Haber Yazma Teknikleri Final 17. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hangi haber yazma tekniği daha çok dergi haberciliğinde tercih edilen bir yazım tekniğidir ve “renkli yazım tekniği” olarak da adlandırılır?
Dörtgen |
Piramit Tekniği |
Listeleme |
Ölçme |
Zaman çizelgesi |
Güncel haberlerin sunumunda piramit tekniği yaygın bir kullanıma sahip olmasa da gazetelerin ekleri ve hafta sonları yayımlanan kimi uzun haberlerde piramit tekniği uygulanabilir. Bununla birlikte piramit tekniği, daha çok dergi haberciliğinde tercih edilen bir yazım tekniğidir. Çünkü piramit tekniği daha çok güncel olmayan, yeterli zamana sahip okura seslenen, haberin yayımlanacağı yer ya da süreye ilişkin bir kısıtlama bulunmayan yayın organlarında daha çok kullanılır.
Haber dilindeki ayrıntıdan başlayan renkli anlatım nedeniyle piramit tekniğine “renkli yazım tekniği” adı da verilmektedir. Genellikle ilgi çeken konuların,
mizah, yenilik, ilginçlik ve nadirlik unsurlarını içeren haberlerin yazımında piramit tekniğinden yararlanılmaktadır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yazılan haber metninin denetlenmesi ve doğrulanması için ilk okuma aşamasında yapılır?
Metin baştan sona okunur. |
Yazım hataları düzeltilir. |
Bilimsel bilgiler basitleştirilir. |
Gereksiz ayrıntılar çıkarılır. |
Bilgilerin doğruluğu kontrol edilir. |
İlk okumada yapılması gereken taslak hali yazılan haber metninin baştan sona okunmasıdır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “ombudsmanlık” teriminin anlamıdır?
Etik |
Hukuk |
Meslek ahlakı |
Öz-denetim |
Vatandaş koruyucusu |
Ombusmanlık terimi “öz denetim” kurumunu açıklamaktadır. “Vatandaş koruyucusu” karşılığındaki bu sözcük, İsveççe kökenlidir.
4.Soru
Basın bültenleri temelde hangi amacı taşımaktadır?
Hedef kitleyi bilinçlendirme |
Belge niteliği taşıma |
Kurumun reklamını yapmak |
Medyada görünür olma |
Konuyu resmiyete taşımak |
Basın bültenleri, kurumların medyaya açılan yüzüdür. Bu nedenle hazırlanması ve haber merkezlerine ulaştırılması, ayrı bir habercilik tarzını oluşturur. Basın bültenleri, belirli bir formatta yazılır. Çoğunlukla kişileri, kurumları ya da etkinliklerle ilgili duyuruları konu alır. Temelde medyada görünür olma amacı taşıyan basın bültenleri, bülten içeriğindeki konunun yayın içeriklerinde haber ya da köşe yazısı olarak işlenmesi ve kamuoyunun dikkatinin bu istendik yöne çekilmesi amaçlarını taşır. Doğru hazırlanmış bir basın bülteni, istendik hedef kitleye mesajın doğru ve etkili bir şekilde iletilmesi anlamında değerli bulunur.
5.Soru
"Belli bir dönemde, belli insan topluluklarınca benimsenmiş, bireylerin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen geleneksel davranış kurallarıdır. Yanlış ve doğru, iyi ve kötü, erdem ve kusur ile yaptıklarımızı ve yaptıklarımızın sonuçlarını değerlendirmeyle ilgilidir."
Yukarıda tanımı verilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Ahlak |
Etik |
Hukuk |
Ödevci ahlak anlayışı |
Basında özdenetim |
Ahlak: Belli bir dönemde, belli insan topluluklarınca benimsenmiş, bireylerin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen geleneksel davranış kurallarıdır. Yanlış ve doğru, iyi ve kötü, erdem ve kusur ile yaptıklarımızı ve yaptıklarımızın sonuçlarını değerlendirmeyle ilgilidir.
6.Soru
Birbiriyle ilişkili çok parçalı olaylar bütününü haberleştirmek için uygun olan yöntemin adı nedir?
Piramit tekniği |
Bölümleme tekniği |
Listeleme tekniği |
Kronolojik dizi tekniğini |
Dörtgen tekniği |
Birbiriyle ilişkili çok parçalı olaylar bütününü haberleştirmek için uygun bir yöntemdir. Bölümleme tekniğinde her olay ayrı bir bölüm gibi ele alınır ve tek başına bir habermiş gibi girişi, gövdesi ve sonucu olan bir metin hâlinde yazılır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ajans haberlerinin genel ilkelerinden değildir?
ayrıntı |
yavaşlılık |
tarafsızlık |
doğruluk |
hızlılık |
Ajans haberlerinin genel ilkeleri; hızlılık, doğruluk, tarafsızlık ve ayrıntıdan oluşur.
8.Soru
Radyo ve televizyon haberinin diğer kitle iletişim araçlarında yer alan haberlerle kıyaslandığında en belirgin özellik olarak aşağıdakilerden hangisi ortaya çıkar?
Anındalık/hızlılık ve canlılık |
Resmî bir haber dili olması |
Arşiv görüntüsü kullanılabilmesi |
Yaygın kullanılması |
Üstün teknolojiye sahip olmaları |
Anındalık/hızlılık ve canlılık
9.Soru
"Sokak köpeklerinin hali içler acısı." cümlesindeki altı çizili ifade aşağıdakilerden hangisine örnek teşkil etmektedir?
Açıklamadan çok bilgi vermek. |
İmgelem yaratabilmek. |
Anlaşılması kolay ifadeler kullanmak. |
Haber ögelerini vermek. |
Konuşur gibi yazmak. |
Sadece kulağa seslenen radyoda dinleyenler gerçekte ne düşünecekleri konusunda tamamen özgürdürler. Diğer bir deyişle dinleyici; gazete, internet ya da televizyondaki gibi görüntünün koşullandırmasına maruz kalmamaktadır. Bu, dinleyiciye bir anlamda duyulan her mesaja dair canlandırma/imgelem yaratma üstünlüğünü ve ayrıcalığını da sağlamaktadır. Dinleyicinin kendi içinde imgelem yaratabilmesi için ise konuşma dilinin en temel kuralı olan kısa, özlü ve açık ifadeler kullanılması gerekir.
10.Soru
I- Kurumların medyayla ilişkilerinde önemli bir yer tutar.
II-Amaç kurum ve ürünün reklamını yapmaktır.
III-5N1K öğelerine yer vermek zorunda değildir.
IV-Standart bir basın bülteni 300 ile 800 kelime uzunluğundadır.
Basın bültenine dair yukarıda verilenlerden hangisi doğrudur?
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
I ve III |
I ve IV |
Basın bültenleri kurumların medyayla ilişkilerinde önemli bir yer tutmaktadır. Basın bülteni sonuç olarak bir haber metni olarak değerlendirilebilir. Bir basın bülteni hazırlarken unutulmaması gereken en önemli nokta, amacın -kişi, kurum
ya da ürünün- reklamını yapmak olmadığıdır. Bu nedenle yazımı sırasında 5N1K öğelerini taşıması gerekir. Standart bir basın bülteninin 300- 800 kelime arasında olması beklenir.
11.Soru
Taslak metin ortaya çıktıktan sonra, denetim ve doğrulama aşamalarından hangisi “haber metnini denetle ve doğrula” şeklinde özetlenebilir.
Etik ve hukuk kurallarına uygunluk denetimi |
Fazlalıkların denetimi |
Okunurluk ve anlaşılabilirlik denetimi |
Son okuma |
Yazım yanlışlarının denetimi |
Taslak metin ortaya çıktıktan sonra, denetim ve doğrulama aşamalarından son olarak haberin “yayıma hazır” ya da “tamam” olduğuna karar verildikten sonra haber metni yeni baştan okunmalı ve tüm denetim sürecinin aşamaları hızlıca “yeniden” gözden geçirilmelidir. Son okuma aşaması olan bu aşama da tamamlandıktan sonra haber metni yayımlanabilir hâle gelmiş demektir. O hâlde son aşama “haber metnini denetle ve doğrula” şeklinde özetlenebilir. Doğru cevap D’dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi televizyon haber bültenine uygun haber metni değildir?
Antalya'nın Manavgat ilçesinde çıkan yangında 5 hektar ormanlık alan kül oldu |
İstanbul'da polis kaçak yapılanmalara baskın düzenledi |
3 çocuk soba zehirlenmesinden kıl payı kurtuldu |
Bayramda köprülerden geçiş ücretsiz olacak |
Annesinin evde yalnız bıraktığı, 3 yaşındaki Canan isimli kız çocuğu evin yatak odasındaki dolabın çekmecesinde bulduğu silahlı yere düşürerek patlattı |
Televizyon haber giriş cümlesi, basit, düz ve günlük cümlelerle yazılmalıdır. E seçeneğindeki cümle gereksiz uzun ve betimlemeli bir cümledir. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangi televizyon haber bültenlerinin özelliklerinden biri değildir?
Haber bülteni jingle ile başlar. |
Asıl olan hızlılık ve tazeliktir. |
Ses ve görüntü bir aradadır. |
Haberlerde bölümler görülmez. |
Spor ve hava durumu haberleri farklı spikerler tarafından verilir. |
- Haber bülteni, program jeneriği ile başlar.
- Spiker, programın açılış konuşmasını yaptıktan sonra genellikle haber özetleri verilir.
- Dramatik bir bütünlük gerektiren televizyon haberlerinde bir yandan üslup ön planda iken, spiker ve muhabirlerin bilgi ve becerileri de haber sunumunu etkiler.
- Bültende, ilk haber en önemli haberdir.
- Asıl olan hızlılık ve tazeliktir.
- Ses ve görüntü bir aradadır. Genellikle fon müziği kullanılmasa da, özel ses ve görüntü efektleri, görsel malzemeler, canlı bağlantılar oldukça yaygın biçimde kullanılır. Görüntü, haberi tamamlayan en önemli unsurdur.
- Haberin son kelimesi son görüntü ile biter. Haber metninin uzun ve görüntünün az olduğu durumlarda, görüntünün birkaç kez döndürüldüğü ve arka planda da haber metninin okunduğu görülmektedir.
- Haberlerde gazetedeki gibi bölümlemeler görülmez. Ancak haberlere özel jeneriklerle haber turu, kısa kısa, gündem, özel haber, güncel vb. başlıklarla ayrımlamalar yapılabilir.
- Haber bültenlerinin sonunda, bazı televizyon kanallarda uygulanan bir yöntem olarak bir de gazetecinin ya da köşe yazarının gündemdeki olayları yorumladığı “yorum” bölümleri dikkat çeker.
- Spor ve hava durumu haberleri genellikle ayrı bir şekilde farklı bir sunucu tarafından verilir. Dolayısıyla, televizyon haberciliğinde daha fazla yaratıcılık ve ekip çalışması gerekmektedir.
14.Soru
Aşağıdaki tekniklerin hangisinde yazılan haberde paragrafların her biri eş değer olduğundan, okuyucu haberin hepsini okumadan tamamını anlayamaz?
Piramit Tekniği |
Ölçme |
Dörtgen Tekniği |
Listeleme Tekniği |
Wall Street Journal Tekniği |
Dörtgen tekniğinde haber üst üste dörtgen bloklar hâlinde düşünülebilir. Az ve
özü veren haber girişinden sonra haberin ayrıntıları önemi azalan bir sıra hâlinde
eş değer paragraflar içinde haber gövdesinde yer alır. Konu, açıklayıcı nitelik taşıyan eş değer paragraflar hâlinde anlatılır. Kimi zaman da haber gövdesinde olayın geçmişine ilişkin bilgi ve fikirler verilir.
Daha çok yorumlayıcı haberler için geliştirilen dörtgen tekniği, daha çok haberi yazacak muhabir tarafından, haberi anlamlı bir çerçeveye oturtabilmek amacıyla kullanılır.
Yazılan haberde paragrafların her biri eş değer olduğundan okuyucu, haberin hepsini okumadan tamamını anlayamaz. Paragraflar bağlayıcı cümlelerle birbirine bağlıdır. Bu nedenle metinden bir paragrafın çıkarılması üslup ve anlamda da sorunlar yaratabilir.
15.Soru
Tashih kelimesi ne anlama gelmektedir?
Ahlak |
Meslek |
Basın |
Etik |
Düzeltme |
Arapça kökenli “tashih” sözcüğü, “düzeltme, düzelti” anlamına gelmektedir. Haber metinlerinin düzeltilmesine, doğrultulmasına “tashih etme” denilmektedir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ters piramit tekniği ile haber yazımı ile ilgili söylenebilir?
Bir haberin yalnızca tek bir yazım şekli vardır. |
Muhabirler aynı olaya farklı bakış açılarından bakamaz. |
Muhabirler aynı olaydaki farklı yönlere odaklanamazlar. |
Muhabirler ters piramit tekniği ile tıpa tıp aynı haberi ortaya çıkarır. |
Muhabirler aynı olaya farklı gözle bakar ve değerlendirir. |
Bir haber muhabirin elinden çıktından sonra bir ya da birkaç üst sorumlunun denetiminden geçer. Kimi zaman muhabirin yazdığı haber ile yayımlanan haber arasında dağlar kadar farklılık oluşabilir. Farklı bakış açıları, habere farklı boyutlar kazandırır. Bunun gibi farklı muhabirlerin yazdıkları haberlerde farklı olabilir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisine göre, ahlaki eylemde önemli olan hedef ya da amaçlanandır, ve hiçbir amaç, kullanılan etik dışı bir aracı haklılaştıramaz?
Ödevci ahlak anlayışı |
Yararcı ahlak anlayışı |
Basın meslek ahlakı |
Basında öz denetim |
Etik |
Ödevci ahlak anlayışına göre, ahlaki eylemde önemli olan hedef ya da amaçlanandır. Bu nedenle hiçbir amaç, kullanılan etik dışı bir aracı haklılaştıramaz.
Ahlaksal eylemde, eylemi ortaya koyan kişinin bu eylemden maddi ya da manevi bir kazancının olmaması şartı aranır. Kişi salt olarak iyiyi hedeflemekle yükümlüdür. Eylem ancak ödev anlayışı, yani iyinin istenmesi ile ortaya konulmalıdır. Bu anlamda en önemli formül şöyle tanımlanır: “Öyle davran ki, davranışının evrensel bir yasa hâline gelmesini arzula”
18.Soru
Haberde ayrıntıların işlenmeye başlandığı ve diğer ögelerle detaylara yer verildiği bölüme ne adı verilmektedir?
Haberin girişi |
Haberin spotu |
Haberin gövdesi |
Haberin çatısı |
Haberin üst başlığı |
Haber metninde girişten sonra, ayrıntıların işlenmeye başlandığı ve diğer ögelerle detaylara yer verildiği bölüme “haberin gövdesi” denir. Uygulanan haber yazma tekniğine göre üsluba uygun biçimde paragraflar hâlinde habere ilişkin diğer bilgi ya da ayrıntılar “gövde” bölümünde verilir. Doğru cevap C seçeneğidir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber hazırlanırken dikkat edilmesi gereken özelliklerden biri olan "imgelem yaratma"yı açıklar?
Olayın nerede olduğunu açıklamak |
Olayda yer alan kişi veya kişilerin kimler olduğunu açıklamak |
Haberi konuşma dilinde yazmak |
Samimi bir dil kullanmak |
Canlandırma yaratmayı sağlamak |
İmgelem; hayal etmek, canlandırmak, imajinasyon anlamlarını taşır. Özellikle radyo haberlerinde seyirci görüntüye maruz kalmadığından mesaja dair imgelem yaratma üstünlüğüne sahiptir. Bu anlamda haber dili imgelem yaratmaya imkan veren nitelikte hazırlanır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir yangın haberinde muhabirin rutin olarak sorması gereken sorular arasında yer almaz?
Yangın ne zaman başladı |
Yangının nedeni nedir? |
Ev sahibi kimdir? |
Hasar ne kadardır |
Komşuların ev sahibine karşı tutumu nasıldır? |
A, B, C ve D seçenekleri bir yangın haberinde muhabirin rutin olarak sorması gereken sorular arasında yer alır ancak E seçeneği bu konuda bir önem arz etmemektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ