Haber Yazma Teknikleri Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
- Bilgi toplama
- Denetim
- Haber yazma
- Odak noktası bulma
- Düşünme
Haber yazma sürecinin aşamaları hangi seçenekte doğru sırada verilmiştir?
II-IV-V-I-III |
V-IV-II-I-III |
V-IV-I-III-II |
I-IV-III-II-V |
V-II-IV-III-I |
Haber yazma süreci, temel olarak dört aşamadan geçerek tamamlanır. Bir olay karşısında önce düşünülür. O olayın haber olup olamayacağına karar verilir. Haber olabileceğine karar verilirse, odak noktasının ne olacağı belirlenir. Bu odak noktası çerçevesinde haber zihinde tasarlanır. Ardından bilgi toplama aşamasına geçilir. Bu aşamada elde edilen bilgiler çerçevesinde gerekirse odak noktası değiştirilebilir. Yeterli bilgilere erişildikten sonra haberin yazılması aşamasına geçilir. Taslak metin tamamlandıktan sonra son aşamaya gelinir. Bu aşamada da denetim ve doğrulama işlemleri tamamlanarak haber yayına hazır hâle getirilir.
2.Soru
Birden fazla önemli olay içeren haber konularının yazımında en kullanışlı tekniklerden biri aşağıdakilerden hangisidir?
listeleme |
wall street journal |
kronolojik dizi |
dörtgen |
ters piramit |
Birden fazla önemli olay içeren haber konularının yazımında en kullanışlı tekniklerden biri listelemedir.
3.Soru
Aşağıda verilen listeleme biçimiyle yazılmış haberlerin hangisinde sonuç paragrafına gerek duyulmaz?
Askeri Şura |
Cinayet |
Spor Müsabakaları |
Hükümet Uygulamaları |
Ödül Törenleri |
Listeleme biçimiyle haber iki şekilde yazılabilir. Birinci model sonuç paragrafı içerirken, ikincisi sonuç paragrafına gerek duymaz.
İkinci model, özetleyici girişle başlar. İkinci paragraf, konuyu yeterince açıklayıcı niteliktedir. Bu nedenle haberin gelişiminde tartışma yaratacak sonuçlar yoksa bu model tercih edilir. Resepsiyonlar, ödül törenleri, kokteyller bu haber yazma
yöntemi için tercih edilecek haber konularıdır.
4.Soru
Devam eden olaylara ilişkin girişler için aşağıdakilerden hangisi uygudur?
I. Anadolu Üniversitesinin yeni öğrencilerinin (KİM?) kayıt heyecanı (NE?)
başladı (Anadolu Haber, 4-17 Eylül 2009).
II. Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü tarafından (KİM?) Şarhöyük’te (NEREDE?) yürütülen kazı çalışmalarında (NASIL?) Eskişehir’e ait 5 bin yıllık
tarih (NE?) gün yüzüne çıkıyor (Anadolu Haber, 4-17 Eylül 2009).
III. Anadolu Üniversitesi Gençlik ve Spor Kulübü Bayan Hentbol Takımı
(KİM?), 2009-2010 sezonuna günde iki antrenman yaparak (NASIL?) hazırlanıyor (Anadolu Haber, 4-17 Eylül 2009).
I ve II |
II ve III |
III |
Hiçbirisi |
Hepsi |
Devam eden olaylara ilişkin girişler ise şu şekilde örneklendirilebilir:
• Anadolu Üniversitesinin yeni öğrencilerinin (KİM?) kayıt heyecanı (NE?)
başladı (Anadolu Haber, 4-17 Eylül 2009).
• Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü tarafından (KİM?) Şarhöyük’te (NEREDE?) yürütülen kazı çalışmalarında (NASIL?) Eskişehir’e ait 5 bin yıllık
tarih (NE?) gün yüzüne çıkıyor (Anadolu Haber, 4-17 Eylül 2009).
• Anadolu Üniversitesi Gençlik ve Spor Kulübü Bayan Hentbol Takımı
(KİM?), 2009-2010 sezonuna günde iki antrenman yaparak (NASIL?) hazırlanıyor (Anadolu Haber, 4-17 Eylül 2009).
5.Soru
.................haberin bir kaynağın söylediği sözlerden alıntı yapılarak başlamasıdır. Boşluk hangisi ile tamamlanmalıdır?
renkli yazım tekniği |
alıntı giriş tekniği |
ters piramit tekniği |
özetleyici giriş tekniği |
listeli giriş tekniği |
Alıntı giriş tekniği, haberin bir kaynağın söylediği sözlerden alıntı yapılarak başlamasıdır.
6.Soru
“İngiliz The Daily Telegraph gazetesi, İngiltere’nin Avrupa’daki en pahalı tatil yerlerinden biri olduğuna dikkat çektiği haberinde; Türkiye’yi en uygun tatil olanaklarının olduğu ülkelerden biri olarak gösterdi (Radikal, 28 Temmuz 2009).”
Yukarıdaki haber girişi hangi haber giriş tekniğine daha yakındır?
Özetleyici giriş |
Alıntı giriş |
Ayrıntı giriş |
Genelleyici giriş |
Zıtlık ifade eden giriş |
Acaba gördüğüm ya da duyduğum bu olayı en yakın arkadaşıma anlatsam, söze nasıl başlardım, ona ilk önce ne söylerdim?” İşte bu soruya cevap vericek şekilde yazılan haber girişleri özetleyici haber girişlerine örnektir. Bu soruya verilecek yanıtla, yaşanan olayı özetleyen bir giriş de bulunabilir.
7.Soru
Aşağıdaki tekniklerden hangisi “masa başı haberi” olarak da nitelendirilir?
Bölümleme |
Piramit |
Listeleme |
Wall Street Journal |
Kronolojik Dizi |
Haber yazılırken bölümlerin arasına ara başlıklar konulmalıdır. Her bölümün yeteri kadar bilgi taşıdığından emin olunmalıdır. Bu yöntemdeki her bölümün kendi başına bir haber olabilecek kadar bilgi potansiyeli olması önemlidir. Her bölüm özetleyici giriş, ayrıntıları açıklayan paragraf ve sonuçtan oluşur.
Bu tekniğe uygun haberler genellikle editoryal süreçte; yazı işleri odasında ya da
haber toplantısında ortaya çıkar. Muhabirlerden gelen haberleri değerlendiren editörler, aynı konuda gelen birbirinden farklı haberleri tek bir şemsiye başlık altında bir araya getirerek, haberleri birleştirebilir. Bu sayede; masa başında, bölümleme tekniğiyle yeni ve birden çok haberi kapsayıcı bir tek haber oluşturulmuş olur.
8.Soru
Resepsiyonlar, ödül törenleri, kokteyller gibi konuların haberleştirilmesinde haber yazma tekniği kullanılır?
Wall Street Journal tekniği |
Listeleme tekniği |
Ters piramit tekniği |
Kare tekniği |
Kronolojik dizi tekniği |
Listeleme biçimiyle haber iki şekilde yapılabilir. Birinci model sonuç paragrafı içerirken, ikincisi sonuç paragrafına gerek duymaz. İkinci model, özetleyici girişle başlar. İkinci paragraf, konuyu yeterince açıklayıcı niteliktedir. Bu nedenle haberin gelişiminde tartışma yaratacak sonuçlar yoksa bu model tercih edilir. Resepsiyonlar, ödül törenleri, kokteyller bu haber yazma yöntemi için tercih edilecek haber konularıdır. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
Wall Street Journal tekniğinin anatomisinde yer alan altı bölümden biri olan ''Destek paragrafı'' kaçıncı sırada yer almaktadır?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Wall Street Journal tekniğinin anatomisinde yer alan altı bölümden biri olan ''Destek paragrafı'' üçüncü sırada yer almaktadır.
10.Soru
Devletin çeşitli konularda çıkarmış olduğu yasaların haberini yapacak olan bir muhabir aşağıdaki tekniklerden hangisini kullanması gerekir?
Piramit tekniği |
Kronolojik dizi tekniği |
Dörtgen tekniği |
Listeleme tekniği |
Bölümleme tekniği |
Devlet yönetimi tarafından alınan kararlar, çıkarılan yasalar ve resepsiyonlar gibi içinde birden fazla önemli detayı bulunduran haber konuları listeleme tekniğinin tercih edilmesinde önemli bir etkendir.
11.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde ters piramit tekniği ile haber yazacak olan bir muhabirin olaya ilişkin temalar (konular) arasında bir önemlilik sıralaması oluştururken izleyeceği adımlar doğru bir şekilde sıralanmıştır?
Özetleyici bilgi- Ayrıntılar- Geçmiş hakkında bilgi- Sonuç |
Sonuç- Özetleyici bilgi- Ayrıntılar- Geçmiş hakkında bilgi |
Özetleyici bilgi- Geçmiş hakkında bilgi- Ayrıntılar- Sonuç |
Ayrıntılar- Geçmiş hakkında bilgi- Özetleyici bilgi- Sonuç |
Sonuç- Ayrıntılar- Özetleyici bilgi- Geçmiş hakkında bilgi |
B, D, C ve E seçeneklerinde verilen sıralamalar ters piramit tekniğinin yapısına uygun değildir. A seçeneğinde yer alan “özetleyici bilgi- ayrıntılar- geçmiş hakkında bilgi- sonuç” şeklindeki sıralama, ters piramit tekniği ile haber yazacak olan bir muhabirin izlemesi gereken doğru sıralama şeklidir. Ters piramit tekniğinde haberin bütün ağırlığı ya da haber değeri taşıyan en önemli bilgi (özetleyici giriş); özet bir şekilde en başta, giriş bölümünde verilir. Bu nedenle ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerin büyük çoğunluğunda özetleyici giriş tekniği kullanılır. Ardından da olayın ayrıntılarına değinilir. Konuyla ilgili yapılan açıklamalar, ileri sürülen deliller, ortaya çıkan durumlar, olayın geçmişine ilişkin bilgiler sıralanır. Bunlar da yine muhabirin karar vereceği önemlilik sırlaması içerisinde sunulur. Sonuçta ise bir haber sonlandırma ifadesi yer alır. Doğru cevap A seçeneğidir.
12.Soru
Elde edilen bilginin iki zıt ya da farklı haber kaynağına sorulup doğrulatılması olarak ifade edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Kuşkucu yaklaşım |
Kaynak eksikliği |
Tek yönlü haber |
Çapraz kontrol |
Taraflı olma |
Çapraz kontrol: Elde edilen bilginin iki zıt ya da farklı haber kaynağına sorulup doğrulatılması. Doğru cevap D’dir.
13.Soru
Haber yazma süreci içerisinde haberin odak noktası belirlendikten sonra hangi aşamaya geçilmelidir?
Düşünme |
Haber dilini oluşturma |
Bilgi toplama |
Denetleme |
Haberin içeriğini oluşturma |
Haber yazma süreci içerisinde haberin odak noktası belirlendikten sonra bilgi toplama aşamasına geçilir. Doğru cevap C'dır.
14.Soru
Haber dilindeki ayrıntıdan başlayan renkli anlatım nedeniyle piramit tekniğinin diğer adı nedir?
Kronolojik anlatım tekniği |
Renkli yazım tekniği |
Düz piramit tekniği |
Alıntı giriş tekniği |
Öyküsel anlatım tekniği |
Haber dilindeki ayrıntıdan başlayan renkli anlatım nedeniyle piramit tekniğine “renkli yazım tekniği” adı da verilmektedir. Genellikle ilgi çeken konuların, mizah, yenilik, ilginçlik ve nadirlik unsurlarını içeren haberlerin yazımında piramit tekniğinden yararlanılmaktadır.
15.Soru
Genellikle haberlerin birkaç kelimeden oluşan ve çoğunlukla bir yargı bildiren kısa özetleri ne şekilde adlandırılmaktadır?
Başlık |
Üst başlık |
Manşet |
Spot |
Sürmanşet |
Yazılı kitle iletişim araçlarında haberlerin üstlerinde yer alan başlıklar genellikle haberlerin birkaç kelimeden oluşan ve çoğunlukla bir yargı bildiren kısa özetleridir. Doğru cevap A seçeneğidir.
16.Soru
"Bu haber yazma biçimi; bir kişiye, bir an’a ya da olaya odaklanan giriş cümlesiyle başlar. Giriş alıntı giriş tekniği, tanımlayıcı giriş tekniği ya da öyküleyici giriş tekniğiyle yapılabilir. Amaç, olayın ana fikrini temsil edecek bir kişi, bir an ya da olayla başlayarak özelden genele ulaşmaktır." Aşağıdakilerden hangisi yukarıda tanımlanan haber yazma tekniğidir?
Wall Street Journal tekniği |
Bölümleme tekniği |
Listeleme tekniği |
Piramit tekniği |
Kronolojik dizi tekniği |
Wall Street Journal tekniğinde, bir kişiye, bir an’a ya da olaya odaklanan giriş cümlesiyle başlar. Giriş alıntı giriş tekniği, tanımlayıcı giriş tekniği ya da öyküleyici giriş tekniğiyle yapılabilir. Amaç, olayın ana fikrini temsil edecek bir kişi, bir an ya da olayla başlayarak özelden genele ulaşmaktır. Cevap A şıkkıdır.
17.Soru
Ters piramit tekniğine göre habere ilişkin geçmiş bilgiler hangi bölümde verilmelidir?
Giriş paragrafı |
Haber gövdesi |
Başlık |
Spot |
Sonuç |
Genel olarak ters piramit tekniği ile yazılmış haberler, iki ayrı bölümden oluşur:
(1) Giriş paragrafı: Girişte olayın ne olduğu ve sonucu özet olarak verilir. Genellikle haber değeri açısından yapılacak önemlilik sırasına göre; “ne”, “nerede”, “ne zaman” ve “kim” sorularının yanıtları giriş bölümünde yer alır.
(2) Haberin gövdesi: Ayrıntılara yer verilen gövde bölümünde ise genellikle olayın “neden” ve “nasıl” olduğu kronolojik bir sıra içerisinde açıklanır.
ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerin büyük çoğunluğunda özetleyici giriş tekniği kullanılır. Ardından da olayın ayrıntılarına değinilir. Konuyla ilgili yapılan açıklamalar, ileri sürülen deliller, ortaya çıkan durumlar, olayın geçmişine ilişkin bilgiler sıralanır.
18.Soru
‘Ünlü şarkıcı Cumartesi günü Alanya’da bir motosikletliyle çarpıştı.’
Bu haber cümlesinde haberin devamı için hangi haber öğesi odak noktası olarak alınmalıdır?
Ne |
Neden |
Ne zaman |
Kim |
Nerede |
“Bu olay, acaba ne haberi” sorusuna haber ögeleriyle yanıt verilebilir. Çünkü haber ögeleri (5N1K) bir haberin omurgasını oluşturur. Bu soru çerçevesinde düşünerek de odak noktasını bulabilirsiniz. İşinizi kolaylaştıracak bir soru belki şu da olabilir: “Bu haberdeki en önemli öge, 5N1K formülündeki hangi sorunun yanıtıdır?” Soruda verilen haberdeki trafik kazası ünlü bir kişiyi içerdiği için önemlidir. Bu sebeple haber ögelerinden ‘kim’ sorusu haberin odak noktası olarak alınabilir.
19.Soru
Ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerde Haberin gövdesi kısmında hangi sorulara yanıt aranır?
Ne |
Nerede |
Neden |
Ne Zaman |
Kim |
Haberin gövdesi: Ayrıntılara yer verilen gövde bölümünde ise genellikle olayın “neden” ve “nasıl” olduğu kronolojik bir sıra içerisinde açıklanır.
20.Soru
Ters piramit tekniğinin editörler açısından sağladığı en önemli avantaj hangisidir?
Haber metninin kolayca kısaltılabilmesi |
Haberin kolayca anlaşılabilmesi |
Haberin biçim olarak ilgi çekici olması |
Kısaltmak için yeniden yazmak gerekmesi |
Editörün düzeltmesine ihtiyaç duyulmaması |
Sayfaya sığmayan uzun haberlerin kesilmesi gerektiğinde önemsiz ya da ayrıntı bilgilere yer verilen en alttaki paragrafları atarak ya da keserek haberi kısaltabilmek mümkündür. Bu da haber metinlerinin hızlı bir şekilde işlenebilmesi anlamına gelir. Giriş paragrafına bakan editör, başlığın uygunluğunu denetleyebilmekte; uzun gelen haberlerde son paragrafları atarak haberleri kısaltabilmektedir. Bu kullanım avantajlarını sağlayan başka hiçbir yazım tekniği yoktur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ