Haberciliğin Temel Kavramları Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Fotoğrafın, fotoğraf olarak basın dünyasına girişi ilk olarak hangi ülkede gerçekleşmiştir?
Fransa |
Amerika |
Çin |
İngiltere |
İtalya |
Fotoğrafın, fotoğraf olarak basın dünyasına girişi ilk olarak Amerika’da gerçekleşmiştir. New York Daily Graphic gazetesi 1880 yılında, yarım ton baskı yöntemiyle orijinalden üretilen ilk fotoğrafı yayınlamıştır. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Haber kaynakları kaç gruba ayrılır?
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
3.Soru
1971 Anayasası'na "Kongre, söz veya basın özgürlüğünü sınırlayan kanun yapamaz." hükmünü getirerek basın özgürlüğünü açıkça garanti altına alan ülke aşağıdakilerden hangisidir?
İngiltere |
Fransa |
İtalya |
Amerika Birleşik Devletleri |
Norveç |
Amerika Birleşik Devletleri'nde, 1971 Anayasası'na eklenen Ek 1. maddeye göre kongre söz veya basın özgürlüğünü sınırlayan kanun yapamaz hükmü ile basın özgürlüğü açıkça garanti altına alınmıştır.
4.Soru
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 26 Eylül 2007 yılında gerçekleştirdiği 1005. toplantısında kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğünün korunması hakkında rehber ilkeler yayınlamıştır. Aşağıdakilerden hangisi "ifade ve haber alma özgürlüğüne getirilecek aşırı sınırlamalar ve kamuoyunun manipüle edilmemesi için alınan tedbirler" arasında yer almaktadır?
Ulusal düzenlemelerin gerektirdiği durumlarda akreditasyon ayrım yapılmaksızın tüm medya çalışanlarına aşırı ve zaman kaybı yaratacak bürokratik engellerden muaf tutularak verilmelidir. |
U¨ye ülkeler kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğüne kısıtlama getirirken belirsiz ifadeler kullanmamalıdır. S¸iddete teşvik ve kamunun düzenini bozacak davranışlar açık ve tanı olarak tarif edilmelidir. |
Medya çalışanlarının öldürülmesi ve onlara karşı yapılan diğer saldırılar yetkili otoriteler tarafından öncelikle ve detaylı bir şekilde soruşturulmalıdır. Suç işleyenler en şeffaf şekilde ve hızlı bir süreçte adalet önüne çıkarılmalıdır. |
Ulusal ve uluslararası yasalara uymadıkları, haber içeriklerinde şiddet veya nefreti teşvik ettikleri veya savaşan tara arın propagandasını yaptıkları için sınırlı erişimi olan bölgelerden ihraç edilen medya çalışanları tarafsız güvenli bölgeye veya ülkeye veya büyükelçiliğe kadar güvenlik güçlerinin eşliğinde çıkarılmalıdır. |
U¨ye ülkelerdeki yetkili kuruluşlar, bütün medya çalışanlarına ayrım yapmadan eşit olarak bilgi sağlamalıdır. “İliştirilmiş” gazetecilere habere ulaşmada askeri birliklerle hareket etmelerinden kaynaklanan doğal avantajlar dışında diğerlerinden fazla bir ayrıcalık verilmemelidir. |
İfade ve haber alma özgürlüğüne getirilecek aşırı sınırlamalar ve kamuoyunun manipüle edilmemesi için alınan tedbirler şu şekildedir;
-
U¨ye ülkeler Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. maddesinde yer alan sınırlar ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin içtihat hukukundaki yorumları dışında kamunun kriz zamanlarında habere ulaşmasını kısıtlamamalıdır.
-
U¨ye ülkeler habere serbest erişimin krizlerin çözümünde ve oluşabilecek istismarların önlenmesinde etkili olabileceğini her zaman akılda tutmalıdır. Kamuoyunu özellikle ilgilendiren durumlarda haber alma gereksinimini meşru kılmak için, yetkili kuruluşlar medya dahil kamunun habere ulaşmasını güvence altına almalıdır.
-
U¨ye ülkeler kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğüne kısıtlama getirirken belirsiz ifadeler kullanmamalıdır. S¸iddete teşvik ve kamunun düzenini bozacak davranışlar açık ve tanı olarak tarif edilmelidir.
• Uluslararası ve ulusal mahkemeler kamunun önemli bilgilere erişimindeki meşru gereklilik ile mahkeme işlemlerinin bütünlüğünü koruma gerekliliği arasındaki dengeyi daima gözetmelidir.
• U¨ye ülkeler özellikle kriz durumlarında bağımsız ve profesyonel medyanın faaliyetlerini Avrupa Konseyi standartları ile uyumlu olarak sürdürmek için daimi^ bir çaba için- de olmalıdırlar. Bu bağlamda kamu medya hizmetinin toplumun farklı grupları arasında bütünleşme ve anlayışın gelişmesinde bir faktör ve güvenilir bir haber kaynağı olması açısından desteklenmesine özel bir çaba gösterilmelidir.
• U¨ye ülkeler kriz zamanlarında kamuoyunun özel hassasiyetini kullanarak, medya dahil manipüle etmeye çalışan kamu görevlilerinin cezai veya idari sorumluluklarını dikkate almalıdır.
5.Soru
Türkiye’de ilk kez ________Gazetesi 26 Kasım 1996’da internet gazeteciliği uygulaması
başlatmıştır.
Hürriyet |
Cumhuriyet |
Milliyet |
Sabah |
Yeni Asır |
Türkiye’de ilk kez ________Gazetesi 26 Kasım 1996’da internet gazeteciliği uygulaması
başlatmıştır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi karmaşık haberlere örnek gösterilebilir?
Ölüm haberleri
|
Yangın haberleri
|
Ekonomi haberleri
|
Sel haberleri
|
Ölüm haberleri
|
7.Soru
Tokat’ın Turhal ilçesinde Dazya Deresi taştı 3 kişi sel sularına kapılarak kayboldu, cümlesi aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir?
Gazete haberi |
Televizyon haberi |
Radyo kısa haberi |
Radyo uzun haberi |
Dergi haberi |
Kısa haber: Günün en önemli haberleri, tek cümle halinde, haberin 5N-1K öğelerinden (Ne, nerede, neden, nasıl, ne zaman ve kim soruları) bir kaçının yer aldığı anons olarak verilen haberlerdir. Örneğin; Büyük Türk mutasavvıfı ve halk ozanı Yunus Emre Eskişehir’in Mihalıççık ilçesinde kabri başında anıldı. Tokat’ın Turhal ilçesinde Dazya Deresi taştı 3 kişi sel sularına kapılarak kayboldu. Doğru cevap C seçeneğidir
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gazetecilerin mesleki hatalarından biridir?
Haber, fotoğraf ve belge toplamak için her yöntemi kullanma |
Zararı en aza indirmek |
Doğruyu araştırmak ve raporlamak |
Bağımsız davranmak |
Sorumluluk sahibi olmak |
Gazeteciler haber, fotoğraf ve belge toplamakta her yöntemi değil dürüst yöntemleri kullanmalıdırlar. Dürüst yöntemi kullanmama mesleki hatalardan biri olarak ele alınmaktadır.
9.Soru
Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni hangi tarihte onaylamıştır?
4 Kasım 1950 |
10 Aralık 1948 |
3 Eylül 1953 |
18 Mayıs 1954 |
14 Şubat 1960 |
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 4 Kasım 1950 tarihinde Roma'da imzalanmış, 3 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 18 Mayıs 1954 tarihinde Türkiye tarafından onaylanmıştır.
10.Soru
“Devleti tehlikeye sokma; genel ahlaka aykırı davranma ve hukuki bir neden olmaksızın kişilerin zararına hareket etme” durumları ile basın özgürlüğünün sınırlandırıldığı ve basın özgürlüğünün ana vatanı sayılan ülke aşağıdakilerden hangisidir?
ABD |
Polonya |
İngiltere |
Türkiye |
Güney Kore |
Düşünce ve basın özgürlüğünün ana vatanı sayılan İngiltere’de basın özgürlüğü “Devleti tehlikeye sokma; genel ahlaka aykırı davranma ve hukuki bir neden olmaksızın kişilerin zararına hareket etme” durumları ile sınırlandırılmıştır. (İçel, Ünver 2005, s. 26) Basın bu sınırlamalara uymak koşuluyla “gerekli hoşgörüden” yararlanabilmektedir. Bu sınırların aşılması hâlinde mahkemede hesap vermek durumunda kalacaktır. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Bir habere ilişkin bilgi veren, haberi destekleyen ve habere konu olan olayın gerçekleştiğini belgeleyen fotoğraflara ne ad verilir?
Magazin fotoğrafı |
Bilgi fotoğrafı |
Haber fotoğrafı |
Reklam fotoğrafı |
Çevre fotoğrafı |
Haber fotoğrafı en genel anlamıyla bir habere ilişkin bilgi veren, haberi destekleyen ve habere konu olan olayın gerçekleştiğini belgeleyen fotoğraflar olarak tanımlanabilir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'ne göre özel hayatın geçersiz sayılabileceği başlıca konulardan biri değildir?
Büyük bir suç veya yolsuzluk üstüne araştırma ve yayın |
Toplumu kötü etkileyici bir tutumla ilgili araştırma ve yayın |
Söz konusu haberin haber değer ilkelerine uygun bulunması |
Toplumun güvenliğinin veya sağlığının korunması |
İlgili kişinin sözleri veya eylemleri sonucu halkın yanılmasının, yanıltılmasının veya yanlış yapmasının engellenmesi |
ürkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'ne göre özel hayatın geçersiz sayılabileceği başlıca konular şöyle sıralanabilir:
- Büyük bir suç yahut yolsuzluk üstüne araştırma ve yayın
- Toplumu kötü etkileyici bir tutumla ilgili araştırma ve yayın
- Toplumun güvenliğinin veya sağlığının korunması
- İlgili kişinin sözleri veya eylemleri sonucu halkın yanılmasının, yanıltılmasının veya yanlış yapmasının engellenmesi
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Medya hukukunun kapsamı içerisinde değildir?
Basın yayın faaliyetleri |
Radyo ve televizyon yayıncılığı |
TRT çalışanlarının özlük hakları |
İnternet ortamından yayıncılık |
Gazetecilik mesleği |
En genel tanımıyla kitle iletişiminde uyulması gereken kuralları, kitle iletişim araçlarının yapısını ilişkilerini düzenleyen hukuk kuralları ve uygulamalar ile ilgilenen hukuk dalına medya hukuku adı verilmektedir. Öz itibarıyla medya hukuku kitle iletişim araçlarıyla gerçekleşen iletişim sürecindeki yasal durumlar ve uygulamaları kapsamaktadır. Medya hukukunun kapsamı içerisinde basın yayın faaliyetleri, gazetecilik mesleği, radyo ve televizyon yayıncılığı, internet ortamından yayıncılık gibi medya faaliyetleri yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gazetenin geçmişten günümüze diğer kitle iletişim araçlarından farklı kılan özellikler arasında değildir?
endüstriyel bir üründür |
kolay taşınabilir bir kitle iletişim aracıdır |
kolay arşivlenebilir bir kitle iletişim aracıdır |
eğitim gerektirir |
daha az ayrıntı verir |
Gazetenin geçmişten günümüzü diğer kitle iletişim araçlarından farklı kılan bazı özellikler şunlardır:
- endüstriyel bir üründür
- kolay arşivlenebilir bir kitle iletişim aracıdır
- kolay taşınabilir bir kitle iletişim aracıdır
- eğitim gerektirir
- daha fazla ayrıntı verir
- hedef kitlesi bellidir
15.Soru
Bilgisayar, yazılı, görsel ve işitsel kitle iletişim araçları, haberleşme altyapısını sağlayan şirketlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi ve süreç itibariyle de yeni ürünlerin ve hizmetlerin sunulmasına ne denir?
Yöndeşme |
Hipermetinsellik |
Etkileşim |
Eşzamansızlık |
Kitlesizleştirme |
Bilgisayar, yazılı, görsel ve işitsel kitle iletişim araçları, haberleşme altyapısını sağlayan şirketlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi ve süreç itibariyle de yeni ürünlerin ve hizmetlerin sunulmasına yöndeşme denir.
16.Soru
Yüzlerce ölünün bulunduğu ve binlerce yaralının olduğu bir sel felaketi haberinin 5 bacaklı doğmuş bir buzağı haberine göre daha fazla okunmasına neden olan haber değeri hangisidir?
Zamanlılık
|
İlginçlik
|
Önemlilik
|
Heyecanlılık
|
Yakınlık
|
17.Soru
Aşağıdakileren hangisi haber fotoğrafının özellklerinden değildir?
Fotoğraf olay hakkında bilgi vermeli; olay, haberle ilgili olmalıdır. |
Haber fotoğrafı aksiyon, hareket içermeli, içeriğinde haberin hikayesi, gerçekleşen olaydan ilginç kareler bulunmalıdır. |
Fotoğrafın daha çok ilgi uyandırması için tek bir açıdan çekilmelidir. |
Fotoğraf haberin gerçekleştiği yerde çekilmeli, haberdeki eylemi vermelidir. |
Haberi tamamlamalı, desteklemeli ve güçlendirmelidir. |
Fotoğrafın daha çok ilgi uyandırması için değişik açılardan, diğer deyişle yüksekten, alçaktan ya da dar-ve geniş- açılardan çekilmelidir. Doğru cevap C'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi basının en doğal ve vazgeçilmez görevlerinden biri değildir?
Denetim |
Eleştiri |
Uyarma ve gerçekleri açıklama |
Tartışmalar açma |
Gündem belirleme |
Denetim, eleştiri, uyarma ve gerçekleri açıklama, tartışmalar açma basının en doğal ve vazgeçilmez görevidir.
19.Soru
Bilgi işleme sürecinde " mesajda hangi konuya önem verileceği, hangi konunun gereksiz olduğunun kararlaştırılması" aşamasına ne denir?
Sentezleme |
Özetleme |
Anlam yapılandırma |
Süzme |
Anlam eşleştirme |
Mesajların süzülmesi
Görev: Bu aşamada mesajda hangi konuya önem verileceği, hangi konunun gereksiz
olduğunun kararlaştırılması
Hedef: Mesajda en yüksek fayda sağlayacak bilgilere odaklanmak, diğerlerini göz ardı etmek
Odaklanma: Çevredeki mesajlar
20.Soru
- Haberde (eleştiri ve yorumda) gerçeklik,
- Haberde (eleştiri ve yorumda) güncellik,
- Kamu yararı ve toplumsal ilgi,
- Konu ile anlatım arasında düşünsel bir bağlılık
ve amaca uygun araç kullanma
ve amaca uygun araç kullanma
İletişim hak ve özgürlüğü ve basın özgürlüğü ilkeleri gereğince yukarıdakilerden hangisi / hangileri birlikte olmalıdır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I, II ve III |
Hiçbiri |
Hepsi |
İletişim hak ve özgürlüğü ve basın özgürlüğü ilkeleri gereğince:
1. Haberde (eleştiri ve yorumda) gerçeklik,
2. Haberde (eleştiri ve yorumda) güncellik,
3. Kamu yararı ve toplumsal ilgi,
4. Konu ile anlatım arasında düşünsel bir bağlılık
ve amaca uygun araç kullanma koşulları birlikte bulunmalıdır. Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ