Haber Yazma Teknikleri Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Gazete okurlarının bir gün içerisinde gazete okumaya ayırdıkları süre yaklaşık ne kadardır?
5 ile 10 dk |
10 ile 15 dk |
15 ile 25 dk |
25 ile 30 |
30 ile 35 |
Gazete okurlarının bir gün içerisinde gazete okumaya ayırdıkları sürenin yaklaşık 15 ile 25 dakika arasında değiştiği hesaplanmaktadır (Brooks vd, 2002).
2.Soru
I. Giriş
II. Gelişme
III. Kronolojik anlatım
IV. Düğüm
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri piramit tekniğinin anatomisini oluşturmaktadır?
I ve III |
II ve IV |
I,II,III |
I,II,IV |
I,II,III,IV |
Piramit Tekniğinin Anatomisi:
Giriş
İlk belirti
Kronolojik anlatım
Düğüm
Sonuç
3.Soru
"İnsanın köpeği ısırması" örnek olayı, haber giriş tekniklerinden hangisine örnektir?
Genelleyici giriş |
Özetleyici giriş |
Zıtlık ifade eden giriş |
Sorulu giriş |
Öyküleyici giriş |
“Köpeğin insanı ısırması”, haberciler için sıradan bir olaydır; oysa “insanın köpeği ısırması” kaçırılmaması gereken bir haber olarak görülür. Sıra dışı ya da alışık olunmayan durumlara ilişkin zıtlıklar haberin en önemli ögesini oluşturabilir. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi ters piramit tekniğine göre yazılmış bir haberde “ne”, “nerede”, “ne zaman” ve “kim” sorularının yanıtlarının yer aldığı bölümdür?
Sonuç |
Giriş paragrafı |
Geçmiş hakkında bilgi |
Haberin gövdesi |
Açıklamalar |
Ters piramit tekniği ile yazılmış haberler, iki ayrı bölümden oluşur. B seçeneğinde yer alan “giriş paragrafı” ve D seçeneğinde yer alan “haberin gövdesi”, ters piramit tekniğiyle yazılmış haberin iki bölümünü ifade eder. Soru kökünde verilen “ne”, “nerede”, “ne zaman” ve “kim” sorularının yanıtlarının yer aldığı kısımsa B seçeneğindeki “giriş paragrafı” bölümüdür. A, C ve E seçenekleri ise ters piramit tekniği ile haber yazacak muhabirin öncelikle anlatacağı olaya ilişkin temalar (konular) arasında bir önemlilik sıralaması yaparken göz önünde bulundurduğu unsurlardır. Doğru cevap B seçeneğidir.
5.Soru
Aşağıdaki tekniklerden hangisi çoğunlukla muhabirin olaya aktif tanıklığını gerektirir ve spor haberciliğinde sıkça kullanılır?
Wall Street Journal Tekniği |
Piramit Tekniği |
Ters Piramit Tekniği |
Kronolojik Dizi Tekniği |
Listeleme Tekniği |
Kronolojik dizi tekniği; gelişimi belirli bir zaman dilimi için olan ve sonucu bu gelişim sürecinin sonunda ortaya çıkan bir olayın zamansal gelişimine bağlı kalarak haberleştirilmesidir. Teknik çoğunlukla muhabirin olaya aktif tanıklığını gerektirir. Muhabirin tanıklığının mümkün olmadığı durumlarda ise tanıkların ifadelerine dayanan ve gelişimi farklı kaynaklara doğrulatılmış bir haber yapım sürecini zorunlu kılar. Bu tekniğin sıkça kullanıldığı tür, spor haberciliğidir. Özellikle de spor karşılaşmalarının aktarımında sıklıkla tercih edilir.
6.Soru
Sürmanşetin tanımı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir ?
Ana başlığın üzerinde ya da satır boşluklarına göre sağ ve sol yanında yer alan başlıklardır. |
Gazetelerde logonun üzerinde, sayfanın en tepesinde yer alan başlıktır. |
Haber metninin üzerinde bulunan ve genellikle haberi özetleyen ya da tanımlayan türde |
Gazetelerin ilk sayfasında logonun hemen altında iri puntolu harflerle yazılan başlıklardır. |
Haberin 15-20 sözcükten oluşan özet ifadesi ya da haberin okunmasını sağlayacak ilgi çekici anlatımlardır. |
Gazetelerde logonun üzerinde,sayfanın en tepesinde yer alan başlığa sürmanşet denilir.
Doğru yanıt B seçeneğidir.
7.Soru
Gazetecilikte sıklıkla kullanılan, en eski haber yazma tekniği aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
Ters piramit tekniği |
Blok, kare, dörtgen tekniği |
Kronolojik dizin |
Konuşma dili tekniği |
Piramit tekniği |
Haber yazma kuralları içinde en eskisi ve en çok kullanılanı ters piramittir. Tekniğin bu uzun ömrünün ardında sihirli bir formül yatar.
8.Soru
"......... genellikle haberlerin birkaç kelimeden oluşan ve çoğunlukla bir yargı bildiren kısa özetleridir." Tırnak içerisindeki cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?
Üst başlık |
Alt başlık |
Başlık |
Ana başlık |
Manşet |
Başlıklar genellikle haberlerin birkaç kelimeden oluşan ve çoğunlukla bir yargı bildiren kısa özetleridir.
9.Soru
Sonuç paragrafında mutlaka ilk paragrafa atıfta bulunulması gereken haber yazma tekniği hangisidir?
Ters piramit |
Dörtgen |
Wall street journal |
Bölümleme |
Listeleme |
Wall street journal tekniğiyle yazılan haberlerde sonuç paragrafı mutlaka ilk paragrafa atıfta bulunan; yani girişle ilişki kurulmasını sağlayan bir yapıda olmalıdır. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Kum saati tekniği de denen haber yazma tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
piramit |
listeleme |
dörtgen |
kronolojik dizi |
ters piramit |
Zamansal gelişimi takip ederek haberi aktarmaya “Kronolojik Dizi Tekniği” denir. Farklı kaynaklarda bu tekniğe “Kum Saati Tekniği” de denilmektedir.
11.Soru
Haber kaynaklarının ve ünvanların yazılışıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Haberde adı geçen kişilerin unvan, ad ve soyadlarına haberin giriş bölümünde bir kere, eksiksiz olarak yer vermek yeterlidir. |
Haberin giriş bölümünde ünvan, ad ve soyadın ilk geçtiği yerde "sayın, saygıdeğer, muhterem, bay, bayan” gibi sözcüklere yer verilmemelidir. |
Haberde adı geçen kişiler için “Ayşe teyze”, “Fatma nine” ya da “Hasan amca” gibi ifadeler yerine, o kişilerin adlarının mutlaka soyadları ile birlikte yazılması gerekir. |
Haber metninin devamında aynı kişinin unvanı ve adını her seferinde kısaltmadan yazmak gerekir. |
Kimi zaman haber kaynakları adlarının açıklanmasını istemez. Bu gibi durumlarda uzman ya da yetkili olan kişiyi tanımlayacak bir ifadeye atıfta bulunmak doğru olacaktır. |
Haber metninin devamında aynı kişinin unvanı ve adını uzun uzun yazmak yerine çeşitli kısaltmalar kullanılabilir.
12.Soru
- Haberin özetinin girişte verilip verilmediği
- Haber detaylarının ilk paragrafta verilmesi
- Haberin en önemli bilgilerinin girişte bulunması
- Haberin devamında azalan önem sırasıyla verilmesi
- Haberin sonuç bölümünün özetleyici olup olmaması
Yularıdakilerden hangileri bir haberin ters piramit tekniği ile yazıldığını anlamanın yolları arasındadır?
I-II-V |
II-III-IV |
I-III-IV |
III-IV-V |
I-III-V |
Ters piramit tekniği ile yazılmış haberleri diğer haber yazma teknikleri ile yazılmış haberlerden ayırmanın en pratik yolu, haberin özetinin girişte verilip verilmediği, haberin en önemli bilgilerinin girişte bulunup bulunmadığı ve haberin devamında ayrıntıların giderek azalan önem sırasına göre yer alıp almadığı sorularına dikkat etmekten geçer. Ters piramit tekniği ile haber yazmanın en pratik yolu özetleyici bir girişte bulunmak ve olaya ilişkin haber unsurlarını önemlilik sıralaması içerisinde en önemliden daha az önemliye doğru sıralamaktan geçer.
13.Soru
Aşağıdaki özelliklerden hangisi Wall Street Journal tekniğini kare tekniğinden farklılaştırır?
Şemsiye başlık tekniği |
5N 1K formülü |
Tek bir olayın incelenmesi |
Özetleyici giriş |
Sonuç bölümü |
Wall Street Journal tekniği biçimsel olarak kare tekniğine benzer. Ancak anlatım dili ve bu biçime uygun olan olaylar, Wall Street Journal tekniğini kareden farklılaştırır. Bu teknikte tek bir olay incelenirken kare tekniğinde birden fazla, eş değer, olay dizisi ele alınır. Wall Street Journal tekniğinde farklılığı yaratan giriş ve sonuç paragrafları çok önemlidir. Wall Street Journal tekniği, pek çok habere ama özellikle de karmaşık haberlere uygulanabilecek, onları anlaşılır kılacak bir yazım yöntemidir.
Ekonomi, sağlık ve bürokrasi konularının haber hâline getirilmesinde sonucun
gerçek hayattaki örnekleriyle ilişkilendirilerek anlatılmasını sağladığı için işlevsel
bir yöntemdir.
14.Soru
"Bilinmeyeni gerçeğe en yakın biçimde, olabildiğince hızlı bir şekilde izler kitleye eriştirmektir" Tanımı aşağıdakilerden hangisini ifade eder?
Televizyonculuk |
Gazetecilik |
Habercilik |
Radyoculuk |
Sinemacılık |
Habercilik bilinmeyeni gerçeğe en yakın biçimde, olabildiğince hızlı bir şekilde izler kitleye eriştirmektir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber yazım süreci ile ilgili doğrudur?
Bilgiler eksik de olsa yazmaya başlayın. |
Giriş, gelişme sonuç bölümlerini tasarlayın. |
Haber yazma tekniğini yazarken geliştirin. |
Alt temaları haberi yazarken oluşturun. |
Haber başlığını yazmadan önce belirleyin. |
Elde ettiğiniz bütün bilgileri gözden geçirin. Eğer eksik yönler görüyorsanız bilgi toplama aşamasını tamamlayamamışsınız demektir. Haberinizi yazmaya başlamamalısınız. İyi bir haber yazarı genel bir yazı planı çıkarmadan yazmaya başlamaz. Siz de öyle yapın. Yazınıza ilişkin bir plan çıkarın. Giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinde neleri yazacağınızı tasarlayın. Haber yazma tekniğinizin hangisi olacağına karar verin. Haberde kullanılmasını düşündüğünüz alt konu ya da temaları belirleyin ve bunları yazı planın ilgili bölümlerine (giriş, gelişme, sonuç) not edin. Yazma işleminin ardından haberinize uygun birden fazla başlık önerin. Bu öneride de haberinizin odak noktasını unutmayın.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir yangın haberi yazacak muhabirin dikkat etmesi gerekenlerden biridir?
Muhabir girişin nasıl yapılacağı konusunda tereddütte düşebilir. |
Muhabir en önemsizden başlayarak ayrıntıları vermeye başlar. |
Muhabir olayları en yavaş şekilde karşı tarafa aktarır. |
Muhabir yangınla ilgili en can alıcı haberi en başta verir. |
Muhabir yangının nasıl başladığı ile ilgili hikayeyi uzun uzun anlatır. |
Bir yangın karşısında gazeteci ya da muhabir en önemliden başlayarak gerekli bilgileri karşı tarafa hızlı ve özlü bir şekilde aktarabilirler. Muhabir yangının nasıl başladığına ait hikayeyi uzun uzun, baştan sona anlatmak yerine, evin yanmakta olduğunu ve evin adresini telefonu açar açmaz itfaiye merkezindeki görevliye söyleyebilir. Ters piramit tekniğinde aslında uygulanması gereken kural tam da budur.
17.Soru
Anadolu Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Karaca, basın özgürlüğünün, düşünce ve ifade özgürlüğünün teminatı olduğunu iddia etti.
İfadesi hangi haber anlatım anlatım tekniği ile yazılmıştır?
Bilgi verme |
Doğrudan anlatım |
Biçimsel anlatım |
Dolaylı anlatım |
Yorumsal anlatım |
Cevap: Dolaylı anlatım: muhabirin, haber kaynağının söylediklerini; özü ve anlamını bozmadan kendi cümleleriyle, dönüştürerek ya da özetleyerek aktarmasıdır. Örneğin “açıkladı, anlattı, belirtti, kaydetti, iddia etti” gibi yapılan konuşmayı anlatan yüklemler bu yapıdadır.
18.Soru
Gazetelerde logonun üzerinde, sayfanın en tepesinde yer alan başlık aşağıdakilerden hangisidir?
Başlık |
Üst başlık |
Manşet |
Sürmanşet |
Spot |
Genellikle sıra dışı durumlarda birinci sayfada gazete logosunun üzerinde, sayfanın tepesinde yayımlanan başlıklara “sürmanşet” adı verilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.
19.Soru
Kronolojik dizi tekniğinde 5N 1K sorularının yanıtı hangi paragrafta verilir?
Sonuç |
Gelişme |
Yorum |
Özetleyici Giriş |
Şemsiye Başlık |
Kronolojik dizi tekniğinde haber giriş paragrafı, zaman sırasıyla oluşturulmuş gövde paragrafları ve muhabir tarafından gerekli görüldüğü durumlarda sonuç paragrafından oluşur. Haberin ilk paragrafı özetleyici giriş tekniği türündedir. 5N 1K sorularının yanıtı bu paragrafta verilir. Sonraki paragraflar zaman sırasını takip ederek oluşturulur. Her paragraf ait olduğu zaman dilimi içinde gerçekleşen önemli bir olayı ele alır. Sonuç paragrafı olayın uzun bir zaman dilimine yayılması ya da sonucun olayın gelişim süreci içindeki farklı zaman dilimlerinde gerçekleşen olaylarla biçimlenmesi durumunda, muhabir tarafından gerekli görülürse eklenir.
20.Soru
- Sabah saat 04.30'da açıklama yapıldı.
- Saat 16.00 sularında yurda dönmesi bekleniyor.
- Saat 11.25 sıralarında gerçekleşmesi bekleniyor.
- 1923'lü yıllara dair konferans düzenlendi.
Yukarıda verilen haber metinlerinde saatlerin yazılışı ile ilgili ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız 1 |
1 ve 2 |
1, 2 ve 3 |
Hepsi |
Hiçbiri |
Pek çok haberde saat ve dakikanın belirtilmesi önem taşır. Haberde saat, rakam kullanılarak yazılır. Rakamlar arasına nokta konur. Örneğin: "saat 20.50'de" gibi. Haber metinlerinde saat yazımında karşılaşılan bazı yanlışlar ise şunlardır:
- "Sabah saat 04.30'da ifadesi yerine "04.30'da" ve "akşam 04.30'da" ifadesi yerine "16.30'da" yazılmalıdır.
- "Saat 16.00 sularında" ifadesi yerine "saat 16.00 sıralarında" yazılmalıdır. Ancak "saat 11.25 sıralarında" ifadesi de yanlıştır; zaten olayın gerçekleştiriği an dakikasıyla belirtilmektedir.
- Aynı şekilde tarih belirtirken de "1978'li yıllarda" yerine "1978'de" ya da "1970'li yıllarda" yazılmalıdır.
- TDK imla kurallarına göre çeyrek, dakika, saniye ifadesi yoksa saatlerin yazı ile eğer bu ifadeler varsa rakamla yazılması gerekmektedir. Örneğin: Derse 8.45'te başlandı. Yarın sabah saat sekizde buluşacağız.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ