Haber Yazma Teknikleri Ara 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, yazılı kitle iletişim araçlarında kullanılan ve haberi niteleyen görsel unsurlardan biri değildir?
Tablo |
Turnusol |
Şekil |
Grafik |
İllüstrasyon |
Yazılı kitle iletişim araçlarında kullanılan ve haberi niteleyen türdeki fotoğraf, illüstrasyon, karikatür, tablo, şekil ya da grafik gibi unsurlara “görsel unsurlar” adı verilir.
2.Soru
Haberin ilk paragrafının özetleyici giriş niteliğinde olduğu haber yazma tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
wall street journal |
listeleme |
kronolojik dizi |
bölümleme |
kare |
Kronolojik dizi tekniğinde haber giriş paragrafı, zaman sırasıyla oluşturulmuş gövde paragrafları ve muhabir tarafından gerekli görüldüğü durumlarda sonuç paragrafından oluşur. Haberin ilk paragrafı özetleyici giriş tekniği türündedir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber yazımının son aşamasında yapılır?
Haberin düzeltmesi yapılır. |
Haber konusu gözden geçirilir. |
Yazım kurallarına dikkat edilir. |
Gereken yeni bilgiler toplanır. |
Odak noktası genişletilir. |
Haber yazmanın dördüncü aşaması, bir haberin doğruluğuna verilen öneme de atfen “denetim ve doğrulama” şeklinde ifade edilebilir. Haberin taslak metni tamamlandıktan sonra “gözden geçirme ve düzeltme aşaması” da denilebilecek denetim ve doğrulama aşamasına geçilir. Haber metni ancak bu aşama da tamamlandıktan sonra yayıma hazır hâle gelir.
4.Soru
Pikniğe giden Ateş Ailesi’nin otomobili, Avcılar O-2 Otoyolu’nda, asfalt çalışması nedeniyle plastik dubalarla bölünen şeride girip, karşıdan gelen kamyonla çarpıştı. Kazada sürücü Mehmet Ateş, eşi ve 3 çocukları öldü.
Yukarıda verilen bir trafik kazasının giriş paragrafında kazaya karışan ailenin ölmesi hangi haber öğesinin yanıtıdır?
Nerede |
Neden |
Ne |
Nasıl |
Ne zaman |
Verilen haber cümlesinin öğeleri şu şekilde açıklanabilir:
Kim: Ateş ailesi
Nerede: Avcılar O-2 Otoyolu’nda
Neden: (karşı) şeride geçip kamyonla çarpışarak
Ne: Kamyonla çarpıştı (Trafik kazası)
Kim: Sürücü Mehmet Ateş, eşi ve 3 çocukları
Ne: Öldüler
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir olayın en önemli unsurunun ne olduğuna karar vermede yardımcı olan konulardan biri değildir?
Okuyucu etkileyecek unsurun belirlenmesi |
Acilen yanıtlanması gereken soruların çıkarılması |
Haberi destekleyici ifadelerin bulunması |
En önemli konuşmalara karar verilmesi |
Habere ayrılan yerin belirtilmesi |
Bir olaya ilişkin en önemli unsurun hangisi olduğuna ve hangi unsurların onu takip etmesi gerektiğine nasıl karar verilir? Bu sorunun yanıtı muhabirin kişisel değerlendirme yeteneğinde yatar ve çoğunlukla zaman içinde gelişir. Ancak bu süreçte muhabire yardımcı olabilecek bazı sorular yöneltilebilir:
- Bu olayla ilgili olarak okuyucuyu en çok etkileyecek olan şey/unsur nedir?
- Bu olayla ilgili olarak en başta acilen yanıtlanması gereken soru ya da sorular
hangisi ya da hangileridir? - Haberi destekleyici hangi konuşma ya da ifadeler en güçlü (önemli) olanlardır?
6.Soru
Haber metninde kullanılmak üzere aşağıdaki ifadelerden hangisinin yazımı doğru olarak verilmiştir?
Milli Eğitim eski Bakanı |
Bayram özel indirimi |
Anadolu Üniversitesi eski Rektörü |
Eski Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı |
Yılbaşı özel yayını |
Genellikle belirsiz ad tamlamaları, yapıları bozularak yanlış kullanılmaktadır. Belirtisiz ad tamlamasında, tamlayanda herhangi bir ek yoktur. Tamlanan ad, "-i" eki almıştır. Bu tür tamlamalarda, tamlayan ile tamlanan arasına hiçbir sözcük giremez. Örneğin: "Eski Milli Eğitim Bakanı" biçiminde yazmak gerekirken "Milli Eğitim eski Bakanı" ifadesi kullanılmaktadır. "Bayram özel indirimi" yerine "Özel bayram indirimi" yazılmalıdır. Aynı şekilde "eski güzellik kraliçesi", "eski masa örtüsü", "eski pijama takımı", "eski Belediye Başkanı" ifadeleri doğrudur. Ancak," "Eskişehir eski Büyükşehir Belediye Başkanı" kullanımında hataya düşmemek gerekir. Burada "Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı" bir unvandır. Ad tamlaması olan kısmı"Büyükşehir Belediye Başkanlığı"dır.
7.Soru
Genellikle haber değeri açısından yapılacak önemlilik sırasına göre; “ne”, “nerede”, “ne zaman” ve “kim” sorularının yanıtları hangi bölümde yanıtlanır?
Giriş paragrafı |
Haberin gövdesi |
Gelişme ve ayrıntılar |
Geçmiş hakkında bilgi |
Sonuç |
Giriş paragrafı: Girişte olayın ne olduğu ve sonucu özet olarak verilir. Genellikle haber değeri açısından yapılacak önemlilik sırasına göre; “ne”, “nerede”, “ne zaman” ve “kim” sorularının yanıtları giriş bölümünde yer alır.
8.Soru
Bölümleme tekniğiyle haber hazırlamak için dikkat edilmesi gereken noktalardan hangisi yanlıştır?
Farklı olayların ortak noktalarını anlamak gereklidir. |
Bölümler, zaman, protokol ya da önem sırasına göre arka arkaya dizilir. |
Haberin çerçevesini okura doğru yansıtacak kapsayıcı bir başlık yazılır. |
Haberin çerçevesini doğru koyan bir özetleyici sonuç paragrafı yazılır. |
Her bölüm için bir ara başlık kullanılır. |
Haberin çerçevesini doğru koyan bir özetleyici sonuç değil giriş paragrafı yazılır. Cevap D şıkkıdır.
9.Soru
İstanbul’da eşini ve çocuklarını pikniğe götüren baba, çalışmalar nedeniyle dubalarla bölünen otoyolda otomobilinin kontrolünü kaybedince facia meydana geldi. Karşı yönden gelen kamyonun biçtiği otomobildeki 5 kişi öldü.
Ters piramit tekniğine göre bu haber için en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
Bölünmüş yol faciası |
İstanbul’da yol çalışması |
Piknik faciası |
Geride bir kişi kaldı |
Kamyon araca çarptı |
Ters piramit tekniğine göre haberin ne önemli öğesi en önce verilir. Bu giriş paragrafında en önemli bilginin yol çalışması sebebiyle bir ailenin kaza yapması olması sebebiyle başlığın da bu konuya odaklanmasının doğru olduğu söylenebilir.
10.Soru
"Sigara içiyordum, uyuyakalmışım. Uyandığımda her yerde duman ve .... "
Yukarıda ilk kısmı verilen konuşma, en yüksek ihtimalle ne tür bir haber metninde geçiyor olabilir?
Trafik kazası |
Eğitim |
Seçim |
Yangın |
Ekonomi |
elinde sigarayla uyuyan ev her yerde duman görerek uyanan birinin konuşması, büyük ihtimalle yangın haberi ile ilgilidir.
11.Soru
“Acaba gördüğüm ya da duyduğum bu olayı en yakın arkadaşıma anlatsam, söze nasıl başlardım, ona ilk önce ne söylerdim?” bu soru haber yazarken hangi aşamadan önce sorulmaktadır?
Özetleyici giriş |
Manşet |
Sürmanşet |
Tanımlayıcı giriş |
Alıntı giriş |
“Acaba gördüğüm ya da duyduğum bu olayı en yakın arkadaşıma anlatsam, söze nasıl başlardım, ona ilk önce ne söylerdim?” İşte bu soru, özetleyici giriş yazmanın anahtarını oluşturur. Bu soruya verilecek yanıtla, yaşanan olayı özetleyen bir giriş de bulunabilir.
12.Soru
Ters piramit tekniğinin en büyük avantajı aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
İnsanlar haber okumaya az vakit ayırır. |
İnsanlar haberin can alıcı noktasını arar. |
İnsanlar uzun haberlerden kaçınır. |
İnsanlar hikaye okumaz istemez. |
İnsanlar haberleri seçerek okur. |
Ters piramit tekniğinin en büyük avantajı şu saptamaya dayanır: Gazete okurlarının bir gün içerisinde gazete okumaya ayırdıkları sürenin yaklaşık 15 ile 25 dakika arasında değiştiği hesaplanmaktadır. Internet kullanıcılarının haber okumak için ayırdıkları süre ise daha azdır. Bu nedenle, eğer bir muhabirin iki otomobilin çarpışması haberini, öyküleyici tarzda, otomobil sürücüsünün sabah evinden ayrılmasıyla başlattığı düşünülürse, hikâye uzar da uzar ve pek çok okuyucu gazete okumaya ayırdığı süre içerisinde kazanın sonunda belki de otomobil sürücüsünün ölmediğini öğrenemez. Bunun yerine böyle bir haber genellikle olayın sonucu ile başlar.
13.Soru
- Hava sıcaklığının sıfır derecenin altına inmesi bekleniyor
- Bir oy boş çıkarken dört oy da geçersiz sayıldı
- 1.500.000 lira ödeme yapıldı
- 2 bin 500 kişi sırada bekledi
Haber yazımında sayıların yazılışı ile ilgili yukarıda verilen örneklerden hangileri doğru olarak kullanılmıştır?
1, 2 ve 3 |
1 ve 2 |
2, 3 ve 4 |
3 ve 4 |
Hepsi |
Türk Dil Kurumu İmla Kılavuzu'nda sayıların "rakamla ya da yazı ile yazılabileceği" ifade edilmekte ve belirli durumlara ilişkin belirli kuralların uygulanması gerektiği belirtilmektedir. Bu kurallardan biri de sıfır (0) sayısının yazımıyla ilgilidir. Haber metinlerinde sıfır (0) yazıyla yazılır. Örneğin: "...sıfır derece..."
14.Soru
Ters piramit tekniğinin en önemli ögesi nedir?
Özetleyici giriş |
Ayrıntılar |
Açıklama ve diğer bilgiler |
Geçmiş hakkında bilgi |
Sonuç |
Ters piramit tekniği ile haber yazacak muhabirin öncelikle anlatacağı olaya iliş- kin temalar (konular) arasında bir önemlilik sıralaması oluşturması gerekir. Olaya ilişkin en önemli unsurların neler olduğuna karar veren muhabir, en önemliden başlayarak daha az önemliye doğru bu unsurları yazıya dökmelidir. Dolayısıyla ters piramit tekniğinde haberin bütün ağırlığı ya da haber değeri taşıyan en önemli bilgi; özet bir şekilde en başta, giriş bölümünde verilir. Bu nedenle ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerin büyük çoğunluğunda özetleyici giriş tekniği kullanılır. Ardından da olayın ayrıntılarına değinilir. Konuyla ilgili yapılan açıklamalar, ileri sürülen deliller, ortaya çıkan durumlar, olayın geçmişine ilişkin bilgiler sıralanır. Bunlar da yine muhabirin karar vereceği önemlilik sırlaması içerisinde sunulur. Sonuçta ise bir haber sonlandırma ifadesi yer alır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ters piramit tekniği ile ilgili söylenemez?
Haberi yazacak muhabir anlatacağı olaya ilişkin temalar arasında bir önemlilik sıralaması oluşturmalıdır. |
Muhabir önemlilik sıralamasına göre önemliden başlayarak daha az önemliye doğru haberi yazar. |
Haber değeri taşıyan en önemli bilgi özet bir şekilde en başta, giriş bölümünde verilir. |
Ters piramit tekniğinde özetleyici giriş tekniği kullanılmamaktadır. |
Ters piramit tekniğinde sonuçta bir haber sonlandırma ifadesi yer alır. |
Ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerin büyük çoğunluğunda özetleyici giriş tekniği kullanılmaktadır. Ardından da olayın ayrıntılarına değinilir.
16.Soru
Haber yazma sürecinin bu aşamasında asla bir tek kaynakla yetinilmemeli, konunun farklı bakış açılarına sahip yönlerine ilişkin bilgiler de toplanmalıdır. Bu aşama aşağıdakilerden hangisidir?
düşünme aşaması |
yazma aşaması |
bilgi toplama aşaması |
yazım kuralları |
haber dili |
Haber yazma sürecinde tek bir kaynakla yetinilmemelidir. Bu, iki açıdan önemlidir. Birincisi, elde edilen bilgilerin doğruluğunun sağlanması ve ikincisi de haberde nesnelliğe ya da tarafsızlığa yaklaşma adına farklı görüş açılarının haber içeriğinde sergilenmesi.
17.Soru
Birden fazla önemli olay içeren haber konularının yazımında sıklıkla kullanılan haber tekniği aşağıdakilerde hangisidir?
Birden fazla önemli olay içeren haber konularının yazımında sıklıkla kullanılan haber tekniği aşağıdakilerde hangisidir?
Wall street journal |
Ters Piramit |
Piramit |
Listeleme |
Dörtgen |
Birden fazla önemli olay içeren haber konularının yazımında en kullanışlı tekniklerden biri listelemedir. Devlet yönetimi tarafından alınan kararlar, çıkarılan yasalar ve resepsiyonlar gibi içinde birden fazla önemli detayı bulunduran haber konuları listeleme tekniğinin tercih edilmesinde önemli bir etkendir. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ters piramit tekniği ile ilgili doğru bir bilgidir?
Muhabirin öncelikle haber konusuna ilişkin temalar arasında bir önemlilik sıralaması oluşturması gerekir |
Önemsizden başlanarak daha çok önemliye doğru unsurlar yazıya dökülmelidir |
Haber değeri taşıyan en önemli bilgi; özet bir şekilde en sonda, sonuç bölümünde verilir |
Ters piramit tekniğinde asıl olan; en ayrıntılı şekilde haberin ne olduğu bilgisinin haberin sonunda verilmesidir |
Haber yazma kuralları içinde en yenisi ve en az kullanılanı ters piramittir |
Ters piramit tekniği ile haber yazacak muhabirin öncelikle anlatacağı olaya ilişkin temalar arasında bir önemlilik sıralaması oluşturması gerekir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde büyük harflerin yazımı ile ilgili bir hata yapılmıştır?
Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu rekor fiyata satıldı. |
Sabah gazetesi yeni bir hafta sonu eki çıkarmaya hazırlanıyor. |
NASA Merkür’de yaşam olup olmadığını araştıracak. |
2020 Yılında küresel ısınmanın etkilerinin daha fazla hissedileceği öngörülüyor. |
Bu yıl Meclis bir ay erken açılacak. |
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime büyük harfle
başlamaz. D seçeneğindeki cümle "2020 yılında küresel ısınmanın etkilerinin daha fazla hissedileceği öngörülüyor." şeklinde yazılmalıdır.
20.Soru
Haber yazımıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Haber, edebî bir metindir. |
Haber yazımında işaret zamirlerine yer verilmelidir |
Haber metninde kullanılan yabancı kelimeler açıklanmalıdır |
Argo sözcüklerin açıklamaları ve yan anlamlarına yer verilmelidir |
"Bir süre", "araç" gibi belirsizlik ifade eden sözcükler gerektiğinde kullanılabilir. |
Haber metninde kullanılacak yabancı kelimeler varsa bunlar açıklanmalı, haberi okuyan ya da dinleyenler sözlüğe bakmak zorunda kalmamalıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ