Haber Türleri Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir politika haberinin yazımında “-miş’li geçmiş zaman” hangi amaçla kullanılır?
Geçmişle ilgili arka planı sunmak için |
Haber konusunun gelecekteki durumunu tartışmak için |
-di’li geçmiş zamana alternatif bir zaman kullanabilmek için |
Olayları rivayet gibi anlatabilmek için |
Haber dilini hikayeleştirebilmek için |
Geçmişle ilgili arka planı sunmak için
2.Soru
"Osmanlı döneminde ilk ekonomi gazetesi .......... Fransız tüccarlara yönelik olarak Fransızca basılan, “İzmirli” anlamına gelen “Le Smyrneen” isimli gazetedir. " Bu cümlede boş bırakılan yere getirilmesi gereken tarih aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
1831 |
1824 |
1876 |
1730 |
1839 |
İlk ekonomi gazetesi 1824 tarihini taşımaktadır.
3.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde müşteki kavramının tanımı doğru olarak verilmiştir?
Mahkeme tarafından kesin karar alınmış ve bir ceza verilmiş kişi |
Davaya şikayetçi olarak katılan şahsi davacı |
Suçu işleyen, eylemi gerçekleştiren kişi |
Hakkında ceza davası açılan, iddianame düzenlenen şüpheli |
Bir suç olayında kendisiyle ilgili ciddi şüpheler bulunan kişi |
Müşteki: Davaya şikayetçi olarak katılan şahsi davacı olarak tanımlanmaktadır.
4.Soru
Seçeneklerden hangisi polis-adliye haberi yazılırken dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir?
Haberin mümkün olan en sansasyonel biçimde aktarılması |
Manipülasyona ve dezenformasyona karşı her zaman dikkatli olunması |
Habere konu olan hikayeye sondan başlanması |
Habere konu olan herkesin kimlik bilgileri açıkça verilmelidir. |
Mağdurların yaşam hikayeleri tüm detaylarıyla verilmelidir. |
Duruşmaların tarihleri önceden bilinse de polis-adliye haberlerinin konularını genelde ani gelişen olaylar oluşturur. Konuların bu yönde olduğu düşünüldüğünde haber yazım tekniği olarak ters piramit tekniğinin seçilmesi en uygun tercih olacaktır. Kimi durumlarda mağdurlarla veya eski hükümlülerle özel görüşmeler yapılabilir. Haberin geneli bu kişilere ve onların hayat hikayelerine odaklanırsa renkli yazım tekniği de dediğimiz düz piramit tekniği tercih edilir ve öyküleyici giriş tekniğiyle habere başlanabilir. Muhabirler
haberleri için bilgi toplarken 5N1K kuralına mümkün olduğunca uymalıdırlar. Çok ani gelişmelerde tüm soruların cevapları henüz ulaşılabilir değildir fakat bir duruşma haberi hazırlanıyorsa bu kişinin neden yargılandığı ve olayın arka planında neler yaşandığının 5N1K kuralı çerçevesinde açıklanması gerekmektedir. Polis-adliye haberciliğinde küçük hataların dahi ciddi sonuçları olabilir. Bu alanda çalışan gazeteciler manipülasyona ve dezenformasyona karşı her zaman dikkatli olmalıdır. Bu nedenle muhabirler haber kaynaklarının
alternatiflerini üretmeli ve tek kaynaktan gelen bilgiler konusunda şüpheci davranmalıdır. Polisadliye alanında çalışan muhabirler kendilerini bir polis veya bir hukukçu gibi görmemelidirler. Polis-adliye muhabirinin görevi topluma olaylarla ilgili bilgileri yorumsuz ve objektif bir şekilde sunmaktır. Bir polis-adliye haberi kaleme alınırken öncelikle haberde adı geçen şahıslar konusunda dikkatli olmak gerekmektedir. “Ölen, yaralanan ya da mağdur duruma düşenlerin, olaydan dolayı suçlananların kimlikleri doğru verilmeli, kimlik bilgileri adli makamların yapacakları açıklamalara dayandırılmalıdır. Yapılan haberlerde, kimlik bilgileri ile ilgili yapılan yanlışlar önemli ve giderilmesi zor olan sonuçlara neden olabilmektedir.” Şüpheli, sanık, tanık ya da mağdurların isim ve
fotoğraflarının yayımlanmaması gereken durumlar mevcuttur. Bunlar, çocuklarla ilgili suçlara karışanlar, terör örgütü üyeliği, madde bağımlılığı bulundurma
veya satma ve hırsızlık olarak sıralanabilir (Çetinkuş ve Keleş, 2018). Aslında genel olarak polis-adliye haberlerinde kişilerin isimleri kullanılırken
çok dikkatli olunmalıdır. Kişilik haklarının ihlal edildiği durumlarda çalışılan kuruluşun ceza alma ihtimali olduğu unutulmamalıdır. “Adil vakalarda
iddianame hazırlanıp yargılama başlayana kadar şüphelilerin isimleri kodlanarak verilmelidir. Şüpheli, bu aşamaya kadar yalnızca soyadı, adı ya da her ikisi kapalı olarak ve baş harfleriyle verilmeli; haberde yakınları ve ailesinin de adı geçmişse olayla ilgisi bulunmasa bile söz konusu kişinin soyadının
açık yazılmamasına dikkat edilmelidir. Bu gibi durumlarda yapılacak noktalama işaretlerinde de araya virgül konulacaksa “... S.D., A.E, D.B gözaltına alındı.” yöntemi izlenmelidir. Yargılama sırasında ve kararlarda ise isimler açıkça yazılabilir.” (Çetinkuş ve Keleş, 2018: 78). Bazı durumlarda isimler gizlense dahi olayın mağdurlarına ait bazı bilgilerin paylaşılması konusunda dikkatli olunmalıdır. Mağdurların kimlikleri yapbozun parçaları şeklinde verilirken farkında olmadan bahsedilen kişinin kim olduğunun ortaya çıkma riski vardır.
5.Soru
Türkçede eş anlamlı olarak kullandığımız “politika ve “siyaset” kavramlarının etimolojik kökeni aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Şehir – Seyislik |
Polis - Siyaset |
Güvenlik - Devlet |
İdare - Yönetim |
Kentleşme - Ata binmek |
Şehir – Seyislik
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir kültür-sanat habercisinin sahip olması gereken özelliklerden değildir?
O¨zgüveni olmalı ve analitik düşünebilmelidir. |
Araştırma yapma ile ilgili becerilere sahip olmalıdır. |
Bilgisayar kullanma becerisine sahip olması gerekmektedir. |
Konulara haber gözüyle bakabilme yeteneği olmalıdır. |
Ayrıntılara dikkat etmeli ve olaylar arasında bağ kurabilmelidir. |
Bu anlamda, bir kültür-sanat habercisinin sahip olması gereken özellikler şöyledir (MEB O¨ğrenci Eğitim Modülü, 2013a):
• Kültür-sanat alanı evrensel bir alan olmasından dolayı en az bir yabancı dil bilmelidir.
• Soru sorma becerisi olmalı ve kendisini iyiifade edebilmelidir.
• O¨zgüveni olmalı ve analitik düşünebilmelidir.
• Araştırma yapma ile ilgili becerilere sahip olmalıdır.
• Türkçe’yi yazınsal ve sözel anlamda etkili bir şekilde kullanabilmelidir.
• Ayrıntılara dikkat etmeli ve olaylar arasındabağ kurabilmelidir.
• Konulara haber gözüyle bakabilme yeteneği olmalıdır.
• Kültür-sanat alanının içinde yer almalı ve sürekli etkinliklere katılmalıdır.
• İyi bir okur olmalı ve kültür-sanat gündemini yakından izlemelidir.
• Sergilere, müzelere, konserlere ilgi duymalıdır.
- Farklı olanı görebilme, haber kaynaklarıyla iyi iletişim kurmalı ve iyi bir dinleyici olmalıdır.
-
Söyleşi tekniklerini iyi bilmelidir.
-
Her an ekran karşısına çıkacakmış gibi bakımlı olmalı ve söylenenleri çabuk kavrayabilmelidir.
-
Alanında iyi bir arşive sahip olmalıdır.
7.Soru
Kültür-sanat haberlerinin yazım teknikleri hakkında verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Haber değeri, kültür-sanat haberciliği açısından da merkezi bir belirleyicidir. |
Kültür-sanat haberciliğinde içerik konudan bağımsız olabilir. |
Kültür-sanat haberlerinde, özen gösterilmesi gereken en önemli nokta etik ilkelere bağlı kalınarak yapılacak yorum ve eleştirilerdir. |
Haberci, aldığı haberi en doğru ve gerçekçi biçimde yansıtmalıdır. |
Kültür-sanat haberciliğinde, tartışmalı haberlerde karşı tarafın görüşü alınmalı ve yansıtılmalıdır. |
Kültür-sanat haberciliğinde içerik yalnızca konuyla sınırlı olmalıdır. Haberi izleyenler için yeni bir
bilgi edinme olanağı sunmalıdır. Ayrıca, merak uyandıracak haberlerin biçimsel olarak da ilginçliğine ve güncel olmasına göre düzenlenmesi gerekmektedir.
8.Soru
Politika haberciliği açısından önemli sorunlardan biri hangisidir?
Siyasal yönetime ilginin az olması |
Siyasilerin görüşlerinin dengeli verilmemesi |
Magazinel konulara önem verilmesi |
Siyasetçilerle olan ilişkilerin zayıflığı |
Politikaların denetlenmesine ilginin azlığı |
Politika haberciliğinde içeriğin siyasi görüş- ler arasında dengeli bir şekilde dağıtılması önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Her ne kadar bu sorun direkt muhabirleri değil de haberi yayımlayan medya kuruluşunun yönetimini ve editöryal süreci yöneten kişileri ilgilendirse de bir muhabirin de bu konu hakkında bilgi sahibi ol- ması faydalı olacaktır.
9.Soru
Türkiye’de yayımlanan ilk magazin dergisi aşağıdakilerden hangisidir?
Uyanış |
Muhit |
Şehbal |
Resimli Kitap |
Cüzdan |
Türkiye’de magazin haberleri, günlük gazetelere girmeden önce magazin dergilerinde yayımlanmıştır. İlk magazin dergisi, 1873’te yayımlanan Cüzdan olarak bilinmektedir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi izlediği bir tiyatro gösterisinin haberini yapacak olan muhabirin haber kaynakları arasında yer almaz?
Seyirciler |
Yazarlar |
Yönetmen |
Teknik ekip |
Oyuncular |
Tiyatro alanında, muhabirin haber kaynakları oyuncular, yazarlar, yönetmenler, eleştirmenler, devlet, şehir ve
özel tiyatroların yöneticileri, tiyatro eğitimi veren akademisyenler, seyircilerdir. Doğru cevap D'dir.
11.Soru
Türkiye’de magazin haberlerini gazetelerin ön sayfalarına ilk olarak taşıyan gazeteci kimdir?
Türkiye’de magazin haberlerini gazetelerin ön sayfalarına ilk olarak taşıyan gazeteci kimdir?
Rahmi Turan |
Cengiz Semercioğlu |
Serdar Turgut |
Çetin Emeç |
Hakkı Devrim |
Magazin haberlerini gazetelerin birinci sayfalarına ilk olarak C¸etin Emeç taşımıştır.
12.Soru
Bilinen en eski ekonomi gazetesi hangi ülkede yayımlanmıştır?
İngiltere |
Almanya |
İspanya |
Fransa |
Portekiz |
İlk ekonomi gazetesi İngiltere'de yayımlanmıştır.
13.Soru
Ekonomi haberciliğinde elde edilen bilginin başka kaynaklarca da doğrulanmasına ne ad verilir?
Denetleme |
Uygulama |
Çapraz kontrol |
Geri dönüş |
Çizelge oluşturma |
Ekonomi haberciliğinde “çapraz kontrol”; yani elde edilen bilginin başka kaynaklarca da doğrulanması büyük önem taşır. Doğrulatılmayan bilgi, “söylenti” ya da “dedikodu”, haber haline getirilirse her zaman tartışmaya açık olacaktır.
14.Soru
Bilinen en eski ekonomi gazetesi olan Public Ledger 1760 yılında aşağıdaki ülkelerden hangisinde yayına başlamıştır?
Amerika |
İngiltere |
İtalya |
İspanya |
Almanya |
Bilinen en eski ekonomi gazetesi, İngiltere'de 1760'da yayına başlayan Public Ledger'dir.
15.Soru
Politika haberciliği ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlış bir açıklamadır?
Haber kaynağının gizlenmesi kuralı politika haberciliğinde çok daha dikkatli olmayı gerektiren bir kuraldır. |
Kendi adının gizlenmesini şart koşmayan bir haber kaynağı röportaj esnasında bazı söylediklerinin “off-the-record” kalmasını talep edebilir. |
Siyasetçilerin rakipleri hakkında rüşvet, yolsuzluk ve benzeri suçlamaları durumlarında suçlamayı yapan kişinin sözleri mutlaka tırnak içinde verilmelidir. |
Siyasetçilerin rakipleri hakkında rüşvet, yolsuzlukla suçlamaları durumunda “iddia etti”, “ileri sürdü, öne sürdü” gibi aktarma yüklemleri kullanılmalıdır. |
İyi bir parlamento muhabiri siyasilerin konuşmalarına ilişkin neyi ima ettiği üzerine yorum yapar. |
Doğru cevap E olacaktır. Sayfa 38 de Politika Haberciliği Özelinde Dikkat Edilecek Etik İlkeler konu başlığındaki açıklamalarda " Politika muhabiri olmanın zorluklarından biri de muhabirin kişisel siyasi görüşlerini haber kaynaklarıyla ilişkilerine ve yazdığı haber metnine yansıtmaması gerektiğidir. İyi bir parlamento muhabiri siyasilerin konuşmalarına ilişkin neyi ima ettiği üzerine yorum yapmaz. (Çetinkuş ve Keleş, 2018) " şeklinde açıklanmaktadır.
16.Soru
Polis-adliye haberciliğine ait kavramlardan olan kovuşturma kavramının tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
İddianamenin kabulüyle başlayıp mahkeme sürecinde dava konusuna ilişkin yapılan araştırma ve değerlendirme aşaması. Hükmün kesinleşmesine kadar devam eder. Dava süreci de denilebilir. |
Yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evredir. |
Bir şahıs hakkında bir mahkeme kararı olmadan o kişi suçlu ilan edilemez. Hakkında şüpheler ne kadar güçlü olursa olsun kesinleşmiş bir mahkeme kararı olmadan haber metinlerinde bu kişiler suçlu olarak gösterilemez. |
Adli ve idari yargı mahkemelerince verilen kararların, son inceleme merci olan Yargıtay veya Danıştay’a götürülmesidir. |
Mahkemelerin birbirlerine benzeyen dava konularında uyuşmazlıklara çözüm ararken benzer kararlar vermesidir. Böylece ilgili konuda bir yargı geleneği oluşur. |
Kovuşturma: İddianamenin kabulüyle başlayıp mahkeme sürecinde dava konusuna ilişkin yapılan araştırma ve değerlendirme aşaması. Hükmün kesinleşmesine kadar devam eder. Dava süreci de denilebilir.
17.Soru
Esası girişte haberin sonucunu vermek olan haber tekniğini nedir?
Esası girişte haberin sonucunu vermek olan haber tekniğini nedir?
Yatay piramit |
Düz piramit |
Ters piramit |
Popular gazetecilik |
Kültür-sanat haberciliği |
Ters piramit tekniğinin esası girişte haberin sonucunu vermek iken, düz piramitte sonuca ulaşma haberin sonunda mümkündür. Düz piramit tekniğinde, haber genellikle bir öykü tarzında başlar ve en az önemli unsurları ilk vererek olayın detayı haberin sonunda okura sunulur. Düz piramit tekniği öykülü bir giriş sunabilmesinden dolayı, giriş cümlelerinde yoruma da yer verilmektedir. Bu yüzden, bu haber türüne renkli haber de denir. Bu teknik, kültür-sanat haberleri hariç gazete haberciliğine uygun olmamakla birlikte dergi habercili- ğinde en çok kullanılan tekniktir (Yüksel ve Gürcan, 2005: 107). Ayrıca, magazin haberciliğinde de sıkça başvuralan bir teknik olarak karşımıza çıkmaktadır.
18.Soru
Türkiye'de bilinen ilk magazin dergisi aşağıdakilerden hangisidir?
Hayat |
Ses |
Cüzdan |
İnci |
Şamdan |
İlk magazin dergisi, 1873’te yayımlanan Cüzdan olarak bilinmektedir. Sultan Abdülaziz zamanında çıkartılan bu yayını daha sonra Şehbal, Resimli Kitap, İnci ve Süs isimli magazin dergileri izlemiştir.
19.Soru
Polis-adliye muhabirleri teknik konularda hatalar ve ihlalleri önlemek için aşağıdakilerden hangisini yapmalıdırlar?
Arşivleri ziyaret etme |
Polis telsizlerini dinleme |
Hukukçulara başvurma |
Eski haberleri okuma |
İstatistikleri inceleme |
Polis-adliye muhabirliği teknik bilgiler isteyen bir gazetecilik türüdür. Bu nedenle yapılan hatalar ve ihlaller kasten olmasa dahi ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu ihlallerin sebebi gazetecilerin konuyla ilgili yeterli düzeyde eğitimden geçmemesi ve mesleki tecrübelerinin eksikliğinden ileri gelmektedir. Bir başka sebep ise gazetecilerin ve çalıştıkları kurumların hukukçulardan yeterli desteği talep etmemeleridir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir magazin gazetecisinin sahip olması gerken özelliklerden biridir?
Entelektüel birikim |
Teknolojik beceri |
Yabancı dil bilgisi |
Sanatsal yaratıcılık |
Enstrüman çalma |
Bir magazin gazetecisi en az bir yabancı dil bilmeli ve yeni gelişmeleri yakından izlemelidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ