Hadis Tarihi ve Usulü Ara 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Müsned ( المسند ) kelimesi Arapça’da, bir yere veya birine dayandırılan şey anlamına gelir. Müsned türü eserlerde hadisler ile ilgili hangisi doğru verilmemiştir?
Müsned türü eserlerde hadisler, hadisin ilk râvîsi olan sahâbîlere göre sıralanmaktadırlar. |
Müsnedlerde sahâbe ve tâbiûn sözleri yer almaz. |
Sadece Peygamberimize ait hadisler bulunur. |
Abdullah b. el-Mübârek müsned türü hadis kitabı müellifidir. |
Müelliflerin hepsinin eserleri basılmıştır. Bunların dışında henüz basılmamış müsnedler bulunmamaktadır. |
Müsned kelimesi Arapça’da, bir yere veya birine dayandırılan şey anlamına gelir. Müsned türü eserlerde hadisler, hadisin ilk râvîsi olan sahâbîlere göre sıralanmaktadırlar. Yani her bir sahâbînin hadisi bir arada bulunur. Bu eserlerde hadisler ilk râvilerine göre gruplandırılarak, onlara dayandırılarak düzenlendiklerinden bu isim verilmiştir. Müsnedlerde sahâbe ve tâbiûn sözleri yer almaz. Sadece Peygamberimize ait hadisler bulunur. Müsned terimi hadis ilminde, isnadı zikredilerek kesintisiz olarak Hz. Peygamber’e ulaşan hadis veya sahih hadis anlamlarında da kullanılmıştır. Bir hadis kitabı türü olarak müsned’in bu tanımlarla ilgisi yoktur. Tek bir sahabînin rivayetlerin toplayan müsnedler olduğu gibi, bir sahâbe grubunun veya bütün sahabîlerin hadislerini toplayan müsnedler de yazılmıştır. Müsnedlerde sahabîlerin kendi aralarında sıralaması farklı şekillerde olabilir. Kimi müsnedlerde sahabîler isimlerine göre alfabetik olarak sıralanırken, kiminde sahabîler Müslüman oluştaki kıdemlerine ve İslâm tarihindeki önemlerine göre, kimilerinde ise kabilelerine göre sıralanmıştır. Sahâbe dışındaki bir âlimin veya râvînin rivayetlerini toplayan eserlere de müsned denmiştir. Örneğin mezhep imamları Ebu Hanîfe ve Şâfiî’nin rivayet ettikleri hadisler kendilerinden sonra Müsnedu Ebî Hanife ve Müsnedü’şŞâfiî adındaki kitaplarda bir araya getirilmiştir. Müsnedler, bir sahâbînin, bir âlimin veya bir râvînin hadislerini bir arada inceleme ve değerlendirme imkânı sunmaları açısından önemlidirler ve bu amaçla yazılmışlardır. Bu özelliklerinden dolayı müsnedler hadis ilminde derinlemesine araştırma yapacaklar için çok önemli başvuru kaynaklarıdır. Müsnedler genellikle hicrî üçüncü asır başlarından itibaren yazılmaya başlanmışlardır ve müelliflerinin ismiyle anılırlar. Hadis tarihinde yüz elli civarında müsned türü hadis kitabı yazılmıştır. Bunlardan günümüze ulaşıp basılmış olanları şu müelliflere aittir: Abdullah b. el-Mübârek (ö.181/797)
Ebu Bekr Abdullah b. Zübeyr b. Îsâ el-Humeydî (ö.219/834)
Ebu’l-Hasen Ali b. Ca‘d el-Cevherî (ö.230/844)
Ebu Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ebû Şeybe (ö.235/867)
İshak b. Râhûye (ö.238/852)
Halîfe b. Hayyât (ö.240/854)
Ahmed b. Hanbel (ö.241/855)
Abd b. Humeyd (ö.249/863)
Ahmed b. Amr el-Bezzâr (ö.292/904)
Ebû Ya’lâ Ahmed b. Ali el-Mevsılî (ö.307/919)
Muhammed b. Hârûn er-Rûyânî (ö.307/919)
Ebû Avâne Yakub b. İshak el-İsferâyînî (ö.316/928)
Adı geçen müelliflerin hepsinin de eserlerinin ismi müsned şeklindedir veya bu kelime ile başlamaktadır. Bunlar dışında henüz basılmamış müsnedler bulunmaktadır.
2.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Hz. peygamberin temel görevleri bir arada verilmiştir?
Tebliğ, Beyân |
Tezkiye |
Tebliğ, Beyân, Tezkiye |
Tezkiye, Beyân |
Beyân |
Hz. Peygamber’in temel görevleri şunlardır:
Tebliğ,
Beyân ve
Tezkiye.
3.Soru
Osmanlı medreselerinde en çok okunan hadis kitaplarından olan Sâgânî’nin Meşâriku’l-envâr’ı üzerine Mebâriku’l-ezhâr isimli şerhini yazan aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Hacer el-Askalânî |
İzzeddin Abdüllatif |
Molla Gürânî |
Seydî Çelebi |
Molla Lütfi |
İlk Osmanlı dârulhadîsinin I. Murad devrinde İznik’te Çandarlı Hayreddin Paşa (ö. 789/1387) tarafından yaptırıldığı kabul edilir. Bu asrın en önde gelen ismi İbn Melek diye tanınan İzzeddin Abdüllatif’tir (ö. 797/1394). Tire’de müderrislik yapan İbn Melek Osmanlı medreselerinde en
çok okunan hadis kitaplarından olan Sâgânî’nin Meşâriku’l-envâr’ı üzerine Mebâriku’l-ezhâr isimli şerhini yazmıştır. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde “Mecma’u’z- zevâid” adlı eserlerle ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur?
Ali b. Ebî Bekr’in eseri - Derleme |
Ahmed b. Ebî Bekir’in eseri - Müstahrec |
Ali b. Ebî Bekr’in eseri - Zevâid |
İbn Hacer el-Askalânî’nin eseri - Zevâid |
Ali b. Ebî Bekr’in eseri - Müstahrec |
Zevâid türünün en tanınmış eseri Ali b. Ebî Bekr’in Mecma’u’z- zevâid ve menba’u’l-fevâid adlı kitabıdır.
5.Soru
Kitabını ilim dünyasına “Kimin evinde bu kitap bulunursa orada konuşan bir peygamber vardır“ diyerek sunan muhaddisin ismi ve eseri aşağıdaki şıkların hangisinde yer almaktadır?
Nesai ve Sünen |
Abdullah b. Vehb ve Sünen |
Tirmizi ve Sünen |
İbnu Mace ve Sünen |
Ebu Davud ve Sünen |
Kitabını ilim dünyasına “Kimin evinde bu kitap bulunursa orada konuşan bir peygamber vardır“ diyerek sunan muhaddis Tirmizi ve eseri Sünen’dir.
6.Soru
“tarîk" (طريق) kelimesinin tanımı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?
Hadislerin senet ve metinleri ile ilgili her türlü birikimi, yeteneği ve faaliyeti kapsar. |
Yüz, yön, taraf gibi anlamlara gelir. |
Bir hadisin farklı isnad zincirleriyle gelen her bir kanalıdır. |
Hadis öğrenme, nakletme, derleme, hadisleri içeren kitaplar telif etme anlamına gelir. |
Hadis alimlerine verilen addır. |
Bir hadisin farklı isnad zincirleriyle gelen her bir kanalına “tarîk" (طريق)” denir. “Vech” yüz, yön, taraf gibi anlamlara gelir. Dirâyet, hadislerin senet ve metinleri ile ilgili her türlü birikimi, yeteneği ve faaliyeti kapsar. Rivayet, hadis öğrenme, nakletme, derleme, hadisleri içeren kitaplar telif etmek demektir. Muhaddis, hadis âlimlerine verilen addır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, eser ve müellifi hakkında temel bilgi veren, sened ve metin tahlili yapan, ravileri tanıtan, güvenilirlikleri hakkında alim görüşlerini veren, hadisleri garibü’l-hadis,ihtilafül hadis, müşkilü’l- hadis, fıkhu’l açısından inceleyen eserdir?
Tahric |
Zevaid |
Şerh |
Etraf |
Cem |
Hadis şerhlerinde öncelikle şerh ettikleri eser ve müellifi hakkında giriş niteliğinde temel bilgiler verilir. Hadisler şerh edilirken sened ve metin tahlili yapılır, râviler tanıtılır ve güvenilirlik durumları hakkında cerh ve ta’dil âlimlerinin görüşleri aktarılır. Hadisin senedinde kopukluk olup olmadığı, belirtilir. Genellikle hadislerin farklı isnadları zikredilir, hadislerde râviler tarafından yapılan değişikliklere, hatalara dikkat çekilir. Böylece hadisin sıhhatıyla ilgili bir sonuca ulaşılır Hadisin kaynaklardaki durumu incelenir, farklı lafızlarla rivâyetleri bir araya getirilir. Metindeki herkes tarafından bilinmesi zor (garîb) kelimeler açıklanır. Hadis edebî ve bilimsel yönden incelenir. Birbirine zıt gibi görünen hadisler hakkında açıklayıcı bilgiler verilir, uzlaştırma veya tercihler yapılır. Hadisin söylendiği bağlam (sebeb-i vurûd) tesbite çalışılır. Taşıdığı fıkhî hükümler tesbit edilir. Kısaca söylemek gerekirse hadis metinleri garîbü ’l-hadîs, ihtilâfü ’l-hadîs, müşkilü’l-hadîs, fıkhu’l-hadîs açılarından incelenir. Ayrıca şerhlerde, şerh edilen temel kaynaklardaki hadislere ilâve olarak hadisin şerhi ile ilgili konularda birçok hadis zikredilmektedir.
8.Soru
Dünyanın geçiciliğini vurgulayan, dünya hırsının zararlarını anlatan, ibadet, güzel ahlâk ve nefis terbiyesini teşvik eden hadisleri ve seleften gelen rivayetleri bir araya getirmek amaçlayan kitap türü aşağıdakilerden hangisidir?
Tefsirle İlgili Rivayetleri Bir Araya Getiren Kitaplar |
Ahlak ve Âdâb Kitapları |
Zühd Kitapları |
İmanla İlgili Kitaplar |
Fedâil Kitapları |
Zühd kitaplarında dünyanın geçiciliğini vurgulayan, dünya hırsının zararlarını anlatan, ibadet, güzel ahlâk ve nefis terbiyesini teşvik eden hadisleri ve seleften gelen rivayetleri bir araya getirmek amaçlanmıştır. Daha sonraları tasavvuf adını alan dînî hareketin dayanakları olan hadisler ve rivayetler ilk defa bu kitaplarda derlenmişlerdir.
9.Soru
I. Sünenler
II. Ale’r rical
III. Musannefler
IV. Cami’ler
V. Tartışma ve Reddiye kitapları
Hangisi konularına göre düzenlenmiş hadis kitabı türlerindendir?
Yalnız I |
I ve II |
I, III, IV ve V |
I, II, V |
Hepsi |
Ale’r rical ravilerine göre düzenlenmiş kitap türleridir.
10.Soru
Hadislerin yok olmaktan ve kaybolmaktan korunması.Hadislerin yok olmaktan ve kaybolmaktan korunması.Derlenen hadislerin düzenli, sistemli, kolay kullanılır hale getirilmesiHz. Peygamber’in sünnetinin Müslüman toplumunda yaşayan bir gelenek olarak devamının sağlanmasıdır.
Yukarıdaki maddelerden hangisi / hangileri tasnifin amaçlarındandır?
Sadece I |
Sadece II |
I ve II |
II ve III |
Hepsi |
Hadislerin tasnifinde pek çok amaç güdülmüş olmakla birlikte bunlardan bu üçü amaçlar arasındadır.
11.Soru
"Sünnetlerin bağlayıcılığı konusunu belirlemek ______ ilminin alanına girer."
Yukarıdaki cümle en iyi hangi ifade ile tamamlanabilir?
Hadis |
Fıkıh |
Kelam |
Tefsir |
Tasavvuf |
Cevap B'dir.
12.Soru
İlk Osmanlı dârulhadîsinin hangi padişah zamanında yapılmıştır?
II. Bayezid |
Yavuz Sultan Selim |
I. Murad |
Fatih Sultan Mehmet |
II. Murat |
İlk Osmanlı dârulhadîsinin I. Murad devrinde İznik’te Çandarlı Hayreddin Paşa (ö. 789/1387) tarafından yaptırıldığı kabul edilir.
13.Soru
II. Selim devrinde Padişadın hocası kimdir?
Murteza ez-Zebidi |
İbn Kemal |
Ataullah Efendi |
Yusuf Efendizade |
Seyyid Ervadi |
II. Selim devrinde padişahın hocası Atâullah Efendi’dir.
14.Soru
Hz. Peygamber’in sünnetinin ilkelerine, ruhuna, özüne, mantığına ters düşen uygulamalara ne ad verilir?
bid‘at |
maktû‘ hadis |
mevkuf hadis |
ehâdîs |
ismet |
İsmet, Peygamberlerin sahip olması gereken beş özellikten biridir ve peygamberler bu özellikleri sayesinde,görevleri ile ilgili hata yapmaktan Allah tarafından korunur. Hadis âlimleri Hz Peygamber’in sünnetini kayda geçirirken, mevkuf hadis denilen sahâbenin söz ve uygulamaları ile maktû‘ hadis denilen tâbiûn âlimlerinin söz ve uygulamalarını da hadis kitaplarına almışlardır. Ehâdîs, hadis kelimesinin çoğuludur. Bid‘at ise Peygamber’in sünnetinin ilkelerine, ruhuna, özüne, mantığına ters düşen uygulamalardır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kütüb-i sitte adı geçen ravileri ihtiva eden ilk müellif ve eserdir?
Mizzi-“Tehzibü’l Kemal fi esmai’r-rical” |
Cemmaili-“el-Kemal fi esmai’r-rical” |
İbn Hacer el-Askalani-“Tehzibü’t-Tehzib” |
Zehebi-“Mizanü’l-i’tidal” |
Süyuti-“Misbahu-zücace ala Sünen’i İbn Mace” |
Kütüb-i sitte’nin yaklaşık hicrî beşinci asrın sonlarından itibaren otoritelerinin pekişmesinin bir diğer sonucu ise bu dönemden itibaren yazılan râvilerle ilgili kitapların önemli ölçüde Kütüb-i sitte merkezli olmasıdır. Kütüb-i sitte’de adı geçen râvilerin hemen hepsini ihtiva eden ilk çalışma Cemmâilî nisbesiyle tanınan Abdülganî b. Abdilvâhid el-Makdisî tarafından telif edilmiştir. O, el-Kemâl fî esmâi’r-ricâl isimli eserini bu amaçla telif etmiştir.
16.Soru
- Hadis Rivayetini Azaltma
- Hadis Rivâyet Edenden Şâhid İsteme
- Hadis Rivayet Edene Yemin Ettirme
Yukarıdakilerin hangisi / hangileri hadislerin naklinde dikkat edilen husus / hususlardır?
Sadece I |
Sadece II |
Sadece III |
I ve III |
Hepsi |
Gerçekte Müslümanlıkta her konuda doğruluğa, dürüstlüğe verilen önem, bilinen bir husustur. Pek çok ayet ve hadiste, doğrudan veya dolaylı olarak bunlara teşvikler yapılmış, yalan-dolan ise şiddetle yasaklanmıştır. Basit dünyevi işlerde bile durum böyle olunca dinin iki temel kaynağından biri olan hadislerin naklinde daha titiz davranılmasının gerekli görüleceği açıktır. Yukarıdaki maddelerin hepsi dikkat edilen hususlardır.
17.Soru
Aşağıdaki ayetlerden hangisi Müslümanların Hz. Peygambere karşı sorumluluklarıyla ilgili değildir?
“Kim Peygamber’e itaat ederse Allah’a İtaat etmiş olur” |
“Allah ve Peygamberi bir karar verdiği zaman iman etmiş erkek ve kadının aykırı hareket etme seçeneği yoktur” |
"Rabbinin hakkı için, onlar aralarında çekiştikleri şeylerde seni hakem yapıp sonra da verdiğin karara içlerinde hiç bir darlık duymadan tam bir teslimiyetli boyun eğmedikçe iman etmiş olmazlar.” |
“Allah’a ve Ahiret gününe kavuşmayı uman ve Allah’ı çok zikredenler için Allah elçisinden güzel örnek vardır” |
“Benden anlatın, (ama) bana yalan söz isnat etmeyin” |
Hz. Peygamber özellikle kendi hadislerinin öğrenilip öğretilmesini de emir ve tavsiye etmiştir. E şıkkı Hz. Peygamber’in hadisidir.
18.Soru
Müstedrek türü eserlerin en ünlüsü aşağıdakilerden hangisidir?
Sahîhayn |
Müstedrek ale’s-Sahîhayn |
Telhîsü’l-Müstedrek |
El-İlzâmât ale’s-Sahîhayn |
El-Kütübü’s-sitte |
Müstedrek türünün en tanınmış çalışması Hâkim en-Nîsâbûrî’nin (ö. 405/1014) elMüstedrek ale’s-Sahîhayn isimli eseridir.
19.Soru
Türkiye Cumhuriyeti döneminde Murtezâ ez-Zebîdî tarafından yapılan Sahîh-i Buhârî Muhasarı’nı tercüme ve şerh ettirerek yeni alfabe ile Türkçeye kazandırma amacıyla kimi görevlendirmiştir?
Münir Selâmi Yurdatap |
Molla Gürânî |
Zâkir Kadiri Ugan |
Hayreddin Paşa |
Ahmed Naim |
Bu dönemde Diyanet İşleri Başkanlığı, Türk milletinin dinini öğrenebileceği Murtezâ ez-Zebîdî tarafından yapılan Sahîh-i Buhârî Muhasarı’nı tercüme ve şerh ettirerek yeni alfabe ile Türkçeye kazandırma amacıyla Babanzâde Ahmed Naim’i görevlendirmiştir. Ahmed Naim’in başlayıp ancak üç cildini tamamlayabildiği eser Kâmil Miras tarafından tamamlanmış ve Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından 1928–1949 yılları arasında 12 cilt olarak basılmıştır. Müelliflerin bu çalışmadaki başarıları ve Ahmed Naim’in yazmış olduğu hadis usûlü ile ilgili mukaddimenin orijinalliği, eseri Cumhuriyet tarihindeki klasiklerin arasına taşımıştır.
20.Soru
Hadis yazımının Hz. Peygamber tarafından yazımının yasaklanmasının sebebi aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Sahabinin farklı diller konuşması |
Kağıt kalem eksikliği |
Yazının Kuran-ı Kerimde yasak olması |
Kuran-ı Kerime odaklanmada eksiklik yaratması |
Yazma işleminin maliyetinin yüksek olması |
Kuran-ı Kerim dışında şeylerle meşgul olunup Kur’an-ı Kerim’in ihmal edileceği endişesi bu yasağın sebeplerinden biridir .
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ