Haber Yazma Teknikleri Ara 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi cinayet haberlerinde dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri değildir?
Ölü ve yaralı sayısı |
Zanlının yakalanması |
Herkesin kimliğinin açıklanması |
Tanıkların bulunması |
Yetkililerden bilgi alınması |
Bu haberlerin yazımında genellikle şu unsurlara dikkat edilir:
- Emniyet yetkililerinden olay ve kişiler ile ilgili bilgi alınması,
Olayın tanıkları ile görüşülerek bilgi alınması,
Olaya karışan kişileri tanıyan kişilerden ve yakınlarından dikkatli ve özenli bir biçimde bilgi alınması,
Ölü ve yaralı sayısının kesin bir biçimde öğrenilmesi,
Olaya adı karışanların kimlikleri, adresleri ve yaşamları hakkında bilgi toplanması,
Olay ile ilgili olarak aranan kişiler varsa bunların kimliklerinin ve eşgallerinin tanımlanması,
18 yaşından küçüklerin kimliklerinin açık bir biçimde yazılmasının Basın Kanunu çerçevesinde de yasak olduğunun bilinmesi,
Cinayetin olası nedenleri ve sonuçlarının farklı kaynaklardan öğrenilmesi,
Olayın neden ve sonuçlarının duygusallıktan arındırılarak aktarılması,
İleri sürülen nedenlerle ilgili olarak bir kez daha “iyi ama niye?” sorusunun sorulması,
Cinayette kullanılan aletler ve uygulanan yöntemin kesin bir biçimde öğrenilmesi,
Mümkünse yaralıların, zanlıların, emniyet görevlilerinin, savcının, adliye doktorunun ve diğer görevlilerin sözlerinin kaydedilmesi,
Görgü tanıklarının ve olayla ilgili diğer kişilerin sözlerinin kaydedilmesi,
Zanlının yakalanması ve mahkeme sürecinin takip edilmesi,
Ölülerin defnedilmesi sürecinin takip edilmesi,
Haberin başka kişilere örnek olmasının önlenmesi için en ince ayrıntılara kadar olayın aktarılmamasına özen gösterilmesi,
Olayda suçlanan kişinin bir “zanlı” olduğunun akıldan çıkarılmaması,
Zanlının itirafta bulunması hâlinde bile mahkeme tarafından verilmiş kesin hüküm bulunmadıkça “masum” olduğunun kabul edilmesi,
Emniyet’te verilen ifadelerin mahkeme salonunda değiştirilebileceğinin unutulmaması habercilik açısından önem taşımaktadır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber yazımında cümle yapısı ile ilgili doğrudur?
Cümleler uzun ve karışık olmalıdır. |
Bir cümlede birden çok fikir verilmelidir. |
Muhabir kendi fikirlerini aktarmalıdır. |
Sıradan tanımlamalar kullanılmalıdır. |
Cümleler duru ve açık olmalıdır. |
Haber yazımında dikkat edilmesi gereken cümle yapısına ilişkin kimi noktalar şöyle sıralanabilir:
- Haber cümleleri doğru, kısa ve kolayca anlaşılır olmalıdır. Bir cümlede sadece bir fikre yer verilmelidir.
- Cümleler olabildiğince kısa ve öz anlatımlar içermelidir.
- Cümleler dil bilgisi kurallarına uygun olmalıdır.
- Cümleler duru, yalın ve açık olmalıdır.
- Muhabir kendi fikirlerini haber metnine katmamalı ya da karıştırmamalıdır.
- Haber metninde geçen “benim, ben, bana, bizi, bizim” gibi sözleri, haber kaynağına gönderme yaparak kullanmalıdır.
- “Şok oldular”, “iğne atsan yere düşmez” gibi sıradan tanımlamalardan kaçınılmalıdır.
3.Soru
Haber yazmada ters piramit tekniğinin uygun bulunmadığı durumlarda genellikle tercih edilen haber yazma tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
Bölümleme tekniği |
Listeleme tekniği |
Kronolojik dizi tekniği |
Dörtgen tekniği |
Renkli yazım tekniği |
Haber yazmada ters piramit tekniğinin uygun bulunmadığı durumlarda genellikle tercih edilen teknik dörtgen tekniğidir.
4.Soru
Ters piramit tekniğinin en büyük avantajı aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
Kapsamlı olarak bilgi sunar. |
Az sürede önemli bilgi aktarır. |
Öyküleyici tarzda aktarır. |
En çok kullanılan tekniktir. |
Giriş gelişme sonuç olarak yazılır. |
Ters piramit tekniğinin en büyük avantajı şu saptamaya dayanır: Gazete okurlarının bir gün içerisinde gazete okumaya ayırdıkları sürenin yaklaşık 15 ile 25 dakika arasında değiştiği hesaplanmaktadır. İnternet kullanıcılarının haber okumak için ayırdıkları süre ise daha azdır.
5.Soru
Akademik unvanların yazılışında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Prof. Dr. |
Arş. Gör. |
Doç. Dr. |
Dr. Öğr. Ü. |
Ör. Gr. |
Akademik unvanların yazılışında şu kurallara dikkat ediniz:
- Rektör: Üniversite yöneticisi
- Dekan: Fakülte yöneticisi
- Müdür: Yüksekokul, birim yöneticisi
- (Genel, Fakülte, Okul) Sekreteri: İdari yönetici
- Prof. Dr.: Profesör Doktor, doktora ünvanı var
- Prof.: Profesör, sanatta yeterlilik sahibi, doktor unvanı yok
- Doç. Dr.: Doçent Doktor
- Dr.Öğr.Ü.: Doktor Öğretim Üyesi (Eski adı: Yrd. Doç. Dr.: Yardımcı Doçent Doktor)
- Arş. Gör.: Araştırma Görevlisi
- Öğr. Gör.: Öğretim Görevlisi
- Dr.: Doktor
- Öğretim elemanı: Tüm akademik personel anlamındadır.
- Öğretim üyesi: Dr. Öğretim Üyesi, Doçent ve Profesörleri tanımlar.
- Öğretim görevlisi: Öğretim üyesi dışındaki öğretim kadrolarını tanımlar.
Doğru cevap E’dir.
6.Soru
Bir haberin omurgası olan "5N1K" da geçen "K" aşağıdakilerden hangisine karşılık gelir?
Konu |
Kaç |
Kim |
Konum |
Kota |
Bir haber metninde yanıtı aranan “ne”, “nerede”, “ne zaman”, “neden”, “nasıl” ve “kim” sorularına karşılık gelir ve en temel haber yazma formülü olarak bilinir.
7.Soru
I. Haber yazma sürecinin ikinci aşamasıdır.
II. Olayla ilgili olarak merak edilmesi muhtemel tüm soruların yanıtları bu aşamada aranır.
III. Haber kaynakları ile görüşülmektedir.
IV. Konuyla ilgili toplanabilecek tüm bilgilere erişilmektedir.
V. Bu aşamada asla bir tek kaynakla yetinilmemeli, konunun farklı bakış açılarına sahip yönlerine ilişkin bilgiler de toplanmalıdır.
Yukarıdaki ifadeler aşağıdaki hangi haber yazım sürecinin aşamasını ifade etmektedir?
Düşünme ve odak noktası |
Haber yazma süreci |
Haberi değerlendirme |
Haberi doğrulama |
Bilgi toplama |
Haber yazma sürecinin ikinci aşaması “bilgi toplama”dır. Olayla ilgili olarak merak edilmesi muhtemel tüm soruların yanıtları bu aşamada aranır. Bunun için haber kaynakları ile görüşülmeli, konuyla ilgili toplanabilecek tüm bilgilere erişilmelidir. Bu aşamada asla bir tek kaynakla yetinilmemeli, konunun farklı bakış açılarına sahip yönlerine ilişkin bilgiler de toplanmalıdır. Doğru cevap E’dir.
8.Soru
Genellikle spor haberlerinin servis edilmesinde kullanılan yazma tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
ters piramit |
piramit |
wall street journal |
kronolojik dizi |
listeleme |
Kronolojik dizi tekniğinin sıkça kullanıldığı tür, spor haberciliğidir. Özellikle de spor karşılaşmalarının aktarımında sıklıkla tercih edilir.
9.Soru
Aşağıda verilen haber değeri unsurlarından hangisinde piramit tekniği kullanılmaz?
Mizah |
İlginçlik |
Yenilik |
Nadirlik |
Zamanlılık |
Piramit tekniği, daha çok dergi haberciliğinde tercih edilen bir yazım tekniğidir. Çünkü piramit tekniği daha çok güncel olmayan, yeterli zamana sahip okura seslenen, haberin yayımlanacağı yer ya da süreye ilişkin bir kısıtlama bulunmayan yayın organlarında daha çok kullanılır. Haber dilindeki ayrıntıdan başlayan renkli anlatım nedeniyle piramit tekniğine “renkli yazım tekniği” adı da verilmektedir. Genellikle ilgi çeken konuların, mizah, yenilik, ilginçlik ve nadirlik unsurlarını içeren haberlerin yazımında piramit tekniğinden yararlanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
Ters piramit tekniği ile yazılmış bir haber nasıl kısaltılabilir?
Giriş bölümü daraltılır. |
Son paragraf kesilir. |
Önemli bilgi azaltılır. |
Ayrıntılar çıkarılır. |
Spot bölümü kısaltılır. |
Ters piramit tekniği ile yazılmış bir haberde en önemli bilgiler ilk paragraflarda verildiği için sondan başlayarak istenilen paragrafları atmak haberin anlatım yapısını bozmaz. Dolayısıyla haberin ayrıntılarına ilişkin bilgiler haberden çıkarıldığında haberi yeniden yazmak gerekmez.
11.Soru
Yayın organının sahibi ve sorumlularını, tarih, sayı, iletişim, basım ve dağıtım gibi
bilgilerini gösteren kayıt,aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir ?
Künye |
Redaktör |
Eşik bekçisi |
Redaksiyon |
Kimlik |
Yayın organının sahibi ve sorumlularını, tarih, sayı, iletişim, basım ve dağıtım gibi
bilgilerini gösteren kayıt o yayının künyesidir.
Doğru yanıt A seçeneğidir.
12.Soru
Aşağıdakilerden cümle örneklerinden hangisi haber diline uygun değildir?
Ankara’da iş kazası meydana geldi. |
Bakan yarın İstanbul’a gelecek. |
Yoğun kar yağışı uyarısı yapılıyor. |
Toplantı salonda gerçekleşmiştir. |
İlk gösterim Antalya’da gerçekleşmişti. |
Günümüzde haber yazımında; olup biten eylemler için, eylemin sözün söylediği andan önce yapıldığını, söyleyeni kesin inancıyla tam olarak anlattığı, “di’li geç- miş zaman” kipi tercih edilmektedir. Devam eden olaylar için ise şimdiki zaman ya da geniş zaman kipleri kullanılmaktadır. Zaman içinde gelişecek olaylar için ise gelecek zaman kipi kullanılmaktadır. Genellikle haber ya da olayın geçmişi hakkında verilen bilgilerde ise “-miş’li geçmiş zaman kipi” tercih edilmektedir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberin dili ilgili uyulması gereken kurallardan bir tanesidir?
Haber cümleleri uzun ve karmaşık olmalıdır. |
Bir cümlede sadece bir fikre yer verilmelidir. |
Muhabirin yorumu haber metninde yer almalıdır. |
Bir cümlede birden fazla fikir okuyucuya aktarılmalıdır. |
Edebi bir dil kullanılmalıdır. |
Haber cümleleri uzun ve karmaşık değil doğru, kısa ve kolayca anlaşılır olmalıdır. Bir cümlede sadece bir fikre yer verilmelidir.Muhabir kendi fikirlerini haber metnine katmamalı ya da karıştırmamalıdır. Cümleler edebi değil duru, yalın ve açık olmalıdır. Doğru cevap B'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir muhabirin listeleme tekniğiyle haber yazarken dikkat etmesi gerekenlerden biri değildir?
Ön hazırlıklarını ve olay yerinden topladığı verileri bir araya getirmelidir. |
Etkinliğin yapılacağı mekan hakkında bilgi edinmelidir. |
Olayı iyice çözümlemeli, önemli gördüğü detayları listelemelidir. |
Haberin fazla uzamasına izin vermemelidir. |
Haberin sonuç paragrafı gerektirip gerektirmediğine karar vermelidir. |
Muhabir listeleme tekniğiyle haberini yazarken şunları göz önünde bulundurmalıdır: • Ön hazırlıklarını, araştırmalarını ve olay yerinden topladığı verileri bir araya getirmelidir. • Olayı iyice çözümlemeli, önemli gördü¤ü detayları listelemelidir. • Oluşturduğu listenin her bir maddesine ait detayları kısaca özetlemelidir. • Oluşturduğu listenin ortak yönlerini toparlayan, haberin ne olduğunu açıklayan giriş paragrafını belirlemelidir. • Haberin fazla uzamasına izin vermemelidir. • Listeyi, zaman, protokol ya da önem sırasına göre mi oluşturacaktır? Bunun karar›n› vermelidir. • Haberin sonuç paragrafı gerektirip gerektirmediğine karar vermelidir.
15.Soru
Haber toplama aşamasında elde edilen bilgi ve görüşlerin bir şekilde kaydedilmesi niçin tavsiye edilmelidir?
İlgi çekmek için |
Güzel sunum hazırlamak için |
Kalıcı olması için |
Delil olması için |
Tekrar tekrar sunmak için |
Haber toplama aşamasında elde edilen bilgi ve görüşlerin bir şekilde kaydedilmesinin yararlı olacağı tavsiye edilebilir. Daha sonra karşılaşılabilecek itirazlar için önceden yapılacak kayıtlar önemli bir delil niteliği taşıyacaktır.
16.Soru
Haberin özeti şeklinde tanımlanabilecek ve 15-20 sözcükten oluşan anlatım hangisidir?
Alt başlık |
Ana başlık |
Spot |
Ara başlık |
Üst başlık |
Haber Spotu (Özet, Kesit): Haberin 15-20 sözcükten oluşan özet ifadesi ya da haberin okunmasını sağlayacak ilgi çekici anlatımlardır. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
"Üzüm asmasının dallarından rahatsız olduğunu söyleyen baba oğul komşularının hışmına uğradı" haber cümlesinde hangi iki öge bulunmaktadır?
Kim ve neden |
Ne ve neden |
Kim ve nasıl |
Ne ve nasıl |
Neden ve nasıl |
Ne ve neden: Asma dalından rahatsız olduğunu söylemeleri üzerine gerçekleşen olay
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberde başlık kompozisyonunu oluşturan unsurlardan biri değildir ?
Üst başlık |
Haber spotu |
Ara başlıklar |
Son başlık |
Alt başlık |
Haberde başlık kompozisyonunu oluşturan unsurlar sayfa tasarımına, yayın anlayışına ve haberin niteliğine göre farklılık gösterebilir. Ancak temel olarak söz konusu unsurlar; üst başlık, ana başlık, alt başlık, haber spotu ve ara başlıklardır.
19.Soru
Haber yazmanın ilk aşaması aşağıdakilerden hangisidir?
Düşünme |
Bilgi toplama |
Haber metnini yazma |
Denetim ve doğrulama |
Hedef kitleye aktarma |
Haber yazmanın ilk aşamasını “düşünme” oluşturur. Herhangi bir olay ya da durum karşısında haber yazmadan önce düşünmek ve haber yazılacak unsurun; eş deyişle haberin odak noktasının ne olduğunu keşfetmek gerekir. Doğru cevap A’dır.
20.Soru
Bölümleme tekniğiyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
Tek parçalı olayları haberleştirmek için kullanılır. |
Editoryel sürecin dışında ortaya çıkan haber metinleridir. |
Kullanılan başlık türüne "şemsiye başlık" denir. |
Her bir bölüm için ayrı başlığa gerek duyulmaz. |
Bölümler sadece önem sırasına göre düzenlenebilir. |
Çok parçalı olayları haberleştirmek için kullanılır.
Bu tekniğe uygun haberler genellikle editoryal süreçte; yazı işleri odasında ya
da haber toplantısında ortaya çıkar.
Kullanılan başlık türüne "şemsiye başlık" denir.
Her bir bölüm için ayrı başlığa gerek duyulur.
Bölümler sadece zaman, protokol yada önem sırasına göre düzenlenebilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ