Haber Yazma Teknikleri Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Doğum, evlenme, yıl dönümü, temel atma ve açılış törenleri, kentler, sanat eserleri, tiyatrolar, yıkıntılar, buluşlar ya da keşifler
gibi olayları konu alan röportaj türü aşağıdakilerden hangisidir ?
Biyografik röportaj |
İlgi çekici (duygusal içerikli) röportaj |
Tarihsel röportaj |
Açıklayıcı ve yorumlayıcı röportaj |
Macera ve kişisel hikâye röportajı |
Doğum, evlenme, yıl dönümü, temel atma ve açılış törenleri, kentler, sanat eserleri, tiyatrolar, yıkıntılar, buluşlar ya da keşifler
gibi olayları konu alan röportaj türü tarihsel röportaj türüdür.
2.Soru
Yazıldığı gibi okunan, okunduğu gibi yazılan dile ne ad verilir?
Sesçil |
Konuşma dili |
Vurgu |
Tonlama |
İletişim |
Sesçil: Yazıldığı gibi okunan, okunduğu gibi yazılan dil
3.Soru
Meslek İlkelerini İzleme Komitesi’nin taslağını hazırladığı “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi” hangi yıl kabul edilmiştir?
1972 |
1986 |
1988 |
1997 |
1998 |
Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin 1997 yılında kurulmuş olan Meslek İlkelerini İzleme Komitesi’nin taslağını hazırladığı “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”, Cemiyet’in 3 Kasım 1998 yapılan yönetim kurulu toplantısında kabul edilerek kamuoyuna açıklanmıştır.
4.Soru
Aşağıda röportaj ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Çok yönlü, renkli anlatıma sahip bir yazı türüdür |
Görüşme yoluyla elde edilen bilgilerle yazılır |
Araştırmaya, incelemeye dayalıdır |
Fransızca "reporter" fiilinden türeyerek Türkçeye geçmiştir |
Röportaj yazmak için görüşme yapma zorunluluğu yoktur |
Gazetecilik alanında görüşme yoluyla elde edilen bilgilerin, bir sohbet havasında soru ve cevaba dayalı olarak kaleme alındığı yazı türü söyleşidir. röportajda soru sorma, görüşme yapma zorunluluğu yoktur. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yararcı anlayışı, ödevci anlayıştan ayırmaktadır?
Bireyci ahlak anlayışı |
Sofistik ahlak anlayışı |
Amacın önemli olması |
Sonucun önemli olması |
Akıl ve ahlak arasındaki bağ |
Ödevci anlayışın amaç odaklı bakış açısına karşın yararcı anlayış; amacın değil, sonucun önemli olduğu üzerinde durur.
Önceden belirlenmiş kural ve ilkelerden çok sonuçlarla ilgilenir. Doğru ile yanlışı belirleyen şeyin amaçtan çok sonuç olduğunu kabul eder. Yararcı anlayışın en önemli davranış formülü şudur: “En çok insan için en büyük mutluluğu sağlayan davranış etik davranıştır.”
6.Soru
"Gazetecilik alanında ....; daha çok araştırmaya, incelemeye, soruşturmaya dayalı,
birtakım gerçeklerin belirlenmesini amaçlayan, çok yönlü, renkli anlatıma sahip yazı türüdür."
Yukarıdaki tanımda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
"Gazetecilik alanında ....; daha çok araştırmaya, incelemeye, soruşturmaya dayalı,
birtakım gerçeklerin belirlenmesini amaçlayan, çok yönlü, renkli anlatıma sahip yazı türüdür."
Yukarıdaki tanımda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Röportaj |
Söyleşi |
Mülakat |
Haber |
Görüşme |
Gazetecilik alanında röportaj; daha çok araştırmaya, incelemeye, soruşturmaya dayalı,
birtakım gerçeklerin belirlenmesini amaçlayan, çok yönlü, renkli anlatıma sahip yazı türüdür. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
- Her bir cümlenin öznesi ve yüklemi arasındaki uyum denetlenir. - Yanlış cümleler belirlenerek düzeltilir. - Yanlış alanda kullanılan sözcükler denetlenir. Yukarıda sayılan işlemler denetim ve doğrulama sürecinin hangi aşamasında yapılır?
Okunurluk ve anlaşılabilirlik denetimi |
Yazım yanlışlarının denetimi |
Fazlalıkların denetimi |
Eksik bilgi denetimi |
Yorumsuzluk/tarafsızlık denetimi |
Yazım yanlışlarının denetimi: Okuma sırasında, haberin ilk aşamasında belirlenmiş olan “odak noktası” yeniden hatırlanır ve bu odak noktasından hareketle öncelikle yazım hataları, cümle ve anlatım bozuklukları kontrol edilir. Yanlış alanda kullanılan sözcükler denetlenir. Yanlış cümleler belirlenerek düzeltilir. Hemen ardından da cümlelerdeki özne-yüklem uyumu kontrol edilir. Her bir cümlenin öznesi ve yüklemi arasındaki uyum denetlenir. Haber metinleri çoğu zaman uzun cümlelerle kurulu olduğu için özne-yüklem uyumu gözden kaçabilmektedir. Art arda gelen cümlelerde aynı haber yüklemlerinin kullanılmış olup olmadığı da bu aşamada kontrol edilir ve tekrarın önüne geçilir. Uzun tonlamalar, jargon, anlaşılmaz sözcükler, teknik sözcükler, karışık ve anlansız sözcükler metinden çıkartılır. Noktalama işaretlerine ayrı bir özen gösterilir.
8.Soru
I. Haberde kamunun bilgi edinme hakkı düşünülmez aksine haber alınıp satılabilen bir meta haline gelir.
II. Haberin kaynağına para verilerek haber elde edilmeye çalışılır.
III. Kişiler kendi hikâyelerini daha yüksek fiyata satabilmek için gerçeği saptırabilir ve olayları abartabilir.
Yukarıdaki ifadelerin bütünü hangi habercilik anlayışının özelliklerini yansıtmaktadır?
Off the record |
Paralı habercilik |
Özel yaşama müdahale |
Kriz haberciliği |
Bilgilerin gizlice yayınlanması |
Paralı habercilik, habercinin para ya da hediye karşılığı bilgi satın alması ya da haber yapmasıdır. Yukarıdaki ifadeler paralı haberciliğin özelliklerini yansıtmaktadır. “Off the record” gizlilik kaydıyla verilen bilgidir ve gizli kalması kaydıyla verilen bilgilerin habere konu edilmemesi gerekir. Özel yaşama müdahale, özel hayatın gizliliğine saygı göstermemekle ilgilidir. Kriz haberciliği kriz durumlarında kamuyla kesintisiz bir iletişim içinde bulunmayı gerektirir. Bilgilerin gizlice yayınlanması gizli kamera kullanma, dinleme yapma, fotoğraf çekme gibi yöntemlerle haber toplamak ve yayınlamakla ilgilidir ancak etik anlamada özel yaşama müdahale olarak değerlendirilir.
9.Soru
I. Olay yerine gider gitmez, bilgi alabileceği kişileri saptamalıdır.
II. Takımlar, saha, hava koşulları, ulaşım gibi olay yerine gitmeden edinebileceği
bilgileri derlemelidir.
III. Derlediği bilgileri farklı kaynaklara da doğrulatarak güvenilirliğinden emin olmalıdır.
IV. Olayın gelişimini inceleyerek haberin bir sonuç paragrafına gereksinimi olup olmadığına karar vermelidir.
Eğer muhabir haberini yapmak için gittiği bir olayın kronolojik dizi tekniği ile haberleştirilmesinin doğru olduğuna inanıyorsa olay yerinde yukarıdakilerden hangisini veya hangilerini uygulamalıdır?
I ve II |
I ve III |
II ve IV |
I,II,III |
I,II,III,IV |
Eğer muhabir haberini yapmak için gittiği bir olayın kronolojik dizi tekniği ile
haberleştirilmesinin doğru olduğuna inanıyorsa olay yerinde şunları uygulamalıdır:
• Takımlar, saha, hava koşulları, ulaşım gibi olay yerine gitmeden edinebileceği
bilgileri derlemelidir.
• Olay yerine zamanında ulaşmalı, her şeyin bittiğine emin olduktan sonra orayı terk etmelidir.
• Zamanı doğru tutmasına yardımcı olacak donanımda bir saat, izleyeceği ve o anda not tutması zor olacağı için ses kayıt cihazı gibi gerekli donanımı hazırlamalıdır.
• Olay yerine gider gitmez, bilgi alabileceği kişileri saptamalıdır.
• Derlediği bilgileri farklı kaynaklara da doğrulatarak güvenilirliğinden emin olmalıdır.
• Olayın sıcaklığı kaybolduktan sonra aynı kaynaklara ulaşmak mümkün olmayacağından hızlı hareket etmelidir.
• Çok sayıda kaynak kullanılabileceğinden bilgi toplarken mutlaka ses kayıt cihazı kullanılmalıdır.
• Olay yerinden elde ettiği bilgilerin fotoğraflanması mümkünse olayın sıcaklığı kaybolmadan bu görev de yerine getirilmelidir.
10.Soru
"İnternetteki sayfalarda yer alan haberler, insan veya makine olarak bir etkileşim ortamı sunmaktadır. İnternet kullanıcıları, haberlere ilişkin yorum yazarak aktif etkileşim gösterebildikleri gibi, bir haberi kaç kişinin hangi yerden bağlanarak okuduğu ve ne kadar süre sayfada kaldığı, bu sayfadan hangi sayfaya geçtiği gibi sanal izler bırakarak pasif ve sistem dışı bir etkileşim de gösterebilmektedir."
Tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
hipermetin |
doğrusal olmayan yapı |
etkileşimlilik |
çoklu ortam |
yöndeşme |
Etkileşimlilik: İnternetteki sayfalarda yer alan haberler, insan veya makine olarak bir etkileşim ortamı sunmaktadır. İnternet kullanıcıları, haberlere ilişkin yorum yazarak aktif etkileşim gösterebildikleri gibi, bir haberi kaç kişinin hangi yerden bağlanarak okuduğu ve ne kadar süre sayfada kaldığı, bu sayfadan hangi sayfaya geçtiği gibi sanal izler bırakarak pasif ve sistem dışı bir etkileşim de gösterebilmektedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi polis ya da emniyet muhabirlerinin başlıca görevlere arasında yer almaz?
Kazalar |
Suçlar |
Yangınlar |
Emniyet Faaliyetleri |
Belediye hizmetleri için açılan ihaleler |
Belediye hizmetleri için açılan ihaleler yerel yönetim haberciliği kapsamındadır.
12.Soru
"Basın bülteniyle birlikte gönderilecek fotoğrafların neler olduğu ve bu fotoğraflarla ilgili tanımlamalar yazılmalıdır. Kimi zaman da video görüntülere de yer verilebilir. Ancak şu unutulmamalıdır: Haber çoğu zaman görüntü ile birlikte değerlidir ve görüntü yoksa haber de yoktur denir. Bir haber bülteninin yayınlanmasının en dikkate değer unsurlarından biri de kuşkusuz sahip olduğu görüntü değeridir."
Tanımı aşağıdaki kavramlardan hangisine aittir?
görseller |
sonuç |
gövde |
giriş |
başlık |
Görseller: Basın bülteniyle birlikte gönderilecek fotoğrafların neler olduğu ve bu fotoğraflarla ilgili tanımlamalar yazılmalıdır. Kimi zaman da video görüntülere de yer verilebilir. Ancak şu unutulmamalıdır: Haber çoğu zaman görüntü ile birlikte değerlidir ve görüntü yoksa haber de yoktur denir. Bir haber bülteninin yayınlanmasının en dikkate değer unsurlarından biri de kuşkusuz sahip olduğu görüntü değeridir.
13.Soru
Dili ifade biçimi olarak kaça ayırabiliriz?
Bir, |
Üç, |
Dört, |
İki, |
Beş, |
Dil; ifade biçimi olarak, yazı ve konuşma dili olarak ikiye ayrılır. Yazı dilinde, toplumsal sistem içerisinde ortak kılınmış ve geliştirilmiş birtakım sembol ve işaretler kullanılır. Konuşma dilinin en temel ögeleri ses ve sesin farklı kullanım biçimleri ve sözcük dizgeleridir. Dilin farklı kullanım biçimleri sesin vurgulanması, tonlaması, şiddeti, sözcüklerin uyumu, zaman belirteçlerinin yerinde kullanımıdır. Her dilin söyleyiş özellikleri birbirinden farklı olabilir.
Konuşma dili yazı diline göre gerek yapısal ve gerekse (formal) açısından farklılık gösterir. Konuşma dilinde sözcüklerin değişimi, yazı diline oranla daha hızlı olabilmektedir. Konuşma dili aynı zamanda yazı diline oranla daha doğaldır; bu nedenle, cümledeki kurallar dizgesine, söyleyişlere yazı dilindeki kadar dikkat edilmeyebilinir. Ancak yine de konuşma dilinin de, kendine özgü söyleyişe yönelik kuralların olduğu unutulmamalıdır.
14.Soru
Haber bültenlerinin hazırlanış süreci ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
Haber metinleri uzun cümlelerden oluşur. |
Tören, yangın ve kaza gibi olaylar televizyonlarda çok fazla haber konusu olmazlar. |
Spiker son sözü doğaçlama söyler. |
Redaksiyon haber spikeri tarafından yapılır. |
Televizyon haberleri iki dile sahiptir |
Haber metinleri kısa cümlelerden oluşur.
Spikerin son sözü önceden bellidir.
Redaksiyon editör tarafından yapılır.
Televizyon haberleri iki dile sahiptir
Tören, yangın ve kaza gibi olaylar televizyonlarda en popüler haber konularıdır.
15.Soru
Medya kuruluşları ile hızlı haber alma gereksinimi duyan kamu ya da özel sektör kuruluşlarına, amaçları doğrultusunda olayları izleyerek, bunları tarafsızlık, doğruluk ve hızlılık ilkelerine bağlı kalarak değerlendirmeye tabi tutan ve sonra da edindiği bilgileri çeşitli yol ve yöntemlerle, en geniş şekilde abonelerine ulaştıran kuruluşlara ne denir?
yazı tekniği |
internet |
haber ajansları |
muhabir |
editör |
Haber ajansları; medya kuruluşları ile hızlı haber alma gereksinimi duyan kamu ya da özel sektör kuruluşlarına, amaçları doğrultusunda olayları izleyerek, bunları tarafsızlık, doğruluk ve hızlılık ilkelerine bağlı kalarak değerlendirmeye tabi tutan ve sonra da edindiği bilgileri çeşitli yol ve yöntemlerle, en geniş şekilde abonelerine ulaştıran kuruluşlardır
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gazetecinin doğru davranış kurallarından biri olan, özel hayatın gizliliğinin geçersiz sayılabileceği başlıca durumlardan biri değildir?
Bilgi ve belgelerin gizli alımı |
Büyük bir suç yahut yolsuzluk üstüne araştırma ve yayın |
İlgili kişinin sözleri yahut eylemleri sonucu halkın yanılmasının, yanıltılmasının veya yanlış yapmasının engellenmesi |
Toplumu kötü etkileyici bir tutumla ilgili araştırma ve yayın |
Toplumun güvenliğinin veya sağlığının korunması |
Doğrudan kamu yararı olmadıkça, sahibinin izni dışında belge, fotoğraf, ses yahut görüntü alınmamalıdır. Kamu yararı söz konusu olduğunda dahi, yukarıdakilerin başka hiçbir şekilde elde edilmeyeceğine kesin kanaat getirilmiş olması gerekir. Diğer seçeneklerde ise özel hayatın gizliliğinin geçersiz sayılabileceği başlıca durumlardan bahsedilmektedir. Doğru cevap A’dır.
17.Soru
Kriz haberciliğinde yayın kuruluşlarından başlıca beklenti ve istek aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmiştir?
Doğru bilgi sağlamak |
Olay yerine ilk ulaşıp anında takip sağlamak |
Haberin güvenilirlik denetimini sağlamak |
Haberin tarafsızlığını denetlemek |
Haberin ahlak durumunu sorgulamak |
Kriz haberciliğinden öncelikli beklenti, olay yerine giden ilk olmak, olayı anında takip etmek, görüntü alabilmek ve bilgiyi hızlıca kamuoyu ile paylaşmaktır.
18.Soru
- Bilgilerin doğru olması
- Haber türüne karar vermek
- Nesnelliğin sağlanması
- Farklı görüşleri bulmak
- Haber konusunu belirlemek
Yukarıdakilerden hangileri bilgi toplama aşamasının önemli olmasının sebebidir?
I ve III |
II, IV ve v |
II ve V |
I, III ve IV |
III ve V |
Haber yazma sürecinin ikinci aşaması “bilgi toplama”dır. Olayla ilgili olarak merak edilmesi muhtemel tüm soruların yanıtları bu aşamada aranır. Bunun için haber kaynakları ile görüşülmeli, konuyla ilgili toplanabilecek tüm bilgilere erişilmelidir. Bu aşamada asla bir tek kaynakla yetinilmemeli, konunun farklı bakış açılarına sahip yönlerine ilişkin bilgiler de toplanmalıdır (Rich, 1997). Bu, iki açıdan önemlidir: Birincisi, elde edilen bilgilerin doğruluğunun sağlanması ve ikincisi de haberde nesnelliğe ya da tarafsızlığa yaklaşma adına farklı görüş açılarının haber içeriğinde sergilenmesi.
19.Soru
Gazeteci Hak ve Sorumluluk Bildirgesine göre gazetecinin doğru davranış kuralları arasında aşağıdaki seçeneklerden hangisi yer almaz?
Haber ve yorum arasındaki fark belirtilmeli |
Halkın iyiliği için duygu sömürüsü yapabilmeli |
Sağlık konusunda sansasyondan kaçınmalı |
Müessese çıkarı için faaliyetten kaçınmak |
Özeleştiriye açık olmak |
Üzüntü, sıkıntı, tehlike, yıkım, felaket ya da şok halindeki insanlar söz konusu olduğunda gazetecinin olaya yaklaşımı ve araştırması insani olmalı ve duygu sömürüsünden kaçınmalıdır.
20.Soru
Haberde ilgi çekiciliği sağlamak ve okuyucuyu habere katmak için, “haberin en önemli ayrıntısına işaret eden soru ya da soruların, haber girişinde yer verildiği” haber giriş tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
Alıntı Giriş |
Genelleyici Giriş |
Sorulu Giriş |
Zıtlık İfade Eden Giriş |
Öyküleyici Giriş |
Haberde ilgi çekiciliği sağlamak ve okuyucuyu habere katmak için kimi zaman haberin en önemli ayrıntısına işaret eden soru ya da sorular haber girişinde ifade edilir. Bu ifade ile giriş yöntemine sorulu giriş adı verilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ