Haber Yazma Teknikleri Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Gelişimi belirli bir zaman dilimi için olan ve sonucu bu gelişim sürecinin sonunda ortaya çıkan bir olayın zamansal gelişimine bağlı kalarak haberleştirilmesine olanak sağlayan teknik aşağıdakilerden hangisidir?
Gelişimi belirli bir zaman dilimi için olan ve sonucu bu gelişim sürecinin sonunda ortaya çıkan bir olayın zamansal gelişimine bağlı kalarak haberleştirilmesine olanak sağlayan teknik aşağıdakilerden hangisidir?
Bölümleme |
Piramit |
Ters piramit |
Dörtgen |
Kronolojik dizi |
Kronolojik dizi tekniği; gelişimi belirli bir zaman dilimi için olan ve sonucu bu gelişim sürecinin sonunda ortaya çıkan bir olayın zamansal gelişimine bağlı kalarak haberleştirilmesidir. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Bir cinayet olayına şahit olmuş birinin, para karşılığı bir radyo programında yaşananlar ile ilgili detaylar vermesi aşağıdaki seçeneklerde verilen habercilik türlerinden hangisi sayılabilir?
Kriz Haberciliği |
Kültür Sanat Haberciliği |
Magazin Haberciliği |
Paralı Habercilik |
Ekonomi Haberciliği |
1912 yılında Kuzey Atlantik Okyanusunda batan ve tarihin en büyük deniz felaketlerinden biri olarak geçen Titanik gemisinin telsiz operatörüne The New York Times gazetesinin ödediği 1000 dolarlık çek paralı haberciliğin başlamasını sağlamıştır. Soruda verilen örnek, Titanik olayı gibi paralı gazeteciliğe örnek gösterilebilir.
3.Soru
Bir haber metninin fazlalıkların denetimi haber yazma sürecinin hangi aşamasının konusunu oluşturur?
Birinci |
İkinci |
Üçüncü |
Dördüncü |
Beşinci |
1. İlk okuma
2. Yazım yanlışlarının denetimi
3. Okunurluk ve anlaşılabilirlik denetimi
4. Fazlalıkların denetimi
5. Eksik bilgi denetimi
6. Yanlış bilgi denetimi
7. Yorumsuzluk/tarafsızlık denetimi
8. Etik ve hukuk kurallarına uygunluk denetimi
9. Son okuma
10. Geri bildirimin takip edilmesi
4.Soru
“Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”ne göre, gazeteci, kendi çabasıyla elde etmedikçe, bir kaynağın verdiği bilgi veya belgenin yayımlanma tarihi konusundaki isteğe uymalıdır. Aşağıdakilerden hangisi bu ilkeye tekabül eder?
Yargı |
Özeleştiri |
Özel hayat |
Rekabet |
Ambargo |
Ambargo: Önceden görme - Off the record: Gazeteci, kendi çabasıyla elde etmedikçe, bir kaynağın verdiği bilgi veya belgenin yayımlanma tarihi konusundaki isteğe uymalıdır. Gazeteci, röportaj, haber, yorum veya görüntü, yayın şekli ne olursa olsun, hazırlığını yayın organındaki sorumlular dışında, kaynağı da dâhil kimseye denetlettirmekle yükümlü değildir. Gazeteci, açıklanmaması kaydıyla (off the record) verilen bilgiyi ve sarfedilen sözleri yayınlamamalıdır.
5.Soru
"Isparta’da, evleri yan yana bulunan iki aile arasında üzüm asması yüzünden tartışma çıktı" haber cümlesindeki ögelerden hangisi yanlış olarak verilmiştir?
"Isparta’da, evleri yan yana bulunan iki aile arasında üzüm asması yüzünden tartışma çıktı" haber cümlesindeki ögelerden hangisi yanlış olarak verilmiştir?
Nerede: Isparta'da |
Kim: Komşu iki aile arasında |
Neden: Üzüm asması |
Ne: Tartışma |
Nasıl: Yan yana |
Verilen haber cümlesinde nasıl ögesi bulunmamaktadır.
6.Soru
Haber öğeleri olarak bilinen 5N1K formülü aşağıdakilerden hangisini içermez?
Ne? |
Nerede? |
Ne zaman? |
Ne kadar? |
Kim? |
5N1K haber öğeleri ne, nerede, ne zaman, neden, nasıl ve kim sorularından oluşmaktadır.
7.Soru
Haber yazımı sonrası denetim aşamasında bir muhabir kendine “ Bu haberle ilgili daha başka hangi unsurlara yanıt verilmesi gerekliydi” ya da “bu haberle ilgili hangi sorulara yanıt vermedim” gibi sorular sorması haberle ilgili hangi unsuru denetlediğini göstermektedir?
Eksik bilgi denetimi |
Yanlış bilgi denetimi |
Fazlalıkların denetimi |
Yazım yanlışlarının denetimi |
Yorumsuzluk/ Tarafsızlık denetimi |
Muhabir kendine haberde yanıtsız bırakılmış sorular soruyorsa bu durum eksik bilgi denetimi yaptığını göstermektedir.
8.Soru
Yurt genelinde yaygın olarak il ve ilçelerdeki ücretli çalışan ya da haber başı (telif) ücret alan muhabirleri aracılığıyla topladıkları haberleri, en kısa zamanda, görüntüleriyle birlikte abonelerine ulaştırmakla ilgilenen kuruluşa ne ad verilir?
ulusal haber ajansları |
sektör kuruluşları |
sivil toplum örgütleri |
meslek odaları |
dernekler |
Ulusal haber ajansları: Yurt genelinde yaygın olarak il ve ilçelerdeki ücretli çalışan ya da haber başı (telif) ücret alan muhabirleri aracılığıyla topladıkları haberleri, en kısa zamanda, görüntüleriyle birlikte abonelerine ulaştırmakla ilgilenirler.
9.Soru
Söyleşiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Söyleşiye başlamadan önce konuşmaları, örneğin bir banda, kaydetmenin yararı üzerinde durulabilir. |
Görüşmeden önceki “ev ödevi”, görüşmeye ilişkin olarak aşağı yukarı “beş soru” hazırlamaktan geçer. |
Gazete ya da dergi için yapılan söyleşiler yüz yüze yapılabileceği gibi telefonla, postayla hatta İnternet ortamında bile gerçekleştirilebilir. |
Söyleşide karşı tarafı sıkmamak için direkt konuya girilmelidir. |
Görüşmeden önce kendimizi ve kimliğimizi tanıtmak, karşı tarafa güven duygusu kazandırmak adına belirli bir yakınlaşmayı beraberinde getirir. |
Söyleşiye küçük bir selamlaşma ve sohbetle başlanabilir. Görüşmenin başında doğrudan konuya girmemek ortamın yumuşatılması adına önemlidir. Doğru cevap D'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi röportaj türleri arasında değildir?
sanatsal röportaj |
yerel bir durumu anlatan röportaj |
biyografik röportaj |
ilgi çekici röportaj |
haber röportaj |
Gazetecilik uygulamalarında röportaj türleri denildiğinde ise “renkli haber” tanımından hareketle şu sınıflandırma dikkati çeker (Tokgöz, 2003):
1. Haber röportaj: Haberi oluşturan olaya bağlıdır.
2. İlgi çekici (duygusal içerikli) röportaj: Okuyucu, izleyici ya da dinleyiciyi duygusal yönden etkilemeyi amaçlar.
3. Biyografik röportaj: Röportaj yapılan kişiyi tanıtır.
4. Tarihsel röportaj: Doğum, evlenme, yıl dönümü, temel atma ve açılış törenleri, kentler, sanat eserleri, tiyatrolar, yıkıntılar, buluşlar ya da keşifler gibi tarihî olayları konu alır.
5. Açıklayıcı ve yorumlayıcı röportaj: Görünenin ötesini, sahne arkasını aktarmaya çalışır.
6. Bir şeyin nasıl yapıldığını gösteren röportaj: Yol gösterir, yöntem ve teknikleri tanıtır. Nasıl yemek yapılır, çiçeklere nasıl bakılır vs.
7. Macera ve kişisel hikâye röportajı: Anıları konu alır. Seyahatler, savaşlar vs.
8. Yerel bir durumu anlatan röportaj: Yerel bir toplumdaki konuları kapsar. Son olarak haber ve röportaj ayrımına ilişkin olarak şunu da eklemek gerekir: Neredeyse her gazeteci röportaj yapar ve Binyazar’ın (1975) da ifade ettiği gibi “röportaj, önünde hesap verilen bir sınav tahtası gibidir”.
11.Soru
“?” işareti hangi durumda konur?
Bir paragraf içerisinde herhangi bir cümle başında yeni paragraf başı yapılması gerekiyorsa |
Eğer iki sözcük bitişik yazılmışsa ya da ayrı yazılması gereken bir ek varsa, ayrılması gereken yere |
Bir cümle içerisinde iki sözcük arasına yeni sözcük ya da sözcükler eklemek için ya da iki cümle arasına başka bir cümle ya da cümleler eklemek için |
Sözcük içinde bir boşluk varsa ya da heceler ya da ekler bitişik yazılması gerekirken ayrı yazılmışsa bunların bitişik yazılması gerektiğine ilişkin olarak |
Sözcük içerisinde yazım yanlışı nedeniyle oluşmuş bir harf hatası varsa |
Bir paragraf içerisinde herhangi bir cümle başında yeni paragraf başı yapılması gerekiyorsa, bunu belirtmek için paragraf başı “?” işareti konur.
12.Soru
Radyo ve televizyon haberlerinin en belirgin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Anındalık/hızlılık ve canlılık |
Arşiv görüntüsü kullanılabilmesi |
Göze ve kulağa hitap ederek metni yazmak |
Üstün teknolojiye sahip olmaları |
Yaygın kullanılması |
Anındalık/hızlılık ve canlılık
13.Soru
Yetkili ya da ilgili bir kimsenin, bir konu ya da çeşitli konular üzerinde açıklamada bulunmak için kitle iletişim araçlarında görevli kimselerle yaptığı toplantıya ne ad verilir?
Toplantı haberi |
Basın toplantısı |
Konferans |
Sempozyum |
Seminer |
Yetkili ya da ilgili bir kimsenin, bir konu ya da çeşitli konular üzerinde açıklamada bulunmak için kitle iletişim araçlarında görevli kimselerle yaptığı toplantı ise “basın toplantısı” diye adlandırılmaktadır.
14.Soru
Büyük Türk gezgini Evliya Çelebi hangi yıllar arasında yaşamıştır ?
1611-1682 |
1304-1369 |
1494-1562 |
M.Ö.484-430 |
1610-1680 |
Büyük Türk gezgini Evliya Çelebi 1611-1682 yılları arasında yaşamıştır.
Doğru yanıt A seçeneğidir.
15.Soru
İnternetteki haber siteleri için, haber ajansları ile diğer sitelerden haber derleyen ve bu haberleri düzenleyerek yeniden kurgulayan ve sitede yayıma koyan kişiye ne ad verilir?
Muhabir |
Genel Yayın Yönetmeni |
Genel Koordinatör |
İnternet Editörü |
Yazı İşleri Müdürü |
İnternet editörü: İnternetteki haber siteleri için, haber ajansları ile diğer sitelerden haber derleyen ve bu haberleri düzenleyerek yeniden kurgulayan ve sitede yayıma koyan kişidir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gazetecilikte röportajın özelliklerinden biri değildir?
Röportaj yazısında renkli bir anlatım yapılabilir, ayrıntılara girilebilir. |
Röportaj yazmak için görüşme yapma, soru sorup yanıt alma zorunluluğu yoktur. |
Röportaj; betimleme, tanıtma ve tasvir bakımlarından inanç uyandırır. |
Röportajın duygusallıkta ve anlatımda son derece ölçülü olması gerekir. |
Röportaj, bir kaynağa sorular yönelterek alınan yanıtların aktarılmasıdır. |
Gazetecilikte “mülakat” bir yazı türü olarak ele alındığında, “bir kaynağa sorular yönelterek alınan yanıtların aktarılması” anlamına gelir. Oysa röportaj yazmak için görüşme yapma, soru sorup yanıt alma zorunluluğu yoktur. Hiç görüşme yapmadan ya da gerektiğinde birden çok kişiyle görüşerek de röportaj yazılabilir. Mülakat yazıları genellikle kısa yoldan açık bir anlatımla konuşulanları ortaya koyarken, röportaj yazısında renkli bir anlatım ve süslü bir üslup kullanılabilir ve ayrıntılara girilebilir. Röportajda en önemli özellik; betimleme, tanıtma ve tasvir bakımlarından inanç uyandırmaktır. Röportajın duygusallıkta ve anlatımda son derece ölçülü olması bir zorunluluk olarak tanımlanır.
17.Soru
Alman dilbilimcilere göre cümleler kelime sayısına göre üç anlaşılırlık kategorisinde sıralanmaktadır. Bu sıralamaya göre çok kolay anlaşılan cümlelerin kelime sayısı ne olmalıdır?
1-13 |
13-20 |
20-27 |
27-34 |
35 ve üzeri |
Alman dil bilimcilere göre ise cümleler, kelime sayısına göre üç anlaşılırlık kategorisinde
sıralanmaktadır. Buna göre 1-13 arasında kelimeli cümleler “çok kolay
anlaşılan" cümle olarak kabul edilmektedir.
18.Soru
“1. Arkadaşça, dostça karşılıklı konuşma, hasbihâl, sohbet, 2. Belli bir konuda alanla ilgili kişilerin katıldığı bilgilendirme toplantısı, 3. Bir bilim veya sanat konusunu, konuşmayı andıran biçimde inceleyerek anlatan edebiyat türü, sohbet.”
Türk Dil Kurumu tanımı aşağıdaki hangi şıklardan biridir?
konser |
dialog |
tartışma |
söyleşi |
fikir alışverişi |
Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde ise “söyleşi” için şu üç karşılık verilir: “1. Arkadaşça, dostça karşılıklı konuşma, hasbihâl, sohbet, 2. Belli bir konuda alanla ilgili kişilerin katıldığı bilgilendirme toplantısı, 3. Bir bilim veya sanat konusunu, konuşmayı andıran biçimde inceleyerek anlatan edebiyat türü, sohbet.”
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir denetim ve doğrulama aşaması olan yanlış bilgi denetimi sürecinde dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri değildir?
Haberde yer alan bilgilerin ikinci kaynaklar tarafından doğrulanması |
Haberde yer alan kişilerin isimlerinin doğru olarak belirtilmesi |
Haberde yer alan bilgilerin doğru olması |
Haberde yer alan ifadelerin gerçekten habere konu olan kişiler tarafından söylenip söylenmediğinin teyit edilmesi |
Haberde kulaktan dolma söylentilerin olmasına izin verilmesi |
E seçeneği dışındaki seçenekler yanlış bilgi denetimi sürecinde dikkat edilmesi gereken unsurları oluşturmaktadır. Haberde kulaktan dolma söylentilere kesinlikle yer verilmemelidir. Bir başka deyişle, haber metni herhangi bir kuşkuya ihtimal vermemelidir.
20.Soru
Gazeteci Hak ve Sorumluluk Bildirgesine göre gazetecinin temel görevleri ve ilkeleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almamaktadır?
Doğru ve gerçeklere saygı duymak ve uymak |
Eleştirme özgürlüklerini savunmak |
Bilgi almak için yanıltıcı yöntemler kullanmamak |
Bilgiyi günlük nabza göre yayınlamak |
Kaynağı bilinmeyen bilgiye itibar etmemek |
Gazetecinin görev ve ilkeleri arasında bilgiyi belli bir durumun, olayın ve şahsın çıkarlarına göre kullanmak yer almamaktadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ