerede, ne zaman, niçin, kimin |
Ne, neden, nerede, nasıl, kim, kimin |
Neden, nerede, ne zaman, nasıl, kim, kimin |
neden, ne zaman, nerede, nasıl, niçin, kim |
ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim |
Bir haberde bulunması gereken temel ilke; haberciliğin anayasası haline gelmiş 5N1K kuralıdır. Bu ise ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim sorularına yanıt aramaktadır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi genel yayın yönetmenin bir organizasyondaki görevlerinden biri değildir?
Gazete sahibi ve çalışanlar arasında iletişimi sağlar. |
Hangi bilgilerin ön plana çıkarılacağına karar verir ve uygulatır. |
Sayfaların hazırlanışında ve basımında denetim işlerini yerine getirir. |
Gazetenin kimliğine uygun olarak yayın politikasını belirler. |
Yayınlanacak yazı ve görüntüleri toplar ve sıralar. |
Genel yayın yönetmeninin bir organizasyondaki görevleri şu şekilde sıralanabilir:
-
Gazetenin yayın kimliğini ortaya koyar.
-
Gazete sahibi ve çalışanlar arasında iletişimi sağlar.
-
Yayın kimliğine uygun olarak birlikte çalışacağı kişileri seçer ve çalışmalarını denetler, her sabah ve öğleden sonra yapılan “gündem ve haber değerlendirme toplantılarına” başkanlık eder.
-
Gazetenin kimliğine uygun olarak yayın politikasını belirler.
-
Sayfaların hazırlanışı sırasında ve basımında denetim işlerini yerine getirir.
-
Birinci sayfada sürmanşet ve manşette verilecek haberlere ve fotoğraflara karikatüre karar verir.
-
Haberlerin sunuş biçimini saptar. Manşette ve sürmanşette yer alacak haberlerin başlıklarını belirler.
-
Fotoğrafların kadrajlanacak bölümlerine genel yayın yönetmeni karar verir.
-
Haberde hangi bilgilerin ön plana çıkarılacağına karar veren ve uygulattıran kişidir.
-
Haberler için yapılacak masrafların da karar vericisidir. Haber pahalı bir iştir. Muhabir yurtiçinde veya dışında haber toplamaya gittiğinde seyahat ve konaklama vb. masraflar yapmak zorundadır.
Yayınlanacak yazı ve görüntüleri toplamak ve sıralamak yazı işleri müdürünün görevidir.
7.Soru
Yerel gazetelerde bölgesel haberlerin fazla olması, hangi haber değeriyle ilişkilendirilebilir?
Önemlilik |
Güncellik |
Yakınlık |
Uygunluk |
İlginçlik |
Bir olayın nerede olduğu izler kitle için önemlidir. Olayın gerçekleştiği yerin izler kitleye yakınlığı o olaya olan ilgiyi arttırmaktadır. Coğrafi ya da mekansal yakınlığın ortaya koyduğu ortaklıklar ilgi çekicidir. İnsanlar yakın çevresinde nelerin olduğunu merak eder ve ilgiyle izler.
8.Soru
Yalnız haberle tatmin edilmeyen durumlarda merak ve ilgi çekici konuları yerinde yapılacak inceleme ile önceden hazırlıklı olarak tanıtan, okurun aynı zamanda haber, görgü ve kültür gereksinimini gidermeye yönelik yazı türüne ne ad verilir?
Makale |
Röportaj |
Haber spotu |
Haber dizisi |
Haber belgeseli |
Görüşme ve Röportaj:
Yalnız haberle tatmin edilmeyen durumlarda merak ve ilgi çekici konuları yerinde yapılacak inceleme ile önceden hazırlıklı olarak tanıtan, okurun aynı zamanda haber, görgü ve kültür gereksinimini gidermeye yönelik yazı türüne röportaj denir. Ayrıca röportaj, bir muhabirin belli konudaki sorularına görüşme
yoluyla yanıt aranması olarak da tanımlanmaktadır.
9.Soru
Aşağıda yer alan haber aktörlerinden hangisi haberle ilgili olay hakkında ne anlama geldiğini bilen, olayın önemini vatandaşa açıklayabilecek habare ilişkin süreci değerlendirebilecek nitelikteki kişilerdir?
Etkileyen |
Etkilenen |
İzleyen |
Değerlendiren |
Karar veren |
Olayın, durumun, olgunun ne olduğunu, ne anlama geldiğini, güncel ve tarihsel süreçteki yerini, önemini açıklayanları öğrenmek için sıradan vatandaş için olayın ne anlama geldiğini açıklamak için habere ilişkin unsurları değerlendirebilecek kişilere haber kaynağı olarak başvurulur. Örneğin, nükleer santral yapılması kararı sonrasında, gazeteci enerji uzmanları, çevreciler, akademisyenlerden görüş alarak haberi yazdığında görüş aldığı kişiler haberi değerlendiren kişilerdir.
10.Soru
Gazete veya televizyon organizasyonuna yayın periyodu içinde gelen, haber, yorum ve görsel malzemenin, söz konusu gazetenin veya televizyonun yayın kimliği ve yayın politikasına uygun olarak seçilmesi işlemi ..................................... olarak adlandırılmaktadır.
Gündem toplantısı |
İyi haber sezgisi |
Eşik bekçiliği |
Haber günlüğü |
Ön değerlendirme |
Gazete veya televizyon organizasyonuna yayın periyodu içinde gelen, haber, yorum ve görsel malzemenin, söz konusu gazetenin veya televizyonun yayın kimliği ve yayın politikasına uygun olarak seçilmesi işlemi “eşik bekçiliği” olarak adlandırılmaktadır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangi tür röportajda amaç, görüşülen kişinin yaşam öyküsü, sosyal çevresi, hobileri, çalışmaları gibi pek çok öğeyi sorgulayarak kişiliğini tanıtmaktır?
haber |
gezi |
portre |
magazin |
spor |
Portre röportajda amaç, görüşülen kişinin yaşam öyküsü, sosyal çevresi, hobileri, çalışmaları gibi pek çok öğeyi sorgulayarak kişiliğini tanıtmaktır.
12.Soru
Haber değeri kavramı ilk kes kimin tarafından kaç yılında kullanılmıştır?
1921 Walter Lippman |
1922 Lasswell c. Stuart Hall |
1922 Walter Lippman |
1923 Lasswell c. Stuart Hall |
1922 Marshall McLuhan |
Haber değeri kavramı 1922 yılında bilgi kuramından hareketle ilk kez Walter Lippman tarafından ifade edilmiştir.
13.Soru
Nükleer santral yapılması kararı sonrasında, gazeteci enerji uzmanları, çevreciler, akademisyenlerden görüş alarak haberi yazdığında görüş aldığı kişiler haberi ....... kişilerdir. Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
etkileyen |
etkilenen |
izleyen |
değerlendiren |
karar veren |
Olayın, durumun, olgunun ne olduğunu, ne anlama geldiğini, güncel ve tarihsel süreçteki yerini, önemini açıklayanları öğrenmek için sıradan vatandaş için olayın ne anlama geldiğini açıklamak için habere ilişkin unsurları değerlendirebilecek kişilere haber kaynağı olarak başvurulur. Örneğin, nükleer santral yapılması kararı sonrasında, gazeteci enerji uzmanları, çevreciler, akademisyenlerden görüş alarak haberi yazdığında görüş aldığı kişiler haberi değerlendiren kişilerdir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, muhabirin habere konu olan olay ve konuları nedensellik içinde değerlendirmesini açıklayan niteliğini ifade eder?
Yetenek |
Beceri |
Sezgi |
Merak |
Sorgulayıcı/eleştirel bakış |
Muhabirde bulunması gereken nitelikler şöyle sıralanabilir: Merak, sezgi, beceri, yetenek, sorgulayıcı ya da eleştirel bakış, mesleki bilgi, deneyim.
Sorgulayıcı Eleştirel Bakış:
Muhabir olaylara sorgulayıcı ve eleştirel açıdan bakmalıdır. Habere konu olan olay ve konuları nedensellik içinde değerlendirmelidir. Kendisine aktarılan bilgi/verilere mesafeli yaklaşarak, tersinin de doğru olabileceği düşüncesiyle değerlendirmelidir. Her bilgi/veriyi araştırmadan doğru olduğu, olacağı
düşüncesiyle enformasyona dönüştürmemelidir. Gazetecilikte genel kural olarak istihbaratı gelen bir bilgiyi en az iki kaynağa doğrulatmadan yazmama eğilimi söz konusudur. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
Haber ............ zamandan............ bakar ama yüzü ............ dönüktür.
Yukarıda, haberi tanımlama konusunda uzlaşılan noktalarından biri açıklanmaktadır. Buna göre, ifadedeki boşlukları sırasıyla hangi kelimeler gelmelidir?
Haber ............ zamandan............ bakar ama yüzü ............ dönüktür.
Yukarıda, haberi tanımlama konusunda uzlaşılan noktalarından biri açıklanmaktadır. Buna göre, ifadedeki boşlukları sırasıyla hangi kelimeler gelmelidir?
şimdiki/geçmişe/geleceğe |
geçmiş/şimdiki/geleceğe |
geçmiş/geleceğe/şu ana |
şimdiki/geleceğe/geçmişe |
gelecek/geçmişe/şu ana |
Haber şimdidir, şimdiki zamandan geçmişe bakar ama yüzü geleceğe dönüktür.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir söyleşinin yapılandırılmasında yararlanılan özellikle gündemi meşgul eden bir haber hakkında söyleşi yapılırken tercih edilen bir yöntemdir?
Ters huni tipi söyleşi |
Tünel tipi söyleşi |
Ters piramit tipi söyleşi |
Daire tipi söyleşi |
Serbest söyleşi |
Tünel tipi şöyleşi özellikle gündemi meşgul eden önemli bir haber hakkında söyleşi yapılırken tercih edilen bir yöntemdir. Gazeteci tünel tipi söyleşilerle konuğun tepkilerini hızlıca ölçebilir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, haberde yer alan bilgi veya verilerin belirli zaman diliminde değişip değişmediğini ifade eden zamanlılık öğesini ifade eder?
Geçerlilik |
Yenilik |
Anilik |
Güncellik |
Önemlilik |
Haberde zamanlılık ilkesini belirleyen dört öğe; yenilik, anilik, güncellik ve
geçerliktir.
Yenilik, olayın geçtiği zaman diliminden çok olayın ortaya çıkarıldığı zamanı içerir. Yani olay geçmişte olmuş olabilir ama kamuoyu yeni öğreniyorsa yenilik unsuru söz konusudur. Anilik, olayın birdenbire, beklenmedik biçimde ortaya çıkmasıdır. Çoğu zaman haberlerde anilik unsuru belirleyici olmaktadır. Güncellik ise, şimdiki zamanda süren, üzerinde durulan, konuşulan olay, durum ya da konulara ilişkindir. Geçerlilik, haberde yer alan bilgi veya verilerin belirli zaman diliminde değişip değişmediğinin belirlenmesidir. Çünkü olay ya da duruma ait bilgi veya veri değişebilir. Bu durumda daha önceki bilgi bayatlamış olur. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
"Yenilik", "anilik" ögeleri hangi haber değerini belirler?
Önemlilik |
İnsani ilgi |
İlginçlik |
Yakınlık |
Zamanlılık |
Altı haber değerinden biri olan zamanlılık, enformasyonun ne zaman gerçekleştiğinin içermektedir. Haberde zamanlılık ilkesini belirleyen dört öge ise yenilik, anilik, güncellik ve geçerliliktir.
19.Soru
Haber havuzundan sorumlu yetkili kimdir?
İmtiyaz sahibi |
Genel yayın yönetmeni |
Yazı işleri müdürü |
Haber müdürü |
İstihbarat şefi |
Tüm haber servisleriyle haber merkezi, haber müdürüne bağlı olarak çalışır. Haber müdürü, yazı işleri müdürüne karşı sorumludur. Haber müdürü aynı zamanda haber havuzunun da başındaki kişidir.
20.Soru
Haber değeri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Haberin muhatabını ilgilendirmesi gerekir. |
Olayın güncel olması gerekir. |
Haberin herkesi ilgilendirmesi gerekir. |
Seçkin uluslara yapılan göndermeler yapılmalıdır. |
Olayın devamlılığının olması gerekir. |
Galtung ve Ruge’un, yenilenmiş değerlendirme dizgesi şu şekilde açıklanmaktadır:
• Olayın güncel olması;
• Haberin herkesi ilgilendirecek şekilde büyük olması;
• Olayın anlaşılabilir olabilmesi için gerekli bilgilerin tam olması;
• Kültürel ve coğrafi yakınlığın haberin izleyicisi açısından dikkat çekici olması;
• Konunun o gün ya da an için tahmin edilebilir olması ve talep görmesi, izleyici beklentilerinin
ve olacağı önceden kestirilebilinen olayların dikkate alınması ve duruma uygun olması;
• Olayın beklenmedik olması, ani gelişen, önceden kestirilemeyen haberlerin gündemde çok
çabuk yer alması;
• Olayın devamlılığının olması, arkası gelmesi;
• Haberlerin belli bir kompozisyonda verilmesi, haberler arasında dengenin sağlanması;
• Seçkin uluslara yapılan göndermeler;
• Seçkin kişilere yapılan göndermeler;
• Herhangi bir konuyu kişilere indirgenerek yayınlanması kişiselleştirme;
• Sonuçları kötü olan durumlar olumsuzluk olarak belirlenmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ